مۇستافا شوقاي پاريجدە امىرەنى كورگەندە كوزىنە جاس الىپتى
وندا مايرا مۇحامەد قىزى، ايمان مۇساقوجايەۆا سەكىلدى ساحنا شەبەرلەرى باستاعان وتاندىق ونەر جۇلدىزدارى امىرەنىڭ ءانىن جاڭاشا شىرقايدى. وسىدان عاسىرعا جۋىق ۋاقىت بۇرىن ءدال سول ءاندى ءانشى اتامىز پاريج ساحنالارىندا اۋەلەتكەن ەدى. ۇرپاق ساباقتاستىعى، ءداۋىر ۇندەستىگى دەگەن وسى بولار بالكىم.
جازدىڭ جايماشۋاق كۇندەرىنىڭ بىرىندە بەلگىلى مۋزىكا زەرتتەۋشىسى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، «قۇرمەت» وردەنىنىڭ يەگەرى جارقىن شاكەرىممەن سۇحباتتاسۋدىڭ رەتى كەلگەن. جارقىن اعا قازاق حالقىنىڭ ماڭدايىنا بىتكەن ءبىرتۋار جۇلدىزى، قايتالانباس تالانت يەسى امىرە قاشاۋبايەۆتىڭ داۋسىن سوناۋ 1974 - جىلى العاش تاۋىپ، كوپشىلىككە ۇسىنعان ەدى. جۋىردا ول كىسى تاعى دا ءبىراز تاريحي تۇلعالاردىڭ داۋىستارىن ماسكەۋدەن الىپ كەلگەنىن ايتتى. امىرەنىڭ ورىنداۋىندا فونوگرافقا جازىلعان «اعاش اياق» پەن «بالقاديشا» اندەرىنە رەستاۆراتسيالىق تازارتۋ جۇمىستارى جاسالعانى جايلى بىزگە قۋانا حابارلادى.
- 1925 - جىلى پاريجدە وتپەك دۇنيەجۇزىلىك ەكسپو كورمەسىنە قاتىسۋ ءۇشىن كەڭەستەر وداعىنداعى ءار رەسپۋبليكانىڭ ماڭداي الدى ءانشى، كۇيشى، بيشىلەرىن شاقىرتۋ باستالادى. شەتەلدە ك س ر و يميدجىن كوتەرۋ ءۇشىن ستاليننىڭ ءوزى يدەولوگياعا سونداي تاپسىرما بەرەدى. ونى ۇيىمداستىرۋ سول كەزدەگى ر س ف س ر حالىق اعارتۋ كوميسسارى ا. ۆ. لۋناچارسكيگە تاپسىرىلىپتى. ونىڭ تاقىرىبى «دەكوراتيۆتىك ونەر كورمەسى» بولعان ەكەن.
سوعان بايلانىستى لۋناچارسكي سەمەيگە جەدەلحات جىبەرىپ، امىرەنى پاريجگە اتتاناتىن دەلەگاتسيانىڭ قۇرامىنا الدىرعىسى كەلەدى. جەدەلحات ءماتىنى بىلاي بولاتىن: «سەمەي قالاسى، شىعىس كوشەسى، № 78 كۆارتالدا تۇراتىن ءانشى امىرە قاشاۋبايەۆ پاريجدەگى دۇنيەجۇزىلىك كورمەنىڭ ەتنوگرافيالىق كونتسەرتىنە قاتىسۋعا ريزاشىلىعى بار ما، وسىنى تەز ارادا ءبىلىپ، حابارلاۋىڭىزدى سۇرايمىن! ر س ف س ر اعارتۋ حالىق كوميسسارى لۋناچارسكي».
قانداي جاعداي بولعانىن كىم ءبىلسىن، سەمەيدىڭ سول كەزدەگى شەنەۋنىكتەرى «بۇل امىرە دەگەن كىم سونشاما پاريجگە باراتىنداي» دەپ ونى جىبەرمەي قويادى. بولماعاسىن لۋناچارسكي ەكىنشى رەت جەدەلحات جولداپتى. وندا ول ءبىرىنشى جەدەلحاتقا جاۋاپتى تەزدەتۋدى سۇراپ، پاريجدە بولاتىن كونتسەرتتىڭ مەملەكەتتىك ماڭىزى بارلىعىن جازعان. حاباردى الىسىمەن امىرە ماۋسىم ايىنىڭ ورتاسىندا جولعا شىعادى. بۇل كەزدە ماسكەۋدە پاريجدەگى دۇنيەجۇزىلىك دەكوراتيۆتىك ونەر كورمەسىنە قاتىسۋ ءۇشىن ازىرلىك قىزۋ ءجۇرىپ جاتقان ەدى.
ۇمىتكەرلەردىڭ قاتارىندا ۋكراينادان و. فەدەروۆسكايا، وزبەكستاننان ءبيشى تامارا حانۋم، ءانشى كاري ياكۋبوۆ، ءازىربايجاننان شيەۆكەت حانۋم مامەدوۆا، ارمەنيادان سۋكياسوۆ، حاريبەكيشۆيلي، كاحۋروۆ، باشقۇرتستاننان قۋرايشى جۇماباي ەسەنبايەۆتار بولدى. (جۇماباي ەسەنبايەۆتىڭ اتىن اتاعان كەزدە جارقىن اعا: «شىركىن، ونداي قۋرايشى دۇنيەدە بىرەۋ- اق قوي»، - دەپ تامسانا باسىن شايقادى. - رەد.) پاريجدەگى كونسەرت باعدارلاماسىنىڭ سەناريىن دايىنداۋ ۆلاديمير ماياكوۆسكيگە جۇكتەلەدى. جالپى، وسى جەردە ايتا كەتەر ءبىر جاعداي بار. نەگىزىندە امىرە مەن ۆ. ماياكوۆسكيدىڭ اراسىندا جاقسى سىيلاستىق بايلانىس بولعانعا ۇقسايدى. وسى جاعى ءالى زەرتتەلمەي جاتىر.
- پاريجدە امىرە اتامىز نەشە كونسەرتكە قاتىسقان؟ ولار قاي جەرلەردە بولدى ەكەن؟
- ءبىرىنشى كونسەرت 20 - شىلدە كۇنى دەكوراتيۆتىك ونەر كورمەسىنىڭ ك س ر و پاۆيلونىندا بولدى. ارتىستەر پاريج تەاترلارىندا بارلىعى 11 كونسەرت بەرەدى. بارلىعىنا دا امىرە قاتىسىپ، «بەسقاراگەر»، «بالقاديشا»، «سمەت»، «دۋداراي»، «اعاش اياق»، «جالعىز ارشا»، «ءۇش دوس»، «قاراتورعاي»، « قىزىل بيداي» اندەرىن ورىندادى. امىرە پاريج ساپارىنان ەكى جىلدان كەيىن گەرمانيانىڭ ماينداعى فرانكفۋرت قالاسىندا وتكەن بۇكىل الەمدىك مۋزىكا كورمەسىنە دە قاتىستى. ايتا بەرسە، ارينە، دەرەك وتە كوپ. ونى ءبىر سۇحباتتىڭ اياسىنا سىيعىزۋ استە مۇمكىن دە ەمەس.
- قازاقستاننان تەك امىرە عانا بارعان با؟
- ءيا، تەك امىرە عانا بارعان. سول كەزدە پاريجدە جۇرگەن مۇستافا شوقاي اتامىز كەڭەستەن كەلگەن دەلەگاتسيانى كورگەندە ەرەكشە قاتتى قۋانادى. ءتىپتى، امىرەنى كورگەندە جىلاپ جىبەرىپتى. ەندى مۇستافا شوقايعا كەڭەس ۇكىمەتى جاۋ بولعانىمەن، حالقى جاۋ بولعان جوق قوي. ولاردىڭ قاسىندا باستان- اياق بىرگە ءجۇرىپ، قولعابىس بەرگەن. پاريجدى ارالاتىپ، قىدىرىپ ءجۇرىپ مۇستافا شوقاي ەستەلىك بولسىن دەپ، ىنىلىك ىلتيپاتپەن امىرەگە ءبىر جاقسى كوستيۋم ساتىپ اپەرىپتى. مىنە، بار بولعانى سول عانا. كەيىن وسى وقيعا ءانشىنىڭ باسىنا بالە بولىپ جابىسارىن قايران ارىستار ول كەزدە ويلاماعان شىعار؟ ەلگە قايتارىندا مۇستافا شوقاي احمەت بايتۇرسىنوۆ، ءاليحان بوكەيحانوۆ، مىرجاقىپ دۋلاتوۆتارعا قاراتىپ حات جازىپ بەرىپتى. ءبىراق امىرە اتامىز ونى جولدا ۇرلاتىپ الادى. پاريجدەگى ساپارىنان ول كەڭەس ارتىستەرىمەن بىرگە تامىز ايىنىڭ ورتا شەنىندە ماسكەۋگە، ودان قازاقستانعا قايتىپ ورالدى.
- امىرە اتامىزدىڭ ومىرىنە قاتىستى قانداي دا ءبىر تىڭ جاڭالىقتار بار ما؟
- شىن مانىندە، ونى سول كەزدەگى ءۇش ءارىپتىڭ جەندەتتەرى قاتتى قيناعان كورىنەدى. مۇستافا شوقاي تۋرالى سۇراعان تىڭشىلارعا امىرە نە دەرىن دە بىلمەيدى. ساياساتتان حابارى جوق، بايعۇس جانى قينالعاندا ايتەۋىر ءار نارسەنى ايتا بەرگەن عوي. بۇنى كەزىندە سەركە قوجامقۇلوۆتىڭ ءوزى مەنىڭ قۇلاعىما سىبىرلاپ، «ىشىڭدە ءجۇرسىن» دەپ ايتقان ەدى. توعىز جىل بويعى تەرگەۋ مەن قۋعىن سۇرگىنگە شىداماعان امىرە قاتتى قاجيدى. ءسويتىپ اقىرىندا 1934 - جىلعى قاراشانىڭ 5 ىنەن 6 سىنا قاراعان ءتۇنى 46 جاسىندا، قاقاعان قارا سۋىقتا، الماتى كوشەلەرىنىڭ بىرىندە قايران الاش ارىسىنىڭ ءولى دەنەسى تابىلادى. ادامزاتتا سيرەك كەزدەسەتىن عاجايىپ تالانت يەسى وسىلايشا كەلمەستىڭ كەمەسىنە ءمىنىپ كەتە باردى. بەيىتى الماتىدا جاتىر. نيكولاي انوۆتىڭ جازۋى بويىنشا، ءتىپتى، وعان ۋ بەرىپ ولتىرگەن دەيدى.
امىرە تۋرالى كوپ ايتىلا بەرمەيتىن تاعى ءبىر اڭگىمە بار. ءانشىنىڭ ەسكەرتكىشىن تۇرعىزۋعا جەتپىسىنشى جىلداردىڭ ىشىندە ءدىنمۇحامەت قونايەۆتىڭ ءوزى تاۋەكەل ەتىپ، 7 مىڭ رۋبل بولگىزدى. ناتيجەسىندە ت. ۆ. اندريۋشەنكو دەگەن ءمۇسىنشىنىڭ قولىمەن 7 مەتر بيىكتىكتە ەڭسەلى ەسكەرتكىش جاسالىپ شىقتى. ەل قاتتى قۋاندى. بۇل ۋاقىتتا ءانشى اقتالعانىمەن، ءالى دە بولسا قاتىگەز رەجيمنىڭ قاندى شەڭگەلى جۇمسارا قويماعان كەز ەدى. سول ەسكەرتكىش اقىرى ۇشتى- كۇيلى جوق بولىپ كەتتى. مىنە، وسىنداي دا جاعدايلار بولعان. امىرەنىڭ قانداي ءانشى ەكەنىن رومەن روللان، اناتولي لۋناچارسكي، الكەي مارعۇلان، ءسابيت مۇقانوۆ، مۇحتار اۋەزوۆتەر تامسانا جازىپ كەتكەن. قاليبەك قۋانىشبايەۆ ول جونىندە: «وڭ جاق القىمىندا موينىنىڭ قالتاسى بار ەدى. سوعان بار دەمدى تولتىرىپ اپ، ۇنەمدەپ شىعارىپ كوپكە دەيىن دەم المايتىن»، - دەيدى. «پاريج اپتالىعى» گازەتىندە «عاجايىپ داۋىس يەسى امىرە قاشاۋبايەۆ ۇلت اسپابى دومبىرانىڭ سۇيەمەلدەۋىمەن ءوز ەلىنىڭ جان- جۇيەنى بالقىتقان اندەرىن سالىپ بەردى» دەپ ەرەكشە تاڭدانا جازعان ماقالالار باسىلدى (پاريج قالاسى، 1925- جىل، 24-31 شىلدە ارالىعى).
قالاي ايتساق تا امىرە قازاقتىڭ اتىن ايداي الەمگە العاش شىعارىپ كەتتى عوي. ءبىر قۋانارلىعى، سەمەيدە وعان ەسكەرتكىش ورناتىلدى. اشىلۋ سالتاناتىنا بارىپ قاتىستىم.
- ول كىسىنىڭ ۇرپاقتارى بار ما، بولسا قايدا ەكەن؟
- ءوز كىندىگىنەن ەكى قىزى بولعان كۇلان جانە كۇلاش دەگەن. كۇلاشتىڭ جولداسى قوستاناي وبلىستىق فيلارمونياسىنىڭ كونسەرت جۇرگىزۋشىسى بولىپ قىزمەت اتقارعان قازاق ك س ر ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى سەيتىم جاقىپوۆ دەگەن كىسى بولاتىن. ۇرپاقتارى قازاقستاننىڭ ءار تۇپكىرىندە ءومىر ءسۇرىپ جاتىر دەپ ەستيمىن. ناقتى بىلمەدىم. امىرەنىڭ ءوزى قايتىس بولعاندا زايىبى ورازكە جۇكتى قالعان ەكەن. ايى- كۇنى جەتكەن سوڭ تورسىقتاي ۇل بوسانىپتى. سەركە قوجامقۇلوۆ نارەستە ەسىمىن ءامىرجان دەپ قويىپتى. ۇلىدان ۇرپاق قالدى دەپ ءبارى قۋانىسىپتى. الايدا قىرقىنان كەيىن ول دا شەتىنەپ كەتەدى. امىرە قايتىس بولعاندا كۇللى قازاق كۇڭىرەنىپ جوقتاعان ەكەن. رەسپۋبليكالىق گازەتتەردە سول كۇندەرى قاپتاعان نەكرولوگ شىعادى. ساكەن سەيفۋللين «كازاحستانسكايا پراۆدا» گازەتىنە: «شىرقاعان انىمەن الەمدى تاڭداندىرعان، انري باربيۋس پەن رومەن روللان ءتارىزدى كورنەكتى مادەنيەت قايراتكەرلەرىن شىن كوڭىلمەن سۇيسىندىرگەن ءانشى امىرە دۇنيەدەن وزدى»، - دەپ تۇرىپ كەرەمەت ماقالا جازعان.
- امىرە اتامىزدىڭ داۋىسىن العاش رەت 1974 - جىلى ءوزىڭىز تاپقان ەدىڭىز. قالاي كەز بولدىڭىز؟
- 1974 - جىلى قىرعىزستاننىڭ سول كەزدەگى ءبىرىنشى حاتشىسى ت. ۇسىباليەۆ دەگەن كىسى د. ا. قونايەۆقا «كومپارتيانىڭ 50 جىلدىعى بولعالى جاتىر، سوعان وراي قىرعىزستاننىڭ بارلىق مىقتىلارىنىڭ - ساياقباي قارالايەۆ، ەستەمەس تۇرسىناليەۆ، ۇرقاش مامبەتاليەۆ، تۋعانباي ابديەۆ سەكىلدى ماناسشىلارىنىڭ جانە ايگىلى قىرعىز ورىنداۋشىلارىنىڭ كۇيتاباعىن شىعارۋعا كومەكتەسسەڭىزدەر» دەگەن مازۇندا حات جازىپ، ءوتىنىش جاسايدى. ول كەزدە كۇيتاباققا جازۋ ستۋدياسى ورتا ازيا بويىنشا الماتى مەن تاشكەنتتە عانا بار بولاتىن. سودان قازاق ك س ر مادەنيەت مينيسترلىگىنىڭ تاپسىرۋى بويىنشا «الماتى كۇيتاباققا جازۋ ستۋدياسىنىڭ» ديرەكتورى سەيىلحان قۇسايىنوۆ مەنى شاقىرىپ الىپ، «كىرىس» دەدى ەمەس پە؟
جۇلقىنعان جاس كەزىم، ءا دەگەنشە بولعان جوق قىرعىزستاننان ءبىر- اق شىقتىم. بىشكەكتە جارتى جىلداي تۇردىم. كولەمدى كۇيتاباق شىعارۋ ءۇشىن قىرعىز راديوسىنان ءبىراز شىعارمالاردى جازىپ الدىق. ەندى قالعانىن ماسكەۋدەن قوسپاقشىمىز. ويتكەنى وندا ساپالى جازبالار وتە كوپ بولاتىن. ءسويتىپ ماسكەۋدەگى ورتالىق مەملەكەتتىك مۇراعاتتىڭ فونو- فوتو قۇجاتتار جانە دىبىس جازۋ بولىمىندە ساقتالعان قىرعىز قورىن اقتارىپ، ماناسشىلاردى ىزدەپ جۇرگەم. سول جەردە قالىڭ شاڭنىڭ اراسىندا جاتقان قوڭىر كىتاپ قولىما ءتۇسىپ، ونداعى امىرەنىڭ ەسىمى، ول ورىنداعان اندەردىڭ ءتىزىمى، سونداي- اق فونوگرافقا جازىلعان داۋىس تاسپاسىنىڭ نومەرى كوزىمە وتتاي باسىلدى. قۋانعانىمنان كوزىمنەن قالاي جاس شىعىپ كەتكەنىن دە بىلمەي قالىپپىن.
- ءبىر جوقتى ءبىر جوق تاپقان ەكەن عوي. سوندا قىرعىز بولىمىندە جاتىر ما؟
- ءيا، سولاي. قازاق بولىمىندە جوق، قىرعىزداردا جاتىر. كەيبىر جەرلەرى ءوشىپ كەتكەن. سونى كوپشىلىك تىڭداۋىنا لايىقتاپ، سول كەزدەگى قازاق ك س ر مادەنيەت ءمينيسترى جەكسەنبەك ەركىمبەكوۆتىڭ تىكەلەي تاپسىرماسىمەن امىرەنىڭ اندەرى جازىلعان كۇيتاباعىن شىعاردىق.
- امىرە اتامىزدىڭ ءالى دە بولسا، تابىلماي جاتقان داۋىسى بار دەپ ويلايسىز با؟
- ماسكەۋ مەن سانكت- پەتەربۋرگ توڭىرەگىندەگىسى ابدەن قارالدى. ءبىراق الىس شەتەلدىك مۇراعاتتاردا جاتقاندارى بولۋى مۇمكىن. انا ءبىر جىلدارى ءبىر كىسىلەر پاريجدە ايلاپ جاتىپ، ارتىنا شام الىپ ءتۇسىپ ىزدەپ كوردى. بىرەۋدى جامانداعانىم ەمەس، ءبىراق ولار ءبىر كەزدە جوعارى لاۋازىم اتقارعان جارتىلاي عالىم، جارتىلاي شەنەۋنىك ادامدار بولاتىن، وكىنىشكە قاراي تازا عالىم ەمەس ەدى. اركىمنەن ءبىر سۇراپ تابا الماي قايتىپتى. جوق ىزدەۋدىڭ ءوزىنىڭ تاسىلدەرى بولادى. ول - ينەمەن قۇدىق قازعانداي جۇمىس. سونى بىلمەگەن ادامعا، ارينە، قيىن. مەندە مىنانداي ءبىر دەرەك بار. سوربوننا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ەكى عالىمى دوكتور شرامەك پەن پروفەسسور پەرنو امىرەنىڭ داۋىسىن پاريجدە جۇرگەن جەرىندە فونوگراف اپپاراتىنا جازىپ العان ەكەن. سول جازبالار ۋنيۆەرسيتەت مۇراعاتىندا بار بولۋى مۇمكىن. نەمەسە ۇرپاقتارىنان سۇراستىرۋ كەرەك. ويتكەنى ولار مۇنداي جادىگەردىڭ باعاسىن بىلەتىن كوللەكسيونەرلەر ەدى عوي.
- ولاي بولسا، ءوزىڭىز بارىپ ىزدەپ كورمەيسىز بە؟
- بارۋعا بولار ەدى، ءبىراق قازىر دەنساۋلىق تا جاس كەزدەگىدەي ەمەس. ءارى وعان ۇلكەن قاراجات كەرەك. وسىدان ءبىراز جىل بۇرىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى مۇحتار قۇل- مۇحاممەدتىڭ كومەكشىسى ۇيگە تەلەفون سوعىپ: «سىزبەن مينيستر مۇحتار ابرار ۇلى سويلەسەدى»، - دەدى. باستىقتاردان ۇنەمى قاشقالاقتاپ جۇرەتىن بايقۇس باسىم، ويلاماعان جەردەن نە بوپ قالدى ەكەن دەپ قاپەلىمدە قاتتى ساسقالاقتادىم.
- «جاكە، كەشە عانا «تەلقوڭىردى» («قازاقستان» ۇلتتىق ارناسىنداعى باعدارلاما. - رەد. ) كوردىم، - دەدى ءمينيستر. - سوندا ءسىز جۇسىپبەك ەلەبەكوۆتىڭ 1935-40 - جىلدارداعى جازباسى ماسكەۋدە ساقتاۋلى دەپ ايتتىڭىز عوي. سونى ەندى الىپ كەلىڭىز»، - دەپ ءبىر- اق كەستى. سونىمەن ايتىلعان كۇنى، جولعا دايىندالىپ، استاناعا جەتتىم. كەرەك- جاراقتارىمنىڭ ءبارىن تۇگەندەپ، جانىما قازاقتىڭ ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ماگيسترانتى رۇستەم نۇركەنوۆتى كومەكشى ەتىپ، مينيسترلىك وكىلدەرى مەنى ءارى قاراي ماسكەۋگە اتتاندىردى. وسىلايشا ماسكەۋ مەن سانكت- پەتەربۋرگتە ەكى ايعا جۋىق ۋاقىت بويى مۇراعات قوپارىپ، ىزدەگەن جوعىمىزدى تاپتىق. بۇكىل ءۇنتاسپاعا جازىلعان قوردى اقتارىپ ءجۇرىپ، قازاق ونەرپازدارىنىڭ 200 دەن استام داۋىسىن الىپ كەلدىك. ونىڭ ىشىندە جامبىل بابامىزدىڭ ءوز ورىنداۋىنداعى وتىزىنشى جىلداردا جازىلعان، بۇرىن- سوڭدى ەل ەستىمەگەن ءبىر تولعاۋى تابىلدى! كەنەننىڭ، قالقا جاپساربايەۆتىڭ، قايىپ اينابەكوۆتىڭ، ماياسار جاپاقوۆتىڭ ورىنداۋىنداعى ءۇنتاسپالارى، ت. ب. تولىپ جاتقان جادىگەرلەر بار.
وسى ءتىزىمنىڭ ىشىندە جوعارىدا اتاپ وتكەن امىرە قاشاۋبايەۆتىڭ پاريجدەگى وتكەن دۇنيەجۇزىلىك ەكسپو-1925 كورمەسىندە شىرقاعان اندەرى دە بار. بۇل - قازاق مادەنيەتى ءۇشىن تەڭدەسى جوق، ۇشان- تەڭىز بايلىق دەپ سانايمىن. وسى دۇنيەلەردى قازاقستاندىق تاراپ، قور قىزمەتكەرلەرىنەن بۇرىن دا الدەنەشە رەت سۇراتقان كورىنەدى. ءبىراق رەسەيلىكتەر قىرۋار قاراجات تالاپ ەتىپ، بۇل ماسەلە كەيىنگە شەگەرىلىپ قالا بەرىپتى. ماقتانعانىم ەمەس، 70- جىلداردا ماسكەۋدە بىرگە قىزمەت ىستەسكەن، ءالى كوزى ءتىرى دوستارىمدى تاۋىپ، سولارمەن اقىلداسا ءجۇرىپ، اۋديوجازبانىڭ ءبارىن ديسك تۇرىندە كومەكشىمىز ەكەۋمىز امان- ەسەن ەلگە الىپ كەلدىك. ناقتىلاي ايتقاندا مىندەتىمىزدى ورىندادىق. وسى جۇمىستاردى ىسكە اسىرىپ قارجىلاندىرعان م. قۇل- مۇحاممەدتەي ۇلتجاندى ازاماتقا شىن نيەتىممەن ۇلكەن العىس بىلدىرەمىن.
- «بۇل ءاننىڭ بۇرىنعى اننەن» قانداي وزگەشەلىگى بار؟
- ماسكەۋدەن اكەلىنگەن دىبىستىق جادىگەرلەر نەگىزىنەن وتىزىنشى جىلدار مەن ەلۋىنشى جىلداردا جازىلعان. ناقتىراق ايتقاندا، قالي بايجانوۆ، ماناربەك ەرجانوۆ، عاريفوللا قۇرمانعاليەۆ، جۇسىپبەك ەلەبەكوۆ، كۇلاش بايسەيىتوۆا، ريشات ءابدۋللين، جامال وماروۆا، روزا باعلانوۆا ءتارىزدى انشىلەرىمىز ورىنداعان اندەر، جاپپاس قالامبايەۆ، قالي جانتىلەۋوۆ، ابىكەن حاسەنوۆ، شاناق اۋعانبايەۆ ورىنداعان كۇيلەر، مۇحتار اۋەزوۆ پەن احمەت جۇبانوۆتىڭ، عازيزا جۇبانوۆانىڭ جاسىرىق كەزدەرىندەگى داۋىستارى. تىڭداعاندا تازا ەستىلەدى. ءتىپتى 1925 - جىلى شاحمەت قۇسايىنوۆ ورىنداعان بالۋان شولاقتىڭ ءانىن فونوگراف تاسپاسىنا ا. ۆ. زاتايەۆيچتىڭ ءوزى حابارلاپ جازدىرعان ەكەن. مىنە، ماسكەۋ مەن سانكت- پەتەربوردا ساقتالعان ءۇنتاسپا جادىگەرلەرى وسىنداي ەرەكشەلىكتەرىمەن قۇندى. ونىڭ ۇستىنە وسى ساپارىمىزدا امىرە اتامىزدىڭ پاريجدە ورىنداعان «اعاشاياق» پەن «بالقاديشا» اندەرىنە كومپيۋتەرلىك رەستاۆراتسيا جاسالدى.
جاقىندا وتاندىق تەلەارنالاردان امىرە قاشاۋبايەۆتىڭ ورىنداۋىنداعى اقان سەرىنىڭ «بالقاديشا» انىنە تۇسىرىلگەن بەينەروليكتەر كورسەتىلىپ ءجۇر. وندا كلاسسيكالىق مۋزىكا ورىنداۋشىلارى مايرا مۇحامەد قىزى، ايمان مۇساقوجايەۆا، بولات تىنىبەكوۆ، زارينا ەسەنامان سەكىلدى تانىمال ونەر شەبەرلەرى مەن «نۇر- مۇقاسان»، «رينگو» توپتارى، ءانشى اسەم سىندى ەسترادا جۇلدىزدارى وسىناۋ كەڭ تىنىستى عاجايىپ ءاندى امىرە اتالارىمەن بىرگە شىرقاعانداي اسەر بەرەدى ەكەن.
ەندىگى مەنىڭ تىلەگىم، امىرەنىڭ پاريجدە شىرقاعان وسى اندەرى بولاشاقتا استانادا وتەتىن ەكسپو حالىقارالىق كورمەسىنىڭ قازاقستان پاۆيلونىندا اسقاقتاپ تۇرسا قانداي عاجاپ بولار ەدى! قازاق بالاسىنىڭ ەكسپو كورمەسىنە وسىدان ءبىر عاسىر بۇرىن قاتىسىپ، ءان سالعانى ماقتانىپ كورسەتۋگە تۇراتىن- اق ءىس قوي.
- اسەرلى اڭگىمەڭىزگە راحمەت!
سۇحباتتاسقان ماقسات ءادىلحان
«الاش ايناسى» ( 2014 - جىل )