جۇماتاي اۋليەنىڭ جۇمباعى

None
None
نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - قاسيەتتى باياناۋىل جەرىن مەكەندەگەن جۇماتاي (1836-1918 ج ج. ) بەيسەنباي ۇلى دۋالى اۋىز اۋليە بولىپتى. جۇماتاي (لاقاپ ەسىمى - ءابجالاپ) ۇيلەنبەگەن، دۇنيە جيناپ، مال ۇستاماعان كورىنەدى.

قىسى- جازى كويلەك- دامبالشاڭ، جالاڭ اياق، جالاڭ باس جۇرە بەرەتىن ول «مەن اللانىڭ قۇلىمىن» دەپ، كۇندەلىكتى نەسىبەسىنە قاناعات قىلىپ، ديۋانالىق ءومىر سۇرگەن. ءابجالاپ كوپ جىل باياناۋىل دۋانىنىڭ اعا سۇلتانى مۇسا شورمانوۆتىڭ بالاسى ءسادۋاقاستىڭ ۇيىندە تۇرادى. مۇنى ۇناتپاعان ءسادۋاقاستىڭ كەيبىر اعايىندارى: «ساكەن اعا، وسى ءبىر ديۋانانى قاسىڭىزدا ۇستاپ قايتەسىز؟ ءتىپتى ۇيات- اق»، - دەيدى. سوندا ولارعا ءسادۋاقاس: «سەندەردىڭ بۇل ەكەۋمىزدە جۇمىستارىڭ بولماسىن. بۇل ءابجالاپ - مەنىڭ بۇگىنگى جالعانداعى ىرىسىم. قۇداي جازسا، اقيرەتتە تىنىسىم دا بولادى»، - دەيدى ەكەن.

ءابجالاپتىڭ اۋليەلىگىنە بايلانىستى اڭگىمەلەر باياناۋىل وڭىرىندەگى ەل اۋزىندا كۇنى بۇگىنگە دەيىن ايتىلىپ كەلەدى. ءابجالاپتى ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەي ۇلى «اۋليەنىڭ اۋليەسى ءابجالاپ» دەپ قاتتى قۇرمەتتەپتى.

ءابجالاپ اۋليە 1918 -جىلدىڭ 14 - اقپانىندا قۇرماندوڭعالاق دەگەن جەردە ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەي ۇلىنىڭ قايىن اتاسى شەگەباي قاجىنىڭ اۋىلىندا دۇنيەدەن وتەدى. ونى جەرلەۋگە اقپاننىڭ ساقىلداعان سارى ايازىندا ءماشھۇر ءجۇسىپ تە قاتىسادى. سوندا ءابجالاپتىڭ سۇيەگىن كيىز كىلەمگە وراپ، بەيىت باسىنا اكەلەدى. وسى جەردە دۇعا وقىلىپ بولعان سوڭ، جىگىتتەر ءمايىتتى وراپ اكەلگەن كىلەمدى اشقاندا وندا ءمايىت جوق بولادى. «استاپىراللا، استاپىراللا» دەپ، ءماشھۇر جۇسىپكە قاراپ: «اتا، ءابجالاپتىڭ دەنەسى قايدا؟» - دەپ سۇراۋعا عانا باتىلى بارىپتى. سوندا ماشەكەڭ: «بۇعان تاڭدانىپ، ابىرجىماڭدار! ءابجالاپتىڭ سۇيەگى كوردە جاتپاس، ال مەنىڭ سۇيەگىم كوردە 40 جىل بۇلىنبەس»، - دەپ قارقىلداپ كۇلەدى. سوسىن: «ول - اللانىڭ ەركەسى بولعان ادام. جارىقتىق ءابجالاپ اۋليەگە بىردە البا- جۇلبا بولىپ توزعان ءىش كيىمدەرىن شەشكىزىپ، جاڭاسىن كيگىزگەنىمدە ويبايلاپ: «ءماشھۇر مەنى توناپ جاتىر!» - دەپ ايقاي سالاتىن ەدى. اللانىڭ ونىڭ پەشەنەسىنە جازعانى وسى بولدى. ەندى ونىڭ كەبىنىن مىنا كورگە كومىڭدەر!» - دەيدى. بۇل جاعدايات تۋراسىندا ماشەكەڭنىڭ شىعارمالارىندا دا جازىلعان.

«الاش ايناسى»


سوڭعى جاڭالىقتار