قىزىقتى شاي ءىشۋ ءداستۇرى

نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - ⅩⅨ عاسىردىڭ ورتاسىنا دەيىن شايدى دۇنيەجۇزىنە قىتاي ءوزى عانا ساتىپ كەلگەن. قىتايلىقتار شاي ءوندىرۋ سىرىن جىبەك، فوسفور، ءدارى ءوندىرۋ قۇپياسىن جاسىرعانداي، باسقا حالىقتاردان كەرەمەت ۇقىپتىلىقپەن جاسىرىپ كەلدى.

ءبىراق وسى شايدىڭ سىرىن ۇيرەنۋگە كوپشىلىك قۇلشىنىپ وتىردى. مۇنى بىلمەككە قۇمارتقان اعىلشىن كاسىپكەرى ءبىر كوڭىلشەك قىتايعا اقشا بەرىپ، ونى ازىرلەۋ تەحنولوگياسىن ۇيرەنىپ الادى.

بۇل - قىتايلاردى شاي ساتۋدان تۇسەتىن وراسان زور پايدادان قاعىپ ءتۇسىردى. شاي اقسۇيەكتەردەن قاراپايىم شارۋانىڭ داستارحانىنا دەيىن تارالىپ، وزىندىك ورىن العان. مەيرامحانا نە ۇيدە بولسىن، كەز كەلگەن قىتايلىقتىڭ داستارحانىندا كوك شايى بار تۇرادى. ول - ءداستۇرلى سۋسىن ءتۇرى. ەندى ءار ەلدىڭ شاي ءىشۋ داستۇرىمەن تانىسايىق.

قىتاي ءداستۇرى

قىتاي شاي ءىشۋ سالتاناتىندا ىدىستى، ىشەتىن سۋدى ارنايى تاڭداپ الادى. شاي دەمدەيتىن ىدىس سازبالشىقتان جاسالۋى ءتيىس. كوبىنە قىزىل- كۇرەڭ يسين سازبالشىعىنان جاسالعانى تاڭدالادى. «بالشىق شەبەردىڭ قولىنا تۇسپەس بۇرىن ۇزاق جىلدار بويى سۋدا تۇرسا، ەرەكشە بەرىكتىككە يە بولادى» دەيدى شايدىڭ سىرىن بىلەتىن ماماندار. قىتايلىقتاردىڭ پىكىرىنشە، ءدال وسىنداي ىدىستا شاي تىنىس الادى. شايدىڭ ءاربىر سورتى جەكە دەمدەلەدى.

شاي دەمدەۋدىڭ كلاسسيكالىق تاسىلدەرى بويىنشا، شاي بۋلانعان كەزىندە شاماسى تولتىرىپ تۇراتىنداي بولۋى كەرەك. شايعا ارنالعان سۋ سول شاي وسىرىلگەن تاۋداعى بۇلاقتان الىنۋى ءتيىس. ساپالى شايدى ون مارتە قايناتىپ ىشۋگە بولادى. شايدى تازا كۇيىندە قانتسىز جانە ءسۇتسىز ىشەدى.

جاپون ءداستۇرى

XV عاسىردان باستاپ جاپونياداعى شاي ءىشۋ دزەن- بۋدديزم فيلوسوفياسى مەن ەستەتيكاسىنا اينالدى. كەيىننەن بۇل ءداستۇر فيلوفوفيالىق سپەكتاكل- پانتوميمو رەتىندە سالتاناتتى تۇردە وتكىزىلەتىن بولدى. وندا اسا ماڭىزدى رولدى ارنايى شاي ءىشۋ سالتاناتىنىڭ شەبەرلەرى ورىندايدى. شەبەرلەر شايدىڭ تاريحىنا، ماڭىزدىلىعىنا جەتە توقتالىپ، فيلوسوفيالىق ءمان- ماعىناسىن اشىپ كورسەتەدى. مىسالعا ايتار بولساق، سالتاناتقا ارنايى كەلگەن ادام شاي ىشەتىن بولمەسى بار ۇيگە كىرمەس بۇرىن ءبىر ءشومىش سۋمەن قولىن، اۋزىن جۋادى. اياق كيىمىن اۋىز ۇيگە شەشىپ كىرەدى. ادام بويىنان الاسا ەتىپ جاسالعان ەسىكتەن ەڭكەيىپ وتەدى.

ول ەسىكتىڭ الاسا بولۋىنىڭ دا ءمانى بار. الاسا ەسىكتەن ەڭكەيىپ كىرگەن ادام شايعا قۇرمەت كورسەتكەن بولىپ سانالادى. وندا « شايدىڭ الدىندا ءبارى تەڭ» دەگەن قاعيدا قالىپتاسىپتى. قىزمەتشىلەر قوناقتاردى ءيىلىپ قارسى الىپ، ولاردى شاي بولمەسىنە كىرگىزەدى. سوسىن شاي تۋرالى اڭگىمەنى ايتىپ بەرەدى. اڭگىمە اياسىندا شاي رەت- رەتىمەن قۇيىلىپ، ۇسىنىلادى.

ۇلى بريتانيا ءداستۇرى

شاي ءىشۋ ءداستۇرىن بەدفورد گەرتسوگينياسى VII اننا ەنگىزدى. ول كەشكى تاماق ىشۋگە دەيىن قارىن اشقانىن باسۋ ءۇشىن تۇستەن كەيىنگى ۋاقىتتا شاي ءىشۋدى ادەتكە اينالدىرعان. اعىلشىندار قالىپتاسقان ءداستۇر بويىنشا ساعات بەستە مىندەتتى تۇردە شاي ىشەدى ەكەن. بۇل ءداستۇر ءالى كۇنگە دەيىن ساقتالىپ كەلەدى. ساعات بەستەگى ءداستۇرلى شايعا نان، بۇتىندەي پىسىرىلگەن جۇمىرتقا، پەچەنە، ءتۇرلى تاتتىلەر، ارپادان جاسالعان نان، دامدەلگەن بولكەلەر ۇسىنىلادى.

massaget.kz