بەردىبەك سوقپاقبايەۆتىڭ بۇرىنعى جارى: ەكەۋمىز اجىراسىپ كەتكەن سوڭ بەردىبەك مەن تۋرالى كىتاپ جازىپتى

نۇر -سۇلتان. قازاقپارات - بەردىبەك سوقپاقبايەۆتىڭ العاشقى جارى قارلىعاش دوسانوۆا جازۋشى جايلى ەستەلىگىن ايتقان بولاتىن.

«ءبىر كۇنى كىتاپحانادان بەردىبەكتىڭ «قايداسىڭ، گاۋھار؟» دەگەن كىتابىن كوردىم. ول كەزدە ەكى ايرىلىسىپ كەتكەن شاعىمىز. كىتاپتى وقىپ شىقسام، ەكەۋمىزدىڭ باسىمىزدان وتكەن وقيعالاردىڭ بارلىعى، تۇرعان ءۇيىمىزدىڭ مەكەن-جايىنا دەيىن سول قالپىندا بەرىلىپتى، دەپ جازادى kazakh-tv.

كوركەم شىعارما بولعاندىقتان، كەي تۇستارىنا وزگەرىستەر ەنگىزىپتى. بىرگە تۇرعان كەزدەرىمىزدە جازعان بارلىق شىعارمالارىن العاشقى بوپ وقىپ شىعاتىنمىن. كەيىن ماسكەۋدە تۇرعانىمىزدا ماشينكا ساتىپ الىپ، تەرىپ بەرەتىنمىن. اتالارىڭ ماسكەۋدە ءۇش جىل وقىدى. ەكىنشى جىلىندا سامال ەكەۋمىزدى قاسىنا الدى. ماسكەۋدەگى وقۋىن ءبىتىرىپ كەلگەن سوڭ، ارامىزعا «شايتان كىرگەندەي» بولدى. وعان شىعارماشىلىق ادامى رەتىندە بارلىق جاعىنان تۇسىنىستىكپەن قاراۋعا تىرىستىم. ارامىزدا ايقاي-شۋ بولعان ەمەس. دەگەنمەن، اجىراسىپ كەتتىك. كەيىن ەكىنشى رەت تۇرمىسقا شىقتىم. اعالارىڭ مەنەن اجىراسقان سوڭ، ەكى-ءۇش جىل بويداق ءجۇرىپ، ۇيلەندى.

بەردىبەكتى قىزىمنىڭ اكەسى، حالقىنىڭ جازۋشىسى رەتىندە قۇرمەتتەيمىن. قازىر قىزىمنان تۋعان جيەن نەمەرە، جيەنشارلار ءوسىپ كەلەدى، قۇدايعا شۇكىر. سامال اپالارىڭ ۇلى ادىلدەن ءاديا ەسىمدى نەمەرە ءسۇيىپ وتىر. ال قىزى دانارا كانادا، شۆەيتساريادان ءبىلىم الىپ كەلدى. ءوزى دومبىرادا وينايدى.

اكادەميك سەرىك قيرابايەۆپەن تۋىس سياقتى ارالاستىق. سولاردىڭ ۇيىندە تۇردىق. ۋچيليشەنى بىتىرگەن سوڭ، قاسكەلەڭگە جولدامامەن مەكتەپكە مۇعالىمدىككە باردىم. بەردىبەك ماسكەۋگە كەتتى. بۇل 1955-1956 -جىلدارى. سامال ءالى مەكتەپكە بارعان جوق بولاتىن. ءبىزدى سەرىكتىڭ ۇيىنە قالدىرىپ كەتتى. سەرىك سياقتى جولداس تابىلمايدى عوي. كىم قازىر دوسىن بالا-شاعاسىمەن ۇيىندە تۇرعىزادى، ايتشى، قىزىم؟!

مەن تۇگىل، سامال دا اجە بولدى. كەيدە بىردەڭە دەسەڭ، «مەن دە الپىستان استىم» دەيتىندى شىعاردى (كۇلىپ). كوپ مىنەزى اكەسىنە تارتقان. بەردىبەك مارقۇم تەز اشۋلاناتىن، كۇيىپ-ءپىسىپ جۇرەتىن. «بالالىق شاققا ساياحاتتا» ءوز مىنەزى تۋرالى «ىزا بولسام، كۇيىپ-جانىپ، دىزاقتاپ كەتەم. ويلانباي ىستەپ، ويلانباي سويلەپ، وكىنەتىن كەزدەرىم كوپ بولادى» دەيتىنى بار عوي. سونداي ەدى، مارقۇم. رەنجىتسە، كەشىرىم سۇرامايتىن. ءوزىنىڭ ايتقانىنان قايتپايتىن، ەشقاشان بىرەۋدىڭ پىكىرىن ماقۇلدامايتىن. باسىن كەسىپ السا دا يلىكپەيتىن، بىرەۋدەن جاي نارسە سۇراۋدى دا نامىس كورەتىن. سول كىشىرەيە بىلمەگەندىگىنەن دە، بارلىق سىيلىقتان قۇر قالعان بولار. ماقتاۋ قاعازىن دا الماي ءوتتى عوي ومىردەن.

نارىنقولدا كىرپىشتەن ءۇي سالعانبىز. ەڭبەكقورلىعى سونداي، ءۇي سالۋدىڭ جوباسىن الماتىدان ارنايى ءبىلىپ كەلدى. سول ءۇيىمىزدىڭ تەرەزەلەرى قازىرگى كۇننىڭ ۇيلەرىنەن دە كەڭ ەدى. ءۇيدىڭ ماڭايىنا كوپ تال وتىرعىزدى. باپتاۋدى دا جاقسى بىلەتىن. سيىر، جىلقى ۇستادىق.

«بالالىق شاققا ساياحاتتاعى» كورىنىستىڭ ءبارى ءوز ومىرىنەن الىنعان. شىعارماداعى بارلىق اۋىر جايدى ءوز باسىنان وتكەرگەن. جوقشىلىق، جەتىمدىك، اناسىنىڭ قازاسى... ءبارى دە ءوز بالالىق شاعىنىڭ كورىنىسى. قوجانىڭ وبرازى وزىنە ۇقسايدى عوي. دەگەنمەن، قوجا دەپ اتاۋىنىڭ ءمانىسى بار. ونى وتكەن كۇنى ءبىر تەلەارنالىق باعدارلامادا قوجانىڭ ءرولىن سومداعان نۇرلان سەگىزبايەۆتان سۇراپ ەدى، ول انىعىن بىلمەيدى ەكەن.

بەكەڭمەن ءبىر مەكتەپتە وقىعان قوجا اتتى بالا بولىپتى. ونى «قارا قوجا» دەپ اتاپتى. شىعارما جازۋ بارىسىندا وسى ەسىم تىلىنە ورالا بەرىپتى. ءبىر قىزىعى، ول وتە جۋاس، مومىن بالا ەكەن. ءبىراق، بەكەڭ سول بالانىڭ اتىن باستى ءارى تەنتەك كەيىپكەرگە بەرگەندى ءجون كورىپتى. ول قوجا دەگەن كىسى بەرتىنگە دەيىن ءومىر ءسۇرىپتى. وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن الماتىلىق شيپاجايدان ونىڭ قىزىن كەزىكتىردىم. «مەن ەلدى شۋلاتقان ايگىلى قوجانىڭ قىزىمىن، اپا» دەپ كەلىپ تۇر.