اتاقتى ادامدار نەدەن قورقادى؟

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - ادامنىڭ تابيعاتى ءبىر- بىرىنە ۇقسامايدى. ءارقايسىسى وزگەشە ءبىر الەم. بىرەۋى وتە تالانتتى بولسا، ەكىنشىسى - جالقاۋ. ءۇشىنشىسى - قورقاق.

ءتىپتى جابىق بولمەدە جالعىزدىقتان قاشاتىندار دا بار. تاعى بىرەۋى قۇمىرسقا، ورمەكشى، جىلاننان ۇرەيى ۇشسا، بيىكتىكتەن ءزار -يمانى قالمايتىندار دا كەزدەسەدى. مامانداردىڭ باعالاۋىنا قاراعاندا، الەمدە 300 فوبيا بار.

ارينە قورقىنىشتىڭ بارلىعى دا جۇيكەگە قاتىستى. ادام ساناسىنداعى ۇرەيدىڭ سەبەبى كوپ. ءتىپتى كەي جاعدايدا قورقىنىشقا پسيحيكالىق جاراقاتتار دا اسەر ەتۋى مۇمكىن. ەگەر پەندەنىڭ ساناسىندا فوبيا بولسا، ول اركەز ءوزى ۇرەيلەنەتىن توسىن جايتتان قاشقالاقتاپ جۇرەدى، مۇنداي ادامدار ۇنەمى جان جاعىنا قارايلاپ، ساقتانىپ جۇرۋگە تىرىسادى. ءبىر قىزىعى، مامانداردىڭ باعالاۋىنا قاراعاندا، بويىندا فوبياسى بار ادامداردىڭ ويلاۋ قابىلەتى باسقالارمەن سالىستىرعاندا، جوعارى كورىنەدى. الايدا فوبيانى ەمدەۋگە بولا ما؟ ماماندار «ونى ەرتەرەك ەمدەسە، ادامعا سوعۇرلىم جاقسى» دەگەن پىكىر ايتادى.

ەرەسەك جانداردىڭ بويىندا قورقىنىشتى جايتتار وتە سيرەك كەزدەسەدى. ال فوبيا نەگىزىنەن 17-18 جاستاعىلاردا ءجيى ورىن الادى، مۇنداي «اۋرۋمەن» 45-50 جاسقا دەيىن ولار جۇرە بەرۋى مۇمكىن. فوبيا ەرلەرگە قاراعاندا ايەلدەردە ءجيى بولادى، بۇل گارمونالدىق جايتتارعا بايلانىستى كورىنەدى. ورتا جاستان اسقان ادامدار مەن قارتتاردا قورقىنىش پەن ۇرەيدىڭ بولمايتىنى دا سوندىقتان.

ارينە ادامنىڭ ومىرىندە ءارتۇرلى جاعدايلار بولادى، توسىن اپات پەن وقيعالار دا ونىڭ جۇيكەسىنە سالماق سالۋى ىقتيمال. مامانداردىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، ادام ءومىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن 30-عا جۋىق ءارتۇرلى جاعدايلارعا تاپ بولادى ەكەن. وسى سىناقتان سۇرىنبەي وتەتىندەر دە بار، كەيبىرەۋلەر بولعان جايتقا كوپ ءمان بەرمەۋى دە ىقتيمال. ەكىنشىلەرى ونى جۇيكەسىنە سالماق تۇسىرە وتىرىپ قابىلدايدى. مىنە وسىنىڭ بارلىعى دا ادام اعزاسىندا فوبيانىڭ پايدا بولۋىنا الىپ كەلەدى. فوبياسى بار ادامعا اينالاسىنداعىلار كۇلىپ قاراۋى دا ىقتيمال. مۇنداي ادامدارعا قاشان دا قولداۋ قاجەتتىگىن ۇمىتپاۋ كەرەك. ءبىراق ومىردە ۇرەيمەن ءومىر سۇرەتىن ادامدار وتە كوپ. اتاپ ايتقاندا، ادام نەدەن قورقادى؟

توكسيكوفوبيا - بۇل دا ادامدا بار بەلگى. مۇنداي توپتاعىلار نەگىزىنەن «كەز كەلگەن نارسەدەن ۋلانىپ قالۋىم مۇمكىن» دەپ ساقتىقپەن ءومىر سۇرەدى. ەكىنشى توپتاعىلاردى نيكتوفوبيا قۇرايدى، ولار - قاراڭعىدان قورقاتىندار. اەروفوبيا - اسپاندى ساياحات جاساۋدان ۇرەيلەنەتىندەر. ءتىپتى ورمەكشىدەن زارەسى قالمايتىندار دا بار. ولار اراحنوفوبيا توبىنداعىلارعا كىرەدى. تاناتوفوبيا - ولىمنەن قورقۋ. قورقىت تا ولىمنەن قاشقان. اقيقاتىندا اجالدى قاسقايىپ قارسى الار ەشكىم جوق.

كلاۋستروفوبيا - جالعىزدىق، جالعىز قالۋدان قاشۋ. تەرەڭدىك پەن سۋدان قورقاتىندار اكۆافوبيا توبىنداعىلارعا كىرەدى. اكروفوبيا - بيىكتەن قاشۋ. ولار «قۇلاپ كەتىپ، جازىم بولام با»» دەپ، ۇرەيلەنىپ جۇرەدى.

ءبىراق ادامنىڭ بارلىعى ۇرەيمەن سۇرەدى دەۋ مۇمكىن نارسە ەمەس. فوبياسى بار جاندارعا قاراما- قارسى سيپاتتا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ادامدار دا جەتەرلىك. ولار ءتىپتى بويىندا ايرىقشا قابىلەتى بارىن بىلمەۋى دە مۇمكىن. ءبىراق ۋاقىت وتە كەلە ەرەكشەلىگىنىڭ ءبارىن قوعامعا كورسەتە الادى. سونداي جانداردىڭ ءبىرى - ۆيم حوفف. ول - 50 گرادۋس ايازدا جالاڭاياق جۇرە بەرەدى. پاقىرىڭ ءتىپتى اركتيكادا جالاڭاش كەيىپتە جۇرسە دە سىر بەرمەيدى. مۇنىڭ سەبەبى نەدە؟ ۆيم حوففتىڭ اعزاسىندا قانداي ارتىقشىلىق بار؟

مۇنىڭ سەبەبىن دارىگەرلەر ءالى كۇنگە دەيىن تابا العان جوق. دەنساۋلىعىندا ءبىر كىناراتى جاق اعىلشىن جىگىتىنىڭ جۇمباق الەمىن ەشكىم تابا الماي وتىر. تاعى ءبىر قىزىقتى جايت، انگليادا كەي اندەرۆۋد دەگەن قىز بار. ەندى ونىڭ كۇنىن باسقانىڭ باسىنا بەرمەسىن. ونى اينالاسىنداعىلار ەلدەن بولەك ۇستاۋعا تىرىسادى. كەيدىڭ جۇيكەسىنە كەز كەلگەن نارسە اسەر ەتۋى مۇمكىن. وعان جۇرۋگە بولادى، ءبىراق كۇلۋگە بولمايدى. بىرەۋ ءتىپتى وقىستان قورقىتسا دا، وعان قيىن. ول كۇنىنە 40 رەت ەسىنەن تانىپ قالادى دا، تۇرىپ ءجۇرىپ كەتە بەرەدى. ونىڭ جۇيكەسىنە كەز كەز جاعداي اسەر ەتەدى. توسىننان شىققان ايقاي، اپات، قاتتى شىققان داۋىس. ۇلكەن ۇرەيمەن ءومىر سۇرەتىن كەي اندەرۆۋدقا كوتەرىڭكى كوڭىل كۇيمەن دە جۇرۋگە بولمايدى. وتە قيىن جاعداي عوي.

جاراتقان اركىمگە ءارتۇرلى ءومىر سىيلايدى. اعىلشىننىڭ 59 جاستاعى ميستەر پەرري اتتى جىگىتى ءومىرى سەمىرگەن ادام ەمەس، ادەتتە ەت پەن تەرىنىڭ اراسىندا ماي بولادى ەمەس پە؟ ال ميستەر پەرريدە ماي جوق. مەيلى دەنەسىنە سالماق قوسۋ ءۇشىن پاقىرىڭىز كۇندە قۇنارى جوعارى تاماق جەگەننىڭ وزىندە ونىڭ دەنەسى مايلى تاعامدى قابىلداي المايدى. 12 جاسقا دەيىن ول سەمىز، تومپاق بالا بولىپ ءوستى، ءبىراق ءبىر ءتۇننىڭ ىشىندە ادام تانىماستاي بولىپ ارىقتاپ شىعا كەلگەن. قازىر دە سول قالپى، سەمىرە المايدى.

ەۋروپادا تۇراتىن دەببي بەرد اللەرگيامەن سىرقاتتانادى. ونىڭ دياگنوزى ءتىپتى قىزىق. ول ۇيالى تەلەفون، جوعارى ۋلتراكۇلگىن ساۋلە، ينتەرنەت، ميكروتولقىندى پەش، راديو مەن تەلديدارعا جاقىنداسا بولدى، ونىڭ سامايى ءبورتىپ شىعا كەلەدى ەكەن. ومىردە اللەرگيانىڭ سيرەك تۇرىمەن اۋىراتىندار كەزدەسەدى. مىسالى، مەلبۋرندە تۇراتىن ەشلي مورريس «سۋدان اۋىرادى». دەنەسىنە ءبىر تامشى سۋ تيسە ءبىتتى، جىگىتتىڭ دەنەسى قىزارىپ كەتەدى. ال ناتالي كۋپەردىڭ دەنساۋلىعى قازىر بۇكىل دارىگەرلەردى الاڭداتىپ وتىر دەسەك، قاتەلەسپەگەنىمىز. ونىڭ اسقازانى ەشقانداي تاماقتى قورىتپايدى، ىشسە بولدى، قايتارىپ تاستايدى. ونىڭ جەيتىنى تەك ءتىس - تاس قانا. وتباسىنىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، ول كۇنىنە اش قالماۋ ءۇشىن 900 مىڭ ءتىس - تاس جەيتىن كورىنەدى.

اتاقتى ەسەنين تەرى اۋرۋىنان قورىققان. بەتىنە شىققان بورتپەدەن ۇرەيلەنىپ، ارنايى كىتاپحاناعا بارىپ، مەديتسينالىق كىتاپ وقىعان. بەتىنە بىردەڭە شىقسا، الاڭداي باستايتىن ول اقىرى ودان دا قۇتىلىپتى. ونورە دە بالزاك ۇيلەنۋدەن سەسكەنەدى ەكەن. تالاي جىل ءسۇربويداق بولىپ جۇرگەن ول اقىرى ۇيلەنۋگە شەشىم قابىلدايدى. دەگەنمەن بويىنداعى ۇرەي اقيقاتقا اينالىپ، شاڭىراق كوتەرگەننەن كەيىن جارتى جىلعا جەتپەي و دۇنيەلىك بولىپ كەتكەن.

مايكل دجەكسون مەن ادولف گيتلەر ينفەكسيا جۇقتىرىپ الۋدان قاتتى ۇرەيلەنگەن، ءتىپتى ولار ەسىكتىڭ تۇتقاسىن، قۇجاتتارى مەن قالامسابىن جالاڭاش قولمەن ۇستاۋدان قاۋىپتەنىپ، قولدارىنا قولعاپ كيىپ الاتىن بولعان.

ەيفەل مۇناراسىن تۇرعىزعان گيۋستاۆ ەيفەلدىڭ ەڭ ۇناتپايتىن نارسەسى بيىكتىك ەكەن. ءوز اتىمەن اتالعان اتاقتى مۇنارانى تۇرعىزعان ول جوعارىدان تومەن قاراۋدى جانى سۇيمەيتىن كورىنەدى.

مىنانداي دا قىزعىلىقتى دەرەك بار. سۋرەتشى ميحايل ۆرۋبەل ادەمى ارۋدى كورگەندە، قاتتى ىڭعايسىزدانىپ، بويىن مازاسىزدىق بيلەي باستايدى ەكەن. گولليۆۋد اكتەرلەرى برەد پيتت، توم كرۋز، سكارلەتت يوحانسون، ءتىپتى «ورمەكشى ادام» فيلمىندە باستى رولدە ويناعان توبي ماگۋايەر بۇيىدەن، ورمەكشىدەن قاتتى قورىققان. ورىستىڭ ۇلى اقىنى پۋشكين قوياننان، ال ستالين ۋلانۋدان ءارى اۋەدە ۇشۋدان قاتتى قاۋىپتەنەدى ەكەن.

ومىردە مۇنداي مىسالدار وتە كوپ. اقيقاتىندا ءار ادام وزگەشە ءبىر الەم. راسىندا ورمەكشىنى كورسە، جان داۋسى شىعىپ، تالىپ قالاتىن ادامنىڭ ارەكەتىنە ءبىز مىسقىلمەن كۇلىپ قاراۋىمىز دا مۇمكىن. ال دەنەسىنە سۋ تيسە، اۋرۋى اسقىنىپ شىعا كەلەتىندەردىڭ كۇنىن دە وزگەنىڭ باسىنا بەرمەسىن. قورقىنىشپەن، فوبيامەن ءومىر سۇرمەي، تاڭىرقاساق، قۋانىشقا، تەك جاقسى ارەكەتكە تاڭىرقايىق!

بەرىك بەيسەن ۇلى

«ايقىن»