الماتىلىق «قازاق حاندىعى» دەپ اتالاتىن ويىن ويلاپ تاپتى

استانا. قازاقپارات - قازاق حاندىعى تاقىرىبى جاڭا وتباسىلىق ۇستەل ويىنىنا ارقاۋ بولدى، دەپ حابارلايدى الماتى تەلەارناسى.

«قازاق حاندىعى» دەپ اتالاتىن بۇل ويىنعا ءبىر دەگەننەن ءتورت قارسىلاس قاتىسا الادى. ويىنشىلار ءوزارا سۇلتانداردىڭ رولىندە بولىپ، تۇبىندە حان اتانۋعا تىرسادى. ول ءۇشىن قازاق رۋلارىنىڭ قولداۋىن سۇراۋعا جاساۋىلداردى جىبەرەدى. تۋىنىڭ استىنا ەڭ كوپ رۋ جيناعان سۇلتان جەڭىمپاز بولىپ، حان سايلانادى.

«ءبىز قازاق حاندىعى تۋرالى تەك جازبا تۇرىندە عانا اقپارات الامىز. ال مۇندا قاتىسۋشىلار ويىن ارقىلى-اق حاندىققا باستار جولدىڭ وڭاي ەمەس ەكەنىن تۇسىنەدى. ويىننىڭ ىشىندە قازاق حالقىنىڭ سالت- ءداستۇرى دە ەسەكەرىلگەن. ماسەلەن، قارسىلاسىڭىزعا بارىمتا جاساساڭىز بولادى. سونداي-اق «كورىمدىك»، «قالىڭ مال»، «تويباستار» دەگەن كارتانى اشا وتىرىپ، قارسىلاسىڭىزعا قولقا سالىپ، ۇپاي جيناۋىڭىزعا بولادى»، - دەدى ويىن اۆتورى قوبىلاندى جاڭابەك ۇلى.

تىڭ يدەيانى تاپقان تۋىندى اۆتورى ويىننىڭ ەرەكشەلىگى دە وسىندا، دەيدى. وندا قازاقى قۇندىلىق ويىنعا قاتىسۋشىلاردىڭ ساۋاتىن اشىپ، قوسىمشا ۇپايعا يە بولۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. باس- اياعى 50-دەن استام رۋدىڭ اۋماعىنا كيىز ءۇيدى كەم دەگەندە جارتى ساعاتتىڭ ىشىندە تىگىپ تاستاۋعا بولادى ەكەن. ال ونى تىم كۇردەلەنە تۇسكەن تاسىلمەن ويناسا بايگە 4 ساعاتقا سوزىلۋى مۇمكىن. ويىن جيناعىنا باس-اياعى 20 قاھارمان قارتاسى، ياعني، ەكى تاراپ ءبىر جەرگە تالاسقاندا ورتاعا تاستايتىن ۇپاي 80 بيلىك جەتونى جانە 80 كيىز ءۇي كىرەدى.

ەگەردە ەكى ويىنشى ءبىر رۋدىڭ اۋماعىندا كيىز ءۇيدى ءبىر مەزەتتە تىككىسى كەلسە، وندا ولار ءىشىنارا شايقاسادى. ماسەلەن، ارنايى ۇپايى كورسەتىلگەن قارتالاردى ءبىر ۋاقىتتا تاستايدى. ماسەلەن، مەن باتىر دەگەن «5» ۇپايىمدى ورتاعا لاقتىرسام، قارسىلاسىم تۇلپارىن «2» ۇپايمەن ورتاعا سالۋى مۇمكىن. كىمنىڭ ۇپايى جوعارى، سوڭىندا سول جەڭىسكە جەتەدى. ايتسە دە، ەسكەرەتىن ءجايت، ءاربىر كيىز ءۇيدىڭ ءبىر-ءبىر ۇپايدان تاعى دا بەرەتىندىگىن ەسكەرگەن ءجون.

ايتا كەتەيىك، ويىندا ءاربىر قارسىلاس ءوز قالاۋى بويىنشا ساعات تىلىمەن 1-دەن 5-كە دەيىن قادام جاساي الادى. ويىن اۆتورى قاجەت بولسا، بۇل ەرمەك ءتۇرىن ودان ءارى كۇردەلى ەتە تۇسۋگە بولادى، دەيدى. ماسەلەن، قوسىمشا ۇپاي جيناۋ ءۇشىن ءبىر اۋماقتا بەتپە-بەت كەزدەسكەن قاتىسۋشىلاردىڭ قارتا ارقىلى قارسىلاسىن شەتكە ىسىرۋ ءۇشىن ءوزىنىڭ ەمەس، اۋەلى وزگەنىڭ قولىندا قانشا ۇپاي بار ەكەنىن ەسەپتەتۋ قاجەت ەكەنىن ۇيرەتەدى. وتباسىلىق ويىنعا اريفمەتيكادان حابارى بار بارشا جان قاتىسا الادى.