اتاجۇرتقا كەلۋىم ءبىر حيكايا - ۇلاربەك نۇرعالىم

None
None
نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - ەندى ويلاپ وتىرسام، ەسىمدى ەمىس- ەمىس بىلگەن كەزىم ەكەن: «ستان» دەگەن ءبىر ءسوزدى اندا- ساندا قايتالاپ ايتقانمىن. قىستاۋلىقتاعى اقوتكەلدىڭ جاعاسىنداعى جاردا لاق جايىپ وتىرىپ ايتىپ وتىرعانىم انىق ەسىمە ءتۇستى.

الدىنداعى «قازاق» دەگەنى كۇندە ايتىلاتىن ءوزىمىزدىڭ ءسوز بولعان سوڭ ونشا قىزىق بولماي، «ستان» بۇرىن ەستىمەگەن وزگەشە ءسوز بولعان سوڭ جەپ كورمەگەن تاڭسىق استاي تاڭدايىممەن تاۋساپ وتىرعانىم شىعار دەپ ويلايمىن. كىم ءبىلسىن؟..

كەيىن پاتشانىڭ سۋرەتىن كوردىك. «قازاقتىڭ پاتشاسى، قازاقستان» دەگەن كۇڭكىل- شۇڭكىل كوپ اڭگىمەلەردەن كەيىن بۇل ءسوزدىڭ سانامداعى كولەمى كەڭەيە بەردى، كەڭەيە بەردى...


ايتپاعىم، التايدىڭ ار جاعىندا العاش «قازاقستان» دەگەن ءسوزدى قۇلاعى ەستىپ، ساناسىنا سىڭە باستاپ، كەيىن ونىڭ ءوزىنىڭ اتاجۇرت- وتانى ەكەنىن ءبىلىپ، اڭسارى اۋىپ، ارقانداۋلى اتتاي شيرىققان، سودان نە ءبىر قيلى امال ەتكەن، جاس جۇرەگىن جارالى ەتكەن، ءسويتىپ ءجۇرىپ اي ماڭدايىن الماتىنىڭ سامالى وپكەن.. . اڭق- اڭق ەتكەن اقىن بالا جايىندا. قىزىقتى حيكاياتتار كوپ- اق. قىسقاراق ءھام تولىعىراق ايتسام دەيمىن. قازاقستانعا كەلۋ دەگەن نە ءوزى؟ قالاي بولىپ ەدى؟

«ولەڭ اۋرۋ» ەكەنىمدى ءۇشىنشى سىنىپ وقىپ جۇرگەن كەزىمدە ءبىلدىم. ولەڭ وقىعىم كەلىپ اڭسارىم اۋادى دا تۇرادى. اۋىل مەكتەبىندە التىنشى سىنىپقا دەيىن عانا بولدى، ادەبيەت وقۋلىعىن الدىن الا تاۋىسىپ تاستاپ، كىتاپ ىزدەپ جان- جاعىما الاسۇردىم. اۋىلدا كىتاپحانا جوق. مۇعالىمدەردىڭ ۇيىنەن كىتاپ، جۋرنال سۇراپ وقيمىن. ماعاز رازدان، بەردىبەك قۇرجىقايەۆ، بايتىك دۇيسەباي، ازىلبەك كىنازبەك سىندى اقىن- جازۋشىلاردى وقىپ ماسايراپ جۇرگەندە ءبىر كۇنى قولىما مۇقاعالي ماقاتايەۆتىڭ «قازدار قايتىپ بارادى» دەيتىن جيناعى ءتۇستى.

اتى-ءجونىنىڭ استىندا جاقشاعا الىنعان «قازاقستان» دەگەن جازۋ تۇر ەكەن. كەرەمەت اسەر ەتتى! فاميلياسىنىڭ استىنداعى جازۋدى ايتام. ءبىر سيقىرى بار. «مەن قازاقستاننىڭ اقىنىنىڭ ولەڭىن وقىپ جاتىرمىن...» دەپ ىشتەي كۇبىرلەگەندەي بولام. ولەڭىن كوپ تۇسىنبەسەم دە وقي بەرەم، وقي بەرەم. «جازىلار ەستەلىكتەر مەن تۋرالى...» دەپ جاتقا وقيمىن. ارتىنشا فاريزا اپامىز تۋرالى «شاشى اعارعان قىز» دەيتىن كىتاپتى، قاسىم، تۇمانباي، ءقادىر اعالارىمىزدىڭ ولەڭدەر جيناعىن، قازاقستان جازۋشىلارىنىڭ اڭگىمەلەرى توپتاستىرىلعان «ورامال» دەيتىن كىتاپتى وقىپ جالىم كوتەرىلە باستادى. ودان ورالحاندى وقىپ...

اينالاما قازاقستان تۋرالى اڭگىمە ايتا باستادىم. ينتەرنەت تۇگىلى قول تەلەفون دەگەن اتىمەن جوق كەز ول. جەتىنشى سىنىپتا وقىپ جۇرگەن كەزىمدە بەكمۇرات، ەربول، جاقاۋ، يمانماحمەت سەكىلدى بالالار بىرىگىپ، اپتانىڭ بەلگىلى ءبىر كۇنى باس قوسىپ قازاقستان تۋرالى اڭگىمە ايتۋعا كەلىستىك.

ۇمىتىپ بارادى ەكەنمىن- اۋ، سەگىزىنشى سىنىپ وقيتىن كەزدە مۇرات ءسالىم دەيتىن مۇعالىمىم مۇحتار شاحانوۆتىڭ «ءداۋىر داستاندارى» دەيتىن كىتابىن بەردى. سۇراپىل! وي دۇنيەم استاڭ- كەستەڭ، اۋدارىلىپ- توڭكەرىلگەن سول ءبىر ۋاقىتتىڭ ىستىق تابى بويىمدا ءالى بار سەكىلدى سەزىلىپ تۇرادى. ويتكەنى، ول كىتاپ قولىما تيگەننەن باستاپ ءۇش كۇن بويى ۇيىقتاي الماي قويدىم. «تاناكوز» داستانىن بەكمۇراتتاردىڭ الدىندا جاتقا وقىپ تۇرىپ، ورتاسىنا كەلگەندە ەگىلىپ جىلاعانىم ەستەن كەتە قويار دۇنيە مە؟!

«مىناۋ جىندى بولىپ قالىپتى، ميىنىڭ ءبارى قازاقستان بولىپ قالىپتى». بۇل انامنىڭ ءسوزى. شىنى كەرەك، قازاقستان تۋرالى ول كىسىلەر دە جارىتىپ بىلمەيتىن ەدى. 2000-جىلدارى عانا ءبىزدىڭ اۋداننان «قازاقستان كورگەن» كىسىلەر شىعا باستادى. ولار اۋداندا عوي، اتتارىن ەستيمىز. پالەنباي بارىپ كەلىپتى دەيدى. ولارمەن كەزدەسۋ ارمان. اۋدانعا بارىپ تا كورمەگەن بالا ءۇشىن ءتىپتى دە. اۋىلدا توعىزىنشى سىنىپقا دەيىن عانا. ورتا مەكتەپ اۋداندا عانا بار ەدى. ارى قاراي ءۇش جىل اۋداندا وقيمىز. ايتپاقشى، توعىزىنشىنى بىتىرگەن سوڭ قويدىڭ ارتىنان كەتە جازداعان ءبىر حيكايام بار ەدى. قۇداي ساقتادى. ءوزىم بىرەۋدىڭ كىرپىشىن قۇيىپ، اقشا تاۋىپ اۋدانعا باردىم. وقۋ ارى قاراي جالعاستى. كوكەيدە - قازاقستان!

نە كەرەك، پاسپورت جاساتۋ ءۇشىن شاقىرتۋ الدىرۋ كەرەك. ەكى رەت شاقىرتۋ الدىردىم. ءبىر شاقىرۋ الدىرۋعا 5000 يۋان اقشا كەرەك. ول دەگەن سۇمدىق اقشا. جاس وتاۋدىڭ ءبىر جىلدىق ىشپەك- جەمەگى. شاقىرتۋلارىم جاراماي قالدى... الدانىپ قالىپپىن... كەيىن بىلدىك. ول ەندى باسقا اڭگىمە. ءۇش جىل وقۋ وقىعان اتىم بولماسا، اقشا ىزدەۋمەن ءجۇردىم دەۋگە بولادى. ءۇشىنشى رەت شاقىرۋ الدىردىم. جالعىز ءوزىم وبلىسقا بارىپ (التاي ايماعىنا) قۇجاتتارىمدى تاپسىرىپ، اقشامدى وتكىزدىم. ۇلكەن قالانى كورمەگەن اۋىل بالاسىنىڭ ءبىر كۇن اداسىپ ءجۇرىپ، شاقىرۋ الدىراتىن جەردى ءولدىم-تالدىم دەگەندە ارەڭ تاپقانى ءوز الدىنا ءبىر اڭگىمە.

حوش، سونىمەن، مەكتەپ بىتىرەتىن جىل. كەشەندى تەستتى تاپسىرمايتىن بولىپ (ارنايى باس تارتىپ) اۋىلعا قايتتىم. شاقىرتۋدى كۇتۋ كەرەك. كورشى اۋىلدان تابىسبەك دەگەن دوسىم كەتكەن. الماتىعا بارىپتى دەپ ەستىدىم. ارتىنشا بىرەۋدەن حات جازىپ، سەكەن تۇرىسبەكتىڭ «اق جاۋىن» دەيتىن كۇي كاسسەتاسىن سالىپ جىبەرىپتى. ول قانداي كۇڭىرەنەدى؟! مىڭ اينالدىرىپ تىڭداعان شىعارمىز. جينالىپ الىپ تىڭدايمىز. ارامىزدا «اتتەڭ دۇنيە، قازاقستانداپ» سىقسىڭداپ جىلايتىندارىمىز دا جوق ەمەس...

ءۇش ايدا كەلەدى دەگەن شاقىرتۋىم تۋرا ءبىر جىل دەگەندە كەلدى. التايداعى الگى جەرگە تەلەفون سوعام، نەگە ەكەنىن باتىرىپ، اشۋ شاقىرىپ ايتا المايمىن. دىرىلدەپ- قالتىراپ ارەڭ سۇرايمىن. «نۇرعالىم ۇلاربەك. جوق. كەلەسى اپتادا حابارلاس». ءبىر جىلدىڭ ءار اپتاسىندا وسى ءسوز. «ساعان شاقىرتۋ كەلمەيتىن بولدى» دەپ ايتىپ قالماعانىنا شۇكىر، بولدى ايتەۋىر دەگەن ءبىر وي ءۇمىتىمدى جالعادى دا وتىردى. شاقىرتۋىم كەلىپ، ول جارايتىن بولىپ، قىرىق تاڭبا باستىرتىپ ءجۇرىپ پاسپورتقا جولداپ، ول پاسپورتىم كەلگەن كەزدەگى قۋانىشتى ايتىپ سۇراماڭىز. تەك قانا پاسپورت جاساتۋعا دوپ- دومالاق ەكى جىل كەتتى عوي.

پاسپورتىم كەلگەن كۇننىڭ ەرتەسى اكەم تۇيە سويىپ تاستادى. «اۋىلداس، دوس- جارانىڭدى شاقىر، باتاسىن ال دا، كەت» دەدى. اقىن بولىپ اۋدان كولەمىندە تانىلىپ قالعام، ولەڭشى، كۇيشىنىڭ ءبارى كەلدى. «پالەن جىل ارمانداعان ارمانىڭ ورىندالدى. بارعان سوڭ ءبىزدى دە تارتىپ ال...» . اق تىلەكتەر ايتىلىپ، شىعارىپ سالدى. سول باياعى انام: «قازاقستاندا قاراقولدار (بانديتتەر) كوپ دەيدى. ەلدىڭ الدىنا شىعىپ ولەڭ وقىعاندى قوي. ءبىر كۇنى ولتىرەدى دە كەتەدى. كىم سۇرايدى سەنى؟.. بولماسا قايتىپ كەل. پاسپورتىڭ تۇرا بەرەدى، وسى اۋىلدان بىرەۋ- مىرەۋ بارسا بىرگە باراسىڭ».

الماتىعا ءۇرىمجى ارقىلى باراتىنىن تابىسبەك دوسىمنان ءبىلىپ العام. اقىن ىرىسبەك دابەي ەكەۋى الماتىدا بولاتىن. ەندى قىزىقتى قاراڭىز. الگى پاسپورتىما ۆيزا اشتىرۋ كەرەكتىگىن ۇرىمجىگە كەلگەندە ءبىراق ءبىلدىم عوي. سويتسەم، ۇرىمجىدە ۆيزا اشتىرۋ دەگەن قىرعىن شىرەت ەكەن. الدىن الا تىزىمدەلۋ كەرەك ەكەن. نە كەرەك، ۇرىمجىدە قىرىق بەس كۇن جاتتىم. ۇيدەن الىپ شىققان اقشامنىڭ جارتىسىن دەلدالعا بەرىپ، اقىرى ۆيزا اشتىردىم. قىرىق بەس كۇندە ىستەتكەنىم بار، ۆيزاعا بەرگەنىم بار، الماتىعا شىعاتىن كۇنى قالتامدا 2000 يۋان عانا قالىپتى. (ول كەزدە ءبىر يۋان 15 تەڭگە). ۆيزام دايىن بولاتىن كۇنى ءوزىم تانيتىن ءبىر جىگىت كەزدەسە كەتتى. قازاقستانعا بارىپ كەلىپ، ساۋدا جاساپ جۇرگەن جانە ءوزى اقىنشالىس ازامات ەدى. مەنەن كەمى ون بەس جاس ۇلكەن. «پويىزبەن بىرگە كەتەمىز» دەدى. قۋانىپ كەتتىم. «كوپ قىلىپ ەت استىر، جولدا جەيمىز» دەدى. قىرىق بەس كۇن جاتقان قوناق ءۇيىمنىڭ اسحاناسىنا ەكى تاباق ەتتى استىردىم دا تاستادىم. كەشتە الگى جىگىت كەلدى دە، ەتتى سالىپ الىپ كەتىپ قالدى. ساعات توعىزدا ۆوكزالدا كەزدەسەتىن بولدىق. پويىز دەگەن جارىقتىقتى ەستىگەنىم بولماسا، كورمەگەنمىن. ۇرىمجىدە وقيتىن ەكى كلاستاس-دوسىم الىپ باردى. الەۋمەتتىك تەلەفوننان حابارلاسساق، الگى جىگىتتىڭ بەرگەن تەلەفونىنا قوڭىراۋ بارمايدى.

وتىرىك بولىپ شىقتى. ەندى قايتتىك؟ قالايدا كەتۋ كەرەك! پويىزدىڭ جۇرۋىنە ون-اق مينۋت قالىپتى. جۇگىرىپ ءبىر ۆاگوننىڭ الدىنا بارسام، كوكالا كيىنگەن قازاق جىگىت تۇر ەكەن. «اسسالاۋلاتىپ» ەدىم، بيلەت سۇرادى. «بيلەتىم جوق ەدى». يىعىن ەكى تولعادى دا ءۇنسىز قالدى. جۇگىرىپ ەكىنشىسىنە باردىم. ساسقالاقتاعاندا «الماتىعا باراسىزدار ما؟ الا كەتىڭىزشى» دەپپىن. ۇشىنشىسىنە باردىم. قۋلىق ويلاپ ۇلگەردىم. «بيلەتىم ىشتەگى كىسىدە ەدى» دەدىم. ۇلكەن كوك شابادانىم بار ەدى، سۇيرەي-مۇيرەي مەن دە كىردىم، ەسىك تە جابىلدى، پويىزىڭىز سىرعي جونەلدى. القىنىپ كەتكەننەن بە، الدە پويىزدىڭ جۇرىسىنەن باسىم اينالدى ما، قۇسقىم كەلىپ كەتتى. تابالدىرىق جاققا قاراپ ءبىر «لاقتىرىپ» جىبەردىم. «شۇكىر»، دەيمىن وسى كۇندە، اناۋ جىگىت بايقاماي قالدى. قىزىق الدا.

مىنگەنىم جورعا ەكەن دەمەكشى، مىنگەنىم كۋپە ەكەن. ەلدەر كىرىپ-كىرىپ ەسىكتەرىن جاۋىپ الدى. مەن زالدا كوك شاباداننىڭ ۇستىندە وتىرمىن. جولسەرىك كەلدى. ەكەۋارا اڭگىمە وتە ىڭعايسىز بولدى، كوپ- اق... جوق، رەنجىسىپ تە تۇرعان جوقپىز. ول مەنى، مەن ونى تۇسىنبەدىم. وبالى نە كەرەك، قازاقشا سويلەپ تۇر. سونىمەن، تاڭەرتەڭ ءبىر جەردەن پويىز توقتايدى، مەن سول جەردەن ءتۇسىپ قالىپ، قايتادان ۇرىمجىگە كەلىپ، بيلەت الىپ، كەلەسى اپتادا وسى پويىزعا قايتا مىنەتىن بولدىم.

ءسويتىپ، نە ىستەپ قويعانىمدى ءوزىم بىلمەي وتىرعاندا، تۋرا جانىمنان شىنتاعىمدى سىرا ءبىر ەسىك اشىلدى. ەلۋدى ەڭسەرگەن ايەل ادام ەكەن. شاقىردى. باردىم. ءوزى دە ۇيدەگىدەي جايلانىپ وتىرىپ الىپتى، ساباز ادام ەكەن. اسىقپاي، اندا- ساندا ءبىر ءسوزدى ارەڭ تاۋىپ سويلەيدى. «كەلىسەمىز» دەدى ايتەۋىر ءبىر كەزدە. قىسقاسى، جولسەرىككە ءۇش ءجۇز يۋان بەرىپ، وسى وتىرعاننان الماتىدان ءبىراق تۇسەتىن بولدىم. ەندى نە كەرەك؟!

باسقا ءبىر كۋپەگە الىپ كەلدى. وندا دا ەلۋلەر شاماسىنداعى ەر ادام جاتىر ەكەن. باسىن كوتەردى. سويلەستى. «ال، دەمال» دەدى. مەن قيسايا كەتتىم. انا كىسى قايتا باسىن كوتەردى. سوسىن ورنىنان اسىقپاي تۇرەگەلىپ كەلدى دە، كەڭىردەگىمنەن ۇستادى. كوزىم باقىرايىپ كەتتى. «قاراقول دەگەن وسى شىعار» دەدىم. ءبىر قولمەن ارلى-بەرلى ىرعاپ تۇرىپ گالۋستۋگىمدى شەشىپ الدى. جولدا جۇرمەگەن، پويىزعا جولاپ كورمەگەن مەن بەيشارا قايدان بىلەيىن، قىلقىنىپ گالستۋك تاعىنىپ العام عوي. جانە ءبىرىنشى رەت تاققانىم ەدى. وزىمشە قازاقستانعا قۇرمەتىم بە ەكەن، الدە جارىقتىقتىڭ اۋىلدان ۇزاپ مادەنيەت قابىلداعانى ما ەكەن؟ ۇيالىپ قالدىم. اياقتا كروسسوۆكا. شابادانىمدى اشتىردى. كيىمدەرىمنىڭ ءبارىن الىپ، ىشىندە ىڭعايلىسىن الىپ الدىما تاستادى. ءوزى توسەك سالىپ بەردى. اڭگىمەنى باسىنان باستادى... ءوزى الماتىدا ساۋدا ىستەيتىن ورالمان ەكەن.

ءبارىن ءبىلىپ العاننان كەيىن عانا وڭاي عوي، بىلمەيتىن ادامعا پويىزىڭىزدىڭ دا قىرى- سىرى كوپ جىگىتتەر! ءبىر ويانسام، سىزداپ جاتىر ەكەن. اتىپ تۇرەگەلسەم دە، قايدا بارارىمدى بىلمەي داعدارىپ قالدىم. «پويىز ءجۇرىپ بارا جاتىر، مۇمكىن ەمەس، نە بولسا دا توقتاعانىن كۇتەيىن» دەدىم دەپ بۇتتى قىسىپ بۇكتەتىلدىم. ايتىپ سۇراماڭىز، ەس كەتىپ، جان شىققاندا، تاڭ اتقاندا ءبىر جەرگە كەلىپ سولق ەتىپ توقتادى- اۋ. زالعا شىقتىم، سىرتتىڭ ەسىگى جابىق. جولسەرىك كەلە جاتىر ەكەن. سۇرادىم... «جاۋىپ تاستاعام. بۇل شەكارا. سىرتقا ەش ادام شىقپايدى. قازىر پاسپورت تەكسەرەدى. كىر ىشكە دەيدى». ەرەگەستىم. اناۋ اشپايدى. ءسويتىپ تۇرعاندا پاسپورت تەكسەرەتىن قىتايلار كەلىپ قالدى. مەن اڭداۋسىزدا ۇيگە كىرىپ كەتىپ شىعا الماي تەرەزەنى سوققىلاپ جۇرگەن تورعايعا ۇقساپ سىرتقا ۇمتىلام. انالار قاپتاپ كەلىپ ۇستاپ الدى. قاۋىپتەندى بىلەم. جاعدايىمدى ايتىپ ەدىم، كۇلىپ جىبەردى. ەكى اسكەر ەكى قولىمنان ۇستاپ سىرتقا شىعاردى. اناداي جەردە اجەتحانا تۇر ەكەن، الىپ بارىپ، الىپ كەلدى. جىرق- جىرق كۇلىپ ءجۇر. ەلەگەم جوق، ۇيالاتىن بەت تە قالعان جوق. ءۇھ دەپ كەڭىپ قالعانىما ءمازبىن.

جولدا پويىز جولاۋشىلاردى ءتۇسىرىپ كەتىپ، رەلىس اۋىستىرىپ كەلەتىن ءبىر جەر بار ەكەن. قاسىمداعى كىسى مەنى ەرتىپ ءتۇسىرىپ، كافەگە الىپ كەلدى. «تابانىڭدا باسىپ تۇرعان جەر قازاقستاننىڭ تەرريتورياسى، باۋىرىم! قۇتتى بولسىن!» دەدى. تولقىپ كەتتىم. قۋانىپ تۇرمىن. «تاماقتى مەن الايىن اعا!» دەپ ەلپەك قاعام. سول جەردە مەنى الماتىدان كۇتىپ الاتىن تابىسبەك دوسىما تاكسافوننان تەلەفون جالعادىم. انا كىسى جالعاپ بەردى. «قايسى الماتىدان تۇسەسىڭ؟» دەيدى تابىسبەك. «قانشا الماتى بار ەدى؟» دەگەنىمشە بولعان جوق ءۇزىلىپ كەتتى الگى. اناۋ كىسىنىڭ كارتوچكاسىمەن سوعىپ تۇرمىن عوي، قايتا جالعاتقانعا ۇيالدىم. ءبىراق، «مەن تاعى اداسىپ كەتپەيىن، باسقا الماتىعا كەتىپ بارا جاتقان جوقپىن با؟» دەگەن مۇڭ قايتا يەكتەي باستادى. نە بولسا دا بارا كورمەيمىن بە دەپ تاعى ويلايمىن. پويىزعا مىنگەن سوڭ انا كىسىدەن جاداعايلاپ سۇراپ ەدىم، «بۇل ءبىرىنشى الماتىعا عانا بارادى، قام جەمە، سول جەردەن كۇتەدى وزدەرى دە» دەپ، كۇمانىمدى سەيىلتىپ تاستادى.

پويىز الماتىعا جاقىنداعاندا كۇن شىعىپ كەلە جاتىر ەدى. جۇرت ءالى ۇيقىدا بولاتىن. الاتاۋ كورىندى. «ساعىندىم الماتىمدى» دەگەن ءان وزەگىمە وزىنەن-ءوزى قۇيىلادى كەپ. ايتپاۋعا مۇمكىن ەمەس. ايتىپ كەلەم، كوزىمنەن تارامدالىپ جاس اعىپ كەلەدى. «باس مەنى باۋىرىڭا!». ەسىمدە: «پويىزدىڭ تەربەلىسى انگە نە دەگەن كەلەدى، كادىمگى سۇيەمەل سەكىلدى ەكەن عوي» دەپ ويلادىم. جۇرەگىمدى شاتتىق كەرنەپ، الاسۇرامىن.

پويىزدان ءتۇسىپ جان- جاعىما الاقتاپ تۇرعانىمدا، تابىسبەك پەن بەيسەن دوسىم جۇگىرىپ كەلە جاتىر ەكەن. قۇشاقتاپ، كەزەك كوتەرىپ ەرەكشە قۋانىشپەن قارسى الدى. مەندە ەس جوق، ءمازبىن. جەتتىم- اۋ ايتەۋىر! بۇل 2004 -جىلى ناۋرىزدىڭ 13 ى كۇنى ەدى. «جىگىتتەر، مۇقاعاليدىڭ كوشەسىمەن جۇرە الامىز با؟» دەيمىن مەن. «جۇرگەندە قانداي؟ ءمۇسىنى بار، جاپ- جاقىن جەردە» دەيدى. قىزىق، سول ءبىر سەزىم قىزىق بولدى. مۇقاعاليدىڭ ءمۇسىنىن كورگەن كەزدە دەنەم سۋىپ سالا بەرگەندەي سەزىلدى. مۇقاعالي مەنەن ءوز الدىنا بولەك الەم، بولەك ادام، ءتىپتى مەنى بىلمەيتىن دە، تانىمايتىن، ءوز الدىنا جۇرگەن، ءوز الدىنا ءومىر كەشكەن، ولگەن، ماعان تۇك قاتىسى جوق ادامداي سەزىلىپ كەتتى. سويتسەم، مەن ءوزىمدى، ءومىرىمدى مۇقاعاليمەن بىرىكتىرىپ العان ەكەنمىن عوي. ول مەنىڭ كۇندەلىكتى ومىرىمە قاتىسى بار ادامداي تۇتاسىپ، تۇلعالانىپ كەتكەن ەكەن. قالاي؟ بىلمەيمىن، قازىر دە جەتكىزىپ ايتا الىپ وتىرعان جوقپىن. سونى الماتىداعى مۇسىنىنە كەلگەندە اڭعاردىم. قىزىق.

تابىسبەك تە، بەيسەن دە جاتاقحانادا تۇراتىن ستۋدەنت. كۇزەتتەگى اپايعا قايتا-قايتا بارىپ ءجۇرىپ ءبىر كەزدە كىرگىزدى ايتەۋىر. جۋىنىپ-شايىنىپ، تاماقتانىپ الدىق. جاتار ورىن جاعى قيىن ەكەن. باسقا ءبىر جەرگە بارىپ جاتاتىن بولىپ سىرتقا شىقتىق. بارساق ول ادام جوق ەكەن. «الماتىنى ارالايىق» دەپ ەكەۋى مەنى ەرتىپ الىپ تاڭ اتقانشا باقتا قىدىرتتى... تاڭعا جاقىن ءبىر جەرگە كەلدىك. تەزدەتىپ تەرەزەدەن كىردىك. تار بولمەدە ەكى تەمىر توسەك تۇر ەكەن. كوپ ادام جاتىپ توزعاننان با، تورى سوزىلىپ كەتىپتى. جاتقان ادامنىڭ بوكسەسى جەرگە تيەدى. تورگى توسەكتە ىرىسبەك جاتىر ەكەن. تۋرا اۋعا تۇسكەن بالىق سەكىلدى، توردىڭ ىشىندە جاتقانداي. اقىن ىرىسبەكتى الماتىدا سول جەردەن كوردىم.

الدا مۇحتار شاحانوۆ، مۇحتار ماعاۋين، تۇمانباي مولداعاليەۆ، فاريزا وڭعارسىنوۆا، جاركەن بودەش ۇلى، قادىر مىرزا-ءالى، بەكبولات تىلەۋحان، ماقپال ءجۇنىسوۆا، سەكەن تۇرىسبەكتەي تۇلعالاردى كورۋ، امانداسۋ ارماندارى تۇر ەدى... ءومىرجان، توقتار-ءالىنى كەزدەستىرەم دەگەن وي ءۇش ۇيىقتاسام تۇسىمە كىرمەگەن كەز ەدى ول.

(2015 - جىلى)

ۇلاربەك نۇرعالىم ۇلى

****

ۇلاربەك نۇرعالىم ۇلى - 1983 - جىلى ق ح ر شىڭجاڭنىڭ التاي ايماعى شىڭگىل اۋدانىندا تۋعان. اقىن، جۋرناليست، سەناريست. قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى، «ونەر تانۋ» ماگيسترى، قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ وقىتۋشىسى.

«كەراعىس» جىر جيناعى، «بولمىس»، «جازۋشى جانى»، «تاعدىر مەن مايدان» ادەبي ساراپتامالىق، زەرتتەۋ كىتاپتارى، «داياعاششى» ەسسە، اڭگىمە، ماقالالار جيناعى جانە «ءىلياس پەن زاڭعاردىڭ پلانشەتى» اتتى كوميكس جانرىنداعى بالالارعا ارنالعان تاعىلىمدىق كىتابى جارىق كورگەن.

«اباي جولى» جانە وزگە دە سەريالداردىڭ سەناري اۆتورلارىنىڭ ءبىرى.

حالىقارالىق «شابىت» شىعارماشىل جاستار فەستيۆالىنىڭ ەكى مارتە جۇلدەگەرى، 2017 -جىلعى «اۋىلىم - التىن تۇعىرىم» بايگەسىنىڭ پوەزيا اتالىمى بويىنشا I -ورىن، حالىقارالىق «رۋح» ادەبي بايقاۋىنىڭ I -ورىن جانە «التىن توبىلعى» ادەبي بايقاۋىنىڭ «جىلدىڭ ۇزدىك پوەزياسى» اتالىمىنىڭ يەگەرى. سونداي- اق، كوپتەگەن رەسپۋبليكالىق، حالىقارالىق ءمۇشايرالاردىڭ جەڭىمپازى.


سوڭعى جاڭالىقتار