مينيستر: قازاقستانداعى تاريحي اقىرتاستا - بۋددالىق نەمەسە نەستورياندىق موناستىر دەگەن بولجام بار - فوتو
ا. مۇحامەدي ۇلى كەشە جامبىل وبلىسىنا جۇمىس ساپارىمەن بارىپ، تارازدان 40 شاقىرىم قاشىقتىقتا ورنالاسقان VIII- IX عاسىرلاردا سالىنعان، رەسپۋبليكالىق ماڭىزعا يە كونە ەسكەرتكىشتەردىڭ ءبىرى - اقىرتاس ساراي كەشەنىن ارالاعان.
«بۇل - ەرەكشە، كيەلى جەر!»، - دەپ جازدى ا. مۇحامەدي ۇلى.
«جولدا ءبىز تاس قالاعا تاپ بولدىق: تاستارى قانىق قىزىل ءتۇستى، - دەپ كەلتىرەدى مينيستر ەجەلگى جازبا دەرەكتەگى ءسوزدى. - كونە اسكەري تۇراقتىڭ ىزدەرى بار. باتىس جاعىندا جەتى قاراقشى جۇلدىزدارىنشا ورنالاسقان بيىك مولا ۇيمەلەرى بار». بۇل سوزدەر 1222 -جىلى قىتايدان سامارقانعا ساپار شەككەن داوستىق موناح چان چۋننىڭ كۇندەلىگىندەگى اقىرتاس تۋرالى تۇڭعىش جازبا دەرەكتە كەلتىرىلگەن.
ءمينيستردىڭ اقپاراتى بويىنشا، وسى الىپ كەشەندى كىم جانە نە ءۇشىن تۇرعىزعانى ءالى انىقتالماعان.
«اقىرتاس - بۋددالىق نەمەسە نەستورياندىق موناستىر دەگەن بولجام بار. ورتا ازياداعى اراب بيلەۋشىسى وكىلىنىڭ سارايى، ەسكەندىر زۇلقارناي سالعىزعان شىعىل قالاشىعى دەگەن دە كوزقاراس بار. عالىمداردىڭ كوپشىلىگى ساراي كەشەنى ارابتاردىڭ ورتا ازيانى جاۋلاپ الۋ جورىقتارىن ۇيىمداستىرۋشى ءمۇسىلىم كۋتەيبانىڭ جارلىعىمەن سالىنعان دەگەن پىكىرگە سايادى. الايدا كەشەن قۇرىلىسى اياقتالماعان، سەبەبى كۋتەيبانى باعداتقا شاقىرىپ، ءبولىپ- جارۋ ساياساتىن ۇستاندى دەپ كىنالاپ، ءولىم جازاسىنا كەسكەن»، - دەپ جازدى مينيستر.
ا. مۇحامەدي ۇلى بۇل قۇرىلىستىڭ پارامەترلەرىنە تاڭعالعان. «بۇل - تۇرعىن ۇيلەرى، قويمالارى، سۋ قۇبىرى بار الىپ كەشەن بولعان، ۇزىندىعى 205 م، كولدەنەڭى 185 م. اقىرتاستا جەر استى كىرۋ ەسىگى، قالىڭ ىرگەتاس بولعان. ىرگەتاس جالپاقتىعى 4 مەتر، تەرەڭدىگى 4 مەتر ءتورتبۇرىشتى قاشالعان تاستاردان قالانعان! بۇل بىرەگەي قۇرىلىس مىسىر پيراميدالارىنا ۇقساس دەگەن دە پىكىر بار. ال ەندى ديامەترى 5 مەتر كولوننالاردى ەلەستەتىڭىزدەرشى! وسىنداي 30 عا جۋىق كولوننالار عيماراتتىڭ توبەسىن ۇستاپ تۇرعان. تۇركى جانە اراب مادەنيەتىنىڭ ءىزى بايقالاتىن، قىزىل تاستان قاشالعان قابىرعالارىنىڭ قالىڭدىعى 2-3 مەتر قۇرايتىن الىپ كەشەن بولعان»، - دەپ اتاپ ءوتتى ۆەدومستۆو باسشىسى.
ق ر مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى 2014 -جىلى اقىرتاستىڭ يۋنەسكو بۇكىلالەمدىك مۇرالار تىزىمىنە ەنگىزىلگەنىن اتاپ ءوتتى. «قازىرگى تاڭدا اقىرتاس ەرەكشە قۋات پەن كۇش ورنى بولىپ سانالادى، مۇندا شەتەلدىك تۋريستەر كەلىپ، زيارات ەتەدى، الايدا قازاقستاندىقتار بۇل جەردى بىلە بەرمەيدى. ءبىر جىل بۇرىن جۇمباعى كوپ نىساندى قازاقستاننىڭ كيەلى جەرلەرى كارتاسىنا كىرگىزدىك، ەندى كونە قالانى جان- جاقتى زەرتتەۋ ماسەلەسىن كوتەرىپ وتىرمىز»، - دەپ جازدى ا. مۇحامەدي ۇلى.