قازاقستان ارحەولوگتارى ازەربايجاندا سكيف- ساق وبالارىن ىزدەۋدە
ماقسات - ەجەلگى تايپالاردىڭ كاۆكاز ايماعىندا مەكەن ەتۋى مۇمكىن دەگەن بولجامدى تۇبەگەيلى زەرتتەۋ. عالىمدار بىرلەسكەن قازبا جۇمىستارى ناتيجەلى بولاتىنىنا سەنىمدى. بەرەل قورعانىنداعى سوڭعى زەرتتەۋلەردە تابىلعان جاڭا تاريحي دەرەكتەردى عالىمدار سكيف- ساق حالىقتارىن تەرەڭىرەك زەرتتەۋ ءۇشىن قولدانىپ كورمەك. زەينوللا ساماشيەۆتىڭ باسشىلىعىمەن ءجۇرىپ جاتقان ەكسپەديتسياعا ازەربايجان عالىمى دا قاتىستى. ونىڭ ايتۋىنشا، تابىلعان دەرەكتەردىڭ ەڭ قىزىعى تاريحي وقيعالارعا اسەر ەتەتىن سكيف- ساقتاردىڭ جەرلەۋدەگى سالت- داستۇرىندە كورىنەدى. «مەن ءۇشىن وسى حالىقتىڭ جەرلەۋ ءراسىمىن زەرتتەۋ ماڭىزدىراق بولدى. سەبەبى سول ءداستۇردىڭ ىزدەرىن ازەربايجان ارحەولوگياسىنان انىقتاعىم كەلەدى. كوپتەگەن عالىمنىڭ مالىمدەمەسىنە قاراماستان، ءولى دەنەنى قابىرگە تاپسىرۋ زورواستريزممەن مۇلدەم قاتىسى جوق. سەبەبى وندا دەنەنى جەرلەۋگە، ورتەۋگە بولمايدى. ال مۇندا ءبىز شامانيزم نەمەسە تۇرىك حالىقتارىنىڭ اتا- بابا دىنىنە جاقىنداۋ ءراسىمىن باقىلادىق. سكيف- ساقتارىنىڭ كوپتەگەن ەسكەرتكىشى ازەربايجان ارحەولوگياسىنان تابىلدى. سول سەبەپتى ەكى ەلدىڭ عالىمدارى بىرلەسىپ، ازەربايجان اۋماعىندا دا زەرتتەۋ جۇرگىزۋدى جالعاستىرماق» ، - دەيدى ارحەولوگيا جانە ەتنوگرافيا ينستيتۋتىنىڭ زەرتتەۋشىسى زاۋر گاسانوۆ.
ارحەولوگتار سكيف ەسكەرتكىشىن تاپقان سوڭ ونى سكيفكە تيەسىلى ەكەنىن انىقتاي الماي، اۋرە بولادى. سول سەبەپتى جەرلەۋ ءراسىمىن زەرتتەۋ - وتە ماڭىزدى ءىس. «باسقا ارحەولوگتار جەرگە كومۋدىڭ بولجالدى ەرەكشەلىكتەرىن انىقتاپ قويعان. مەنىڭ قىزمەتىم - ازەربايجان ارحەولوگياسىنداعى جەرلەۋ راسىمدەرىنىڭ ەرەكشەلىگىن انىقتاۋ. ەندى قازاقستاندىق ارحەولوگتارمەن بىرىگىپ، زەينوللا ساماشيەۆپەن قورعانداردى تاۋىپ، قازبا جۇمىستارىن جالعاستىرامىز. بەرەل قورعانىنان تابىلعان دەرەكتەر تەك سكيفكە قاتىستى مالىمەتتەرمەن شەكتەلمەيدى. جادىگەرلەر عىلىمعا عۇندار مەن اۆارلار جايلى جانە تۇرىك قاعاناتى تۋرالى مول ماعلۇمات بەرەدى. عالىمنىڭ ايتۋىنشا، التايداعى وسى ەلەمەنتتەردىڭ دامۋ بارىسىن باقىلاپ كورۋ كەرەك. بۇل ءادىس- ءتاسىلدى تايپالاردىڭ پايدا بولۋىن زەرتتەۋ كەزىندە دە قولدانۋعا بولادى. «ەگەر ولاردى انىقتاي الساق، وندا ءبىز وڭ ناتيجەلەرگە قول جەتكىزىپ، ەكى ەل اراسىنداعى عىلىمي قارىم- قاتىناستاردى دامىتۋدا وتە ماڭىزدى قادام جاسايمىز» ، - دەپ اتاپ ءوتتى عالىم.