بابالار ءسوزى: قوس باتىر جەرلەنگەن جەر - ابىرالى
بۇل جوبا اياسىندا «بابالار ءسوزى»، «قازاق حاندارى»، «ەجەلگى قالالار تاريحى»، «حالىق قازىناسى» قاتارلى جاڭا ايدارلار اشىلدى.
«بابالار ءسوزى» ايدارى نەگىزىنە «مادەني مۇرا» باعدارلاماسى اياسىندا شىققان 100 تومدىق اۋىز ادەبيەتىنىڭ جىر-تولعاۋلارى، قيسسا-داستاندار، ءسوز ۇستاعان شەشەندەر مەن بيلەرىمىزدەن قالعان ناقىلدار، تاريحي جادىگەرلەر الىندى.
«قازاق حاندارى» ايدارىندا تاريحىمىزدا ەلىنە قورعان بولعان حانداردىڭ ءومىرى تۋرالى دەرەكتەر بەرىلەدى. ال «ەجەلگى قالالار تاريحى» ايدارىنا قازاق دالاسىنداعى وركەنيەتتىڭ ورداسى بولعان كونە قالالاردىڭ تاريحى تۋرالى جازبالار جاريالانادى.
«حالىق قازىناسى» ايدارى بويىنشا، قازاقستانداعى تاريحي، مادەني ەسكەرتكىشتەر، قازاق حالقىنىڭ سالت-داستۇرلەرى، قولونەر، قارۋ-جاراقتارى تۋرالى ماعلۇماتتار بەرىلمەك. جوبا ماتەريالدارى قازاق تىلىندە (قازاقشا جانە توتە جازۋمەن) اگەنتتىك سايتىندا جاريالانادى.
***
بەلدەۋدەن ات كەتپەگەن، اتتان توقىم تۇسپەگەن جاۋگەرشىلىك زاماندا ەلى مەن جەرىن قاھارلى دۇشپاننان قورعاي بىلگەن ءالى دەگەن قازاق باتىرى ءومىر ءسۇرىپتى.
باتىردىڭ اتاعىنىڭ حالىققا تاراعاندىعى سونشا، ونىڭ اتىن ەستىگەندە جاۋلارى قىلىشىن قىنىنان سۋىرا الماي، بەزگەك ۇستاعان ادامداي قالتىراپ كەتەدى ەكەن.
كۇندەردىڭ كۇنىندە جوڭعارلار قازاق ەلىنە باسىپ كىرەدى. جاۋ شاپقاندا باتىر قالاي جايلانىپ جاتا الادى، قول جيناپ، ءالى اتقا مىنەدى. ەكى جاقتىڭ اسكەرلەرى ءبىر بيىك تاۋدىڭ ەتەگىندە كەزىگەدى.
ءۇش كۇن، ءۇش تۇنگە سوزىلعان قىرعىن شايقاس بولادى. ابدەن قالجىراعان جاساقشىلار ءتورتىنشى كۇن دەگەندە جەكپە-جەك سايىسقا كىرىسەدى. جوڭعار اسكەرلەرىن باستاپ كەلگەن ءابىر دەگەن باتىرعا ءالى قارسى شىعادى.
كۇن ارقان بويى كوتەرىلگەندە باستالعان جەكپە-جەك، كۇن ۇياسىنا قونعانشا سوزىلادى. جەكپە-جەكتىڭ جالعاسىن ەرتەڭگە قالدىرىپ، قوستارىنا قايتىپ بارا جاتقان كەزدە قالماقتىڭ باتىرى ءابىر ءالىنى سۇر جەبەمەن اتىپ ولتىرەدى.
وزەگىن نامىس ورتەگەن باتىردىڭ قارىنداسى گاۋھار ەرتتەۋلى تۇرعان اتقا مىنە سالىپ، قالماق باتىرىن سوڭىنان قۋىپ جەتىپ، باسىن قىلىشپەن شاۋىپ تۇسىرگەن. باسشىلارى قازا تاپقان ەكى جاقتىڭ اسكەرلەرى شايقاستى كەيىنگە قالدىرىپ، كەرى قايتادى.
ەكى باتىردىڭ سۇيەگىن بيىك تاۋدىڭ باۋرايىنا جەرلەيدى. ءسويتىپ، سول تاۋدىڭ اتى قوس باتىردىڭ اتىمەن ءابىرالى، كەيىنىرەك «ابىرالى» بولىپ اتالىپ كەتەدى.