كۇلكى كەرۋەنى
شالعىشىعا كەلىپ، ونىڭ جۇمىسىن باقىلاپ تۇرىپ بىلاي دەيدى:
- سەندە پايدالانىلماعان مۇمكىندىك بار عوي! سەن شالعىمەن ءشوپ شاپقاندا، ول كەرى قاراي بوس قايتادى. ەكىنشى جاعىنا قارايتىن تاعى ءبىر ءجۇز ىستەپ ال، سوندا جۇمىسىڭ ەكى ەسە ءونىمدى بولادى...
ن. س. حرۋشيەۆ ءبىراز ۋاقىتتان كەيىن القاپقا قايتادان شىعىپ، شارۋانىڭ ەكى ءجۇزدى شالعىمەن شاۋىپ جاتقانىن كورەدى. ءبىراز سىرتىنان باقىلاپ تۇرىپ، جاقىنداپ كەلىپ، بىلاي دەيدى:
- بايقاپ تۇرسام، سەندە تاعى ءبىر مۇمكىندك بار! ءشوپتى شاپقاننان كەيىن، ساعان ونى جيناۋعا تۋرا كەلەدى عوي؟
ەندەشە بىلاي، ارعى جاعىڭا تىرما بايلاپ ال، سوندا قايتىپ ورالۋدىڭ قاجەتى بولمايدى...
كەلەسى كۇنى ن. س. حرۋشيەۆ قايتادان القاپقا كەلەدى. شارۋانىڭ ارتىنا تىرما بايلاپ الىپ، ەكى ءجۇزدى شالعىمەن ءشوپ شاۋىپ جاتقانىن كورەدى. شارۋا حرۋشيەۆتى كورىپ قالىپ قاشىپ بارىپ، بۇتانىڭ تۇبىنە تىعىلىپ قالماق بولادى.
حرۋشيەۆ ونى قۋىپ جەتىپ سۇرايدى:
- سەن مەنەن نەگە قاشاسىڭ؟
شارۋا بىلاي دەپ جاۋاپ بەرەدى:
- بىلەمىن، بىلەمىن، نيكيتا سەرگەيەۆيچ، ماعان نە ايتاتىنىڭدى: پايدالانىلماعان مۇمكىندىك بار - ماڭدايىڭا جارىق بايلاپ ال دا، كۇندىز- ءتۇنى شابا بەر دەگەلى تۇرسىز عوي.
***
امەريكالىقتار ايعا بارىپ قونعاندا، برەجنيەۆ عارىشكەرلەردى كرەملگە شاقىرىپ الىپ: «امەريكالىقتار ايعا قوندى، ءبىز قايتكەن كۇندە دە ولاردان اسىپ ءتۇسۋىمىز كەرەك! سوندىقتان، دايىندالىڭىزدار، سىزدەردى كۇنگە ۇشىرامىز»، دەگەندە عارىشكەر: «نە تاپسىرماڭىز بولسا دا ورىنداۋعا بارمىز، ءبىراق... كۇنگە دەگەنىڭىز... كۇيىپ- جانىپ كەتەمىز عوي!» - دەپ كۇمىلجيدى. سوندا باس حاتشى: «سىزدەر نە، مۇندا وڭكەي اقىماقتار وتىر دەپ ويلايسىزدار ما؟ سىزدەر كۇندىز ەمەس، تۇندە ۇشاسىزدار!» - دەپتى.
***
فرانسۋز اكتريساسى سارا بەرنار بىردە ءبىر پەسادا قايىرشىنىڭ رولىن ويناپ تۇرىپ، مونولوگتى مىنا سوزبەن اياقتايدى:
- جاراتقان يەم، جوقشىلىقتان ءنار سىزباعان باسىم دارمەن قۇرىپ قۇلاۋعا شاق قالدىم- اۋ!
سارا بەرنار بۇل ءسوزدى ايتىپ بولىپ بىلەگىنە كوزىن سالسا، قارا باسىپ، التىن بىلەزىگىن شەشىپ تاستاۋدى ۇمىتىپ كەتىپتى.
كورەرمەننىڭ ءبىرى:
- بىلەزىگىڭىزدى ساتىڭىز! - دەپ ايقاي سالىپتى.
سوندا اكتريسا تاپقىرلىق تانىتىپ:
- ساتقىم- اق كەلگەن، انتۇرعان ول دا جاساندى بولىپ شىقتى ەمەس پە، - دەپتى.
*
شەتەل ءازىلى
تاريحي كۇن
فابريكا قاقپاسىندا قاقايىپ وتىراتىن كۇزەتشى شال سەح جۇمىسشىسى ميكونى جەلكەسىنەن تۇيگىشتەپ، ديرەكتوردىڭ الدىنا دەدەكتەتكەن كۇيى ءبىر- اق اكەلدى. يتەرىسە- جۇلقىلاسىپ ەنگەن ەكەۋىنە باستىق اڭ- تاڭ. كۇزەتشى شال ءبىر قولىمەن ۇستاعان ۇرىسىن شەڭگەلدەي سىعىمداپ، ەكىنشىسىمەن دورباداعى بالالار بۇت كيىمىن ستول ۇستىنە ۇيە باستادى.
- - جولداس ديرەكتور، ۇرىنى ۇستادىق. شىعار ەسىكتە تارس ەتكىزدىك بالەمدى. ءوزىمىزدىڭ ءونىم، بالالار كولگوتكيى...
قاباعىن قارس ءتۇيىپ، قاھار شاشۋدىڭ ورنىنا - ديرەكتوردىڭ جانارى جايناپ، وڭىنە قان جۇگىرىپ، ىستەپ وتىرعان ءىسىن تاستاي- ماستاي:
- نە دەيدى؟ قاتەلەسىپ تۇرعان جوقپىسىز؟ - دەدى دە جۇگىرە باسىپ كۇزەتشىنىڭ قاسىنا جەتىپ كەلدى.
كۇزەتشى شال ميكونى نۇقىپ:
- سەنبەيسىز بە؟ ۇرلىقشىنىڭ وزىنەن سۇراڭىز. سابازدىڭ سازايىن بەرۋ كەرەك! - دەپ جاتىر.
ۇرى نە دەسىن: «العانىم راس ەدى» دەپ ءمۇساپىرسىپ مىڭگىرلەدى.
ديرەكتور ۇرىنى قۇداسىنداي دەرەۋ قۇشاقتاپ ماڭدايىنان مەيىرلەنە ءسۇيدى...
بۇعان اڭ- تاڭ بولىپ الاقتاعان كۇزەتشى جۇرەگىن ۇستاپ، جانىنداعى كرەسلوعا قيسايا كەتتى.
ديرەكتور:
- ايتىڭىزشى، اعاسى، - دەدى كۇزەتشىگە كۇلىمسىرەپ، - فابريكا ءونىمىن ۇرلاپ بارا جاتقان سۋىققولداردى سوڭعى رەت قاشان ۇستاپ ەدىڭىز؟ ..
- ۇمىتپاسام، ءسىرا، ەكى جىلدان استى- اۋ دەيمىن...
- كوردىڭىز بە، ۇرى دەپ ۇستاعان ميكو بۇگىن بىزگە قانداي قۋانىش اكەلىپ تۇرعانىن. بۇل، بىلەسىز بە، ءبىزدىڭ ونىمگە ەل- جۇرتتىڭ نازارى اۋدى دەگەن ءسوز. ياعني ءونىمىمىزدىڭ ساپاسى ارتقانى... ساپاسىز نارسە كىمگە كەرەك؟ مۇنداي قۋانىش ءۇشىن شامپان اتىلسىن! قانەكي، ءبارىڭىز دە ستولعا جاقىنداڭىزدار! بۇگىن تاريحي كۇن! ءونىمىمىزدىڭ ساپاسى جاقسارعانى ءۇشىن، جولداستار!
تارس!..
پەتر گونكوۆ.
كۇللى الەمنىڭ كۇلكىسى
- ايەلىمنىڭ كوزىنە كۇل ءتۇسىپ، پورا- پورا كوز جاسىن دارىگەرگە جەتى مىڭ تەڭگە بەرىپ ەمدەتىپ ارەڭ- پارەڭ تىيدىرتتىم.
- مەنىڭ دە ايەلىمنىڭ كوزىنە بازارداعى قىمبات پالتو ءتۇسىپ... كوز جاسىن جەتپىس مىڭ تەڭگە بەرىپ ارەڭ- پارەڭ تىيدىردىم...
***
ونورە دە بالزاك گرافولوگيامەن اينالىسقاندى، ياعني ادامنىڭ جازۋىنا قاراپ مىنەز- قۇلقىن، بولاشاعىن اجىراتۋدى جاقسى كورگەن ەكەن. ءبىر بيكەش بالزاكقا وقۋشىنىڭ داپتەرىن كورسەتەدى دە، جازۋىنا قاراپ وقۋشىنىڭ بولاشاعى تۋرالى ايتىپ بەرۋىن وتىنەدى.
- ءسىز بۇل بالانىڭ شەشەسىسىز بە؟
- جوق.
- وندا مەن بار شىندىقتى ايتا الادى ەكەنمىن: بۇل بالا - جەڭىلتەك، جالقاۋ ءارى توپاس. ونىڭ قولىنان ەش جاقسىلىق كەلمەيدى.
بيكەش ىشەك- سىلەسى قاتىپ كۇلەدى.
- بالزاك مىرزا، ءسىز قالايشا ءوزىڭىزدىڭ جازۋىڭىزدى تانىماي قالدىڭىز؟ بۇل ءسىزدىڭ مەكتەپتە وقىپ جۇرگەندەگى داپتەرىڭىز عوي...
سول كۇننەن باستاپ بالزاك گرافولوگيامەن اينالاسۋىن دوعارىپتى.
***
- بالامنىڭ ماماسى- اۋ، اشەيىندە تەلەفون تۇتقاسىنا ءبىر جابىسساڭ - ايدا كوسىلىپ... ايدا تۇسپەۋشى ەدىڭ، مىناۋىڭمەن بار بولعانى جارتى- اق ساعات سويلەستىڭ عوي؟!
- ە، ادىرەم قالعىردى، تەلەفون ءنومىرىن دۇرىس تەرمەپپىن...
«ەگەمەن قازاقستان»