بۇگىنگى تۋريستىك ايماقتار جايلى اسان قايعىنىڭ ءوز زامانىندا ايتقاندارى
جاھاندانىپ جاتقان زامانىمىزدىڭ جاساندىلىعى كوپ بولسا دا ءومىر سۇرۋگە ىڭعايلى، قاۋىپسىز، تىنىش. قالاعان دۇنيەنىڭىزدىڭ بارلىعى دا قولجەتىمدى. 21 - عاسىر ءوزىنىڭ دامىعان تەحنولوگيالارىمەن جاڭالىق جاسادى. بۇل زاماندا «مۇمكىن ەمەس» دەگەن تىركەستىڭ ءوزى كونەرىپ بارا جاتقانداي. ادامي قۇندىلىقتارىنان اجىراپ بارا جاتقان ادامنىڭ بار قايعىسى اقشا، جۇمىس، تۇرمىس.
اسان قايعىنىڭ قايعىسى باسقا ەدى. قازىرگى كوزقاراسپەن قاراساق، شۇرايلى جەر ىزدەپ، ەل- جەردى تولىعىمەن ارالاپ شىققان بابامىز بۇگىنگى ءتۋريزمنىڭ نەگىزىن سالۋشى سياقتى. قازاق دالاسىندا ساياحاتتاپ، اتىراۋ مەن التايدىڭ اراسىن جەلماياسىمەن جەلىپ ءجۇرىپ ساپارلاعان بەلگىلى تۋريست. قازىرگى ساياحاتشىلار سياقتى ول كىسى دە بارعان، كورگەن جەرى جايلى مىندەتتى تۇردە پىكىر قالدىرىپ وتىرعان. بۇگىنگىلەردەن ايىرماشىلىعى، ەلدىڭ تۇرمىسىنا جايلى جەرۇيىق ىزدەيمىن دەپ اڭساعان ارمانى بارى. اسان قايعىنىڭ جەرگە ايتقان سىندارى بۇگىندە ءار ءوڭىردىڭ تاريحىن تولىقتىرىپ تۇر. قازىرگى قازاقستاننىڭ تۋريستىك ايماقتارىنا ايتىلعان سول زامانداعى بابانىڭ پىكىرلەرىن قاراپ كورەلىك.
ەلىمىزدەگى ەڭ ۇلكەن سۋقويماسى بار ەركە ەرتىستىڭ سۋىنا قاراپ، بۇيرالانعان تولقىنىنا تامسانىپ: «مىنا شىركىننىڭ بالاسى تويدىم دەپ قاراپ وتىرماس، قارىنىم اشتى دەپ جىلاپ وتىرماس. سيىردىڭ ءمۇيىزى، دوڭىزدىڭ قۇلاعى شىعىپ تۇرعان جەر ەكەن» ، - دەپتى.
تالاي تاريحي وقيعالاردىڭ كۋاسى بولعان باياناۋىلدى كورگەندە: «ات ەرىن المايتىن جەر ەكەن. باۋىرىندا تۇزى بار ەكەن، تۇزى اۋىر ەكەن، ءبىر ءتۇن تۇنەپ كەتەمىن دەگەن ادام، ءبىر جۇما توقتاپ قالادى ەكەن. تۇزى جىبەرمەيدى ەكەن» ، - دەپتى.
بۇگىنگى استانامىزدىڭ ورتاسىنان ەركەلەي اققان ەسىلدى كورگەندە بىلاي دەدى: «جارى مەن سۋى تەڭ، جارلىسى مەن بايى تەڭ بولاتىن جەر ەكەن» .
ەرتەرەكتە ياسسى بولعان بۇگىنگى تۇركىستان قالاسىنا جەتكەندە قالانىڭ قوجا- مولدالارىنا كوڭىلى تولماي قاپا بولدى. «اي، قارىس جەرى ءبىر ارىق، جەر سورلىسى مۇندا ەكەن، ايەلى سەمىز، ەرى ارىق، جۇرت سورلىسى مۇندا ەكەن» .
تاريحي قالا شىمكەنت، سايرامدى كورىپ: «ەكى باسسا، ءبىر بازار: مالىندا بەرەكە بولمايتۇعىن، ەكى باسسا ءبىر مازار: باسىندا بەرەكە بولمايتۇعىن. «بازارى جاقىن بايىماس، مازارى جاقىن كوبەيمەس» ، - دەپ قاپا بولىپتى.
قورعالجىن ايماعىنا اياق باسىپ: «كەدەيى كەربەز، كەمپىرى، كەلىنشەگى عۇمىرىندا مۇقتاجدىق كورمەيتىن جەر ەكەن. كاسىبى، بالىعى، بازارى قىزىق، قايعىسى جوق، حالقى تىنىش. تەك ورتالارىندا كوڭىلدەرىن كوتەرىپ، شىعىپ وتىراتىن قاق توبەسى جوق ەكەن. تەپ- تەگىس جەر ەكەن» ، - دەپ كەتكەن.
الاكولدىڭ توپىراعىنا تابان تىرەپ، تاريحي وقيعالاردىڭ وسى ماڭدا بولارىن بولجاعانداي: «ۇرىستىڭ ءيىسى شىعىپ تۇرعان جەر ەكەن» ، - دەپتى.
اسان قايعى ومىردەن وزار شاعىندا: «سارىارقانى ورىس الادى، كۇندەردىڭ كۇنىندە مولام ورىستىڭ اتىنىڭ اياعىنىڭ استىندا قالعانىن قالامايمىن. ورىس بارمايتۇعىن جەرگە بارامىن» ، - دەگەن ەكەن. وسى ايتقاندارىنان بولار، بابانىڭ بەيىتى ۇلىتاۋدىڭ باسىندا ورنالاسقان.
Massaget.kz