تاڭدانۋ مەن تاڭداندىرۋ

نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - تاڭدانۋ مەن تاڭداندىرۋ تالانت تابيعاتىنداعى ادامي دا، شىعارماشىلىق تا قۇبىلىس. مەن ءوز باسىم ولارسىز تولىققاندى قالامگەردى كوز الدىما كەلتىرە المايمىن. ۇلى شاكارىم دە، تولستوي دا، ءتىپتى كەشەگى اۋەزوۆ پەن ءالىمقۇلوۆ، سوقپاقبايەۆ تا سولاي تاڭدانعان، تاڭداندىرعان. ولاي بولماسا ولار كلاسسيك بولىپ قالىپ، الەمدىك دەڭگەيدەگى دۇنيەلەر تۋدىرا الماس ەدى. ءيا، ءيا تۋدىرا الماس ەدى.

ال كەز كەلگەن ورتاڭ قول جازۋشى ءبىر وقىپ، قايتا ورالۋعا ءداتى جەتپەيتىن شىعارما جاساي الادى. ەندەشە، ولمەس دۇنيە تۋدىرۋ مەن جاساۋدىڭ ايىرماشىلىعى سول تاڭدانۋ مەن تاڭداندىرۋدا.

جالپى، جازۋشى ءسوزى اللانىڭ ءبىر اتى ەكەنىنە قۇدىرەتتەي سەنىپ، اپپاق قاعازعا ار تازالىعىنداي تاڭدانا قاراپ جازۋعا وتىرماسا كاسىپقوي. ەندەشە، تاڭعالۋ دا، تاڭداندىرۋ دا تالانت. تابيعي قۇبىلىس. مىنە، بۇگىندە ەر جاسى الپىسقا تولىپ، وقىرمانى الدىندا ەسەپ بەرەرلىك دۇنيەلەر تۋدىرعان قۋاندىق تۇمەنباي سول دەڭگەيدەگى جازۋشى.

سونىمەن، قۋاندىق تۇمەنباي تاڭدانۋ مەن تاڭداندىرۋدان تۇراتىن جازۋشى ءارى كوسەمسوزشى... ەندەشە، ادەبيەتتى اردىڭ ءىسى دەسەك، اتالعان ەكەۋى توعىسقان تۇستان ارلىلىق تانىتاتىن ازامات پەن قوعام قايراتكەرى قالىپتاسادى. ول سونىمەن بىرگە ەل- جەر، قوعامداعى قۇبىلىستىڭ قاي- قايسىسىنا سەلقوس، نەمقۇرايلى قارامايتىن تالانتتى ادام تابيعاتىنىڭ بولمىسى. ايتپەسە، كىتاپ اننوتاتسياسىندا كورسەتىلگەندەي بەلگىلى جازۋشى، حالىقارالىق الاش سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى قۋاندىق تۇمەنباي «ار مەن دار» اتتى پۋبليتسيستيكالىق تولعاۋلار جيناعىن تۋدىرىپ، «ار مەن داردى قاتار ويلايتىندار ءۇشىن ەڭ كەرەگى - تاۋبە» دەمەس ەدى عوي. سونداعى ءبىر تۋىندىنىڭ اتى «ادەبيەت - ادەپ...» دەسەك، ادەپتىلىكتىڭ ارتىندا ارلىق تۇر ەمەس پە؟ وندا اۆتور كوتەرگەن ماسەلەسىنە بارار جولداعى تەتىكتى «ءتورت ادامدىق قۇرقىلتايدىڭ ۇياسىنداي كۋپە - بولمەنىڭ ۇستىڭگى قاباتىندا گازەتكە ءۇڭىلىپ جاتىرمىن. «قارا ايعىر» ءبىر ستانسياعا جەتكەندە ابدەن كۇنگە كۇيىپ توتىققان قىرىقتىڭ توبەسىنەن قول شوشايتىپ قالعان قاراتورى كەلىنشەك كۋپەگە كىرىپ «ۋھ!» دەپ وتىرا كەتتى» دەپ باستاپ اشادى دا، وقۋعا ءتۇسىپ ودان ءبىر فاكۋلتەتتەن ءبىر فاكۋلتەتكە وڭاي اۋىسۋ ماسەلەسىنەن باستاپ، انا ءتىلىن ارداقتاپ، قازىرگى ادەبيەتتەگى ادەپسىزدىكتىڭ، پۋبليتسيستيكالىق تىلمەن ايتقاندا «ءومىردىڭ وزىنەن الىنعان كورىنىس، وڭ قۇلاعىمىزبەن ەستىگەن سوزدەر دە زاماننىڭ قانشاما شىندىعى...» جاتقانىن ايتادى. مۇنداعى پۋبليتسيستكە ءتان بايقاعىشتىق پەن ەكى ايەلدىڭ اڭگىمەسىنەن ورگەن ومىرلىك تولعام- تولعاۋلار الشىلى- شىكتى ءتۇسىپ جاتقان قانشاما جايلاردى ءسوز ەتەدى دەيسىز جانە اۆتور ولاردى كوپ سوزدىلىككە ۇرىنباي جيناقى ءارى ناقتى جەتكىزەدى. بۇل - شەبەرلىك. اتالعان كىتاپتاعى قايسىبىر پۋبليتسيستيكالىق تولعاۋلاردى الماڭىز سونداي. اسىرەسە، اۆتور «كوزبوياۋى جوق كورىنىستەر» اتتى ۇزىك- ۇزىك ءومىر، ادەبيەت، قوعامنان تۇيگەن وي- پىكىرلەرىندە جازۋشى- پۋبليتسيستكە ءتان شىعارماشىلىق جيناقىلىقتىڭ ۇلگىسىن كورسەتۋ ارقىلى اشى دا بولسا اقيقاتتىڭ بەتىنە تىك قارايتىن ويلار مەن پىكىرلەر تولعايدى. مىسالى، «جاڭا مەشىت كوپ كۇتتىرىپ اشىلعان كۇنى ءىنىم جۇما نامازعا بارىپ، سۋ جاڭا اعىلشىن تۋفليىنەن ايىرىلىپ كەلدى.
- ەندى نە ىستەيمىن؟ - دەپتى ىنىشەك كەزەكشى يمامعا جالاڭ اياق جولىعىپ.
- مۇنداي جاعداي بىزدە بولا بەرەدى. ءبىر كونەلەۋ تۋفلي بار، سونى كيىپ كەت. تۋفلي تاڭدايتىن ءسات پە؟!
ءىنىم مىرجىقى اياقكيىمدى سىرىسىنەن سۇيرەتىپ، جۇما نامازدان ءجۇنى جىعىلىپ كەلدى. مۇسىلمانشىلىعىمىزدى... مەشىتكە قاراپ كورۋگە بولاتىنداي. مادەنيەتىمىزدى... وپەرا تەاترىنا قاراپ كورۋگە بولاتىنداي» دەگەن تولعاۋ تۇجىرىمدى وقىعاندا نەگە ءتانتى بولماسقا. مۇندا بۇگىنگى قوعامىمىزدىڭ بارلىق كەتىك- كەمشىلىگى قازىرگى مۇسىلماندىعىمىز بەن مادەنيەتتىلىگىمىزدەن كورىنىپ تۇر ەمەس پە؟ جازۋشى- پۋبليتسيست ماسەلە كوتەرەدى، ال قالعانى ار ىسىندە. جالپى، اتالعان «ار مەن دار» جيناعىنداعى پۋبليتسيستيكالىق شىعارمالاردىڭ قاي- قايسىسى دا جازۋشىنىڭ ومىردەگى جانە قوعامداعى ازاماتتىق پوزيتسياسىن كورسەتەدى. ماسكەۋدەگى م. گوركي اتىنداعى ادەبيەت ينستيتۋتىن ءتامامداعان قۋاندىق شىعارمالارى ونىڭ سول وقۋ ورنىنان العان بىلىمدىلىگى مەن بىلىكتىلىگىنىڭ قىر- سىرىن جان- جاقتى اشادى. ول ەندى بىردە «جەر داۋىن ايتسا جۇرەگى سىزدايتىنداردىڭ ءبىرى مەنمىن» دەپ باستالاتىن «تەڭدىك جەردەن باستالادى نەمەسە ليەۆ تولستويدىڭ ەكى كەيىپكەرىنەن تۋىنداعان ويلار» اتتى پۋبليتسيستيكالىق تۋىندىسىندا جەر تاعدىرىن جەتىك ءبىلىپ، ەل تاعدىرىن ويلاعان ازاماتتىق پوزيتسيادا پىكىرلەر ايتادى.
جالپى، قۋاندىق تۇمەنباي ءسوز سالاسىنداعى قاي تاقىرىپقا بارسا دا جەرىنە جەتكىزە جازاتىن جازۋشى. سونىڭ ءبىر ايعاعى اۆتوردىڭ جاقىندا قولىما تيگەن «قوي مەن قويشى» كىتابى. وندا ەكى حيكايات، «بەكەتتەگى بەيكۇنالار» دەگەن رومان جانە ءبىر توپ اڭگىمەلەر توپتاستىرىلعان. جيناق «قوي مەن قويشى» حيكاياتىمەن اشىلادى. شىنىمدى ايتسام، ءا دەگەن كەزدە ماعان ونىڭ تاقىرىبى تىم قارا ءدۇرسىن كورىنگەن. كەيىن وقي كەلە بىلگەنىم، ولاي ەمەس، ول قازاقتىڭ وزىندەي قاراپايىم، العان وبەكتىنىڭ انىقتاۋشى ەكەنىن كوردىم. بۇ دا جازۋشىلىق ءبىر قىر. ايتپەسە، قوي مەن قويشى تۋرالى كىم جازباي جاتىر. ونى ايتاسىز، اتالعان حيكاياتتىڭ باستالۋىنىڭ ءوزى كەيىپكەر مىنەزىن قىزىق ءبىر دەتالمەن اشۋدان باستالادى.

«كوپتەن بەرى اراق ءدامىن تاتپاعان قويشى بۇگىن ءىشىپ كەلدى. كوڭىلىندەگى قاياۋ مەن ناسىباي ۋىتىنداي ءىشىن اشىتقان وكىنىش سىرتقا تەۋىپ، ءوڭ- ءجۇزى الەم تاپىراقتانىپ وزگەرىپ تۇر. بۇگىن الدىنا سالعان ءبىر وتار قويىن ءوز قولىمەن وزگەلەرگە تاپسىرىپ قايتتى» دەپ باستالعان قوي مەن قويشى تاعدىرى ادەمى سۋرەت ارقىلى كوركەم تىلمەن ورىلەدى دە، شىعارمانىڭ ءون بويىندا كەيىپكەردىڭ سوڭىنان «...تۇقىل ءمۇيىزدى، ءجۇنى تىقىر قىرقىلىپ، قۇيرىعى سالاقتاعان قارا توقتى ەلەس بوپ ارتىنان ەرىپ كەلەدى» دەگەن قيماس ءبىر سەزىمنەن ورىلگەن مۇڭ ارقىلى ەرىپ وتىرادى. جالپى، قۋاندىق كوڭىل- كۇيدىڭ كوركەم كورىنىسىن جاساردا قازاقتىڭ ۇلتتىق ءسوز ورنەگىنىڭ ومىرشەڭدىگىن وقىرمانىنا قالتقىسىز جەتكىزە الاتىن شەبەر جازۋشى. «قوس تارماق قان تامىرىنداي تارتىلىپ، ءزىل باتپان سالماقتان بۇلكىلدەپ، بالانىڭ ەڭبەگىندەي بىلق- بىلق ەتەدى» نەمەسە «...الپىس ەكى تامىرىندا ءبىر نارسەنىڭ جىلانشا ءتىلىن جالاڭداتىپ سۋساپ تۇرعانى كوڭىلىن كۇپتى ەتە بەردى» دەگەنگە نەگە تاڭدانىپ، تامسانباسقا. تۇتاستاي العاندا، قۋاندىقتىڭ قاي شىعارماسىندا بولماسىن كومەدياعا بەرەرلىك يۋمور مەن تراگەديا ۇنەمى كورىنىس بەرىپ وتىرادى. مىسالى، مىنا ءبىر دەتالعا نازار اۋدارىڭىزشى.

«جەركەپەنىڭ ءىشىن جاڭبىر سۋى الىپ كەتىپ، شەلەكتەپ سىرتقا تاسىپ تاۋىسقان بالالار ەرتەسىنە كۇركىلدەپ جوتەلىپ، ىستىعى كوتەرىلىپ جاتىپ قالعاندا، نە ۇيدەن ءدارى تابا الماي، نە الىستان دارىگەر شاقىرا الماي ابىگەرگە تۇسكەن ايەلى: «ەندى نە قىلامىز؟ « دەپ ەركەككە قاراعان. «ون بالانى تۋعان ادامدا مي جوق» دەدى بۇل ەجىرەيىپ. جۇبايى كوزىن الماي تەسىلىپ، قاراپ تۇردى دا: «تۋعىزعان ادامدا شە؟!» دەگەنى». وسى ءبىر ەرلى- زايىپتىلار اراسىنداعى ءسوز قاقتىعىسۋىنان ورگەن دەتالدان كومەدياعا بەرگىسىز يۋمور مەن تراگەديا كورۋگە بولماي ما؟ بۇل بۇگىنگى اۋىل تاعدىرىنىڭ اينىتپاس ءبىر قىرى. جالپى، اتالعان حيكايات قوي مەن قويشى تاعدىرىن ايتۋ ارقىلى مەملەكەتتىك دەڭگەيدەگى پروبلەمانى ءسوز ەتەدى.
اۆتوردىڭ ەندىگى ءبىر كەرەمەت حيكاياتتارىنىڭ ءبىرى «تۇرمەدەگى تورعاي». وسىنداعى تۇرمەدە جاتقان دارىگەر جىگىت ەسەنباي مەن سول تۇرمەگە ۇيا سالعان قۇيتاقانداي تورعايدىڭ پاراللەل ورىلگەن تاعدىرى ادامنىڭ ەركىندىككە دەگەن ماڭگىلىك ۇمتىلىسىن كوركەم وبرازبەن جەتكىزسە، «بەكەتتەگى بەيكۇنالار» رومانى كومپوزيتور حالەلدىڭ ساياسي تۇلعاسىن جاساۋداعى سونى تۋىندىلاردىڭ ءبىرى. رومانداعى قىم- قيعاش تارتىس بۇگىنگى قوعامىمىزداعى ساياسي ءومىردىڭ قيىندىعىن قانشالىقتى نانىمدى پاش ەتسە، ونداعى ۇلت تاعدىرى ءۇشىن كۇرەسكەن ازاماتتاردىڭ، ياعني جەلتوقساندىقتاردىڭ وتكەنى مەن بۇگىنىن سونشالىقتى سىرلى شەرتەدى.
قۋاندىق تۇمەنباي تاكەن ءالىمقۇلوۆ دەڭگەيىندەگى اڭگىمە شەبەرى. قازاقتىڭ كلاسسيكالىق ەرتەكتەن ورگەن اڭگىمە ۇلگىسىنىڭ ءداستۇرىن ۇزبەي، ونى الەمدىك اڭگىمە جانرىمەن ۇشتاستىرۋ دا قۋاندىق تالانتىنا ءتان قاسيەت. قازىرگى قازاق تاعدىرىنداعى شىندىق پەن زامان لەبىنىڭ كوپ قىرلىلىعى ءارى مول سىرلىلىعىن قامتۋعا كەلگەندە قۋاندىق قانشالىقتى كوسەمسوز شەبەرى بولسا، كوركەم ادەبيەت جانرىنىڭ كەسەك، ءبىر بەلگىسى اڭگىمەدە دە الدىنا جان سالمايدى. ونىڭ اڭگىمەلەرىنىڭ اينالاسى جۇپ- جۇمىر جيناقى جانە قامشى سابىنداي قىسقا. ولاردان ارتىق وقيعا مەن قاجەتسىز كەيىپكەرلەردى تاپپايسىڭ. ءبارى ورىن- ورنىندا تۇرىپ، ءبىر- بىرىمەن پسيحولوگيالىق جاعىنان ۇندەسىپ تە، بايلانىسىپ تا جاتادى. ياعني جازۋشى ءۇشىن، ەڭ باستىسى، ادامنىڭ قارىم- قاتىناس، ءىس- ارەكەتىندەگى جان قوزعالىسىنىڭ «تاريحى». ول جاندى. بۇل باعىت- باعدارداعى اۆتور ۇستانىمى ادەبيەت پروتسەسىندەگى ىشكى لوگيكاعا ەش قارسى ءارى قايشى كەلمەيتىن قۇبىلىس. ودان ەشقانداي «يزيمدى» ىزدەپ اۋرەلەنۋدىڭ كەرەگى جوق. ونىڭ «يزيمى» داستۇرگە نەگىزدەلگەن ەۆوليۋتسيالىق دامۋ. ول پروزالىق ءسوز بەن سويلەم، وقيعا مەن كەيىپكەرلەردى ۇنەمدى جانە ءتيىمدى پايدالانا بىلەدى. «قوي مەن قويشى» جيناعىنداعى كەز كەلگەن اڭگىمە سونىڭ كورىنىسى.
پروزاشىعا تالانت ازدىق ەتەدى. وعان شەبەرلىك تە اۋاداي قاجەت. سونىمەن بىرگە، جاۋاپكەرشىلىك تە نازاردان تىس قالماۋى ءتيىس. جاۋاپكەرشىلىك بولعاندا، «ادەبيەت - اردىڭ ءىسى» دەيتىن جاۋاپكەرشىلىك. ار- ۇيات - ماڭگىلىك قۇندىلىق. ەندەشە، قۋاندىقتىڭ «ادام» اڭگىمەسىندەگى «... جۇمىر جەردەگىنىڭ بار ۇياتىن جيىپ اپ دوڭگەلەك كۇن قىزارىپ ۇياسىنا باتىپ بارادى» دەۋى دە بوستان- بوس ايتىلىپ، جازىلماعان ەكەن. جالپى، جازۋشى شىعارماشىلىعىنىڭ تەمىرقازىعى دا وسىندا دەسەم، ارتىق ايتقاندىق بولماعان بولار ەدى. ءبىر كەزدە دوستويەۆسكيي «كراسوتا سپاسەت مير» دەسە، ءبىز وعان، بۇگىنگى كۇن تالابىمەن «الەمدى ار- وجدان، ۇيات قۇتقارادى» دەگەندى قوسامىز. جازۋشى قۋاندىق، ازامات قۋاندىق مۇنىڭ ەكەۋىن دە جاقسى سەزىنگەن. اتالعان اڭگىمەدەگى لەيتەنانت ارارات قايراناسوۆ اۋعان سوعىسىنا اتتانعاندا ونى بىلمەدى دەيسىز بە، ءبىلدى. ءوزى سونىڭ قۇربانى دا بولدى. اڭگىمە وزەگى اشى، اشى دا بولسا اقيقات. انانىڭ اردان اتتاۋىنىڭ دا سىرى سوندا... ار مۇگەدەكتىگى مەن ءتان مۇگەدەكتىگىنىڭ اراسىنداعى تراگەديا اۆتوردى الاپات شىندىقتى جازۋعا يتەرمەلەيدى. ءتان تالابىن كوكسەگەن ۇل ازابى انانى دا ادام ايتقىسىز ازاپقا بايلايدى. ادام ايتپايتىن ءسوزدى دە ايتقىزادى. اراراتتىڭ سىلق ءتۇسۋىنىڭ دە سىرى سوندا. بۇل تاقىرىپتى الىپ شىعۋ ءۇشىن تالانت ازدىق ەتەدى، وعان ەرەسەن شەبەرلىك تە كەرەك. اۆتور ونىڭ ەكەۋىنىڭ دە ءۇردىس- ۇدەسىنەن شىققان.
اتالعان جيناقتاعى تاعى ءبىر ار- ۇيات تاقىرىبىن قوزعاعان حيكايات - «ۇرى». بىلاي قاراعاندا بۇل تاقىرىپ سان جازىلىپ، سان ايتىلىپ تا ءجۇر. ورىس راسپۋتين، قىرعىز ايتماتوۆتان كەيىن مال ۇرلىعى جايلى كوركەم شىعارما جازۋ ءوزىن قالامگەرمىن دەيتىن كىم- كىمگە دە وڭاي سوقپاسا كەرەك. ءبىراق بۇل شەكتەۋ ەمەس، ونى قالاي جازا الاسىڭ دەگەنگە مەڭزەۋ. قۋاندىق شىعارماسىنىڭ اتالعان جازۋشىلاردىڭ شىعارمالارىنان وزگەشەلىگى - ۇرلىقتىڭ سوعىس كەزىندە ەمەس، مامىرا- جاي بەيبىت ومىردە جاسالۋى. «التىناي اڭ- تاڭ. الا باۋىر سيىردىڭ باستىرماداعى ورنى بوس تۇر» دەپ باستالعان حيكاياتتاعى ار- ۇيات ماسەلەسى وقىرمانىن مىڭ سان رەت ويلانتىپ، مىڭ سان رەت تاۋبەگە كەلتىرىپ وتىراتىندىعىندا. شىعارما شىنشىلدىعىمەن قۇندى. بۇل تۇرعىدان كەلگەندە اۆتور ەشقانداي كولگىرسىمەيدى. شىندىققا جۇگىنەدى. وقىرمانىن دا سوعان سەندىرەدى. حيكاياتتاعى قاقتىعىس - ادامدار اراسىنداعى جانجال- كەرىس ەمەس، ار- ۇيات اراسىنداعى تالاس- تارتىس. ق. تۇمەنباي ادامدىق بولمىستى قوعامدىق بولمىستان، الەۋمەتتىك ورتادان ءبولىپ قاراماي، ولارعا تۇتاس ءمان بەرەدى. مۇنسىز ۇرى ۇلتاراقتىڭ دا، جازىقسىز جاپا شەككەن التىنايدىڭ دا پسيحولوگيالىق كەسكىن- كەلبەتى، ىشكى- سىرتقى الەمى اشىلماعان بولار ەدى.
قالامگەردىڭ سۋرەتكەرلىگى دەگەندە اتاپ وتەتىن ءبىر جاي، ول - قۋاندىقتىڭ سىرشىلدىعى. اسا اۋىر جاعدايدى، ياعني التىنايدىڭ ءولىمىنىڭ ءوزىن ول نازىك ليريزمگە تولى تراگەديامەن جەتكىزەدى:
«التىنايدىڭ باسىنا مايدا تولقىندار اقىرىن كەلىپ شىپ- شىپ سوعىپ، قايتا كەتىپ جاتتى. سوسىن، ءبىر بولماشى كوبەلەك وي لىپ- لىپ قاناتىن قاعىپ، ماڭداي تۇسىنان ۇشىپ ءوتتى. اقتان ايىرعان اداممەن دە سول جاقتا كەزدەسەرمىن، اق اقتىعىن، قارا قارالىعىن ءبىر- بىرىنە كورسەتپەي تۇرا المايدى، كەز- دە- سە- ءمىز...». قالامگەر بۇل جەردە ءوزىنىڭ سۋرەتكەرلىگىن تانىتقان. جالپى، قۋاندىق پروزاسىنىڭ لەكسيكونى - ۇلتتىق بوياۋعا قانىق جاندى كورىنىستەردىڭ جيىنتىعى. ول سىرتقى ەففەكتىدەن گورى قاي نارسەنىڭ بولماسىن ىشكى سىرىنا ۇڭىلەدى. جانە ونىسى قاشان دا تياناقتى ورىندالىپ، كوزدەگەن ماقساتىنا جەتىپ جاتادى.
اۆتور ادام كوڭىل- كۇيىنىڭ كورىنىسىن سۋرەتتەگەندە ناتۋراليزمنەن بويىن اۋلاق سالادى. شىعارمانىڭ كوركەمدىگىنە دەن قويىپ، ونى وبرازعا وراپ بەرەدى. قۋاندىق شىعارماسىنىڭ كوركەمدىك قۇندىلىعىنىڭ دا سىرى وسىندا. سونىمەن بىرگە جازۋشى «ديۋانانىڭ قىزى» اڭگىمەسىندە دە ءوزىنىڭ مىنەز اشۋداعى شەبەرلىگىن جاقسى تانىتادى. ونىڭ قاي شىعارماسى دا كۇردەلى شىندىققا قۇرىلعان دۇنيەلەر. تاعى دا قايتالاپ ايتامىز، مۇنىڭ سىرى - اۆتوردىڭ جاۋاپكەرشىلىگىندە. باسىن جازىپ- سىزۋ ازابىنا تىككەن قاي جاننىڭ دا ماقسات- مۇراتى وسى بولۋ كەرەك. قۋاندىق تۇمەنبايدىڭ «جىگىتتىڭ كوكتوبەسى» جيناعى وسىنىڭ دالەلىنە تولىق جۇرە الادى.
جازۋشىلىق كرەدو - ازاماتتىق جاۋاپكەرشىلىك بولسا، ونىڭ ايناسى - ار- وجدان. قالامگەردى جازۋشىلىق، قيىن- قىستاۋ جولدا اداستىرمايتىن تەمىرقازىق تا - سول. بولماسا، فيلولوگيالىق بىلىممەن، «ەرىنبەگەن ەتىكشى بولادى» دەگەن قاعيدامەن پروزا الەمىندە ءبىراز جەرگە دەيىن وكپە ءوشتى الامان بايگەگە ىلەسۋگە بولادى. ونى مانسۇق ەتكەندەر، ءتىپتى جاپ- جاقسى پۋبليتسيست بولىپ تا كەتۋى بەك مۇمكىن- اۋ. ال، ەندى، جازۋشىنىڭ ەرەكشەلىگى، وزگەشەلىگى - جازعانىن «اردىڭ ىسىنە» اينالدىرا بىلۋىندە. وسى تۇرعىدان كەلگەندە قۋاندىقتىڭ شىعارماشىلىق ارى تازا. قازىرگى جان دۇنيەمىزدەگى رۋحاني كەمشىلىكتەردىڭ الەۋمەتتىك ءمانىن اشىپ، ونىڭ پسيحولوگيالىق بولمىسىن كورسەتۋگە دەن قويعان جازۋشىدان ءبىز سونى بايقادىق.
ءسوز باسىندا ايتقانىمىزداي تاڭدانۋ مەن تاڭعالدىرۋ تالانت تابيعاتىنا ءتان قاسيەت. ول - اكسيوما. تاڭدانۋ بىتكەن جەردەن شىعارماشىلىق سارقىلىپ، كوڭىل كوزى تۇماندانىپ، جازۋشىلىق قيال قاناتى قيىلادى. شابىت شاۋ تارتادى دا شامىرقانۋدان قالادى. شابىت بولسا كوڭىل ايناسى. «تاڭدانۋسىز دۇنيە تۇل» دەيتىنىمىز دە سوندىقتان. قۋاندىق تۇمەنباي سونى بويىنا سىڭىرگەن قالامگەر. ونىڭ قالامىنان تۋعان «كوز»، «سوتتالعان دومبىرا»، «جاسىل جانىپ تۇرعاندا» جيناقتارى سول قادىر- قاسيەتتەن تۋعان تۋىندىلار. الپىستان جەلە جورتىپ بارا جاتقان دوسقا ايتارىمىز وسى.

جازۋشىلىق كرەدو - ازاماتتىق جاۋاپكەرشىلىك بولسا، ونىڭ ايناسى - ار- وجدان. قالامگەردى جازۋشىلىق، قيىن- قىستاۋ جولدا اداستىرمايتىن تەمىرقازىق تا - سول. بولماسا، فيلولوگيالىق بىلىممەن، «ەرىنبەگەن ەتىكشى بولادى» دەگەن قاعيدامەن پروزا الەمىندە ءبىراز جەرگە دەيىن وكپە ءوشتى الامان بايگەگە ىلەسۋگە بولادى. ونى مانسۇق ەتكەندەر، ءتىپتى جاپ- جاقسى پۋبليتسيست بولىپ تا كەتۋى بەك مۇمكىن- اۋ. ال، ەندى، جازۋشىنىڭ ەرەكشەلىگى، وزگەشەلىگى - جازعانىن «اردىڭ ىسىنە» اينالدىرا بىلۋىندە. وسى تۇرعىدان كەلگەندە قۋاندىقتىڭ شىعارماشىلىق ارى تازا. قازىرگى جان دۇنيەمىزدەگى رۋحاني كەمشىلىكتەردىڭ الەۋمەتتىك ءمانىن اشىپ، ونىڭ پسيحولوگيالىق بولمىسىن كورسەتۋگە دەن قويعان جازۋشىدان ءبىز سونى بايقادىق.

امانحان ءالىم ۇلى
2016- جىل
http://anatili.kazgazeta.kz