كەمپىر دەگەن كىم؟

نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - قازىرگى جاستاردىڭ كوبى كەلىنشەگىن - «كەمپىرىم»، كۇيەۋىن - «شالىم» دەپ ءجيى اتايدى. جاستار كەمپىر، شال ءسوزىنىڭ شىنايى ماعىناسىن بىلمەيتىن بولار.

ەگەر دە سول ءسوزدىڭ ماعىناسىن بىلسە، «كەمپىرىم»، «شالىم» دەپ ايتپاس ەدى. كەمپىر ءسوزىنىڭ بىلاي بولۋ كەرەك دەگەن ناقتى ەرەجەسى جوق. مەن دە ول ءسوزدىڭ تولىق ماعاناسىن ويىمنان شىعارىپ وتىرعان جوقپىن. تەك اقساقالداردان سۇراپ، ورتاق تۇجىرىمعا كەلدىم.

كەمپىر دەپ كۇيەۋى قايتىس بولعان ەگدە جاسقا كەلگەن ايەلدى ايتادى. قازاقتا «ءپىرسىزدىڭ ءپىرى - شايتان، ايەلدىڭ ءپىرى - كۇيەۋى» دەگەن ماقال بار. كەمپىر - ءپىرى كەم ايەل دەگەندى بىلدىرەدى. قازاق جەتىمىن جىلاتپاعان، جەسىرىن قورلاتپاعان حالىق.

كۇيەۋى قايتىس بولعان كەلىنشەكتى جەسىر دەپ اتاعان. كۇيەۋىنىڭ ءبىر جىلدىق اسىن بەرگەننەن كەيىن ەل اقساقالدارى جيىلىپ جەسىردى قاينىسىنا، نە قايناعاسىنا اتاستىرعان. ال ەگدە جاسقا كەلگەن ايەلدىڭ، بالالارى ەر جەتىپ، قىزدارى بوي جەتكەن كەزدە كۇيەۋى قايتىس بولسا كەمپىر دەپ اتاعان.

قازاق ولاردى، قۇرمەتتەپ سىيلاعان. كۇيەۋى قايتىس بولعان كەمپىرلەر ءۇي بيلىگىن دە، ءتۇز بيلىگىن دە وزدەرى العان. قازىر ۇلكەن كىسىلەردىڭ «كەمپىرىممەن اقىلداسايىن»، ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ «كەمپىرى شەشەدى»، «كەمپىر بىلەدى» دەپ جۇرگەن سوزدەر وسىدان قالعان.

ال كۇيەۋى ءتىرى ادامدى ەشكىم كەمپىر دەمەگەن. كەيبىر اجەلەرىمىز دە كەمپىر دەگەن سوزگە اشۋلانىپ قالاتىنى سوندىقتان. ءبىراق قازىر كوپ ءسوزدىڭ شىناي ماعىناسى ۇمىتىلدى. قازاق حالقىندا كۇيەۋىنەن ايىرلىسۋ دەگەن بولماعان. «اتىڭ جامان بولسا ساتىپ قۇتىلارسىڭ، قاتىنىڭ جامان بولسا، قايتىپ قۇتىلاسىڭ» دەگەن ءسوز سودان قالعان. ال، قازىرگى جاستاردىڭ ايىرلىسۋى بۇل قوعامنىڭ ۇلكەن قاسىرەتى.

قادىرلى ءىنى-كەلىندەرىم، سىزدەر انانى، سۇيگەن جاردى كەمپىرگە تەڭەمەي-اق، اناشىم، شەشەم، جارىم، جۇبايىم، كەلىنشەگىم، زايىبىم دەسەڭدەر بولادى. ال، كەلىندەر، كۇيەۋلەرىڭدى «شالىم»، «ءبىزدىڭ شال»، «ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ شالى» دەگەنشە كۇيەۋىم، وتاعاسىم، جارىم، بالالارىمنىڭ اكەسى دەسەڭىزدەر بولادى عوي. اقساقالداردان ەستىپ، سۇراپ جاساعان تۇجىرىم وسى. ءبىز بىلگەنىمىزدى جاستارعا ايتىپ، جازىپ وتىرۋىمىز قاجەت.

جانىبەك قوجىق

massaget.kz