ەكى كەنەن تۋمايدى، الاتاۋعا ەكسەڭ دە

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى مىرزاتاي جولداسبەكوۆپەن سىر- سۇحبات

- كەنەن اتامىزدىڭ قاتتى ۇناتىپ، قۇمارتقان، اقىرىندا ۇيلەنگەن، ءومىر بويى ريزا بولىپ، باقىتتى، بىرگە ءومىر سۇرگەن جارى ناسيحا شەشەمىز عوي. ول كىسىلەردىڭ قالاي شاڭىراق قۇرعانىن سىزدەن ارتىق بىلەتىن ادام جوق. ەندى وسىنى اڭگىمەلەپ بەرىڭىزشى.

- ول تاريحتى كەنەكەڭنىڭ ءوزى جىرداي قىلىپ ايتىپ وتىراتىن. اق بوز اتىم استىمدا، سۋسار بوركىم باسىمدا، قىلىشتاي قىرىق جاسىمدا، توعىز جولداس قاسىمدا، - دەپ تەرمەلەي باستايتىن اڭگىمەسىن. - قوردايدا رەۆكوم بولىپ ىستەگەنىمە ءتورت جىلعا اياق باسقان كەز. ءبىر كۇنى اۋىل بەلسەندىسى قابىلتاي ءبىزدى قوناققا شاقىردى. قابىلتاي دەپ وتىرعانىم مىناۋ الدارىڭدا شاي قۇيىپ وتىرعان ناسيحا جەڭگەلەرىڭنىڭ تۋعان اكەسى. قابىلتاي مەنەن ون جاس ۇلكەن، ءوزى ەر كوڭىلدى، الىپ دەنەلى، اق كوڭىل، ات قۇمار، كوكپارشىل، ءبىر جاقسى اتتى ءتورت بيەگە ايىرباستاپ العان سەرى جىگىت بولاتىن. ءبىر ءۇيىر جىلقى، ءجۇز قارالى قوي- ەشكىسى بار. اكەسى كۇدەرى دەگەن كىسى دە ەر كوڭىل ادام ەدى. ارعى اتالارى بەيىمبەت، اتاقتى قورداي باتىر، ءبارى بايتۇگەل دەگەن اتادان تارايدى. سول قورداي ەلى ءبىر بولىس، ەكى مىڭداي ءتۇتىن بولاتىن. وسى ەلگە مەن رەۆكوم بولىپ سايلاندىم، ال قابىلتاي مەنىڭ كومەكشىم بولدى. ەكەۋمىز كوبىنە بىرگە جۇرەمىز. جۇمىستىڭ كوبى ات ۇستىندە بىتەدى»، - دەيتىن كەنەكەڭ.

ودان سوڭ وزەن جاعاسىنداعى كوكمايساعا تىگىلگەن قابىلتايدىڭ التى قانات اق وتاۋىنا كەلگەندەرىن، جانىنداعى سەرىكتەرى ەركەبايمەن، سەرىكبايمەن ۇيگە كىرىپ جايعاسقاندارىن، ءۇي ءىشىنىڭ تازالىعىن، جيھازدارىنىڭ دا جاراسىمدىلىعىن ايتاتىن. قابىلتايدىڭ ۇلكەن قىزى ۇزاتىلىپ كەتىپتى دە، ون بەستەگى ناسيحا مەن توعىز جاسار ۇلى قىدىربەك قولىندا ەكەن. ناسيحا جايناڭداپ شاي قۇيىپ، زىر جۇگىرىپ، اناسىنا كومەكتەسىپ جۇرەدى. كەنەنگە ول كورگەن بويدا بىردەن ۇنايدى.

سودان بىلاي ول قابىلتايدىڭ اۋىلىنا ءجيى باراتىن بولادى. اقىرىندا ءبىر كۇنى قابىلتايعا:

- ايەلىم اۋرۋ، توركىنىندە جاتىر. ناسيحانى قالادىم، ماعان ۇنادى. وقىتامىن، وزىمە سەرىك ەتەيىن، - دەپ كوڭىلىن بىلدىرەدى. قابىلتاي قارسى بولمايدى. قىزدىڭ شەشەسى مۇنى ەستىگەندە:

- ايەلى، بالاسى بار ەكەن. بولمايدى. قىزىمنىڭ بەسىك كەرتپە قۇداسى بار! - دەپ شورشىپ تۇسەدى. ءبىراق قابىلتاي:

- باي قۇدانىڭ كەرەگى جوق. باي-قۇلاقپەن كۇرەسىپ جاتقاندا، ەندى ولارمەن سورپامىز قوسىلمايدى. قىزىمدى كەنەنگە ۇزاتامىن. ءوزى كەدەي، باتىراق، رەۆكوم، ءوزى ونەرپاز ءانشى، - دەپ كەسىمدى ءسوزىن ايتادى. ناسيحانى بۇرىننان اتاستىرعان، مالى كوپ، باي جەرگە ۇزاتساق، ءبىر- ءبىر ات مىنەمىز بە دەپ دامەلەنىپ جۇرگەن اعايىن- تۋىس، اقساقالداردىڭ قارسىلىعىنا قاراماي، ءساتى تۇسكەن ءبىر تۇندە قىزىن اتقا مىنگىزىپ، باتاسىن بەرىپ، كەنەنمەن بىرگە اتتاندىرىپ جىبەرەدى. ناسيحانى اتاستىرعان باي اۋىل: «ءوزى رەۆكوم بولا تۇرىپ، كەڭەس زاڭىن بۇزدى. ون التىداعى جاس قىزدى الىپ قاشتى»، دەپ كەنەننىڭ ۇستىنەن ارىز تۇسىرەدى. سوت بولادى. كەنەندى سوتتايدى. ءبىراق كەنەن ىزدەنىپ ءجۇرىپ، جازادان قۇتىلادى.

- «قاسقاراۋعا بىتكەن كەلىندەردەن نوعايبايدىڭ بايبىشەسى اسەلدەن اسقانى بولعان جوق، سونان سوڭعىسى وسى ناسيحا شەشەلەرىڭ»، - دەپ وتىرۋشى ەدى كەنەكەڭ ريزا بولىپ.

- جيىرماسىنشى جىلداردىڭ اياعىندا كەنەكەڭ بازار، نازار دەگەن ەكى ۇلىنان قاتار ايىرىلىپ، كوكىرەگى قايعى، شەرگە تولىپ، اھ ۇرىپ شىعارعان ءانى قازاق، قىرعىزعا كەڭىنەن تاراپ كەتكەن عوي.

- ءيا، 1928 -جىلى كەنەن ارناۋلى تاپسىرمامەن شۋ بويىنداعى ەلدەردى ارالاپ جۇرگەندە اقىننىڭ وتباسى اۋىر قايعىعا ۇشىرايدى. ۇيەلمەلى-سۇيەلمەلى ەكى ۇلى بىردەي شەتىنەپ، قوس بوتاسىنان ايىرىلعان اقىن قابىرعاسى قايىسىپ، قايعىدان كوپكە دەيىن ارىلا الماي، بۇك ءتۇسىپ جاتىپ قالادى. جاڭاعى ءانى سول كەزدە تۋادى... كەيىن كوركەمجانى دۇنيەگە كەلگەندە جامبىل تاتەسى ارنايى كەلىپ، قۇتتى بولسىن ايتادى:

كەنەنىم، كەلىپ قالدىم قۋانعان سوڭ،

تۇيعىنىڭ ۇيرەك، قاز بەن قۋ العان سوڭ.

كەلىنجان، باتا بەرەم، قولىڭدى جاي،

قۇدايدان ولگەنىڭە قۇن العان سوڭ.

قۇتتى بولسىن كوركەمىڭ،

وسە بەرسىن وركەنىڭ! - دەپ باتاسىن بەرەدى.

«دومبىرام، تاستامايمىن قايدا بارسام، جانىما جۇرە المايمىن بايلاماسام» دەپ كەنەن ەندىگى جەردە بەلىن بۋىپ، دومبىراسىن وڭگەرىپ، قايتا اتقا قونادى.

- جالپى، كەنەكەڭنىڭ ءومىرى دە، اندەرى، جىرلارى دا تۋعان ەلىمىزدەگى تاريحي وقيعالارمەن تىعىز استاسىپ كەتكەن عوي. ول قاشاندا ءوز ەلىنىڭ گۇلدەنىپ، كوركەيۋىن اڭساعان. ءوزىنىڭ ۇلى ۇستازى جامبىل سياقتى، ول دا ەڭبەكشى ەلىن، تۋعان جەرىن جالىقپاي جىرلاعان. «قىرىق جىل جامبىلدىڭ ىنىسىندەي بولىپ، قولتىعىنان دەمەپ، جانىندا بىرگە جۇرگەن» دەگەن ءسوزدى ءوزىڭىز دە ايتقانسىز.

- ءيا، كەنەكەڭ جامبىلدى قاتتى قاستەرلەپ، وزىنە ۇستاز تۇتقان. قىرىق جىل بويى وعان وكشەلەس ءىنى، ۇزەڭگىلەس جولداس، وزىق ونەگەسىن ۇيرەنگەن زەرەك شاكىرت بولا بىلگەن. جامبىل دا كەنەندى جاقسى كورگەن. 1937 -جىلى گرۋزيانىڭ ۇلى اقىنى شوتا رۋستاۆەليدىڭ «جولبارىس تەرىسىن جامىلعان باتىر» داستانىنىڭ 750 جىلدىق تويىنا جامبىل شاقىرىلعاندا، ول ءوزىنىڭ جانىنا ادەيى قالاپ، كەنەندى قوسىپ الادى. 92 جاستاعى قارت جىراۋ سول جولى كەرەمەت قايرات كورسەتىپ، تويعا جينالعانداردى قايران قالدىرىپ، جىردى تۇيدەك-تۇيدەگىمەن اعىتادى. كەلەسى كۇنى ءار ەلدەن كەلگەن دەلەگاتتار ونىڭ شاكىرتى كەنەندى تىڭدايدى. كەنەكەڭ سارباس اعاسىنا ۇقساپ مۇرتىن سىلاپ، ءوز قۇلاعىن بۇراپ- بۇراپ جىبەرىپ، بيىك، سۇلۋ داۋسىمەن تويعا ارناعان تەرمەسىن زور شابىتپەن ايتىپ شىعادى. ريزا بولعان جۇرت دۋىلداتا قول سوعىپ، تاعى دا ءان سۇرايدى. اسىرەسە، «كوكشولاقتى» قۇبىلتا شىرقاپ، ەكى سانىن شاپاتتاپ، قىرساۋ ات مىنگەن كىسىنىڭ كەيپىنە تۇسكەندە تاڭ- تاماشا قالعان كوپشىلىك زالدى باسىنا كوتەرىپ كەتەدى. وسىدان سوڭ كەنەكەڭ سول جاققا جۇرەر الدىندا كومپوزيتور ەرزاكوۆيچتىڭ ۇيىندە وتىرىپ ۇيرەنىپ العان گرۋزيندەردىڭ «سۋليكوسىنا» سالادى. ءسوزى وزىنىكى. بۇل انگە دە جينالعان جۇرتشىلىق زور قوشەمەت كورسەتەدى.

1938 -جىلى جامبىل اقىندىعىنىڭ 75 جىلدىق دۋماندى تويى وتكىزىلگەندە دە كەنەن جامبىلدىڭ قاسىندا بولىپ، تويدى بىرگە اتقارىسادى.

- كەنەكەڭ اقىن، ءانشى، كومپوزيتور، جىرشى بولۋمەن بىرگە كۇيشى دە بولعان با؟

- كەنەننىڭ دە جامبىل سياقتى كۇيشى ەكەندىگىن، ونىڭ ءوزى شىعارعان وننان استام كۇيلەرى بار ەكەنىن جالپى جۇرت بىلە بەرمەيدى. كەنەن كۇيشىلىك ونەردە ەڭ الدىمەن جەتىسۋ ءوڭىرىنىڭ اتاقتى كۇيشىسى بايسەركەنى وزىنە ۇستاز تۇتقان. ازىرگە تاريحتا اتى ساقتالىپ، بىزگە جەتكەن جەتىسۋ كۇيشىلەرىنىڭ ەڭ ۇلىسى دا - وسى بايسەركە. ول كۇي شالعاندا تاۋ تەڭسەلگەندەي، بۇلت كوشكەندەي بولىپ، قاناتتى، تۇياقتى بىتكەن تۇرا قالىپ تىڭدايدى ەكەن. ول كوبىنە اڭىز كۇيلەر شىعارىپ، ولاردىڭ ءارقايسىسىن سالا- سالاعا ءبولىپ تارتقان. كەنەن دە كوبىنە اڭىز- كۇيلەر شىعارعان. ولار: «سارى بارپى»، «الىپ قارا قۇس»، «بوتاڭ قالدى، قارقاراۋ»، «سارى شىمشىق»، «جاۋدان قاشقان وگىز»، « قىزىل اسكەرگە». سولاردىڭ ىشىندە كوبىرەك ءارى جالىقپاي تارتاتىنى «قۇلاق كۇيى» ەدى. كەنەكەڭ ءان، ولەڭ شىعاراردا جىر كەرنەگەن ابىزداي، وزىمەن ءوزى بولىپ، وڭاشا تولعانىپ، وسى «قۇلاق كۇيىن» جالىقپاي ۇزاق شەرتەتىن. قيالىمەن شارلاي وي كەزىپ، ولەڭ ىزدەپ وتىرعان كەنەكەڭ ءبىر كەزدە قولىن اسپانعا بۇلعاپ، شىرقاپ الا جونەلەتىن. سوندا بىزگە «قۇلاق كۇيى» ءان، ولەڭ، جىر تۋدىراتىن قۇدىرەت ءتارىزدى كورىنەتىن. جوعارىدا اتالعان كۇيلەردى بەلگىلى كومپوزيتور بوريس گريگوريەۆيچ ەرزاكوۆيچ پەن ونىڭ كومەكشىسى اسقان سەرىكبايەۆا ەكەۋى جازىپ الىپ، ونەرىمىزدىڭ قىمبات قازىناسىنا اينالدىردى.

- مىرزەكە، ەلۋىنشى جىلداردا كەنەكەڭ قاتتى اۋىرىپ، ءبىراز جىل توسەك تارتىپ جاتىپ قالعان عوي؟

- ءيا. ول ۋاقىتتا كەنەكەڭ وتار ستانساسىندا تۇرعان ەكەن. سودان قاتتى اۋىرىپ، التى جىلداي توسەك تارتىپ جاتىپ قالادى. ەل باسشىلارى وزدەرىنىڭ قادىرلى اقىنىن ەستەن شىعارماي، وعان قامقورلىق جاسايدى، كوپ كومەك كورسەتەدى. اقىن ءۇيى وتاردان تابيعاتى تاماشا قورداي باۋرايىنا ورنالاسقان سالقىن سايالى كيروۆ اتىنداعى كولحوزعا كوشىرىلەدى. ءوزى ارنايى دارىگەرلىك كۇتىمگە الىنادى. كەنەكەڭنىڭ دەنساۋلىعى بىرتە- بىرتە جاقسارىپ، قايتادان اياعىنان تىك تۇرىپ كەتەدى. 1959 -جىلى رەسپۋبليكا جۇرتشىلىعى كەنەن ازىربايەۆتىڭ تۋعانىنا 75 جىل تولعانىن تويلادى.

- مىرزەكە، كەنەكەڭنىڭ الماتىدا شاقىرتپاي باراتىن بىرنەشە ءۇيى بولعانىن، ولار ءسابيت مۇقانوۆتىڭ، ءابدىلدا تاجىبايەۆتىڭ، مۇحامەتجان قاراتايەۆتىڭ، ەرزاكوۆيچتىڭ ءۇيى ەكەنىن ءسىزدىڭ ءبىر جازعاندارىڭىزدان وقىعان ەدىم. سونداي- اق، كەنەكەڭ مەن مۇحتار اۋەزوۆتىڭ اراسىندا دا جاراسىمدى سىيلاستىق بولعانى جونىندە جازعانسىز.

- كەنەكەڭ مۇحتار اۋەزوۆپەن كەش ارالاسادى. 1960 -جىلدىڭ شىلدەسىندە مۇحاڭ ىستىقكولگە قاراي كەتىپ بارا جاتىپ جول- جونەكەي كەنەننىڭ ۇيىنە سوعادى. جەڭگەمىز ۆالەنتينا نيكولايەۆنامەن شاڭقاي تال تۇستە كەلىپتى. امان-ەسەندىكتەن سوڭ مۇحاڭ:

- كەنەكە، ەشتەڭەگە اۋرە بولماڭىزدار، اسىعىسپىز، ءبىر شاي ءىشىپ اتتانامىز، - دەپتى.

قازاق وعان قاراي ما، شاي كەلەدى، قوي سويىلادى، ەت اسىلادى، كەنەكەڭ كۇي تارتادى، ءان سالادى، اراسىندا اڭگىمە ايتادى، تابان استىندا قيىستىرىپ ۇزاق جىرلايدى. اسىققان مەيمان سول كۇنى قونىپ، ەرتەڭىنە تۇستەن كەيىن ءبىر- اق اتتانادى. كول- كوسىر اڭگىمەگە، اقىننىڭ كوپ بىلەتىندىگىنە، شەشەندىگىنە ابدەن ريزا بولادى.

سول جىلى كۇزدە مۇحاڭ كەنەندى ماسكەۋگە شىعىستى زەرتتەۋشىلەردىڭ دۇنيەجۇزىلىك كونگرەسىنە الىپ بارىپ، «قوبىلاندى باتىردان» تايبۋرىلدىڭ شابىسىن جىرلاتادى. وتىرعان ورىندىعىن تايبۋرىل عىپ ءمىنىپ، ساحنانى اينالا شاپقان كەنەننىڭ قيمىلىنا، اسقاق داۋسىنا، ورىنداۋ شەبەرلىگىنە زالداعىلار ءتانتى بولىپ، قايران قالادى. ادەتتە، تەكتەن- تەككە شاشىلىپ- توگىلە بەرمەيتىن مۇحاڭ وسى وقيعاعا بايلانىستى «ماسكەۋ» قوناق ۇيىندە ۇلكەن توي جاسايدى. ۇلى جازۋشى دۇنيە سالعاندا كەنەكەم:

تۇلپاردىڭ ءبىر اياعى سىنعانداي بوپ،

سۇڭقاردىڭ وڭ قاناتىن جۇلعانداي بوپ،

ايىرىلدىق، ارامىزدان كەتتى مۇحتار،

ايماڭداي، اينا كوزىن جۇمعانداي بوپ.

اسىلىم، ارىسىم، مۇحتارجان-اي، - دەپ قابىرعاسى قايىسىپ، قاتتى كۇڭىرەنەدى.

- ءسىز كەنەنمەن ول كىسى سەكسەنگە كەلگەندە تانىستىڭىز. ون جىلدان اسا ارالاستىڭىز. تەلەگەي- تەڭىز اڭگىمەلەرىن ەستىدىڭىز. تۋعان بالاسىنداي، قيماس سىرلاسىنداي بولىپ كەتتىڭىز. جالپى، كەنەكەڭ تىرشىلىكتە، ومىردە قانداي ادام ەدى؟

- كەنەكەڭ مەنى بالاسىنداي الپەشتەپ، ىنىسىندەي قاستەرلەپ، كەيدە، ءتىپتى، مەنىمەن قۇرداسىنداي ازىلدەسىپ وتىراتىن. اراعا از كۇن تۇسسە، ايلاپ ارالاسپاعانداي، كوپتەن كورىسپەگەندەي، ساعىنىسىپ ۇشىراساتىن. مۇندايدا كەنەكەڭ مەيىربان، كەڭ قۇشاعىنا الىپ، ماڭدايدان يىسكەپ قانا قوياتىن. سوندا اپپاق ساقالى جەلبىرەگەن ءتىرى ارۋاقتىڭ قۇشاعىندا تۇرعانداي سەزىنەتىنسىڭ. جالپى، ۇلكەن بولسىن، كىشى بولسىن، ول كىسىنىڭ بىرەۋمەن ادەتتەگىدەي سىلكىلەسىپ قول الىسىپ جاتقانىن، شىلپىلداتىپ يا اۋىزدان، يا بەتتەن ءسۇيىپ جاتقانىن ءتىپتى كورگەن ەمەسپىن. سالەمدەسۋىندە ۇلكەن پاراسات، سالماق، سابىرلىلىق، وزىنە عانا ءتان ءبىر سالتانات بولاتىن.

كەنەكەڭ بىرەۋدىڭ ءسوزىن بىرەۋگە اۋىستىرماي، اڭگىمەنى باپپەن، ناقتى، ءدال، ءدامدى، تارتىمدى ەتىپ ايتاتىن. اڭگىمە اراسىندا دومبىراعا قوردايدىڭ جايلاپ ەسكەن سامالىنداي ءوزىنىڭ ادەمى قۇلاق كۇيىن شەرتىپ قوسىپ وتىرۋشى ەدى. زادىندا، كەنەكەڭ تاريحتى، اڭىز- اڭگىمەنى، شەجىرەنى جەتىك بىلەتىن جانە تامساندىرىپ، قىزىقتىرىپ، دالەلىمەن ايتاتىن. كوڭىلى تۇسسە، زاتى قازاق، قىرعىز ونەرپازدارى، كوبىنە جەتىسۋ ءوڭىرىنىڭ بۇرىنعى- سوڭعى جىراۋلارى، اقىندارى، جىرشىلارى، شەشەندەرى، انشىلەرى، كۇيشىلەرى جونىندە اڭىزداي عىپ بايتاق، عاجاپ اڭگىمەلەر ايتۋشى ەدى. سونىڭ ءبىرقاتارىن مەن قاعازعا ءتۇسىرىپ وتىردىم. ءبىرقاتارى، وكىنىشكە قاراي، تۇسپەي قالدى. سوندا كوبىرەك اڭگىمەلەيتىندەرى كەبەكباي، بەردىبەك، نوعايباي، بولتىرىك شەشەندەر، سىپاتاي باتىر، داۋرەن سال، تىلەمىس، سارباس اقىن، بايسەركە كۇيشى بولاتىن. بالۋان شولاقتىڭ جەتىسۋعا كەلگەنىن، ىلەسە ءجۇرىپ سەرىنىڭ ونەرىن ۇيرەنگەنىن دە جىرداي قىلىپ ايتۋشى ەدى.

- بۇگىن سىزدەن كەنەكەڭنىڭ ءوزى، ءومىرى تۋرالى قىزىقتى، ۇلاعاتتى اڭگىمە ەستىگەنىمە قۋانىپ وتىرمىن. جامبىل اتامىزدىڭ مۇشەل تويلارى سياقتى كەنەكەڭنىڭ دە سەكسەنگە، توقسانعا تولعان تويلارى كەزىندە رەسپۋبليكا كولەمىندە اتالىپ ءوتتى ەمەس پە؟

- بۇلاردى سەن ەسكە دۇرىس سالىپ وتىرسىڭ.

اقىننىڭ 90 جىلدىعى، ونەر جولىنىڭ 75 جىلدىعى ءوزى تۋىپ- وسكەن جەردە، بولدەك تاۋىنىڭ ەتەگىندە 1974 -جىلدىڭ ماۋسىمىنىڭ 22-23 ىندە وتكىزىلدى. ونىڭ الدىندا تاڭدامالىلارىنىڭ، اندەرىنىڭ جيناعىن شىعاردىق، تەلە- راديو حابارلار ۇزدىكسىز بەرىلىپ جاتتى، وقۋ ورىندارىندا، اۋدانداردا، وبلىستاردا اقىنعا ارنالعان ادەبي كەشتەر، جيىندار، ايتىستار وتكىزىلدى، ەستەلىك ماقالالار جاريالاندى.

قازاق جەرى يمپروۆيزاتسيانىڭ تۋىن تىگىپ، قاناتىن جايعان جەر، اقىندىقتىڭ باعى جانعان جەر. كوكشولاعى كەنەننىڭ ءدۇلدۇل بولعان، ءوزى قازاق حالقىنا بۇلبۇل بولعان، اتالى جاسقا جەتكەن، داڭقى اسقان، اتى اڭىزعا اينالعان زامانى ەدى. جىردىڭ تويى - ەلدىڭ، حالىقتىڭ تويىنا اينالدى. 217 ءۇي تىگىلدى. بايگەگە 172 ات قوسىلدى. ەكى كۇن بويى ۇلتتىق ويىندار وتكىزىلدى، انشىلەر تامىلجىتىپ ءان سالىپ، كۇي توگىلىپ، جىر اقتارىلىپ، اقىندار سۋىرىلىپ ايتىسقا شىقتى. مۇنى كوزىمەن كورىپ، باسىنان كەشكەن كەنەكەڭ ريزا بولدى.

حالقىنىڭ پەيىلىندەي كەڭ، جەرىندەي بايتاق، تەڭىزدەي تەرەڭ، تاۋلارىنداي بيىك، ءان- جىردان تۋعان، داناداي اقىن اتامىز كەنەن ازىربايەۆ ءبارىمىزدى ءوزىنىڭ ساف التىنداي تازا ونەرىنە، سۇلۋ كەلبەتىنە ماڭگى عاشىق ەتىپ، ەجەلگى اڭىز ادامىنداي، 1976 -جىلدىڭ كوكتەمىندە 92 جاسىندا سۇلۋءتوردىڭ ەتەگىندە، قوردايدىڭ باۋرايىندا دۇنيە سالدى. اسپان جىلاپ، تاۋ تەڭسەلدى. داۋىل سوعىپ، ەل كۇڭىرەندى.

كەنەن ءفاني دۇنيەدە ماڭگى جاسامايتىنىن ءبىلدى. ولەرىنەن ەكى اپتا بۇرىن تورتكەنگە «قالادى-اۋ» دەپ اتىن قويىپ، انىمەنەن ەڭ سوڭعى مىنا ولەڭىن جازدىردى:

قايران ەلىم، تۋعان جەرىم،

اجال جەتسە قالادى- اۋ.

قارا كورگە، قاتتى جەرگە،

حالقىم شۋلاپ سالادى- اۋ.

جالعىز كويلەك، ەنشىم تيمەك،

جالاڭ اياق، جالاڭ باس،

ەسىل ءتانىم، سالتاناتىم،

جەر استىندا قالادى- اۋ.

قىرعىز، قازاق، اباق، تاراق -

ارداقتى ەلىم قالادى- اۋ.

ارعىن، نايمان، قوڭىرات، قىپشاق،

كەرەي، ۋاق قالادى- اۋ.

ءالىم، اداي، جاعالبايلى -

ساڭلاقتى ەلىم قالادى- اۋ.

الشىن، جاپپاس، تاما، تابىن -

جان- جاقتى ەلىم قالادى- اۋ.

البان، سۋان، بىرگە تۋعان

قالىڭ دۋلات قالادى- اۋ.

شاپىراشتى، ىستى، وشاقتى،

سارى ءۇيسىنىم قالادى- اۋ.

بوتپاي، شىمىر، سيقىم، جانىس -

باۋىرلارىم قالادى- اۋ.

جارلىقامىس، قاسقاراۋىم،

وراز، بۇحار قالادى- اۋ.

سولتانگەلدى، بوكەن باۋىرىم،

ساتي- بوتي قالادى- اۋ.

سىباعا الىپ، ەسىنە الىپ،

قاي باۋىرىم بارادى- اۋ.

جارىم، بالام، ءىنى- اعا،

جورا- جولداس قالادى- اۋ.

اق دومبىرام، قاعاز- قالام

سەرىك بولعان قالادى- اۋ.

قيماس دوستار، تەڭ قۇرداستار،

كارى- جاستار قالادى- اۋ.

بىرگە جۇرگەن، ويناپ- كۇلگەن

زامانداستار قالادى- اۋ.

قالا- دالا، ساي مەن سالا،

جۇرگەن جەرلەر قالادى- اۋ.

تاۋ مەن تاستار، تارتقان كوكپار،

ارىپتەستەر قالادى- اۋ.

سىڭعىر قاققان، سىرىن ايتقان

كۇمىس بۇلاق قالادى- اۋ.

جالعىزدىعىڭ، شىقپاس ءۇنىڭ

تاپ سول جەردە بولادى- اۋ.

اڭگىمەلەسكەن

بولات بوداۋباي،

قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى

«ەگەمەن قازاقستان»