قابدەش ءجۇمادىل. ەمەن مەن قايىڭ - اڭگىمە

None
زىليقا كەمپىر مانا تاڭ قىلاڭ بەرە ويانعان. بىردەمەگە اسىعىپ، الاڭ بولعاننان ەمەس، ۇيقىسى قۇرعىردىڭ بار بولعانى سول. قارتايعاندا كىسىنىڭ ميى قۇرعاپ، ۇيقىسى ازايادى دەۋشى ەدى، سول راس ەكەن. بەس-التى ساعات ۇيىقتاسا جەتىپ جاتىر. سول ۇيقىدان قۇر اتتاي تىڭايىپ تۇرسا ەكەن-اۋ. بويىن جەر تارتقان ءبىر زىلماۋىر جۇك يىقتان ءبارىبىر باسادى دا تۇرادى.

ول توسەكتە تاعى ءبىر ساعاتتاي ارنەنى ويلاۋمەن جاتىپ، اقىرى تۇرەگەلدى. ىلبىگەن باياۋ قيمىلمەن جۋىناتىن بولمەگە كىرىپ، بەتى-قولىن شايدى. سونان سوڭ اسۇيگە بەتتەپ، گازعا شاي قويدى. اسىقپايدى. نەمەنەگە اسىعادى؟ سيىرى ساۋىلماي قالىپ پا؟ بۇزاۋى جامىراپ كەتىپ پە؟ كەڭسەدەگى قىزمەتى كۇتىپ تۇر ما ەكەن؟ قالانىڭ جاتاعى... ارتىق شارۋانى تالاپ ەتپەيدى. قىزمەتتى قويعان ون بەس جىلدان بەرى وسىنداي بۇيىعى تىرلىككە ابدەن داعدىلانعان.

شاي قويىپ بولعان سوڭ زالعا كىرىپ، اينانىڭ الدىندا ءبىراز بايىرقالادى. بۇل دا - باياعىدان قالعان ادەت. وپالانباي، قاسى-كوزىن سۇرمەلەمەي ساحناعا شىقپايتىن سول باياعى اكتەرلىك كاسىپتەن قالعان ءبىر بەلگى. جاي اكتەرلىك ەمەس، وزىنە-ءوزى سۇقتانعان، جىگىتتەردىڭ كوز قۇرتى بولعان سۇلۋلىقتان قالعان سارقىت... وبالى كانەكي، زىليقا جاس كەزىندە اسا اجارلى بولدى. كوشەدە كەزىككەن ەركەك كىندىك جالت ەتىپ ءبىر قاراماي وتە الماۋشى ەدى-اۋ. ارنايى ماماندىعى بولماسا دا، دراما تەاترىندا ون جىلداي اكتەر بولۋىنا سول سۇلۋلىعى سەبەپ بولعان. تەك قانا سىرتقى كورىك، سۇلۋ اجار عانا ەمەس، زىليقانىڭ اكتەرلىك تالانتى دا ەشكىمنەن كەم تۇسپەيتىن-دى. «قوزى-كورپەشتەگى» باياندى، «ايمان-شولپانداعى» ايماندى، تاعى باسقا ارۋلار رولىن ەركىن ويناي باستاعان. ءبىراق، امال نە، كۇنشىلدەر زىليقانى تەاترعا سىيدىرمادى عوي. «ارنايى ءبىلىمى جوق» دەدى، «حالىق جاۋىنىڭ ايەلى» دەدى، ودان باسقا دا سىلتاۋلار تاپتى، ايتەۋىر تەاتردان كەتىرىپ تىندى.

باقتالاستار مەن كۇنشىلدەر قاشان دا از بولماعان عوي. ايتسە دە، ەلۋىنشى جىلداردىڭ ورتاسىندا سول دەرت ءتىپتى ءورشىپ كەتتى... جولى بولماعان كوپ ءارتىستىڭ قاتارىندا زىليقا دا كەتە باردى. ءبىراق دالادا قالعان جوق، بويعا بىتكەن اكتەرلىك ونەرى، مانەرلى داۋىسى ونى بۇل جولى دا شىڭىراۋدان الىپ شىقتى. زىليقا قازاق راديوسىنا كەلىپ، ديكتور بولدى. ءبىر جىل ەمەس، بەس جىل ەمەس، وتىز جىل. «رەسپۋبليكانىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى» دەگەن اتاقتى دا راديوداعى قىزمەتى ءۇشىن الدى...

ول اينانىڭ الدىندا وزىنە ماشىقتى بەتمايلارى مەن وپالارىن جاعىپ، تاعى ءبىراز ايالدادى. وسىنداي كۇتىمنىڭ ارقاسىندا بولار، بەت-ءجۇزىن ءاجىم ايعىزداپ، ارسالانباي، ءوزىن جاقسى ساقتاعان. تالبويىندا ارتىق ەت جوق، سول باياعى تالدىرماش تا، تارازى قالپى. جاسى سەكسەنگە كەلدى دەيتىن ەمەس، ءوز قاتارىنان الدەقايدا جاس كورىنەدى. ءالى دە كوز جانارى وتكىر، قۇلاعى ساق. كەنەت اسۇيدە گازعا قويعان شاۋگىمنىڭ قاقپاعىن بيلەتىپ، ساقىلداپ قايناپ جاتقانىن ەستىدى.

- تۋ-ۋ، مىنا قۇرعىردى ۇمىتىپ كەتىپپىن-اۋ! - دەدى كىمگە ءتىل قاتقانى بەلگىسىز. جالعىز ادامنىڭ ادەتى عوي، وسىلاي وزىنە-ءوزى سويلەي بەرەدى. داۋىسى دا بوياۋىنان ايرىلماعان، ىرعاقتى دا، مانەرلى.

سول بەتى كەلىپ، اق شاينەككە شاي دەمدەدى. توڭازىتقىش پەن شكاپتا تۇرعان تىسكە باسار تاق-تۇق تاماعىن شىعارىپ، تەرەزە تۇبىندەگى شاعىن ۇستەلگە داستارقان جاسادى. ۇيدەگى جالعىز ەرمەگى - تارعىل مىسىق اياعىنا ورالىپ بولماعان سوڭ، ونىڭ دا ىدىسىنا نان تۋراپ، ءسۇت قۇيدى. ەندى قايماق قاتقان كۇرەڭ شايدى الاڭسىز، اسىقپاي تارتۋعا بولادى. شاي ءىشىپ وتىرعاندا قيالىنا قانات ءبىتىپ، جەر-دۇنيەنى شارلاپ كەتەدى. اس ۇيدەگى ءتورتبۇرىش شاعىن ۇستەل تەرەزەگە تاقاپ قويىلعان. زىليقا اس ىشكەندە تەرەزەگە بەتىن بۇرىپ، سىرتقى دۇنيەنى كورىپ وتىرادى. ەڭ الدىمەن كوزگە تۇسەتىنى - ءدال تەرەزە تۇسىنان كوككە قاتار بوي سوزعان ەمەن مەن قايىڭ. وسىدان وتىز جىلداي بۇرىن وسى ۇيگە العاش كوشىپ تۇسكەندە، ەكى ءتۇپ ەمەن مەن قايىڭدى زىليقا ءوز قولىمەن ەگىپ ەدى. ەكەۋى دە كىسى بويىنداي عانا سولقىلداعان جاس شىبىق بولاتىن. سول كەزدەگى مولشەرمەن اراسىنا ەكى-اق مەتر جەر قالدىرىپتى. قازىر ەكەۋىنە سول ورىن تارلىق ەتىپ، بۇتاقتارى سىيماي ايقاسىپ كەتتى.

ەمەن مەن قايىڭ ءۇيدىڭ تەرىسكەي جاعىنا ەگىلگەندىكتەن، ەكەۋى كۇن نۇرىنا تالاسىپ، جارىسقانداي تەز ءوستى. جاس شىبىق كەزىندە قايىڭ كەرەمەت سۇلۋ ەدى. ءساۋىر تۋا بۇتاقتارى بۇرشىكتەپ، نەشە الۋان سىلدىرماق سىرعا تاعىپ، ۇزاتىلاتىن قىزداي جاسانىپ، قۇلپىرىپ كەتەتىن. قازىر ول دا بارشىن تارتىپ، سىرعا تاعىپ سىلاڭداۋدى قويىپتى. ءون بويىن جىپىرلاعان جاپىراق باسىپ كەتتى... ال قايىڭعا قاراعاندا، ەمەن جارىم ايداي كەش كوكتەيدى. كۇزدە جاپىراعىن ەڭ سوڭىنان توگەتىن دە - وسى ەمەن. قاراكوك جاپىراقتارى كىشى-گىرىم الاقانداي، ءارى قاپ-قالىڭ. باسىندا ەمەن دە سىپ-سيداي بولىپ، ءتۇزۋ ءوسىپ كەلە جاتتى دا، كەيىن اربيعان بۇتاقتار شىعارىپ، جاس قايىڭدى قۇشاعىنا قىسقانداي، بىرنەشە جەردەن وراپ الدى.

- وزىندە ۇيات جوق، بۇتاقتارى سونداي سۋماقى، - دەدى زىليقا ەمەنگە زەكي ءتىل قاتىپ. - مىنا قايىڭعا الىمجەتتىك ىستەپ، كۇن كورسەتپەيدى. ەركەك دەگەن وسى دا...

زىليقانىڭ ۇعىمىندا، ەمەن - جىگىت تە، قايىڭ - قىز. وسى ەكەۋىن تاربيەلەپ ءوسىرۋ - مۇنىڭ مىندەتى سەكىلدى. كوكتەمدە ءتۇپ جاعىن اكتەپ، ماڭايىن تازارتىپ، كۇن ىستىقتا ۋاق-ۋاق سۋ قۇيىپ تۇرادى.

جاسىندا ءبىراز جىل تەاتردا رول جاتتاپ، اكتەر بولعانى بار، كەيىن راديودا تالاي شىعارمانى مانەرلەپ وقىعانى بار، زىليقانىڭ ەسىندە ءارتۇرلى ولەڭدەر مەن ۇزىندىلەر جاقسى ساقتالعان. مىنا اعاشتارعا قاراسا بولعانى، ەسىنە پۋشكيننىڭ ەمەن تۋرالى ەكى جول ولەڭى ورالادى:

«ونگەن-وسكەن جاقسى دەپ ەمەن اعاش،

ىرعالىپ ايتىپ تۇرسا ول شايقاقتاپ...»

قانداي كەرەمەت! ماڭگىلىك ءومىر جىرى عوي - ماداقتاپ وتىرعانى. وسى ولەڭدى قازاقشاعا اۋدارعان كىم ەدى؟ عالي ما، قاسىم با؟ ۇلى اباي جاستىق پەن جايلاۋ كوركىن جىرعا قوستى.

جەلسىز تۇندە جارىق اي،

ساۋلەسى سۋدا دىرىلدەپ.

اۋىلدىڭ جانى تەرەڭ ساي

تاسىعان وزەن گۇرىلدەپ...

تاۋ جاڭعىرىپ ءۇن قوسىپ،

ۇرگەن ءيت پەن ايتاققا.

كەلمەپ پە ەدىڭ جول توسىپ،

جولىعۋعا اۋلاققا...

بۇل دا - ءومىر جىرى. ماحابباتتىڭ ماڭگىلىك ماداعى. تابيعاتقا تاعزىم. كوشپەندىلەردىڭ ساعىنىش سازى... ال جاس قايىڭدى جىرعا قوسقان كىم ەدى؟ مۇقاعالي... اقىن جاس قايىڭعا مۇڭ شاعادى.

جاپىراق جۇرەك جاس قايىڭ ،

جانىمدى ايىرباستايىن.

سەن ادام بولا باستاساڭ،

مەن قايىڭ بولا باستايىن

كەلىسەمىسىڭ جاس قايىڭ؟

«جاپىراق جۇرەك» دەپ قالاي ءدال تاۋىپ ايتقان؟! قاراشى، انە، قايىڭ جاپىراعى جۇرەكتەن اۋمايدى ەكەن-اۋ! جىپىرلاعان مىڭ-ميلليون جاپىراق... مىڭ-ميلليون جۇرەك! ال ادام جۇرەگى جالعىز. سوندىقتان ادامنان گورى قايىڭ ۇزاق جاسايدى. اقىن سىرلاسقان سول قايىڭ ءالى كۇنگە دەيىن جايقالىپ، ءوسىپ تۇر ما، كىم ءبىلسىن!

شاي ءىشىپ بولعان سوڭ تەرىن باسىپ، اس ۇيدە تاعى ءبىراز وتىردى. راديو قابىلداعىش وسى ۇيدە، توڭازىتقىشتىڭ ۇستىندە. ساعات توعىزداعى ساسكەلىك حاباردان سوڭ، ءان-كۇيگە كەزەك ءتيدى. كونسەرتتەرى الا-قۇلا: كەيدە ءتاپ-ءتاۋىر ءان سالىپ تۇرادى دا، اياق جاعىن جىن ويناققا اينالدىرىپ جىبەرەدى. ايتكەنمەن، زىليقانىڭ ءبىر ەرمەگى - وسى راديو. ۇزاق جىل قىزمەت ەتكەن جەرى عوي. ءبارى تانىس، ءبارى كوز الدىندا: ديكتورلار بولمەسى، رەداكتورلاردىڭ ابىر-سابىر ءجۇرىسى، وپەراتورلاردىڭ دىبىس جازىپ تۇرعانى... ءبارىن كوز الدىنان وتكىزىپ، كورىپ تۇرادى.

سوڭعى جىلدارى بۇلار ديكتور تاڭداۋدى قويعان سەكىلدى. قازاق ءسوزىن ناقىشىنا كەلتىرىپ ايتا المايتىن كىم كورىنگەن ەفيرگە شىعىپ سويلەپ جاتادى. نەشە ءتۇرلى بىدىق، شالدىرىك، كەكەش، تۇتىقپا دەيمىسىڭ، سولار راديو مەن تەلەديداردان تۇسپەيدى. ءبىر كەزدە قانداي ەدى. «قازاقتىڭ لەۆيتانى» اتانعان، قىران ءۇندى بايجانبايەۆ سويلەر ەدى ساڭقىلداپ. ول وقىعاندا قازاق ءسوزى قاناتتانىپ، ارۋاقتانىپ كەتەتىن. ديكتورلار بايجانبايەۆتى ۇستاز تۇتتى. ودان زىليقا دا كوپ نارسە ۇيرەندى. ول كەزدە كاسىبي ديكتورلاردان باسقا شولپان، ءزامزاگۇل، پاريدا سەكىلدى ايگىلى ارتىستەر دە راديوعا ءجيى كەلىپ، كوركەم شىعارمالار وقيتىن. مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «ءزامزاگۇلدىڭ ءزامزام ءۇنى» دەپ سۇيىنەتىنى سول تۇس. زىليقا كۇندىز ۋاقىتىنىڭ كوبىن اس ۇيدە، راديو تۇبىندە وتكىزەدى دە، كەشكە قاراي زالداعى تەلەديدار الدىنا اۋىسادى. برازيليانىڭ شەت-شەگى جوق تەلەحيكاياتتارى قانشا قاراسا دا زەرىكتىرمەيدى...

داتكە قۋات ەتەرى - كەزىندە قازىنادان العان ءۇش بولمەلى وسى پاتەر. ەڭسەسى بيىك، كىرپىش ءۇي. سوڭعى كۇيەۋى ايدىنعاليدىڭ ءتىرى كەزى. بالالارى دا قولىندا بولاتىن. قازىر عوي - جان-جاققا بىتىراپ كەتكەنى... بىرەۋلەر: «پاتەرىڭنىڭ جارىمىن جالعا بەرىپ، اقشا تاپ. كۇنكورىسكە كومەك بولادى» دەپ اقىل ايتادى. زىليقا بىرەر جىل ءويتىپ تە كورگەن. ءبىراق وڭاشالىققا، تىنىشتىققا جەتپەيدى ەكەن. اقشا تاپقاندا، نە ىستەيدى ونى؟ ءوزىنىڭ ازىن-اۋلاق زەينەتاقىسى بار. جانعازى مەن ەرعازى اي سايىن اقشا سالىپ تۇرادى. سول قاناعات. پاتەراقى مەن كەرەك-جاراعىنا سول دا جەتەدى.

كەنەت زالدا تۇرعان تەلەفون شىلدىرادى. ورنىنان تۇرىپ بارسا، ءبىر كەزدە راديودا دىبىس وپەراتورى بوپ ىستەگەن قۇربىسى نۇركامال ەكەن. ول دا جالعىز، ءىشى پىسقاندا وسىلاي تەلەفون سوعىپ تۇرادى. حال سۇراپ، حابارلاسقانى جاقسى-اۋ. ءبىراق سويلەسۋ قيىن ونىمەن. قۇلاعى اۋىر بايعۇستىڭ. ءبىر ايتقانىڭدى قايتا ايتىپ، قاشان سويلەسىپ بولعانشا زىقىڭ شىعادى.

- سەنىڭ ۇلدارىڭ بار ەدى عوي. قايسىسىنىڭ قولىنداسىڭ؟ - دەپ سۇرايدى. بۇرىن تالاي ايتقان ، ۇمىتىپ قالىپتى. الجيىن دەگەن-اۋ، ءسىرا.

- ەشكىمنىڭ دە قولىندا ەمەسپىن. ءوزىم جالعىز تۇرامىن، - دەيدى بۇل ساڭىراۋ كەمپىرگە قالاي ۇقتىرارىن بىلمەي.

- بالالارىڭ بىرگە تۇرا ما، الدە بولەك-بولەك كەتتى مە؟ - دەيدى، سول كەمپىرگە سونى ءبىلۋ سونشاما قاجەتتەي-اق. زىليقا ىزا بولا باستايدى.

- بولەك تۇرادى. ءتايىرى، ءار بايدان تاپقان بالانىڭ باسى بىرىگۋشى مە ەدى. ءارقايسىسى ءار وبلىستا، - دەيدى بۇل قىرسىعىپ.

- دەگەنمەن، بىرەۋىن قولىڭا العانىڭ ءجون عوي. جالعىزدىق قۇدايعا عانا جاراسقان. ءومىر بار جەردە قازا بار، - دەپ نۇركامال ەندى اقىل ايتا باستايدى...

«وتىز ۇلىڭ بولعانشا، وسىراق شالىڭ بولسىن» دەپتى عوي باياعىدا بىرەۋ. كىم دە بولسا تاۋىپ ايتقان. ۇرپاعىن وتباسىنا ءيىرىپ، يە بولىپ وتىراتىن اكە بولماعان سوڭ، بالالاردا بەرەكە بولا ما؟ زىليقا بايعا تيمەدى ەمەس، ءتيدى. بالانى دا ءبىر قاتىنداي-اق تاپتى. ءبىراق، امال نە، سولاردى ءبىر قولدا ۇستاپ تۇرا المادى. ءۇش ۇل - ءۇش بايدان. العاشقى كۇيەۋى يمانقۇل ءبىر مەكەمەدە جا دەگەن ەسەپشى ەدى، 1942-جىلى مايدانعا اتتانىپ، سودان قايتپادى. «دنەپردەن وتەردە ەرلىكپەن قازا بولدى» دەگەن قارا قاعاز كەلدى. مارقۇم ارتىندا قالعان جالعىز تۇياعىن دا سۇيە الماي كەتتى-اۋ! تۇڭعىشى نۇرعازى اكەسى سوعىسقا اتتانعان سوڭ، ءۇش ايدان كەيىن تۋدى. ەنەسى قولىندا بولاتىن. زىليقا وندا ءالى وڭ-سولىن تانىماعان ون سەگىزدەگى جاس كەلىنشەك. سوعىس جىلدارىندا جاس بالامەن الماتىدا پاتەر جالداپ تۇرۋ وڭاي ما، سوندىقتان ەنەسى بالانى ەمشەكتەن شىعارتتى دا، جامبىلداعى ەلىنە الىپ كەتتى. تۇڭعىشى نۇرعازى اعايىندارىنىڭ قولىندا، سول قۇلاندا ەرجەتتى. ءبىراق، وبالى كانەكي، ەنەسى بالانى بۇدان بەزدىرگەن جوق. اندا-ساندا ونى الماتىعا اكەلىپ، كەيدە زىليقانىڭ ءوزى بارىپ تۇردى. كەيىن وسىنداعى پەدينستيتۋتتا وقىعاندا، نۇرعازى زىليقانىڭ قولىندا تۇردى. توبا، قازىر سول نۇرعازىنىڭ ءوزى الپىسقا كەلدى دەگەنگە كىم سەنەدى. ءوز ەلىندە دۋلاتتىڭ ءبىر قادىرلى ازاماتى.

ماقتانعانى ەمەس، زىليقا جاس كەزىندە اسا كەلبەتتى، سۇلۋ بولدى عوي. سول اجارىنىڭ ارقاسىندا، ءبىر بالاسى بار جەسىر كەلىنشەك تاعى دا قىزداردان بۇرىن ءوتىپ كەتتى. سوعىستان كەيىن، جىگىتتىڭ اسا قات كەزىندە، مايداننان قايتقان جاس وفيسەر ماعاۋياعا تۇرمىسقا شىقتى. ول ءوزى سوعىستىڭ الدىندا قازپي-دىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن ەكەن. ۇيلەنەر الدىندا اكادەميانىڭ ادەبيەت ينستيتۋتىنا قىزمەتكە تۇرىپ، زىليقا ەكەۋى تاتۋ-ءتاتتى ءومىر ءسۇرىپ جاتتى. زىليقا وندا تەاتردا، اكتەر رەتىندە اۋىزعا ءىلىنىپ، ءتۇتىنى ءتۇزۇ ۇشىپ تۇرعان كەزى. كەلەسى جىلى جانعازى كەلدى دۇنيەگە. نەسىن ايتاسىڭ، بىلايعى جۇرت قىزىعا قارايتىنداي ماقتاۋلى شاڭىراقتىڭ بىرىنە اينالعان.

ءبىراق، امال نە، زىليقانىڭ باقىتتى كۇندەرى ۇزاققا بارمادى عوي. ماعاۋيا اياق استىنان «ءىستى» بولىپ، سىبىردەن ءبىر-اق شىقتى. ول ادەبيەت ينستيتۋتىندا بەدەلدى قىزمەتكەر اتانىپ، كانديداتتىق ديسسەرتاسيا قورعاۋعا دايىندالىپ جۇرگەن. تاقىرىبى: «باتىرلار جىرى، باتىرلاردىڭ تاريحتاعى ورنى» دەپ اتالادى. اۆتورەفەراتىن ازىرلەپ، الداعى ماۋسىمدا قورعاۋعا جىبەرىلگەن. الايدا، تاعدىر وعان جەتكىزبەدى عوي. ويلاماعان جەردەن 1952-جىلدىڭ لاڭى باستالىپ، ماعاۋيا «حاندىق، باتىرلىق ءداۋىردى اڭساعان» ۇلتشىلدار تىزىمىنە ىلىكتى دە، جەتى جىلعا سوتتالىپ كەتە باردى... ارادا ەكى-ۇش جىل ءوتىپ، ستالين ولگەن سوڭ، باسقالار امان-ەسەن قايتىپ كەلدى. ءبىراق ماعاۋيا قايتپادى. تايگادا اعاش كەسىپ جۇرگەندە، قۇلاعان قاراعايدىڭ استىندا قالىپ، مەرت بولىپتى. ءسويتىپ، باعى اشىلماعان زىليقا بەس جاسار جانعازىنى قۇشاقتاپ قالا بەردى. كەشىكپەي تەاتردان كەتۋگە تۋرا كەلدى. وعان سەبەپ بولعان دا - ماعاۋيانىڭ شىرعالاڭى. كۇنشىلدەر سونى كۇتىپ ءجۇر ەكەن: «حالىق جاۋىنىڭ ايەلى» دەپ جوعارىعا ارىز جازىپتى.

بۇل جاستىقتى قويسايشى، زىليقا تالاي بايعا ءتيىپ ءجۇرىپ، سولاردىڭ قاي رۋدان ەكەنىن سۇراماپتى عوي. العاشقى كۇيەۋى يمانقۇل - ۇلى ءجۇز، دۋلات بولعاندا، ماعاۋيا مارقۇم ارعىن ىشىندە قاراكەسەك ەكەن. كەيىن تۋىستارى كەلىپ، وزدەرىنشە بۇلارعا قامقورلىق جاساپ ءجۇردى. جانعازىنىڭ مەكتەپ بىتىرگەن سوڭ، بىردەن قاراعاندىعا تارتىپ كەتۋى دە تەگىن ەمەس. ماعاۋيانىڭ ءبىر تۋىسقانى قاراعاندى ۋنيۆەرسيتەتىندە پرورەكتور ەكەن. سونى قارا تارتىپ بارىپ، وقۋعا ءتۇسىپ كەتتى. وقۋ بىتىرگەن سوڭ، سول جاقتىڭ ءبىر قىزىنا ۇيلەنىپ، قاراعاندىدا ىرگە تەۋىپ قالىپ قويدى. قازىر ارعىننىڭ بەتكە ۇستار ازاماتى. توبا، مىنە، ونىڭ دا جاسى ەلۋدەن اسىپ بارادى.

«ايەل قىرىق شىراقتى» دەگەن راس. دەمەك، شىراقتىڭ ءبىرى سونسە، تاعى بىرەۋى جاناتىن بولعانى عوي. سول ءسوز اقىرى زىليقانىڭ دا باسىنا كەلدى. ول ماعاۋيا قايتىس بولعان سوڭ: «ماعان باي قۇتايمايتىن بولدى عوي. تاعدىردىڭ جازۋى سولاي بولسا امال نە. جۇپتىق ءومىردى وسىمەن دوعارامىن» دەپ وزىنە شەك قويعان بولاتىن. ءبىراق قارتايىپ تا تۇرعان جوق ەدى. وتىزدان ەندى عانا اسىپ، تولىقسىپ تۇرعان كەزى. البىراعان اقشا بەت پەن وت شاشقان تۇنجىر كوز، سۇڭعاق بوي، سۇلۋ ءمۇسىن جىگىتتەردىڭ نازارىن اۋدارماي قويمادى. ءوزى دە كەتارى بولمادى ما، كىم ءبىلسىن. بالكىم، تاعى ءبىر بالانىڭ كۇتكەن جارىعى بار ما، سودان نە كەرەك، ويدا جوقتا وسى ەرعازىنىڭ اكەسى ايدىنعاليمەن ۇشىراسا كەتكەنى عوي.

ەكەۋى ءبىر تويدا تانىسقان. ايدىنعالي دا - زىليقانىڭ ءوزى سياقتى اق كوڭىل، اۋزىن اشسا جۇرەگى كورىنەتىن اڭقىلداق جان ەكەن. ءبىرىن-ءبىرى جاتسىنباي تەز ۇيىرلەسىپ كەتتى. ءالى قىرىققا تولا قويماعان جاس جىگىت. تانىمال جۋرناليست. گازەتتەردە ايدىنعالي اتىراۋي دەگەننىڭ ماقالا-وچەركتەرى ءجيى باسىلۋشى ەدى. سول اتىراۋي وسى ەكەن. ون جىل وتاسقان ايەلىنەن وسى جاقىندا عانا اجىراسىپتى. سەبەپ: بالالارى بولماعان. دارىگەرگە بارىپ تەكسەرىلگەندە، ايەل كىنالى بوپ شىعادى. زىليقا دا باستان وتكەن تاريحتى جاسىرعان جوق، ءبىر ءۇتىرىن قالدىرماي بايانداپ بەردى. سول ارقىلى جىگىت كوڭىلىن سۋىتارمىن دەپ ويلاعان. ءبىراق جىگىتتىڭ بەتى قايتار ءتۇرى جوق. تانىسقاندارىنا اي ءوتتى مە، وتپەدى مە، ءبىر كۇنى ايدىنعالي:

- سەن ءوزى ۇلدان باسقانى تاپپايتىن التىن قۇرساق ايەل ەكەنسىڭ. مەن بولسام، ءبىر پەرزەنتكە زار بوپ جۇرگەن اداممىن. ماعان تۇرمىسقا شىقساڭ قايتەدى؟ - دەپ قاراپ وتىر.

جىگىتتى زىليقا دا ىشتەي ۇناتىپ جۇرەتىن-دى. ايتسە دە، باسىن اشىپ العىسى كەلىپ:

- انادا وزىڭە ءبارىن ايتىپ ەدىم عوي: مەن ەكى بايدى جۇتقان جالماۋىز قاتىنمىن. قورىقپايسىڭ با؟ - دەگەن ءازىل-شىنى ارالاس.

- قورقا المادىق. نەگە دەيسىڭ عوي؟ بىرىنشىدەن، وزىڭدەي ارۋعا قولىم جەتسە، ەكىنشىدەن، ماعان شەكەسى تورسىقتاي ۇل تاۋىپ بەرسەڭ، انا دۇنيەگە ەش ارمانسىز اتتانبايمىن با؟! - دەگەن بار سىرىن ەكى-اق اۋىز سوزگە سيدىرىپ.

ايدىنعالي جانىپ تۇرعان وت ەدى عوي. جانى كەۋدەسىنە سيماي تۇراتىن. رۋى - بەرىش. ماحامبەتپەن اتالاسپىن دەپ وتىراتىن. جاي قارابايىر جۋرناليست ەمەس، ولەڭ جازاتىن دا ونەرى بار-دى. دومبىراشى، ءانشى. اينالاسىن دۋمانعا تولتىرىپ جۇرەتىن كوڭىلدى جان ەدى. جيىن-تويدا زىليقانىڭ جىنىنا تيۋ ءۇشىن:

دايىم مەنىڭ مىنگەنىم قاسقا اتىم-دى.

قاسقا اتىمنان مىنبەيمىن باسقا اتىمدى.

قۇدايدىڭ ماعان بەرگەن ءبىر مىنەزى،

قىزدان ءتاۋىر كورەمىن جاس قاتىندى، -

دەپ اندەتەتىنى بولۋشى ەدى. نەسىن ايتاسىڭ، ەكەۋىنىڭ مىنەز-قۇلقى قۇپ جاراسىپ، دوس-جاراندار اراسىندا ونەرلى شاڭىراق اتانىپ، تاتۋ-ءتاتتى تۇرىپ جاتتى.

قوسىلعاندارىنا جىل تولعاندا، قۇداي تىلەكتەرىن قابىل كورىپ، زىليقا بالپاناقتاي ۇل تاپتى. سونداعى ايدىنعاليدىڭ قۋانعانىن كورسەڭ! ەس قالمادى عوي بايقۇستا. اعايىن-تۋعان، دوس-جاراندى جيناپ، دۇرىلدەتىپ توي جاسادى. الدىڭعى اعالارىنا ۇيقاس بولسىن دەپ، ۇلىنىڭ اتىن ەرعازى قويدى. مەكتەپكە بارا باستاعان جانعازىنى دا ءوز بالاسىنان كەم كورگەن جوق. شىركىن، ول دا ءبىر قۋانىشقا تولى، قۇتتى جىل بولىپ ەدى-اۋ! جاڭىلماسا، سول ەرعازى تۋعان 1956-جىلى قازاقستان العاش رەت ميلليارد پۇت استىق العان. ەل كوڭىلى كوتەرىڭكى، اينالاڭ مايراعاي دا تايراعاي... زىمىراپ ءوتىپ بارا جاتقان زامان. قازىر سول ەرعازىنىڭ ءوزى قىرىقتىڭ ءىشىن ارالاپ كەتىپتى.

بۇل ايدىنعاليمەن ون جىلداي عانا وتاسىپتى. زىليقانىڭ باي قىزىعىن كورىپ، شالقىعان جىلدارى وسى ەدى. امال نە، سول باقىتى ماڭدايىنا سيمادى عوي. كوزدى اشىپ-جۇمعانشا وتە شىقتى. جۋرناليستىك قىزمەتپەن ءىس ساپاردا جۇرگەن ايدىنعالي قوستانايدا جول اپاتىنان قازا بولدى. جەر بەتىندە زىليقادان وتكەن سورلى، بۇدان وتكەن جالماۋىز قاتىن جوق شىعار. ءبىر ەمەس، ەكى ەمەس، باي قۇتايماۋ دەگەن نە سۇمدىق؟! ەتەگى تيگەن ەركەكتى جۇتىپ الادى دا قاراپ وتىرادى.

كوڭىلگە مەدەۋ تۇتارى: ءۇش بايدان ءۇش ۇل قالدى. ءىز-توزسىز، تۇياقسىز كەتسە نە بولار ەدى. اسىرەسە، ءبىر شىرەتكەنگە زار ايدىنعاليعا، ۋادەسىندە تۇرىپ، ۇل تاۋىپ بەرگەنى قانداي ابىروي بولعان دەسەيشى. ەرعازىسى اكەسىنە تارتقان اق كوڭىل، وجەت بولىپ ءوستى. ادامداردىڭ ءىشى-باۋىرىنا ەنىپ، تەز ۇيىرلەسىپ كەتەدى. قۇداۋاندا، ءبىر انادان تۋدى دەيتىن ەمەس، ءۇش ۇلدىڭ مىنەزى ءۇش ءتۇرلى. نۇرعازى - قوي اۋزىنان ءشوپ الماس، سابىرلى، ناعىز پەداگوك. جانعازىسى - وقىمىستى، تەرەڭىنە بويلاتپايتىن تۇكپىش، از سويلەپ، كوپ تىڭدايتىن تۇڭعيىق. ال، كەنجەسى ەرعازى - اۋماعان ايدىنعالي عوي، اڭقىلداپ قالعان اق كويلەكتىڭ ءوزى. قولدا بارىن اياماي توگىپ تاستاپ وتىرعانى.

ەرعازى مەكتەپتى جاقسى ءبىتىردى. ءبىراق سول جەتپىسىنشى جىلدار ەمتيحانعا اقشا، پارا ارالاسىپ، وقۋعا ءتۇسۋ قيىنداپ كەتكەن. جەڭ ۇشىنان جالعاساتىن ونداي قارجىنى قايدان تاباسىڭ. سول جىلدارى كونكۋرسى از، ۇنەمى وقۋشى تولماي جاتاتىن ءبىر عانا ماماندىق بار ەدى. ول - تەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتتىڭ مۇنايشىلار فاكۋلتەتى. ەرعازى شەشەسىمەن اقىلداسا كەلىپ، وسى ماماندىقتى قولاي كورگەن. بولاشاقتا مۇناي پۇل بولادى، مۇنايشىنىڭ دارەجەسى اسپانداپ كەتەدى دەپ كىم ويلاعان. بۇلاردىڭ تاڭداۋى - «شاراسىزدان شالعا تيدىم» دەگەننىڭ كەرى ەدى.

ەرعازى ينستيتۋتتى جاقسى ءبىتىردى. ستۋدەنت كەزىندە دە اتىراۋ جاققا پراكتيكاعا ءجيى بارۋشى ەدى. وقۋ بىتىرگەن سوڭ، سول مۇنايلى ولكەگە قىزمەتكە جىبەردى. قازىر ءۇيلى-باراندى، ەكى ۇل، ءبىر قىزى بار. جا دەگەن مۇناي ماماندارىنىڭ ءبىرى. تابىستارى جامان بولماس. اي سايىن زىليقاعا ەكى ءجۇز دوللار مولشەرىندە اقشا سالىپ تۇرادى. ۇلكەن ۇلى ۇيلەنىپ، قىزى تۇرمىسقا شىققان. كەنجەسى دۋمان عانا وسىندا جۇرگەنوۆ اتىنداعى ونەر اكادەمياسىندا وقىپ ءجۇر. «مەن اجەمە تارتىپ، ءارتىس بولام» دەپ وسى ماماندىقتى تاڭداعان ءوزى... ءاي، سونىڭ بويىندا، شىنىندا دا، بىردەڭە بار. ءان سالادى، دومبىرا تارتادى. جەكسەنبى سايىن كەلىپ، كۇلدىرگى اڭگىمەلەر ايتىپ، اجەسىن ءبىر سەرگىتىپ كەتەدى.

زىليقانىڭ باستى ۋايىمى - بالالارىنىڭ جان-جاققا بىتىراپ، تارىداي شاشىلىپ كەتكەنى. ۇلدارى ءوزارا سىرتتاي سىيلاسقانىمەن، سولاردان تاراعان نەمەرەلەر ءبىرىن-ءبىرى بىلمەيدى. بەينە جات ادامدار سەكىلدى. ايتەۋىر، سولاردىڭ جەر باسىپ، قارايىپ جۇرگەنىنە شۇكىرشىلىك ەتەدى. تاعدىردىڭ باسقا سالعانى عوي. ايتپەسە، بۇل سولاي بولسىن دەپ تىلەدى دەيسىڭ بە؟ تاق ءبىر ادەيى ويلاستىرعانداي، ءۇش ءجۇزدىڭ ءۇش ازاماتىنا تۇرمىسقا شىعىپتى. ۇشەۋىنەن باستارى باقىرداي ءۇش ۇل ءسۇيىپتى. اقىرىندا سول ۇلدارىن وقىتىپ، تاربيەلەپ، ەرجەتكەندە: «ات تۇياعىن تاي باسار. مىناۋ - ازاماتتارىڭىزدىڭ تولەۋى» دەپ، ءارقايسىسىن ءوز ۇيىرلەرىنە قوسىپتى. قورعانسىز جەسىر قاتىننان بۇدان ارتىق نە تىلەيسىڭ؟!

ۇلدارىنا قويار كىناسى جوق. وبالى نەشىك، ولار: «قارتايعاندا ءبىر ۇيدە جالعىز قالاي وتىراسىڭ؟ قولىمىزعا كەل» دەپ ءارقايسىسى وزدەرىنە شاقىرعان. ءبىراق زىليقا ۇلدارىنىڭ ەشقايسىسىنا بارمادى. بىرەۋىنىڭ قولىنا بارسا، باسقاسىنىڭ كوڭىلىنە كەلەتىن سياقتاندى. اياگوزدەگى توركىن جۇرتى دا يە بولعىسى كەلگەن. ولارعا دا «اللا رازى بولسىن» ايتتى. باستى سەبەپ: الماتىنى قيمادى. وسى قالادا تۇرعانىنا الپىس جىلدا اسىپتى. قالاي تاستاپ كەتەرسىڭ؟! سونان سوڭ، زىليقا - ءومىرى ءوز تىزگىنىن بىرەۋگە ۇستاتقان جان ەمەس قوي. كەلىندەرىنىڭ قولىنا قاراپ، «كىرمە كەمپىر» اتانعىسى كەلمەگەن. قازىر بۇل ۇلدارىنىڭ بارىنە ورتاق، ءۇش اۋلەتتىڭ كىندىگى سەكىلدى.

تۇسكى استان كەيىن زالداعى ديۆانعا جايعاسىپ الىپ، لاتىنامەريكاندىق كينولەنتالاردىڭ ءبىرىن كورىپ وتىرعان-دى. كەنەت قاسىندا تۇرعان تەلەفون شىلدىراپ قويا بەردى. بۇل ۇيگە تەلەفون سيرەك سوعىلادى عوي. كەيدە اپتا بويى ءۇنسىز قالاتىنى بار. «بۇل كىم بولدى ەكەن» دەپ تۇتقانى كوتەرسە، راديو كوميتەتتەن سوعىپ تۇر. بۇل تانىمايتىن كەيىنگى باسشىلاردىڭ ءبىرى. ءتوراعانىڭ الەۋمەتتىك ىستەر جونىندەگى ورىنباسارى.

- زىليقا اپاي ما بۇل؟ دەنساۋلىعىڭىز، حال-احۋالىڭىز جاقسى ما؟ - دەپ ءىشى-باۋىرىنا ەنىپ بارادى.

زىليقانىڭ ءبىر وسال جەرى - قازاق راديوسى. سول جاقتان بىرەۋ حابارلاسسا، توركىنى كەلگەندەي قۇراق ۇشادى. بۇل جولى دا:

- وي، اينالايىن، وزدەرىڭ امانسىڭدار ما؟ كارى اپالارىڭدى ۇمىتىپ كەتپەي ەسكە العاندارىڭا راحمەت! - دەپ قالبالاقتاپ قالدى.

- ويباي-اۋ، سىزدەردى ەسكە الماساق، ءبىز مىنا جەردە نەگە وتىرمىز. وتىز جىل ەفيردەن تۇسپەگەن ءسىز سياقتى ارداگەرلەر بىزدە نەكەن-ساياق، - دەپ، اناۋ دا ءتىلدى-جاقتى جىگىت ەكەن، زىليقانى مۇلدە ريزا قىپ تاستادى.

- راحمەت، اينالايىن!

- بيىل ءسىزدىڭ جىلىڭىز، اپاي. اللا بۇيىرسا، بيىل سەكسەنگە شىعاسىز. سونى كوميتەت كولەمىندە اتاپ وتسەك دەگەن ويىمىز بار، - دەدى ورىنباسار ءسوزىن جالعاپ. - ايتپاقشى، ءسىزدىڭ تۋعان كۇنىڭىز قاشان ەدى؟

- كۇزدە عوي... ون بەسىنشى قىركۇيەك. وعان دەيىن ءالى ءۇش اي بار ەمەس پە؟

- ءتىپتى جاقسى. ناعىز مال تويىنعان كەز ەكەن. ەكىنشى جارىم جىلدىققا جوسپار جاساپ جاتىر ەدىك، سوعان ءسىزدى كىرگىزىپ قويامىز.

- مەنىڭ ءار وبلىستا بالالارىم بار عوي. ولاردى شاقىرسام بولا ما؟ - دەدى زىليقا سىپايىلىق ساقتاپ.

- بولعاندا قانداي! سىزگە دەگەن سىي-سياپاتىمىز بار. شاعىن داستارقان جايىلادى... بالالارىڭىز كەلسە ءتىپتى جاقسى.

ءسوز وسىمەن ءبىتتى. ەندى ءىس باستالادى. ءىس بولعاندا، ءبىراز ادامدى قاربالاسقا سالاتىن كادىمگى ناۋقان. «تويدىڭ بولعانىنان بولادىسى قىزىق». زىليقانىڭ كوڭىلىنە قوزعاۋ تۇسسە بولعانى، ونى قاشان اتقارعانشا مازا جوق. قاپ، قاراپ جۇرمەي بالالارعا جۇمىس تاۋىپ بەرەتىن بولدى-اۋ! دەگەنمەن، ولارعا حابارلاماي بولماس. الدىن الا ەسكەرتىپ، ايتىپ قويعانى ءجون شىعار.

سول كۇنى كەشتە نەمەرەسى دۋماننىڭ كەلە قالماسى بار ما. ەكەۋى وتىرىپ، اتىراۋداعى ەرعازىعا تەلەفون سوقتى... وسىلاي دا وسىلاي: بۇگىن راديو كوميتەتتەن باستىقتاردىڭ ءبىرى تەلەفون شالعانىن، ولاردىڭ الداعى كۇزدە زىليقانىڭ 80 جاسىن اتاپ ءوتۋ ويلارى بار ەكەنىن تاپتىشتەپ ايتىپ شىقتى. ءسوز اياعى «بۇل تويعا مەنىڭ بالالارىم قاتىسا ما، جوق پا» دەگەن ماسەلەگە تىرەلىپ ەدى.

- تاماشا! ءتىپتى جاقسى بولعان ەكەن! - دەدى ەرعازى بىردەن قۇلشىنىپ. - سىزدىڭ سەكسەن جاسىڭىزدى مەرەكەلەۋ مەنىڭ ءوز ويىمدا دا بار ەدى. سونى قاي دەڭگەيدە وتكىزۋدى ويلاستىرىپ جۇرگەم... ءبىز ەندى ول مەرەكەنى راديو كوميتەتپەن بىرگە تويلايمىز. نۇرعازى، جانعازىلارمەن ءوزىم حابارلاسام... تويعا قانشا ادام شاقىراسىز، ماما؟

- قايدان بىلەيىن... ءوزىمىزدىڭ بالا-شاعا، وسىنداعى تانىس-ءبىلىس، قازاق راديوسىنىڭ ادامدارى بار، جيىنى جۇز كىسىدەي بولىپ قالار، - دەدى زىليقا كۇمىلجي ءتىل قاتىپ.

- جۇز كىسىڭىز از بولادى، - دەدى ەرعازى كۇلە ءتىل قاتىپ. - ەكى جۇزدەن كەم بولماس. ءسىز قۇدا-جەكجاتتى قوسپاي وتىرسىز. سونان سوڭ اياگوزدەگى ناعاشىلار بار. ءسىز ازىرشە قوناقتاردىڭ ءتىزىمىن جاساي بەرىڭىز. تويدان ءبىر-ەكى اي بۇرىن الماتىعا بارىپ، رەستورانداردىڭ بىرىنە تاپسىرىس بەرىپ قايتام. شاقىرۋ بيلەتتەرىن شىعارۋىمىز كەرەك.

ءبارى دە سول ەرعازى ايتقانداي بولدى. توي جابدىعىمەن قاربالاسىپ ءجۇرىپ، اراداعى ءۇش اي بىلىنبەي وتە شىقتى. ون بەسىنشى قىركۇيەكتە تويدىڭ راسىمدىك جاعى دا، داستارقانى دا جايىلىپ، دايىن تۇر ەدى. ەرعازى وسىدان ءبىر اي بۇرىن كەلىپ، ءبارىن رەتتەپ كەتكەن. نۇرعازى تاياۋ جەردەن تويعا جىعىلاتىن سەمىز جىلقى الىپ كەلدى. جانعازىنىڭ ۇلەسى ءوز الدىنا. دەگەنمەن، تويدىڭ نەگىزگى سالماعىن ەرعازى كوتەرگەنى انىق.

توي بولاتىن كۇنى تۇستە لۋگوۆويدان ارنايى اۆتوبۋسپەن نۇرعازى باستاتقان دۋلاتتار كەلدى شۇبىرىپ. ايەلى، جەتى بالاسى، جيىرماداي نەمەرەسى، قۇدا-جەكجاتى بار، وزدەرى وتىزداي ادام. سودان ءبىر كۇن بۇرىن ايەلى، ءتورت بالاسى، جەتى نەمەرەسىمەن، قاراعاندىدان جانعازى باستاتقان ارعىندار كەلگەن. ال، ايەلى، ءۇش بالاسى، ەكى نەمەرەسىن الىپ، ەرعازى باستاتقان بەرىشتەردىڭ كەلىپ جاتقانىنا ەكى-ۇش كۇن بولىپ قالدى. كەلگەن تۋىستاردى دۋمان تىزىمگە العان ەكەن. ءۇش ۇلدان ون ءتورت نەمەرە، وتىزداي شوبەرە تاراپتى.

توي بولاتىن كۇنى ءتۇس الەتىندە جان-جاقتان كەلگەن ءۇرىم-بۇتاق، بال-شاعا زىليقانىڭ ۇيىنە جينالعان. ۇلكەن-كىشىسى ارالاس ەلۋدەي ادام ءۇش بولمەلى ۇيگە سىيماي كەپتەلىپ قالدى. ۇلكەندەرى عانا تىزە بۇگىپ، بالالار تۇرەگەپ تۇر. مۇندايدى بۇرىن-سوڭدى كورمەگەن زىليقانىڭ ءوزى تاڭعالدى: «شىنىمەن-اق، وسىنىڭ ءبارى مىنا مەنەن وربىگەن بە؟! - دەيدى جاعاسىن ۇستاپ. - ءتىل-اۋزىم تاسقا! مەنىڭ ءۇرىم-بۇتاق ۇرپاقتارىم ءۇش جۇزگە تۇگەل تاراعان ەكەن-اۋ!»

زىليقا مارقۇم بولىپ كەتكەن ءۇش كۇيەۋىنىڭ دە سۋرەتتەرىن ۇلكەيتىپ، ادەمى جيەككە سالدىرىپ، ءوزى جاتاتىن بولمەنىڭ تورىنە قاز-قاتار ءىلىپ قويعان-دى: يمانقۇل، ماعاۋيا، ايدىنعالي... ءارقايسىسى كەزەگىمەن ءوز ورنىندا تۇر. استىندا اتى-جوندەرى، تۋعان-ولگەن جىلدارى ايشىقتاپ جازىلعان. ۇلدارى مەن نەمەرەلەرى بۇرىن كورمەگەن اتالارىنىڭ سۋرەتىن تاماشالاپ، ءماز-مەيرام. دۋمان سولاردى بەينە تاسپاعا ءتۇسىرىپ، قاربالاسىپ ءجۇر! بۇرىن نەمەرەلەردى قويىپ، نۇرعازى، جانعازى، ەرعازىلاردىڭ دا باستارى ءجيى قوسىلا بەرمەيتىن. زىليقا ۇلدارىن جاڭا كورگەندەي، قاتار تۇرعىزىپ قويىپ، تويماي قاراي بەردى. ۇشەۋى دە انالارىنا تارتقان اجارلى، ەڭسەلى، ءارى ءبىر-بىرىنە ۇقساپ تۇر. سونىمەن بىرگە، ءارقايسىسى ءوز اكەلەرىنىڭ كوشىرمەسى سياقتى. ونىڭ ەسەسىنە، كىشكەنتاي نەمەرە-شوبەرەلەردە زىليقانىڭ زارەدەي بولسا دا بەلگىسى بار. «ءوز قانىڭ وزەككە تەپسەڭ دە كەتپەيدى» دەگەن راس. الدە پەرىشتەلەرى سەزدىرە مە ەكەن، مۇنى بۇرىن كورمەگەن كىشكەنتايلارىنىڭ ءوزى «اجە»، «اجەتاي» دەپ جابىسىپ الىپتى.

راديو كوميتەتتەگى سالتاناتتى جيىن دا، رەستورانداعى توي دا ويداعىداي جاقسى ءوتتى. راديونىڭ باسشىلارى دا ايانىپ قالعان جوق. بىرەۋى ارنايى بايانداما جاساپ، زىليقانىڭ راديوداعى قىزمەتىن ەگجەي-تەگجەيلى ايتىپ شىقتى. قۇرمەت گراموتاسىمەن ماراپاتتاپ، كامزولىن كيگىزىپ، ورامالىن جاۋىپ جاتىر. «مىناۋ مىنگىزگەن اتىمىز» دەپ قوماقتى كونۆەرت ۇسىندى. بارىنەن دە باعالىسى، زىليقا راديودا ديكتور بولىپ جۇرگەندە، وتىز جىل بويى وقىعان شىعارمالارىنان تاڭدامالى كاسەتا دايىنداعان ەكەن. سونى جۇرتقا بەس مينۋتتاي تىڭداتىپ، سونان سوڭ يەسىنە ءبىرجولا تارتۋ ەتتى.

رەستورانداعى توي دا كوڭىلدى ءوتتى. مولشىلىق. داستارقان باسىندا دا قۇتتىقتاپ، ءسوز سويلەۋشىلەر از بولعان جوق. مۇنداعى ەستەن كەتپەس، ەڭ اسەرلى كورىنىس - زىليقانىڭ ۇلدارى، كەلىندەرى، نەمەرە-شوبەرەلەرى باس قوسقان ەلۋدەي ادامنىڭ دۇركىرەپ ورتاعا شىعۋى بولدى. ۇلدارى قامقا تون، اسىل كويلەك، زەرلى كامزول كيگىزىپ جاتىر. كەلىندەرى التىن القا، جاقۇت كوزدى جۇزىك، شور بىلەزىك سىيلاپ، ەنەلەرىن ۇزاتىلاتىن قىزداي جاساندىردى. الماتىداعى تانىس-بىلستەر اۋزىن اشىپ قالعان:

- ءبىز سەنى سوقا باستى، سورايعان جالعىز كەمپىر دەپ جۇرسەك، ءبىر ءوزىڭ ءبىر تايپا ەل ەكەنسىڭ عوي! - دەدى سوڭىنان سويلەگەن ءبىر زامانداسى.

ال ەڭ سوڭىندا زىليقانىڭ وزىنە ءسوز بەرگەندە، توي يەسى جارىتىپ ەشتەڭە ايتا المادى. ون جىل ساحنادا سارناعان، وتىز جىل راديودا قاقساعان جاعى قارىستى دا قالدى. وسىنى ايتارمىن-اۋ دەپ كۇنى بۇرىن جۇپتاعان سوزدەرىنىڭ بىردە-بىرەۋى اۋزىنا تۇسپەي پىشىرادى دا كەتتى.

- جۇرتىم-اۋ، مەن نە ايتايىن؟ ەل باستاعان كوسەم دە، ءسوز باستاعان شەشەن دە ەمەسپىن. بار بولعانى قاراپايىم عانا انامىن... مەنىڭ باققان مالىم، ەككەن ەگىنىم - وسى بالالار عوي! - دەدى، ءوزىن قورشاپ تۇرعان دۋلاتتارىن، ارعىندارىن، بەرىشتەرىن كورسەتىپ. - راحمەت بارشالارىڭىزعا! سىزدەردە دە وسىنداي توي بولۋىن تىلەيمىن!

«ءبىر تويىم بار، ءدال قاي كۇنى بولارىن ايتا المايمىن» دەپ اقىن ايتقانداي، زىليقانىڭ تويى وسىلاي تارادى. ءومىردىڭ نەبىر سوقپاعىنان ءوتىپ، تاۋقىمەتىن تارتقان انانىڭ اقىرعى ءۇمىتى اقتالىپ، ءتۇبى قايىر بولدى، ايتەۋىر. تىرشىلىك كوزى انالار قانداي قۇرمەتكە دە لايىق. «بەيىش - ادامزات ۇرپاعىن وسىرگەن انالار تابانىنىڭ استىندا» دەپتى عوي مۇحاممەت پايعامبارىمىز. ءبىز ودان اسىرىپ نە ايتا الامىز؟!

قابدەش ءجۇمادىل

سوڭعى جاڭالىقتار