اقشا جاعىپ ءشاي قايناتقان قازاقتار
جانە وسى جارمەڭكەنىڭ كەلەسى ءبىر قىرى ول قازاق بايلارىنىڭ باس قوسىپ، كەلەلى كەڭەس وتكىزىپ، بايلىعىن سالىستىرىپ، ابروي-مەرەيىن وسىرەتىن دە جەرى بولعاندىعىندا.
جىلداعى ادەتىمەن قوياندى جارمەڭكەسى اشىلعان تۇستا ايتىمبەت رۋىنىڭ بەلدى بايلارىنىڭ ءبىرى، بازارعا مال ايداتادى. ءوزى سول مالدىڭ ارتىنان قاسىنا ءبىر توپ قولپاشتاۋشى نوكەرىن ەرتىپ، بازار ارالاۋعا بارعان ەكەن.
اۋەلگى ەكى كۇنىندە مالىن وتكىزىپ، شارۋاعا كەرەكتى دۇنيەلەردى رەتتەگەن سوڭ، جارمەڭكەنىڭ تىسقارى شەگىندە يگى جاقسىلارعا ارناپ تىگىلگەن اق وتاۋلاردىڭ بىرىنە ءتۇسىپ، قازاق دالاسىنىڭ ءار پۇشپاعىنان كەلگەن بايلارمەن كەلەلى كەڭەس قۇرىپ، اتالى ءسوز تىڭداسادى.
ءبىراق: «ەكى قوشقاردىڭ باسى ءبىر قازاندا سيمايدى» - دەپ قازاق بەكەر ايتپاعان عوي. شارۋا جايىن، ەل ءىشىن اڭگىمە قىلىپ وتىرعان كەزدە، سەمەي وڭىرىنەن كەلگەن بايلاردىڭ ءبىرى ايتىمبەت بايىنا قاراپ:
- ايتەكەمنىڭ بالاسى، سەندە الدىڭا مال ءبىتىپ، ءىرى بايلار قاتارىنا قوسىلىپ، بىزبەن قاتار وتىراتىن دارەجەگە جەتىپ قالعان ەكەنسىڭ عوي، - دەپ مىسقىلدايدى. بۇعان نامىستانعان ايتىمبەتتەر، شىداپ تۇرا السىن با:
- ءاي، سەن نە وتتاپ تۇرسىڭ، بىلە-بىلسەڭ، مەنىڭ بايلىعىم سەنىڭ دۇنيەڭدى ەكى وراپ الادى، - دەپ ەگەسكە تۇسەدى.
مىسقىلمەن باستالعان ەرەگىسۋدىڭ ارتى داۋعا ۇلاسىپ، كىم باي ەكەنىن انىقتاۋ ماقساتىندا، قولدارىنداعى اقشاسىمەن ساماۋرىن تولى سۋدى قايناتۋعا ءباس تىگەدى.
جۇرتقا قىزىق كەرەك، قولپاشتاۋشىلار كوبەيىپ، ەكى بايدى قاۋمالاپ سىرتقا الىپ شىعادى. ەكەۋىنىڭ الدىنا جەتىلىك ۇلكەن ەكى جەز ساماۋرىن دا كەلتىرتەدى. پىسىقاي جىگىتتەردىڭ ءبىر-ەكەۋى جۇگىرىپ بارىپ، بۇلاقتىڭ تاستاي سۋىنان ۇلكەن ەكى شەلەكپەن سۋ اكەلىپ، ساماۋرىنداردى بەتىمەن بىردەي ەتىپ تولتىرىپ قويعان ەكەن. ءسويتىپ، باسكە قاجەت دۇنيەلەر تۇگەندەلدى. ەندىگى مىندەت ەكى بايدىڭ موينىندا. ولار اقشالارىن جاعىپ، ساماۋرىندى اقشانىڭ قىزۋىمەن قايناتۋلارى كەرەك.
قاپپەن اكەلگەن اقشالارىن ۋماجداپ جاعىپ، بىرىنەن سوڭ ءبىرىن، وتتىققا تىعىنداي جاعىپ جاتىر، اقشا شىركىن قانشا ايتقانمەن قاعاز ەمەس پە؟ وت تيگەن ساتتە-اق، دۋ ەتىپ، قىزۋ بەرە الماي جانىپ كەتەدى. بازارعا اكەلگەن دۇنيەلەرىنىڭ ءبارىن ساۋداعا سالىپ، اقشاعا اينالدىرعان ەكى باي ميلليونداعان سومدى قاستارىنا تاۋ ەتىپ ءۇيىپ قويىپ، بىرىنەن سوڭ ءبىرىن ورتەي بەرەدى، ورتەي بەرەدى.
سەمەي وڭىرىنەن كەلگەن بايدىڭ ساماۋرىنى ىزىلداي باستاعان تۇستا، اقشاسى تاۋسىلادى، سۋ ىسىعانىمەن قاينامايدى.
ال ايتىمبەت بايىنىڭ، اقشاسىنىڭ ءتۇبى كورىنە باستاعان تۇستا ساماۋرىنى ساقىلداپ قايناعان ەكەن. ءسويتىپ، قولىنداعى بار مۇلكىن وتقا وراپ، باي دەگەن اتاق-ابرويىن ساقتاپ قالىپتى.
بۇل كەيىننەن قوياندىعا مال ايداپ كەلگەن قازاق بايلارىنىڭ اراسىندا داستۇرگە اينالعان ەكەن دەسەدى. كىمدە كىم ءوزىنىڭ بايلىعىن كورسەتكىسى كەلسە ساماۋرىندى اقشامەن قايناتاتىن بولعان.
blogtime.kz