ەندى ەشقاشان سۇيمەيمىن دەپ ءسوز بەرگەم- اسىلزات ارىستانبەكتىڭ ولەڭدەرى

None
None
استانا. قازاقپارات - بۇگىن قازاقتىڭ بەلگىلى اقىن قىزى اسىلزات ارىستانبەكتىڭ تۋعان كۇنى. اقىنعا شىعارماشىلىق تابىس، زور دەنساۋلىق تىلەي وتىرىپ ءبىر توپ ولەڭدەرىن ۇسىنامىز.

ءسۇيۋدى باقىت دەيتىندەر.. .

 

ءسۇيىپ تە تۇرىپ، سۇيىكتى بولىپ،

سەتىنەپ جانىم، شەرلەنەم،

ءسۇيۋدى - باقىت دەيتىننىڭ ءبارى،

ءالى دە ءسۇيىپ كورمەگەن.

 

اداسىپ بارىپ، تالاسىپ- تالىپ،

ءسۇرىنىپ، سوسىن، ەس كىردى.

ادامنىڭ ناعىز باقىتتى شاعى -

سۇيمەگەن كەزى ەشكىمدى.

 

جىلىنىپ بارىپ، جۇلىنىپ- جارىپ،

جۇرەك كوزىنەن جاس تاماد.

ماحاببات وتى تۇتانعان كۇننەن،

باقىتسىزدىقتار باستالاد.

 

كورىنبەس كوزگە ەلەستى قۋىپ،

كوڭىلدى، سوسىن، ءبىر دەمدەر.

ادامنىڭ ءبارى سۇيىسكەن ساتتەن،

باقىتىن ىزدەپ جۇرگەندەر.

 

ساناسى ابدەن ەسكىرگەن دەمە،

ساناما جاسىق، پاسىققا.

باقىتتى بولعىڭ كەلسە ەگەر، دوسىم،

سۇيۋگە وندا اسىقپا!

 

اداستىم دەي بەر، ادامنىڭ ءبارى،

باقىتقا سەندەي اسىققان.

باقىتتىمىن دەپ ايتپايدى ءبىراق،

سەبەبى، ولار - عاشىقتار!

 

ءوزىم دە - تۇتقىن، شىعا الماي كەلەم،

جۇرەكتەي جۇقا بولمەدەن.

ءسۇيۋدى - باقىت دەيتىننىڭ ءبارى،

ەشقاشان ءسۇيىپ كورمەگەن.

 

 

اقىننىڭ جارى

 

كوڭىلدى بيلەسە دە سارى ۋايىم وي،

اڭساعان ارمانىما اينالعان سوڭ،

مەن ساعان وكپەلەي دە المايمىن عوي.

 

ەلەس- نۇرىن قيالدا گۇلدەن قۇراپ،

قىز جۇرەگىن بۇرلەتەر اقىنىم- اۋ،

قىزعانۋ دا ءوزىڭدى ۇلكەن كۇنا.

 

قاشان كەلسەڭ، داستارحان، تۇز- ءدام دايىن،

حاتتار كەلىپ جاتسا دا اعىل- تەگىل،

قابارىپ قارا سوزدەن قىزعانبايىن.

 

اسقىنسا دا جۇرەكتە جارا، سورام،

جانارىڭدا بۇلقىنىپ بويجەتكەن قىز

جاتسا دا،

بايقاماعان بولا سالام.

 

سەنى سۇيەم! اي مەن كۇن كۋا سوعان،

جاعاسىندا كويلەكتىڭ ەرىن تابى،

ەشتەڭە ەتپەس (ەرىنبەي) جۋا سالام!

 

قىزداردىڭ اراسىندا باعاڭ زور، ءا!

ەكى- ءۇش كۇن توسەگىمدە جالعىز قونسام،

كەرىسىپ كەرەگى نە سوعان بولا.

 

بازارىڭا بار عۇمىر ءباسىن قيىپ،

اشۋىمدى جەڭدىرىپ اقىلىما،

اڭقىلىڭا وتەرمىن باسىمدى ءيىپ.

 

ەر الدىندا ايەلدىڭ اقىسى كوپ،

حوردىڭ قىزى بولسا دا قانداي ايەل،

قۇرىقتاۋعا اقىندى قاقىسى جوق!

 

بىلەم عوي جاسقاساڭ دا، قوشتاساڭ دا:

اقىن تۇگىل، ءبىر ەركەك ءبىر ايەلمەن،

باقىتتى بولا المايدى ەشقاشاندا!

 

ۇدەسىنەن شىقسىن دەپ تىككەن ءۇيىڭ،

قيىن ماعان ولەڭ قىپ جازۋ مۇنى،

ال ومىردە ورىنداۋ تىپتەن قيىن.

 

اقىلىڭ مەن اشۋىڭ جاقىن قونسا،

اقىنعا ايەل بولۋ وڭاي ەمەس،

ول ايەلدىڭ ءوزى دە اقىن بولسا!

 

ەندى ەشقاشان سۇيمەيمىن دەپ ءسوز بەرگەم

 

جالىقتىم با جالپاقشەشەي ەزدەردەن،

قارىقتىم با جالىنى جوق كوزدەردەن،

جاڭا ۇقتىم دا جانعان وتتىڭ جىلۋىن،

قاسىرەت جوق ەكەندىگىن سەزبەۋدەن.

 

سونان كەيىن سورلى جۇرەك سولىقتاپ:

«ەندى ەشقاشان سۇيمەيمىن!» دەپ ءسوز بەرگەن.

اداستىم دا جارىق كۇندە جول تاپپاي،

ارت جاعىما قاراي بەردىم جالتاقتاي.

 

جەردىڭ ءجۇزىن شارلاپ كەتكىم كەلەدى،

جۇرەگىمدى قوياتۇعىن جەر تاپپاي.

كۇيبەڭ تىرلىك باتىرمايدى بالىنا،

سۇيگەن جۇرەك ەڭ اۋەلى سور تاتپاي.

 

وقىلماي- اق توزعان كونە كىتاپتاي،

وتىز جىلىم ءوتتى زۋلاپ سىناپتاي.

وتىرعانىم مىناۋ ەندى وي باعىپ،

سىر مەن جىرىم جانىمدى ۇگىپ شىداتپاي.

 

ءبىر مەجە بار اسپان جاقتا، سول جەرگە،

ولەڭىمدى اپارسام- اۋ قۇلاتپاي.

ساباق الىپ جاڭىلىسقان كەزدەردەن،

قاراپ الىپ ىشكى تۇيسىك كوزدەرمەن،

قارسى سۇراق قوياتىندى شىعاردىم،

قايقى ماڭداي قاھانىڭا كەز كەلگەن.

 

ۇيىقتاپ كەتىپ، وتىز جاستا ويانىپ،

مىقتاپ تۇرىپ سياقتىمىن وزگەرگەن.

.. .جۇرەك قۇرعىر تەك سوزىندە تۇرمايدى،

«ەندى ەشقاشان سۇيمەيمىن!» دەپ ءسوز بەرگەن.

 

***

 

اسقاقپىن، سۇرامان كەشىرىم،

تاكاپپار بولۋدىڭ نەسى ءمىن؟

ءبارىبىر ۇمىتا المايسىڭ،

ەسىڭنەن كەتپەيدى ەسىمىم.

 

ەركەمىن، ول راس ەلىكتەي،

كورگەن جان تۇرا الماس ەلىتپەي.

ۋىسقا تۇسپەيمىن، ايتسە دە،

ۋىلجىپ تۇرامىن ورىكتەي.

 

جانىڭدى وقيمىن بالشىداي،

ءتانىمدى كەتەمىن ارشىماي.

ۇكىلى ۇمىتپەن الدايمىن،

ءۇزىلىپ تۇسەتىن تامشىداي.

 

جۇرەكتى جۇرەكپەن قارسى الىپ،

باعامدى بىلە الدىڭ قانشالىق.

سۇيۋگە ۇمتىلىپ سول كۇيى،

ەرنىمە قالاسىڭ تامسانىپ.

 

ايەل

 

قىرىق ايلا - بارلىق قارۋ- جاراعى،

ءبىر ايەلدىڭ ءبىر- اق تامشى جاسىنا،

بۇكىل الەم باتىپ كەتە بارادى.

 

اۋليەدەن كەم تۇسپەيتىن دەرەگى،

كەشىر، قۇداي،

سەنەن كەيىن ادامزات

ايەلدەرگە تابىنادى سەبەبى.

 

كۇدىگىڭدى كۇلكىسىمەن كۇرەيدى،

سايتان ەكەش سايتانداردىڭ ءوزى دە،

ايەلدەردىڭ ساناسىنا تۇنەيدى.

ۇسىن وعان ءتورىڭدى!

تىرناعىڭا تاتىرماساڭ، سول ايەل،

تىرناعىمەن قازىپ بەرەر كورىڭدى.

 

ايەلدەردىڭ اياعىنا باس ۇرىپ،

ءور كەۋدەلى پاتشالاردىڭ ءوزى دە،

ءولىپ كەتكەن

بۇرىمىنا اسىلىپ.

 

جۇرگەن جەرىن جىبەرەتىن ورتەپ تىم،

تالاي ايەل كىرپىكتەرىن جەبە عىپ،

قابىرعاسىن سوككەن تالاي ەركەكتىڭ.

 

اداس ەستەن!

سول ما ساعان كەرەگى؟ !

ەرىنىڭنەن ءسۇيىپ تۇرىپ ول سەنىڭ،

ەل- جۇرتىڭدى جاۋلاپ الا بەرەدى.

 

تۇڭعيىعى باتقان سايىن تەرەڭدەر،

سوعىستى دا ورشىتەتىن ايەلدەر،

ساياساتتى جاسايتىن دا ايەلدەر!

 

اۋەيى قىپ، وت قۇشتىرار گۇل دەمى،

الەم سىرىن ۇعۋ قيىن جالعاندا،

ايەل جانى ودان بەتەر كۇردەلى.

 

و، ولاردىڭ بولەك مۇلدەم الەمى،

شەتتەرىنەن شەكەر، جالىن، ادەمى!

كەشىر، قۇداي،

سوندىقتان دا ەركەكتەر،

ايەلدەرگە تابىنادى اۋەلى!

 

قاڭعىباس

 

وزەگىمە وت قۇيىپ ولەڭ- جىرىم،

قايىر سۇراپ قوعامنان قاڭعىپ قالعان،

ايىرمام جوق مەنىڭ دە سەنەن بۇگىن.

 

قوس قاپتالدان قاپسىرىپ قينايدى ءۇر كۇن،

ءومىر جايلى تولعاعان ولەڭ تۇگىل،

قارا باسىم قوعامعا سىيماي ءجۇرمىن.

 

ءبىز جازامىز ءومىردىڭ شىن جارعىسىن،

ءوزىڭ جايلى جانە دە ءوزىم جايلى،

ولەڭ وقىپ بەرەيىن، تىڭدارمىسىڭ.

 

اياعىمنان جۇرەتىن شالىپ قالىپ،

جارتىباسقا جەتپەيتىن ولەڭىمدى،

قاڭعىباسقا وقيىن شابىتتانىپ.

 

جارامىزدىڭ تابىلار ءبىر كۇن ەمى،

اقىن بولعان شىعارسىڭ سەن دە مەندەي،

اكىم بولعان شىعارسىڭ، كىم بىلەدى؟ !

 

تەرىپ جەيتىن كۇندەلىك كۇلدەن اسىن،

جەرتولەسىن مەكەندەپ جاتقان ءۇيدىڭ،

ءوزىڭ قۇيعان شىعارسىڭ ىرگەتاسىن.

 

ءومىر دەگەن وسى عوي سان قامشىلار،

جۋىندىسىن قۇياتىن يتاياققا،

جەڭگەي سەنىڭ سۇيىكتىڭ بولعان شىعار.

 

قاقپان قاۋىپ، شالىنىپ تۇزاقتارعا،

مۇيىزدەنىپ كۇس باسقان قولدارىڭمەن،

ءمور باستىڭ با كەزىندە قۇجاتتارعا.

 

تاعدىر تۇساۋ سالدى ما اياعىڭا،

تەرىپ جەيتىن بۇگىندە ءتۇيىر ناندى،

تەۋىپ جەگەن شىعارسىڭ باياعىدا.

 

بۇرىمدىنى بۇلدايتىن بالا عاشىق،

قاعىس ءتيىپ قارعىسى قاتىنداردىڭ،

قاڭعىپ قالعان شىعارسىڭ قارا باسىپ.

 

بويدا بولسا جەڭبەيدى جىگەر نەنى؟

الديىندە تاستاعان الدە سەنى،

سابيلەردىڭ كوز جاسى جىبەرمەدى.

 

وتكەن ءومىر كەلمەيدى شاقىرساڭ دا،

قاڭعىباس بوپ ءبىر تۇندە شىعا كەلىپ،

تاڭدى ماس بوپ سەنىمەن اتىرسام با؟ !

 

بىزگە ەندى نە قالدى كورمەگەندەي،

مەنىڭ كۇنىم بەلگىسىز نە بولارى،

اقىن بولعان شىعارسىڭ سەن دە مەندەي.

 

ايدالادا اناسىن ساعىنادى ۇل.

.. .تاعى دا ءبىر جارتى الىپ كەلشى، دوسىم،

 ولەڭ وقىپ بەرەيىن تاعى دا ءبىر. 

سوڭعى جاڭالىقتار