جەر اتاۋى «حانىم سۇيەگى» قايدان شىققان؟ - اقمولا وبلىسى
بۇل جەردى جەرگىلىكتى تۇرعىندار «حانىم سۇيەگى» دەپ اتايدى. ويتكەنى، بۇل جەردە اتاقتى ابىلاي حاننىڭ سۇيىكتى ايەلى ورەس حانىم جەرلەنگەن دەسەدى. بۇل تۋرالى قازاقپارات تىلشىسىنە اقمولا وبلىستىق تاريحي- مادەني مۇرانى قورعاۋ جانە پايدالانۋ ورتالىعىنىڭ باس ينسپەكتورى سەرىك ىسقاقوۆ ايتىپ بەردى.
تاريحي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، قاراۋىل اقىننىڭ سوزدەرى بويىنشا «حانىم ورەس جولىنىڭ بويىندا دوڭگەلەكقاۋ جولى بار» . 1896 -جىلى دوڭگەلەكقاۋدىڭ ورنىندا ۋريۋپينكا اۋىلى پايدا بولدى. بۇل جەرگە ۆولگوگراد ايماعىنىڭ ۋريۋپينكا قالاسىنان قونىس اۋدارعان تۇرعىندار كوشىپ كەلدى.
سەرىك ىسقاقوۆتىڭ ايتۋىنشا، شوقان ءۋاليحانوۆتىڭ جازبالارىنداعى دەرەكتەردە ابىلاي حاننىڭ ون ەكى ايەلى بولعان. ابىلاي حان كوپ ۋاقىتىن سۇيىكتى ايەلى ورەس حانىمعا ارناعانى ايتىلادى.
«ابىلاي حان ار جۇرتتان ون ەكى ايەل العان. قىرىق قىزدىڭ، وتىز ۇلدىڭ اكەسى بولعان. حان الاتاۋ مەن ورالتاۋ اراسىندا، تۇركىستان مەن قىزىلجاردىڭ اراسىندا قالىڭ اسكەرمەن جورتىپ جۇرگەندە ورەس حانىمدى الىپ ءجۇرىپتى. ابىلاي حاننىڭ ايەلىنىڭ بىرەۋى عانا قازاق قىزى، وزگەسىنىڭ ءبارى قاراقالپاق، قالماق، قىرعىز، وزبەك، قىزدارى. ەل مەن ەلدى جاۋلاستىرمايىن دەپ ار جۇرتتان قىز العان ەكەن. ەندەشە وسى جول ۇستىندە كەنەتتەن قايتىس بولعان حانىمدى ورەس سۇلۋ دەسەك، قاتەلەسپەيمىز» ، دەپ ءتۇسىندىردى سەرىك ىسقاقوۆ.
جازۋشى، زەرتتەۋشى جايىق بەكتۇروۆ ءوز جازبالارىندا: «ۋريۋپينكا اۋىلىنىڭ ۇلكەندەرىنىڭ ەستەلىكتەرىندە ابىلاي حان باتىرلارىمەن ءبىر كۇنگە تۇركىستانعا كەلەدى. ول جولدا تالقارا وزەنىنىڭ جاعالاۋىنا توقتاۋعا ۇيعارادى. ول جەر دوڭگەلەكقاۋدىڭ جانىندا ورنالاسقان. اۋىل تۇرعاندارى ءداستۇر بويىنشا ەرۋلىك دەيدى. اۋىل جانىندا ۇلكەن قارا جول جاتىر قىزىلجارعا قاراي (قاراجولدى) كەيىن ادامدار ونى ابىلاي حاننىڭ قارا جولى دەپ اتاپ كەتكەن.
بۇل تۋرالى شىندىققا جاناساتىن اڭىز اڭگىمە دە بار. وندا: ءبىر كۇنى ابىلاي حانعا شايقى - بۇرقى باقسىسى كەلگەن. حان ودان «بولاشاقتا مەنى نە كۇتىپ تۇر؟ » ، دەگەن سۇراعان ەكەن. سول كەزدە باقسى: «و، ۇلى حان، سۇيىكتى ايەلىڭ قايتىپ كەتەدى، سەن ونى وسى جەرگە جەرلە» دەپتى. ءبىراق تا، ابىلاي حان باقسىنىڭ ايتقانىن ەلەمەي ودان ءارى جۇرە بەرەدى. كەيىن الگى باقسىنىڭ ايتقانى كەلىپ، 25 شاقىرىم جول جۇرگەن سوڭ حاننىڭ ايەلى ورەس حانىم قايتىس بولادى. سول كەزدە ابىلاي حانعا باقسىنىڭ ايتقان سوزدەرى ەسىنە تۇسەدى. ءسويتىپ، حان باقسى ايتقان جەرگە قايتىپ ورالىپ، سۇيىكتىسىن جەرلەگەن ەكەن. سودان بەرى بۇل جەر «حانىم سۇيەگى» دەپ اتالادى (وستانكي حانىم ورەس) . سوندىقتان، جەرگىلىكتى تۇرعىندار بۇل جەردى كيەلى سانايدى.