بالاعايىپ ۇڭگىرى تۋرالى اڭىز
بۇل جوبا اياسىندا «بابالار ءسوزى»، «قازاق حاندارى»، «ەجەلگى قالالار تاريحى»، «حالىق قازىناسى» قاتارلى جاڭا ايدارلار اشىلدى.
«بابالار ءسوزى» ايدارى نەگىزىنە «مادەني مۇرا» باعدارلاماسى اياسىندا شىققان 100 تومدىق اۋىز ادەبيەتىنىڭ جىر-تولعاۋلارى، قيسسا-داستاندار، ءسوز ۇستاعان شەشەندەر مەن بيلەرىمىزدەن قالعان ناقىلدار، تاريحي جادىگەرلەر الىندى.
«قازاق حاندارى» ايدارىندا تاريحىمىزدا ەلىنە قورعان بولعان حانداردىڭ ءومىرى تۋرالى دەرەكتەر بەرىلەدى. ال «ەجەلگى قالالار تاريحى» ايدارىنا قازاق دالاسىنداعى وركەنيەتتىڭ ورداسى بولعان كونە قالالاردىڭ تاريحى تۋرالى جازبالار جاريالانادى.
«حالىق قازىناسى» ايدارى بويىنشا، قازاقستانداعى تاريحي، مادەني ەسكەرتكىشتەر، قازاق حالقىنىڭ سالت-داستۇرلەرى، قولونەر، قارۋ-جاراقتارى تۋرالى ماعلۇماتتار بەرىلمەك. جوبا ماتەريالدارى قازاق تىلىندە (قازاقشا جانە توتە جازۋمەن) اگەنتتىك سايتىندا جاريالانادى.
***
بالاعايىپ ۇڭگىرى
باياعى وتكەن جاۋگەرشىلىك زاماندا وسى اۋىلعا كۇتپەگەن جەردەن قاپىدا تيىسكەن جاۋ قامسىز وتىرعان جۇرتتى اياۋسىز قىرىپ سالعان كورىنەدى. سوندا ءنوپىر حالىقتىڭ ىشىندە امان قالعان جالعىز بالا تاۋعا قاراي دەدەكتەي قاشىپ، جىپقىل تاس اراسىنداعى ءبىر ۇڭگىرگە بارىپ تىعىلىپتى.
ىزبە-ءىز قۋىپ كەلە جاتىپ، كوز الدارىنداعى بالادان ايىرىلىپ قالعان جاۋ ابدەن ابىگەرگە تۇسەدى. تاۋ-تاستى شارلاپ، قانشا ىزدەگەنىمەن، ءبىراق بالا تاپتىرمايدى.
ويلاماعان جەردەن جۇمباق كورىنىسكە تاپ بولعان قۋعىنشىلار: «ءبىر قۇدايدىڭ كەرەمەتى شىعار، سوندىقتان اللانىڭ قاھارىنا ۇشىراماي تۇرعاندا تەزىرەك كەتەيىك» دەپ، اتتارىنىڭ باسىن كەرى بۇرعان ەكەن...
جازىقسىز قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراپ، جاپا شەككەن كۇناسىز جاس وسپىرىمگە كوينىن اشىپ، پانا بولعان قارا تاس بەرتىن كەلە «بالاعايىپ ۇڭگىرى» اتالىپ كەتىپتى.