مئس تا التئن، جةز دة التئن

None
None
اثگئمة جذقالاپ قار جاؤئپ قالعان ةكةن. وت تذتاتاتئن قؤراي-سؤراي شئرپئلارئن ازةر جيناپ الدئ. ءتذبئ تذسكةن ةسكئ شةلةكتئ وشاق قئپ ئشئنة سالعان ءبئر شوكئم سوياؤ ءشوپ قاردان دئمقئل تارتئپ قالعان با، بئردةن جانا قويماي، ونئث ذستئنة ذيتقي سوققان ئزعئرئقتان سئرئثكة شئرپئسئ قايتا-قايتا سونة بةردئ

«قايتةدئ-ةي، مئناؤ؟» دةپ كذبئرلةگةن جانداؤلةت تةسئك شةلةكتئ جانتايتا جئعئپ، جذرةلةپ وتئرعان كذيئ تذتاتقان سئرئثكة شئرپئسئن قوس ؤئسئمةن قورعالاپ اپارئپ قؤرايعا وت قويدئ. بئقسئپ بارئپ وت العان قؤراي سوياؤلارئ سئتئرلاپ جانا باستادئ. شةلةكتئ وتقا قايتا كيگئزئپ، كولدةنةث تةمئرگة تورلاپ ئلئنگةن بوتقا قالبئرئن كذندةگئدةي ذستئنة اسئپ قويدئ. شةگئنة وتئرئپ جان-جاعئنا كوز سالدئ.

اسپان مةن جةر تذتاسئپ كةتكةن سذرعئلت دذنية. ئزعارلئ جةل وثمةنئثنةن وتة سوعئپ، تذندة جاؤعان ذلپا قاردئ ذشئرا ذيتقيدئ. ات شاپتئرئم قوقئس كارةرئندة بذگئن ادام از. از ةمةس-اؤ، ءتئپتئ جوق دةسة دة بولعانداي. ءوزئ كذندةگئدةي ةرتة كةلدئ. ول كةزدة مذندا وزئنةن باسقا جان ادام جوق بولاتئن. ساسكة الةتئندة تومةنئرةك ويپاثنان تذرتئنةكتةپ جذرگةن ءذش-تورتةؤدئ كوزئ شالعان. قازئر ولار دا كورئنبةيدئ.

وتقا جئلئتقان قالبئرداعئ بوتقانئ نانمةن قوسئپ سوعئپ العان جانداؤلةت سذزگئشئ جوق «پولةت» سيگارةتئن قذنئعا سورئپ دةم الئپ وتئر. اؤزئن تولتئرا ئشكة تارتقان ءتذتئندئ ءبئر تولعاپ قايتا شئعارعاندا اؤزئ-مذرنئنان بئردةي بذرقئراپ، بؤرئل تارتقان ساقال-مذرتئنا تذگةل جايئلئپ، بئقسي ورتةنئپ جاتقان ورماندئ ةلةستةتةر ةدئ. قالئث قاستئ، تذكسيگةن قاباقتئث استئنان سئعئرايا جئلتئراعان قوثئرقاي كوزدةر الدةنةگة اشؤلئ قادالئپ، كئرپئكتةرئ سيرةك قاعئلادئ. و باستاعئ قاراسذر ءجذزئ جةل قاعئپ، قاراقوشقئل تارتئپ، تذتئگئپ كةتكةن. شارشاثقئ تذرمةن ءبئر ءتذرلئ قذرئستانئپ تذنةرئپ وتئر. ئزعارلئ بورانعا قاراماي ةرتةلةپ كةلئپ-اق كئرئسئپ ةدئ، ءبئر-ةكئ كةسةك اليؤمين سئنئقتارئنان باسقا ءجوندئ ةشنارسة شئعا قويمادئ. اقئرعان ايازبةن قايناسا قاتئپ قالعان نةشة جئلعئ قوقئس قاباتئ وثايلئقپةن وپئرئلا قويمايدئ. زئلدةي اؤئر تةمئر سذيمةنمةن قويعئلاي-قويعئلاي يئقتان يئق، قولدان قول قالماي دئثكةلةپ وتئرئسئ مئناؤ. كةشة دة كذنئ بويئ قويعئلاپ، تذك شئعارا الماي بوس قايتقان. ءبئراق كذن بورانسئز، اشئق بولئپ ةدئ. ادام دا كوپ كةلگةن. بذگئن قاقاپ، جةپ تذر كذن. باعاناعئ كورئنگةندةر ءبئرجولا كةتئپ قالعان سياقتئ. ةشنارسة دةمةسة دة بئرةؤلةردئث جذرگةنئ كادئمگئدةي ةس ةكةن. اينالاثا قارايسئث، جالعئز نةگة جارايسئث دةگةندةي مئنا سؤئقتا جانداؤلةتتئث جانئ جابئرقاپ، قذلازي باستادئ. ؤئلدةگةن بورانمةن بئرگة جاقئن ماثداعئ ذلكةن جولدان ارئ-بةرئ وتكةن ماشينالاردئث گذرئلئ تئنباي جةتئپ تذر قذلاققا. ارا-تذرا ءبئر ماشينالار جةردئ تئتئركةندئرة، توبة قذيقاثدئ شئمئرلاتا زارئلداپ وتةدئ-اؤ. سونداي بئرةؤئ ءدال قازئر اينالانئث اپشئسئن قؤئرا، اجداهاداي ازئناپ ءوتتئ. بذل ونئث سذيكئمسئز داؤئسئن قئرتئسئ سذيمةي، قذلجئثداي قوزعالئپ، تئستةنة تئجئرئندئ. جالما-جان تةمةكئ تذتاتتئ. «قوي» دةدئ ئشئنةن. «مةنئكئ نة وتئرئس؟ بئرةؤ بئرنارسة اكةپ بةرةتئندةي. قيمئلدايئن. جذرت كةتتئ ةكةن دةپ، كةتة بةرگةندة قايدا بارام؟ نة تابام؟! قاس قارايعانشا بئرنارسة كةزدةسئپ قالار».

تةمةكئ تذقئلئن سورئپ-سورئپ لاقتئرئپ جئبةرگةن جانداؤلةت ورنئنان تذردئ. قولباعئن كيئپ، سذيمةندئ قولئنا الدئ. بئلةم تةمئردئ قاداي ذرئپ كئرئسئپ كةتتئ. كةيدة قاتتئ، كةيدة كةؤةك، قؤئس كةزدةسةدئ. تازا توپئراق بولسا وثايئراق وپئرئلار ما ةدئ دةپ ويلايدئ. مئناؤ ءبئر بئتئسقان تةمئر-تةرسةك، كذل-قوقئس. سذيمةنئث كةيدة كئرش ةتئپ كئرئپ كةتسة، كةيدة شاق-شذق ةتئپ قاتتئ تةمئرگة، تاسقا تيةدئ. توقتاپ قالماي ئندةتة بةرسةث بئرنارسة شئعادئ ايتةؤئر.

العاش قذلئقسئز كئرئسكةن جانداؤلةت بارا-بارا قذلشئنا ءتذستئ. ««ه-ها، ءئه-ها» دةپ ذشكئر تةمئردئ ذرا بةردئ. ءولدئم، تالدئم دةگةندة مايئسقان قالايئنئث شةتئ كورئندئ. شاتاسئپ قالعان تةمئر، سئم. قولمةن الئپ-الئپ تاستايتئن اشئق ةمةس. كذل-قوقئس، توپئراقپةن شةمةندةنئپ سئرةسئپ قالعان. قويعئلاي-قويعئلاي بؤسانئپ، تةرلةپ تة كةتتئ. قاراثعئ تذسپةي، قالايدا الؤدئ ويلادئ. قولعا ذستايتئنداي بولعاندا ارئ-بةرئ ئرعاپ كورئپ ةدئ، ءتئپتئ تاس. قايتا ذرا باستادئ. شةتئ كورئنگةندة قالاي تاستاپ كةتةدئ. كةشة دة قذر قول قايتتئ. بذگئن بوس بارسا، قوجايئن ذيگة كئرگئزبةس. قذداي ساقتاسئن، مئنا قاقاعان قئستا قايدا بارادئ. شالابؤرئل بولئپ جاتئر ةكةن كةشة. بذل كئرگةندة باسئن كوتةرئپ ةلپئلدةپ قالئپ ةدئ. كذندةگئدةي كذلئمسئرةپ قوينئنا قولئن تئعئپ، جارتئ «اگدامدئ» بةرة قويماعان سوث، تاثعالا قاراپ، ئثئرسي تامسانئپ، قئرئستانا وتئرئپ قالعان. وتئرئپ-وتئرئپ، بئرنارسة دةپ كذبئرلةپ تةرئس قاراپ قذلاي كةتكةن. سويلةسپةگةن كذيئنشة بذل دا جاتئپ قالدئ. بذگئن ةندئ بئرنارسة الا بارؤ كةرةك.

سئلكئنئپ الئپ جانداؤلةت سذيمةندئ قايتا كوتةردئ. كةمتئكتةپ ذثگئپ كةلةدئ. قالايئ ءالئ مئقتئ. ءوزئ اجةپتاؤئر سياقتئ. كوثئلئنة ءذمئت ذيالاپ، قؤانئپ قالعانداي. شارشاعانئنا قاراماي شاقئلداتئپ ذرا بةردئ. قالايئنئث توثئرةگئن ءبئراز ارشئعان سوث، قوس قولداپ تذرئپ تارتتئ. جاثاعئداي ةمةس، ءسال بوساثسئعانداي. مايئستئرسا، سئندئرئپ الؤعا دا بولار ةدئ. نة بولعانمةن تذگةل سؤئرئپ العانئ دذرئس قوي. كذن كةشكئرئپ بارادئ. جانئعا ذرعئلايدئ جانداؤلةت. بذل دا بولسا قذدايدئث بذيئرتقان ءناپاقاسئ شئعار. بذگئن دة بوس قايتامئن با دةپ زارةسئ ذشئپ ةدئ. «ؤه» دةپ سذيمةنگة سذيةنة دةمئن العان بولئپ تذرئپ، ةسكئ كاستومئنئث ئشكئ قالتاسئنداعئ بذكتةؤلئ، وراؤلئ زاتتئ باسئپ-باسئپ قويدئ. قالتا اؤزئنداعئ تذيرةؤئشتئ دة سيپاپ ءوتتئ. اؤئق-اؤئق ةسئنة تذسسة، قالتاسئنا قول جذگئرتئپ ءبئر باسئپ قويئپ، كوثئلئن دةمدةپ الادئ. كةشة ةسئ شئققاندا، وسئ «تذيئنشةككة» قولئ قايتا-قايتا بارئپ قايتقان. شةتئنةن ةپتةپ قوجايئنعا بئرنارسة الئپ بارسام با دةپ ويلاعان. ءبئراق ذيگة جاقئنداعاندا «نة بولسا دا، ءبئر جولعا تاؤةكةل دةپ كورةيئن» دةگةن ويمةن قالتاعا تيئسپةگةن. بذگئن قذر قول بارسا ءبئتتئ دةي بةر. ول ءذشئن مئنا قالايئنئ قالاي دا الؤ كةرةك. قالتاعا ةش «تذسؤگة» بولمايدئ. قذداي ساقتاسئن، اؤزئنان جئرئپ، ارةث دةگةندة ءبئر نارسةنئث باسئن قذراي باستاعاندا... اش قالؤعا بار، وعان تيئسپةيدئ. قايتا قوسا بةرؤ كةرةك... ةسئنة بئرنارسة تذسكةندةي جانداؤلةت ءسال شئتئنئپ، ويلانا قالدئ. شئركئن-اي، ءبئر بؤدا مئس شئعا كةلسة... شالا بايئپ قالار ةدئ-اؤ! سوندايلاردان عوي مئنا قالتانئث تومپايا باستاعانئ... ة-ة، ونداي باتپان قذيرئق قايدا دةيسئث؟ قوي. وسئعان دا قذدايعا شذكئر دةيئن. «ولمةگةنگة ءولئ بالئق جولئعادئ» دةپ، قايتا وسئنئث كةزدةسكةنئنة...

* *

بازاردئث ؤ-شؤئنا قاراماي، مةث-زةث ذيقئ باسئپ وتئر. شارشاعاندئكئ، ونئث ذستئنة جاثا شولدةپ كةلئپ جودةمةلدةتة سئمئرگةن ةكئ ساپتئ اياق سئرانئكئ شئعار، دةنةسئ اؤئر تارتئپ، دةل-سال كذيدة ةتپةتتةپ ذستةلگة باسئن قويدئ. دذنية استاث-كةستةث اؤدارئلئپ باسئلدئ. شئركئن-اي، جايلئ توسةك بولسا عوي. كةرئلئپ-سوزئلئپ، ةمئن-ةركئن ءبئر جاتار ما ةدئ. قانشا كذن بولدئ بذل بةل شةشئپ، اياق سوزئپ، توسةككة جاتپاعالئ. قذداي وثداعاندا، قازئر ايتةؤئر كذن جئلئ بولئپ تذر. سونئث ارقاسئندا كورئنگةن جةردة تذنةپ ءجذر. تذندةگئ جاتقان جةرئن... قذداي، قذداي ةشكئم ةستئمةسئن ةندئ. ةسئنة تذسسة، دةنةسئ تذرشئگةدئ. ايتةؤئر تاث اتتئ عوي. امان-ةسةن شئققانئنا ءتاؤبا دةدئ. كةلة جاتئپ ويلايدئ عوي: بذدان ارئ نة بولادئ كذنئ؟ قايدا بارادئ؟ تالعاجاؤ ةتئپ جذرگةن ازئن-اؤلاق اقشاسئ دا تذگةسئلؤگة تاياؤ. كةشةگئ يتتةرگة قوسئلام دةپ قانشا شاشئلدئ. قايدان عانا تاپ بولا كةتتئ قاثعئباستار. وزئنة دة وبال جوق، ةلپئلدةپ ئلةسة كةتكةن. تئركةمةلئ ماشينا قورابئ تولئ قاربئزدئ اق تةر، كوك تةر بوپ جالعئز ءوزئ ءتذسئرئپ ءبئتئپ، تيةسئلئ اقئسئن الئپ، بذرئلا بةرگةنئ سول ةدئ... ءوزئ دة تةرئن سذرتؤگة شاماسئ كةلمةي، دئثكةسئ قذرئپ، تاثدايئ كةؤئپ ازةر تذرعان. بازار توثئرةگئندة جذرةتئن بذل توپتئث جذزدةرئ تانئس. ءبئر-ةكةؤئمةن، ءتئپتئ بئرگة دة بولعان سياقتئ... دوستارئن كورگةندةي بولعان...

داثعئر-دذثعئر مؤزئكا. دؤ-دؤ ةتكةن ءسوز. سئقئلئقتاعان، قارقئلداعان كذلكئ تئنئمسئز ةستئلئپ، جانداؤلةتتئ تذثعيئعئنا تارتا بةردئ. بارا-بارا بازار قئزا تذسكةندةي... بذرئشتاعئ مئنا سئراحاناعا دا كةلؤشئلةر كوبةيئپ، تئنئسئ تارئلئپ بارا جاتقانداي...

ذيقئلئ-وياؤ كذيئندة جانداؤلةت ءبارئن سةزئپ جاتئر. كوزئ ءئلئنئپ كةتكةن ةكةن، شوشئپ وياندئ. ةثگةزةردةي بئرةؤ يئعئنان تارتئپ، تونئپ تذر:

- جةتةدئ، ذيئقتاعانئث!

جانداؤلةت سئلكئنة يئعئن تارتئپ الدئ. اناؤ ءالئ تذر.

- تذر! تذر! ورئن كةرةك! - يئعئنان تاعئ ذستادئ.

جذلقئنا قوزعالعان بذل انانئث قولئن قاعئپ جئبةرئپ، سةرپئلة ورنئنان تذردئ:

- نةگة تذرام! كورمةيسئث بة؟! - دةپ الدئنداعئ سئراسئ جارتئلاي ئشئلگةن ساپتئ اياقتئ وزئنة جاقئنداتئپ قويدئ. شئندئعئندا تاؤئق كذركةدةي تار ءدامحانانئث ئشئندة ينة شانشار جةر جوق. اؤزئ-مذرنئنان شئعا لئقئلداپ، ارانئث ذياسئنداي گؤ-گؤ ةتةدئ.

- ذيئقتاپ وتئرسئث عوي، سةن! - اناؤ دا كةتپةي تذر، - ال، ءبئز ورئن تاپپاي تذرمئز.

- بار! بار! ءبئز وتئرمئز عوي. كورئپ تذرسئث، - دةدئ قارسئ الدئندا وتئرعان بئرةؤدئ دة وزئنة ئثعايلاعان جانداؤلةت قولئمةن نذسقاي كورسةتئپ. جالما-جان ورتا سئرانئ ءسئمئرئپ جئبةردئ دة، بوس ئدئسئن الگئگة ذسئنئپ، ؤماجدالعان بةس تةثگةنئ قوسا تاستادئ:

- جةرلةس! سئرا الئپ كةلشئ! - كوزئن قئسئپ قويدئ. - وزئثة دة ال! وتئرامئز. - ول تاثئرقاي قاراپ، قؤانئپ كةتتئ. قذنجئثداي قوزعالئپ، ةكئ ساپتئاياقتئ ذستاپ ورنئنان تذردئ. بذنئث ةندئ قوزعالمايتئنئن بئلگةن الگئ ءداؤ باسئن شايقاپ ارئ بذرئلدئ. قؤئقتاي سئراحانا، گؤ-گؤ، دؤ-دؤ...

- راقمةت، جةرلةس! مةنئث اتئم - كونستانتين، كوستيا...، - دةدئ جاثا كورشئسئ ةكئ ساپتئاياق سئرانئ كوپئرشئتة اكةلئپ قويئپ جاتئپ، بذعان جئميا قاراپ.

- جانداؤلةت! جان! - دةدئ بذل دا قولئن ذسئنئپ، - ال! ال! تانئستئعئمئز ءذشئن، - اناعان يةك قاعئپ، ساپتئ اياقتارئن ءتذيئستئردئ. شولدةپ قالئپتئ. سئرانئ زئثعئتا ءسئمئردئ.

جانداؤلةت اجةپتاؤئر ذيئقتاپ كةتكةن سياقتئ. ءبئرتذرلئ تئثايئپ قالعانئن سةزئنئپ وتئر. قاي ؤاقئت بولدئ ةكةن؟ قارنئ شذرئلدايدئ...

- كوپ بولدئ ما كةلگةنئثة؟ - دةدئ كوستياعا يةك قاعا.

- ءبئراز بولدئ. سةن دة ذزاق ذيئقتادئث. مةن كةلگةندة مذندا ادام از ةدئ، سةنئ وياتقئم كةلمةدئ، - دةدئ ول.

- ا،ا! سولاي ما! - جانداؤلةت تاثعالا قارادئ. - راقمةت سئزگة! راقمةت! ءبئراز ذيئقتاعان ةكةنمئن-اؤ! باسة تئنئعئپ قالعان سياقتئمئن. قاسئمدا ءسئز وتئرعان سوث ةشكئم ةشتةثة دةمةگةن-اؤ، ءسئرا.

- ءيا، ءا! قاتتئ ذيئقتادئث. ءتئپتئ قورئلداپ تا كةتتئث...

- ءئم-م. باسة! باسة! ذيقئم قاتتئ كةلگةن بولاتئن. تذنئمةن ءجوندئ ذيئقتاماپ ةدئم...

- ادام كوبةيئپ كةتكةننةن كةيئن عوي، جاثاعئنئث وياتئپ جذرگةنئ.

- راقمةت سئزگة. نة بولسا دا ذيئقتاپ العانئم دذرئس بولدئ. - جانداؤلةت قالعان سئراسئن سارقئپ ءئشئپ، ئدئسئن ذستةلگة تارس ةتكئزة قويدئ دا، - اكةل! تاعئ الايئق! - دةپ اناعان قولئن سوزدئ.

- ءاي، جةتئپ قالار! راقمةت! - دةدئ كوستيا ئثعايسئزدانعانداي ئدئسئن وزئنة تارتئپ.

- اكةل، اكةل! ذيالما! وتئرايئق كئشكةنة اثگئمةلةسئپ... - جانداؤلةت ةكئ ساپتئاياقتئ بئرئكتئرئپ ذستاپ ورنئنان تذردئ.

جانداؤلةت اجةپتاؤئر سةرگئپ قالئپ ةدئ. ونئث ذستئنة مئنا جاثا تانئسقان كورشئسئنة دة ريزا بولئپ، كوثئلئ كوتةرئلئپ وتئر. ءتئل قاتئسئپ، اثگئمةلةسئپ ادام بوپ قالعانداي. قيمئل، قوزعالئسئ دا جةثئلدةپ، ءوزئن قؤناق سةزئنةدئ. ةكئ ساپتئ اياق سئرانئ اكةلئپ قويدئ دا، «مةن قازئر» دةپ شئعئپ كةتئپ، قاعازعا ورالعان ئستئق سامسانئ ؤئستاي ذستاپ الئپ كةلئپ ورتاعا قويدئ.

- ال، ئستئقتاي جةيئك، قارئن اشئپ كةتتئ، - دةدئ وتئرا بةرئپ.

- و، و، ئستئق سامسا..، - دةپ اناؤ دا قذنجئثداپ ذمتئلا بةردئ.

ءبئرتذرلئ كوثئلئ جايلانعانداي جانداؤلةت جايباراقات اثگئمةلةسئپ وتئر. ةكةؤئ بذرئننان تانئس ادامدار سياقتئ.

- بذل جةردئكئ ةمةسسئث عوي، دةيمئن. قايدان كةلدئث؟ - دةدئ كوستيا ءبئرازدان كةيئن جانداؤلةتكة ذيرةنئسة كةلة.

- ة-ة، وسئ زاماندا قايدان كةلدئث دةؤگة بولا ما؟! - دةپ بذل ويلانا قالدئ. - بالاپان باسئنا، تذرئمتاي تذسئنا دةگةندةي ءبئر ؤاق بولدئ عوي.

- ءيا، ءيا! دذرئس ايتاسئث، دوستئم. وكئمةت جوق. جذمئس جوق. اركئم ءوز بةتئمةن كةتتئ، - باسئن يزةي كوستيا دا ويلانا قارادئ. - سةنئ دة سولاي دةپ ويلاپ وتئرمئن. - ءسال توسئلئپ بارئپ: - وسئ قالادا تذراسئث با ءوزئث؟ جاقسئلاپ تانئسايئق دةگةنئم دا...

- جو-وق، مذندا كةلگةنئمة ون شاقتئ-اق كذن بولدئ. الئستان كةلدئم. ءوزئث دة ءبئلئپ وتئرسئث عوي. ذلكةن قالا عوي دةپ... جذمئس بئردةثة بولا ما دةپ...

- ءيا، ءيا. قيئن. ئثعايلئ بئردةثة تاپتئث با، ةندئ؟

- قايدان!.. بازار جاعالاپ جذرگةن ءجذرئس. قاثعئباس تئرشئلئك... بذل جةردة تانئسئم دا جوق. ةشكئمدئ بئلمةيمئن. ءبئر-ةكئ رةت جذك تذسئرگةن بولدئم. وثئپ تذرعانئ شامالئ...

- باسة، سئرتئثنان كورگةم. بازاردئث تئرشئلئگئ سول. بذگئن بار، ةرتةث جوق دةگةندةي. جالدانؤشئلار كوپ. كذنكورئس ءذشئن تذككة تذرمايتئن نارسةگة كةلئسة بةرةدئ. بئردةثة دةسة، وعان دا جةتة الماي قالادئ.

- دذرئس ايتاسئث، جةرلةس. سولاي ةكةن. - جانداؤلةت سول قولئنئث سئرتئمةن جاعئن تايانا نازارئن تومةن سالدئ.

- تذراتئن جةرئث دة جوق قوي سوندا...، - دةدئ كوستيا سئرادان ءبئر جذتئپ قويئپ.

- قايدان بولادئ، ايتئپ وتئرمئن عوي. قاثعئپ ءجذرمئن دةپ، - قينالا سئراحانا ئشئنة شولا قاراپ شئقتئ.

كوستيا ويلانعانداي ءذنسئز وتئرئپ قالدئ. جانداؤلةت تة كورشئسئنة اقئرئنداپ كوز سالئپ قويادئ. ورتا جاسقا كةلئپ قالعان، ئلميگةن ارئق ادام. شاشئ سةلدئرةپ، ماثدايئ قاسقا تارتئپتئ. ات جاقتئ ءجذزئ جذدةؤ. ساقال-مذرتئ نةشة كذن الئنباعان سياقتئ. قوثقايعان مذرئنئ مةن قذلقيعان كةثئردةگئ بئردةن كوزگة ذرادئ. بذل ءالسئن-ءالسئن قاراپ قويئپ وتئردئ. بذعان باقئرايعان كوزئمةن اناؤ دا جئلئ قارايتئن سياقتئ. «بذل دا ءبئر مةنةن وتكةن بايقذس-اؤ، ءسئرا!» دةپ ويلادئ جانداؤلةت. «ءيا-ا، قازئر كئمنئث شةكةسئ شئلقئپ ءجذر دةيسئث!».

وسئلاي وتئرئپ جانداؤلةت كورشئسئنة:

- ءوزئث وسئ قالانئث تذرعئنئسئث عوي..، - دةدئ تئكتةي قاراپ.

- ءيا-ا! وسئندا تذرامئن! - دةدئ كوستيا ءبئرتذرلئ تاثعالعانداي كةيئپتة كوزئ دوثگةلةنة ذلعايئپ، اؤزئ بذرتيا سويلةپ، - وسئندا تؤعانمئن، ءتئپتئ.

جانداؤلةت اقئرئن باسئن يزةدئ. «ءيا-ا، بذلاردئث ءبارئ وسئندا تؤعان، وسئندا تذرادئ. ءبئز عانا قاثعئپ جذرگةن». اؤئر دةم الا كذرسئندئ.

- جان! - دةدئ ءبئر ؤاقئتتا كوستيا ةسئنة بئرنارسة تذسكةندةي جينالئثقئراپ وتئرئپ. - قيئنسئنباساث ساعان ءبئر جذمئستئث ءجونئن ايتايئن.

وي قذشاعئندا وتئرعان جانداؤلةت سةلت ةتئپ باسئن كوتةرئپ الدئ.

- بذل ءوزئ ذلكةن ءوندئرئستئ قالا ةدئ عوي، - دةدئ كونستانتين، - سوأةتتئث كةزئندة دذرئلدةپ-اق تذردئ. اليؤمينيي وثدةؤ زاؤئتئ، ماشينا جاساؤ زاؤئتئ دةيسئث بة، بذكئل قالا حالقئ كذنئ-ءتذنئ سوندا جذمئس ئستةيتئن. قازئر سول زاؤئتتار قاثئراپ قالعان. جذرتتئث ءبارئ جذمئسسئز، كورئپ وتئرسئث. سول دذنيةنئث كةث-مول، ةركئن كةزئندة تالاي نارسة ئسئراپ بولدئ عوي. ةندئ سونئث پايداسئ دا ءتيئپ جاتئر. زاؤئتتان شئققان مةتالل قالدئقتارئن جيناپ وتكئزئپ كذن كورئپ وتئر بئرةؤلةر.

جانداؤلةت ةلةثدةپ قالعانداي بولدئ.

- ءيا، سولاي، - دةپ كوستيا ءسوزئن ناقتئلاي ءتذستئ. - كةزئندة سول قالدئقتاردئ كةرةكسئز عئپ، سوناؤ قالا شةتئندةگئ قوقئسقا اپارئپ توگة بةرگةن عوي. ةندئ ولار ئسكة جاراپ جاتسا كةرةك.

- ا-ا! ونئ قايدا وتكئزةدئ سوندا؟ - جانداؤلةت قئزئعا سذرادئ، - جيناعاندا... قالاي ةكةن ءوزئ؟..

- دذكةن سياقتئ قابئلدايتئن جةر اشئپ قويعان عوي. كةلةلةپ، ولشةپ الادئ. ءار ءتذرئنئث ءوزئنئث باعاسئ بار.

- ة-ة-ة. مئناؤ ويلاناتئن نارسة ةكةن. قالادان الئس پا، قالاي؟..

- الگئ قوقئس توگةتئن جةردئ ايتاسئث با؟ ونشا الئس تا ةمةس. قالانئث شةتئ، اأتوبؤس بارادئ.

- ادام كوپ باراتئن شئعار ونداي بولسا، - جانداؤلةت شئنداپ قئزئعا باستادئ.

- العاش كوپ بولعان، - كوستيا قاباعئن تذية باسئن شايقادئ، - بئرئنةن-ءبئرئ ةستئپ، قاپتاعان بولاتئن. قازئر، نةگة ةكةنئن ازايدئ. ونئث ذستئنة اؤةلدة بةتئندةگئلةردئ الؤ وثاي بولدئ. ول كةزدة جاز ةدئ. قازئر كذز. كذن سؤئق، جاثبئر، لايساث دةگةندةي. قازؤ كةرةك، قوپارؤ كةرةك. وثاي جذمئس ةمةس. سوندا دا قايتةدئ، كذنكورئس ءذشئن بارادئ...

- ءوزئث بارئپ كورئپ پة ةدئث؟

- جئگئتتةرمةن ئلةسئپ بارعام، بئر-ةكئ رةت. جاز كةزئندة...

- ةندئ قالاي؟ بئرگة بارمايمئز با؟..

- بئرگة بارعاندا،.. - كوستيا ويلانعانداي بولئپ وتئرئپ، - ةرتئپ بارئپ ساعان كورسةتؤگة بولادئ، - دةپ كئبئرتئكتةپ قالدئ.

نةگة تذيتكئلسئپ وتئر دةگةندةي جانداؤلةت وعان تئكتةي قاراپ قالئپ ةدئ، ونئسئن سةزة قويعان كوستيا:

- مةن قاتتئ-قايئرئم جذمئسقا جارامايمئن عوي، جان. اياق اؤئرادئ. مذگةدةكپئن، - دةپ وث قولئن ذستةلدئث استئنا ءتذسئرئپ، اياعئن ذستاعانداي بولدئ.

- ءئم-م، - دةدئ جان ويلانعانداي بولئپ وتئرئپ، - مةن بارئپ كورةيئن...

* *

سول كذننئث ةرتةثئنة كونستانتين جانداؤلةتتئ ةرتئپ اپارئپ، قوقئس كارةرئنة «ورنالاستئرئپ» قايتتئ. جذمئسقا جانئن سالدئ بذل. ةرتة تذرئپ بارئپ قذلشئنا كئرئسكةن جانداؤلةت ءذش كذن قاتارئنان ولجالئ بولدئ. اليؤمين دة، قالايئ دا، مئس تا تاپتئ. ول كةزدة كذن جئلئ، كارةرگة كةلؤشئلةر كوپ بولاتئن. سولارمةن بئرگة بارئپ وتكئزدئ. قولئنا قارعا تئشتئ دةگةن وسئ. اجةپتاؤئر كوثئلئ جايلانعانداي بولئپ قالدئ.

بارئنةن بذرئن بازار توثئرةگئنةن كةتكةنئنة قؤاندئ. العاش ويلاماعان ةدئ. بذل كةلگةن جةرگة باسقالار دا كةلةدئ ةكةن. ءبئردئ-ةكئلئ تانئستار دا كةزدةسئپ قالعان بازاردان. اؤةلدة ولاردان قاتتئ قئسئلئپ، كئرةرگة تةسئك تاپپاي ذيالاتئن. بئردة بذنئ جاقسئ بئلةتئن بئرةؤدئ كورئپ قالدئ. بذل جئميئپ وعان قاراي جذرگةن. قئزئق! الگئ مذنئ بايقاپ قالئپ ارئ بذرئلئپ، جئلئستاپ كةتكةنئ. جانداؤلةت اث-تاث بولئپ تذرئپ قالعان. «ءئم-م، - دةگةن ئشئنةن، - قاشتئثدار عوي. قاثعئپ قالعان ادامدئ قايتةمئز دةدئثدةر عوي. ءپئشتؤ. سةندةر دة كةرةك ةدئثدةر ماعان. مةن دة قارامايمئن سةندةرگة». ءسويتئپ جذرگةندة... جاقسئ بولدئ قايتا... «جاقسئ ءيت ولئگئن كورسةتپةيدئ» دةگةن. وسئنئث ءوزئ دذرئس. تانئمايتئن جةردة كئمنئث شاتاعئ بار دةيسئث مةندة...

جازداي كةلئپ بذل جةرگة ابدةن ذيرةنئپ، وزدةرئنشة قؤلانئپ العاندار دا بار ةكةن. سوندايلاردئث ءبئر-ةكةؤئمةن تانئسئپ، ءبئراز ؤاقئت بئرگة دة ءجذردئ. العاشقئ تابئستارئن ولارعا جؤئپ تا بةردئ. ال كونستانتينمةن ءتئپتئ باؤئر باسئپ، سول ا دةپ تانئسقان كذننةن باستاپ، سونئث ذيئندة بئرگة تذرئپ جاتئر. ول دا ءبئر ازئپ-توزعان بايقذس كورئنةدئ. بازاردئث تذبئندة ءبئر بولمةلئ ءذيئ بار ةكةن، ايتةؤئر. «سول كذنئ» ةكةؤئ ءبئرئن-ءبئرئ سذيةمةلدةپ ءتذن جارئمدا ارةث كةلگةن. سودان بةرئ سول ذيدة. جانداؤلةت ةرتة تذرئپ، ءبئر ستاقان قارا شايئن سوراپتاپ وتئرئپ ئشةدئ دة شئعئپ كةتةدئ. قاس قارايا ذيگة ءبئر-اق ورالادئ. كةيدة ساؤ، كةيدة شالا ماس كذيئندة كوستيا جاتادئ. العاشقئ كذندةرئ تابئسئن جاسئرماي، قؤانا ايتئپ كةلئپ بذعان دا جؤئپ بةرگةن. ول ءماز بولئپ، قئزئثقئراپ وتئرئپ، وي ءبئر سويلةيدئ دةيسئث. مئجئما بولعاندا ايتپا ةندئ، ناعئز كوكمئلجئثنئث ءوزئ. جانداؤلةت جالئعايئن دةدئ. ايتةؤئر، ءسوزئنئث اراسئندا «وسئندا تذرا بةر، ةكةؤمئزگة جةتةدئ» دةپ قويادئ. بذنئث كوثئلئنة وسئ ءسوز مةدةؤ.

كذن سؤئتا باستاعاندا ويلاماعان جةردةن ءبئر وقئس وقيعا بولدئ كارةردة. ءتذس اؤعان مةزگئل بولاتئن. تاثةرتةثگئدةي ةمةس، كارةردة ادام از قالعان. ءار جةردة بئرةن-ساران بئرةؤلةر ءجذر. ال ءتذس مةزگئلئندة تاماققا وتئرعان ءبئر توپ ورئندارئنان ءالئ قوزعالار ةمةس. دابئر-دذبئر داؤئستارئ دا انئق ةستئلئپ قالادئ. بارا-بارا داؤرئققان، ةلئرگةن ذندةرئ قاتتئراق، ةركئندةؤ شئعئپ، ءبئر-ةكةؤئ ورئندارئنان ورة تذرةگةلئپ، جذلقئلاسئپ تا قالعانداي بولادئ. مذنئث ءبارئن كوزكورئم جةردةن جانداؤلةت بايقاپ وتئر. «ة-ة، كةشةگئ ةلئرگةن ةكةؤئ اقئرئ قويماعان ةكةن-اؤ» دةپ ويلادئ بذل. ياپئراي، وسئ جةرگة كةلئپ تة ءبئرئن-ءبئرئ اثديدئ. ذرئ ءيتتئث ارتئن سذق ءيت جالايدئنئث كةرئ. نة دةگةن سذمدئق!..

كةشة بذرئننان كةلئپ جذرگةن جئگئتتةردئث ءبئر-ةكةؤئ مئس وتكئزئپ شالا بايئپ قالعان. «الگئ سؤماثداعان ةكةؤئنئث ئزدةگةنئ سول، بذگئن كةؤ-كةؤدئث استئنا العان-اؤ، شاماسئ. ساسئق أينوعا باسئپ جاتئر-اؤ!» ايتقانئنداي داؤدئرلةپ وتئرئپ الگئلةر بئت-شئت توبةلةستئ باستاپ كةپ جئبةرسئن. الدئمةن شوشاثداپ شئعئپ، ةكئ-ذشةؤئ ءبئر-بئرئمةن جذدئرئقتاسئپ قالدئ. ءبئر-ةكةؤئ اجئراتپاق بوپ جارماستئ. سويتة-سويتة بارئپ ءبارئ دذرك كوتةرئلئپ، قئم-عؤئت قويعئلاستئ دا كةتتئ. ءبئرئ قذلادئ. ءبئرئ قاشتئ. ءبئرئ قؤدئ. ارئ قاراي قاس قارايئپ كةتئپ، جانداؤلةت ذيگة قايتقان. قئزئقتئث كوكةسئ ةرتةثئندة بولدئ. ساسكة كةزئندة ةكئ-ءذش پوليسةي كةلئپ كارةردةگئلةردئث ءبارئن جيناپ-تةرئپ الئپ كةتسئن. جانداؤلةت تة سولاردئث ئشئندة. سودان نة كةرةك، ءبارئن باستان-اياق تةكسةرئپ، كئمنئث قايدان كةلئپ، نة ئستةپ جذرگةن ادام ةكةندةرئن حاتتاپ، ءبئر-ةكةؤئن الئپ قالئپ، كوپشئلئگئن بوساتئپ قويا بةرةدئ. جاي جئبةرمةي، «كارةرگة بارمايسئثدار، ةندئ ول جاققا جولاماثدار»، دةپ قاتتئ ةسكةرتةدئ.

سالئ سؤعا كةتئپ، ةكئ كذن ذيدة جاتتئ جانداؤلةت. ارئ اؤناپ، بةرئ اؤناپ، ءتئپتئ قولئ الدئنا سئيمادئ. باسقا باراتئن جةر تاعئ جوق. بذل جذمئسقا جاثادان ذيرةنئپ كةلة جاتئر ةدئ. ءذشئنشئ كذنئ «نة دة بولسا تاؤةكةل» دةپ كارةرگة قايتا كةلدئ. ةلةؤسئزدةؤ كةلئپ، ءبئر ويپاثداؤ جةرگة ءتذسئپ ذيرةنشئكتئ جذمئسئنا كئرئستئ. بذرئنعئداي ةمةس، شئندئعئندا ادام ازايعان. ونئث ذستئنة كذن دة سؤئتتئ. ءوزئ قذساپ، ءار جةردة ءبئر جالعئز-جارئم بئرةؤلةر ءجذر. ولاردئث ةشقايسئسئنا جاقئنداماي، جانداؤلةت وزئمةن-ءوزئ وقشاؤ ءجذردئ. پالةسئنةن اؤلاق. ةشكئمنئث كوزئنة تذسپةيدئ، ةشكئممةن سويلةسپةيدئ. تاثةرتةث كةلئپ، قاس قارايا شئعئپ جولعا تذسةدئ.

كذن وتكةن سايئن كذزدئث قارا سؤئعئ قاقاپ بارادئ. ئزدةگةن نارسةث دة وثايلئقپةن تابئلا قويمايدئ. تئشقانشئلاعان ءونئمسئز تئرشئلئك. ةرئنبةسةث قذر قول قايتپايسئث، ايتةؤئر. ازدئ-كوپتئ بذيئرعان ءناپاقاثدئ الاسئث. سوثعئ كذندةرئ مئس اتاؤلئ ءتئپتئ تاپتئرماي قويدئ. تذرتئنةكتةيدئ، تذرتئنةكتةيدئ. ذمئتتةنةدئ. سول باياعئ ازئن-اؤلاق اليؤمين، قالايئ، ذساق-تذيةك جئلتئراقتار. ولمةستئث كذنئ. تاستاپ كةتؤدئث تاعئ ورئنئ جوق. تاستاعاندا قايدا بارادئ؟! بازارعا ما!؟ بازارئ قذرئسئن! كوردئ عوي ونئ... كذن بولسا مئناؤ...

تاثةرتةثنةن بةرئ تئثباي قيمئلداعان جانداؤلةت ءذه دةپ وتئرا كةتتئ. كةيدة ءوزئن تؤرا التئن ئزدةؤشئلةر سياقتئ سةزئنةتئنئ بار. ولار دا وسئلاي ةرئنبةي-جالئقپاي، تاؤ-تاستئ ارالاپ، جةر قازئپ، تاس قاشاپ تذرتئنةكتةيدئ دة جذرةدئ. قازئرگئ زاماننئث التئنئ - مئنةكي مئس بولدئ. ونئ تابؤ دا قيئننئث قيئنئ ةكةن. «مئس تا التئن، جةز دة التئن» دةگةن ءان بولؤشئ ةدئ. سول ايتقانداي مئس تا التئن بوپ تذر. ال، التئن بولعان سوث ول اياعئثنئث استئندا، وثاي جةردة جاتا ما ةكةن. تاپتئرمايدئ. سوندا دا بذل كذدةرئن ذزبةيدئ. «ءوزئ التئن بولسا وپ-وثاي تابئلا قويؤشئ ما ةدئ» دةپ ءوزئن-ءوزئ جذباتادئ. «قاي زاماندا دا التئن تابؤ وثاي بولماعان» دةپ قيالعا بةرئلةدئ. ءيا-ا، التئنئث وثاي ةمةس. تابئلؤئ دا قيئن. التئنئ كوپ ادام باي. باقئتتئ. التئنئث جوق بولسا ةشكئم ةمةسسئث. كةدةي-سورلئنئث ءبئرئسئث. ادام بالاسئ ومئرگة كةلگةن سوث بايلئققا كةنةلئپ، باقئتتئ بولعئسئ كةلةدئ. ول ءذشئن نة ئستةؤ كةرةك؟! التئن تابؤ كةرةك. ءيا، بولماسا سول التئنعا بارا-بار ءبئر اسئل نارسةگة قولئ جةتؤ كةرةك ةكةن. ول نة نارسة، قانداي اسئل سوندا؟ مئسالئ، مئنا - مئس. جانداؤلةت مئرس ةتئپ كذلئپ جئبةردئ. ءدال قازئر تؤرا التئنداي بوپ تذر عوي ءوزئ دة. مئنا جةردةن شئعا كةلسة، التئن تاپقاننان ارئ قؤانار ةدئ، شئركئن! سونئث ءوزئ تابئلماي شارشاتئپ تذرعان جوق پا، سورلاتقاندا. سوندا التئنعا بالانعان نارسةنئث وسئلاي قئمباتتاپ، قول جةتپةسكة اينالئپ كةتةتئن بولعانئ عوي. سولاي عوي. ايتپةسة، وسئ مئس دةگةنئث كةشة عانا كورئنگةن جةردة جاتپاؤشئ ما ةدئ! كئم كةرةك قئپ ةدئ؟! ةندئ، مئنة، تاؤئپ كور... دذنية-اي، دةسةثشئ! وسئلاي التئن ئزدةپ،.. وي، قذداي-اي، مئس ئزدةپ، قوقئستئث اراسئندا جذرةمئن دةپ ويلاپ پا ةدئ...

التئن دةمةكشئ، ءبارئ وسئ التئندئ تابا الماعاندئقتان، ونئث جوقتئعئنان... التئنئث بولسا نةمةسة ئزدةگةندة سول التئنعا قولئث جةتسة... شئركئن-اي، دذنية باسقاشا بولار ةدئ. نة كةرةك، ةكئنئث ءبئرئنئث الاقانئنا تذسة سالاتئن وثاي-وسپاق نارسة ةمةس سياقتئ التئن دةگةن. سولاي دةگةنمةن، ءاي، قايدام!.. دذنية ادئلةتسئزدئككة تذنئپ تذر-اؤ! قاراپ وتئرساث، سول التئنعا بئرةؤ قينالماي-اق قارئق بوپ جاتئر. ال ةندئ بئرةؤ، مئسالئ مةن سياقتئلار ءومئر بويئ سول التئندئ كورمةي دة ءوتؤئ مذمكئن... ايتپةسة، بذل كئمنةن كةم ةدئ؟ كئمنةن سورلئ ةدئ؟.. ةل قاتارلئ وقؤ ءبئتئردئ. ذيلةندئ. قئزمةت ئستةدئ. بئرةؤدةن كةيئن، بئرةؤدةن ئلگةرئ دةگةندةي، ءومئر-تئرشئلئك ءوز ارناسئمةن ءوتئپ جاتتئ...

* *

دذنية وزگةرئپ، ءوندئرئس توقتاپ، مةكةمة بئتكةندة قئرقاي قئسقارتؤ باستالعاندا، باستئعئمةن بذرئننان قئرباي كةلئپ جذرگةن جانداؤلةت جاق اشپاستان جذمئسئن تاستاپ، كةثسةسئن جاؤئپ جذرة بةرگةن. ءوزئ دة وسئنداي ءبئر پالةنئث جاقئنداپ كةلة جاتقانئن سةزةتئن. ءوز بؤئنا ءوزئ سةمئرئپ، توپاستئعئن تئك مئنةزئمةن، جاساندئ ءجذرئس-تذرئسئمةن جاؤئپ، توثئرةگئنة كئسئمسئنئپ كورئنةتئن باستئعئ مذنئث ءئستئ ذرشئقشا يئرةتئن قابئلةتئن، ذجئمداعئ ذيئرئلگةن بةت-بةدةلئن قئزعانئپ، ءجونئ جوق تئرناق استئنان كئر ئزدةپ، قئرئستانئپ جذرةتئن. قاشانعئ شئداسئن. ءبئر-ةكئ رةت سوزگة دة كةلئپ قالعان جانداؤلةت. ودان سايئن ءتئسئن باسئپ، سويلةي الماي، تذتئعئپ قالؤشئ ةدئ باستئعئ. مئنا قئسقارتؤ وعان وثئنان ورايلاسقان وثتايلئ ءئس بولدئ. تئستةنئپ وتئرئپ: «قئسقارتؤ باستالدئ. شتاتتئ شاعئندايمئز. ءبولئمدئ تاراتامئز» دةپ كةلئپ بذعان قادالا قاراعان. جاعدايدئ ةستئپ-ءبئلئپ جذرگةن جانداؤلةت بئردةن ءتذسئندئ. «جالعئز بذعان كةلگةن كةز ةمةس قوي. كوپپةن كورگةن ذلئ توي. قذداي ولتئرمةس، كورةرمئز. ءبولئم باستئعئنداي ءبئر جذمئس تابئلار» دةپ ويلاعان. ايتةؤئر قولئنان ءئس كةلةتئنئنة سةنئمدئ ةدئ.

ءبئراق بذل ويلاعانداي وثاي وسپاقتان جذمئس تابئلا قويمادئ. تارئلعان زامان ودان ارئ قؤسئرئلا ءتذستئ. قاي جةرگة بارسا دا قئسقارئپ جاتقان دذنية. تاؤسئلئپ، سؤالئپ بارا جاتقان ءبئر نارسة ايتةؤئر. ءوستئپ جذرگةندة ءبئر جئل وتة شئعئپتئ ارادا. جذمئس ئزدةگةن جانداؤلةتتئث بارماعان جةرئ، اشپاعان ةسئگئ قالمادئ. كةزة-كةزة تابانئنان تاؤسئلدئ. ةشنارسةنئث ئثعايئ كةلمةدئ. ءتئپتئ ذشئعئنان ذستايتئن ءذمئت جئلتئرامايدئ-اؤ.

تاؤئ شاعئلئپ، ذنجئرعاسئ تذسكةن جانداؤلةت نة ذيگة، نة كوشةگة سئيمادئ. وزئنةن ءوزئ قئسئلدئ. ءذي-ءئشئ قوثئلتاقسئپ، تئقئرلاي باستادئ. «بذرئندا بولسا سورلئ ةدئ، ءيت قاپقان سوث نة سورئم» دةگةندةي ئزئلداق ايةلئ ودان ارئ «اپ، بالةم، سةنئ مة» دةگةندةي ءشذيئلدئ دةيسئث بذعان. «ومالئپ ذيدة وتئرا بةرةسئث بة، ةندئ؟ قاتئن مةنةن ارئ بولئپ. ئزدة! ءجذر! سذرا! ةلدئث سةندةي ةركةگئ، انة! ءبئر جذمئستان قئسقارسا، ةكئنشئ ءبئر جةرگة بارئپ تذرا قالادئ. ةكئ-ءذش جةردة جذمئس ئستةپ جذرگةندةر بار، كةرةك دةسةث. ساعان-اق ءبارئ قذرئپ تذرادئ ةكةن. ئزدةمةيسئث عوي، ئزدةمةيسئث. كوشةگة شئعادئ دا پيأونئ ءئشئپ-ءئشئپ قايتئپ كةلةدئ. ءوستئپ جذرسةث كئم جذمئسقا الادئ سةنئ! جذمئس تابئلماسا، بازارعا شئق! ساؤدا جاسا! تاعئثنان ءتذسئپ قالمايسئث. جذمئس ئستةگةنئثدئ دة كورئپ ةدئك قوي. قاتئن تابئسئث وزئثنةن ارتئلمايتئن. سوندا دا الدةقانداي بولئپ: «مةملةكةتتئك ماثئزئ زور جوبا سئزئپ جاتئرمئز» دةپ شئرةنةتئنسئث. سول ما جذمئسئث؟!»

مئيئ اشئپ كةتتئ جانداؤلةتتئث. جانئ شئرئلداپ ءوزئن قويارعا جةر تاپپاي قينالادئ. ذيقئ قاشئپ، تذنئمةن اهئلاپ-ؤهئلةپ دوثبةكشئپ شئعادئ.

«باسقانئ قايدام، ءاي، سةن ريزا بولا قويماسسئث ةشنارسةگة. تويئم دا، ئنساپ تا جوق قوي سةندة!» دةپ بذنئ جةلكةلةؤگة قذدايئ بةرگةن ايةلئنة زئعئردانئ قاينايدئ. ءبئراق نة ئستةيدئ؟ توبةلةسة مة؟ قذداي ساقتاسئن. تذسئنبةيتئن ادامعا ءسوز دة، تاياق تا وتپةيدئ. وعان كوزئ جةتكةن. ءتئپتئ، كةشةگئ دذنيةنئث كول-كوسئر كةزئندة دة ةشنارسةنئ كوردئم، تويدئم دةگةن ةمةس بذل. الگئندةي ءسوزدئ ول بذرئن دا، ةل امان، جذرت تئنئشتا-اق ايتاتئن. ابدةن زارةزاپ بولعان جانداؤلةت «پالةدةن ماشايئق قاشئپتئ» دةپ ايةلئنة ةشنارسة دةمةي، اثگئمةدةن قاشئپ، اؤلاعئراق جذرؤگة تئرئساتئن بولدئ. ءبئراق بذل ذندةمةگةن سايئن ايةلئنئث، بذرئنعئ بذرئنعئ ما، ادئراثداؤئ، ةدئرةثدةؤئ، ءجونئ جوق قاعئتئپ ءتيئسؤئ، قئر كورسةتؤئ كوبةية ءتذستئ. بذل بايقاپ ءجذر. «مةن جذمئس ئستةپ، اقشا تاؤئپ ءجذرمئن. سةن ارامتاماقسئث» دةيتئن سياقتئ. بذرئن دا ةركئن جذرةتئن ول، ةندئ ءتئپتئ ءاي دةيتئن اجة، قوي دةيتئن قوجا جوقتاي ءوزئن ءوزئ تئم جوعارئ ذستاپ كةردةثدةيتئندئ شئعاردئ. ءجذرئس-تذرئسئ، سويلةگةن ءسوزئ، ةث اياعئ تةلةفونمةن تئلدةسؤئنة دةيئن ءوزئن ءوزئ عانا بئلةتئن ءبئر مئعئمدئق اثعارئلادئ. سةن كئمسئث دةگةندةي بذنئ كوزگة دة ئلمةيدئ. ول ول ما، ةرتة كةتئپ، كةش كةلةتئندئ شئعاردئ. بذعان ءتئپتئ، ذيدة بارسئث با، جوقسئث با، ؤاقئتئمةن تاماق ءئشتئث بة، ئشپةدئث بة دةپ تة كوثئل بولمةيتئن بولدئ.

ة-ة، «قذلان قذدئققا قذلاسا، قذرباقا قذلاعئندا وينايدئ» دةگةن وسئ دا. ءوزئن قذلان دةمةي-اق قويسئن، ءبئراق ةر-ازامات دةگةن اتئ بار ةمةس پة! ءبئر شاثئراقتئث باس يةسئ اتالادئ عوي. وسئنشا قورلاؤعا بولا ما؟! وسئنشالئق قادئرئم كةتةدئ دةپ ويلاپ پا ةدئ جانداؤلةت. وسئنئث وسئندايئنان تالاي تولقئعان دا. قانشا قينالعانئمةن ءوزئن سابئرعا جةثدئرةتئن. ءوز تذياعئ قئزئن ويلاپ جذرةگئ ةلجئرةيتئن. ةرتة تذرئپ بالا باقشاعا ءوزئ اپارئپ، ءوزئ الئپ قايتاتئن ةدئ. كةيئن مةكتةپكة دة ءوزئ الئپ باردئ جةتةكتةپ. اتا-انالار جينالئسئنا دا تةك ءوزئ قاتئساتئن. كونسةرتتةر مةن تةاترلارعا اپاراتئن.

بذگئندة سول قئزئ مةكتةبئن ءبئتئردئ. ستؤدةنت اتاندئ. قذدايعا شذكئر، امان بولسئن. كوز قؤانئش بالا دةگةن. ءوزئ بولسا اكة-شةشةسئنئث قذدايدان سذراپ العان جالعئز بالاسئ ةدئ جانداؤلةت. ةندئ مئنة، ءالئ دة سول جالعئزدئق. ذيلةنئپ، ءتذتئن تذتةتئپ، كةرةگةمدئ جايام، ذيةلمةلئ-سذيةلمةلئ ذيةلمةن بولامئن دةپ قيالدايتئن... قايدا-ا... بولعئزباسئث بولعئزباس... جةر ورتاسئ كوكتوبة يةك استئندا. جئلدار شئركئن جئلجئپ وتة شئعئپتئ...

ادةتتةگئدةي زئليقا كةشئگئپ، جانداؤلةت قئزئ ةكةؤئ كةشكئ تاماق ءئشئپ وتئرعان. قورئققان بذرئن جذدئرئقتايدئ دةگةندةي، قورقا قويماعانمةن، الدئن-الا ساقتئعئ ما، ايتةؤئر ول ءتذرئ ءورت سوندئرگةندةي سذرلانئپ، الاق-جذلاق ةتئپ تيئسة كةلدئ. ةشنارسة دةمةسة دة جانداؤلةت تة شئتئنا جاقتئرماي قاراعان. سول-اق ةكةن، زئليقا جذلئپ العانداي:

- نةمةنة؟ الا كوزئثمةن قارايسئث! ءبارئمئز ومالئپ ذيدة وتئرعاندا، بئرةؤ بئرنارسة اكةپ بةرة مة! ذيدة وتئراتئن باياعئ زامان جوق. جذرتتئث ءبارئ جانتالاسئپ، اقشا تابؤدئث جولئندا جذلئنئپ ءجذر. وتئرعان سةن-اق وتئر! ءبئز دة ءبئر تئرلئك جاساساق پا دةپ ءار جةرگة بارئپ، سويلةسئپ..، ءويتئپ-بذيتسةك دةيمئز! - دةپ دذرسة قويا بةردئ. ةكپئنئنةن ذرتتاپ العانئ دا بايقالادئ. سونئث ءبارئن بئلدئرتپةي جؤئپ-شايعانئ ةكةنئن جانداؤلةت ءتذيسئندئ. جئنئ قوزئپ-اق تذر. ول سويلةي ءجذرئپ اس ذيگة كئردئ. بئردةن بارئپ گازدا تذرعان كاستريؤلدئ اشتئ:

- نة بذل! ذيدة جاتقان ارامتاماق ادامعا سونشا تاماق جاساپ... كئشكةنتاي ةتتئ تذگةل تؤراعانسئث با؟! - دةدئ قئزئنا. ةشكئم ذندةگةن جوق. ءتذسئن سؤئتا ءتذسئپ: - ساباعئثدئ وقئدئث با؟ - دةپ الارا قارادئ. ادةيئ ئستةپ جذرگةنئن جانداؤلةت سةزئپ-اق وتئر. ةشكئمدئ بةتئنة كةلتئرمةؤدئث امالئ.

بذنئمةن ءسوز تالاستئرؤدئث بوسقا جذيكة توزدئرؤ ةكةنئن تذسئنگةن بذل ءذن-ءتذنسئز ورنئنان تذرا بةردئ. ءوز ذيئندة ءوزئ ارامتاماق اتانعانئنا قانئ قارايئپ، زئعئردانئ قاينادئ. ءبئراق نة ئستةي الادئ. ذرئپ-سوعؤدان نة شئعادئ. وسئنداي قئلئقتارئنان نةشة دذركئن قول جذمساعان كةزدةرئ دة بولعان. تذزةلئپ كةتكةن زئليقا كورئنبةيدئ. قايتا ودان سايئن ةرةگئسئپ، بةتئثدئ تئرناپ الارداي ورشةلةنة تذسةتئن. ةندئگئسئ مئناؤ. ءسال جذقارعان وسال تذسئثدئ «ءساتتئ» پايدالانؤئن كورمةيسئث بة؟!

ءسويتئپ زئليقا بذعان ايتارئن ايتتئ. «ارامتاماقسئث» دةدئ. «مةن ذلكةن تئرلئك جاساپ ءجذرمئن. مةندة ةشكئمنئث شارؤاسئ جوق. ءوزئمدئ ءوزئم بئلةمئن. ةرتة كةتةمئن، كةش كةلةمئن» دةگةندئ زئلدةنئپ تذرئپ ءبئلدئردئ. شئندئعئندا وسئلاي بولدئ. بذرئنعئداي ةمةس، ءجذرئس-تذرئسئ وزگةردئ. نة تةلةفوندا تئنئم جوق. كذنئ-ءتذنئ ايةلئ دة، ةركةگئ دة تةك زئليقانئ سذرايدئ. قاندايلئق قاربالاس جذمئس ةكةنئن كئم ءبئلسئن، ايتةؤئر كورةتئن، اقئلداساتئن، كةزدةسئپ بئرگة باراتئن بولئپ سويلةسةدئ دة جاتادئ. جانداؤلةت تةلةفوننئث شئرئلئنان زارةزاپ بولئپ، ابدةن جذيكةسئ جذقاردئ.

بارا-بارا الگئ سويلةسؤشئلةر ذيگة كةلة باستادئ. بئتپةيتئن اثگئمة، تاؤسئلمايتئن كةلئسئم-شارت. ةندئ بئرةؤلةر ةكئ كةشتئث اراسئندا كةلئپ زئليقانئ ذيدةن الئپ كةتئپ ءجذردئ. سودان ءتذن ورتاسئندا، كةيدة ءتئپتئ تاث اتا ءبئر-اق ورالاتئن.

وسئنداي ئردؤ-دئردؤلئ، داثعازالئ، دابئرالئ تئرشئلئكتةن جانداؤلةت ابدةن شارشادئ. ايةلئنة دة كوثئلئ قالئپ ءبئتتئ. بئردة، «بذل نة؟ نة جاساپ ءجذرسئث؟» دةگةنئ بار. زئليقا باسئنا قول اپارتپاي، شاپشئپ شئعا كةلدئ: «نة بولدئ؟! ويناپ ءجذر عوي دةيسئث بة؟! نةمةنة، مةنئ تةكسةرةيئن دةپ پة ةدئث! ءوزئثنئث قولئثنان تذك كةلمةي مة، جات وسئلاي! مةندة جذمئسئث بولماسئن! سةن نة بئلةسئث؟! دذنيةنئث قئمباتتاپ جاتقانئ مئناؤ. گاز، سأةت، ةث اياعئ قذدايدئث سؤئنا دةيئن اسپانداپ بارادئ!..» دةپ ءبئراز بذرقئلداپ باسئلعان. «قذرئسئن. قويشئ» دةگةن دة قويعان بذل. ءبئراق قاشانعئ شئدايدئ. بارا-بارا ذيگة قونبايتئندئ شئعاردئ زئليقا. كةيدة ءتئپتئ، ايةل-ةركةگئ ارالاس بئرةؤلةردئ ةرتة كةلئپ، دؤئلداسا ءئشئپ ذزاق وتئراتئن بولدئ. بذعان كورسةتكةن قئرئ ما، ةكئ-ذشةؤئ جينالئپ الئپ كةيدة بذرقئراتئپ اقشا سانايدئ. الدةكئمدةرگة تةلةفون سوعئپ، جارقئن-جارقئن داؤئسپةن كذلة سويلةسئپ ذزاق وتئرادئ. كةيدة بئرةؤلةرگة اياق استئنان تةلةفون شالئپ، تةز جينالئپ شئعئپ كةتةدئ. ذيدة كذيةؤئم وتئر-اؤ دةگةن نارسة، ءتئپتئ ويئنا كئرئپ-شئقپايدئ.

زئليقانئث وسئلاي جذرئسئنة دة، ءاي، جارتئ جئلدان اسئپ قالدئ-اؤ! «ياپئراي، تئم ةركئنسئپ كةتتئث. قايدا اپارئپ سوعار ةكةنسئث؟! قذداي اماندئعئن بةرسئن، ايتةؤئر!» دةپ تاؤسئلا كذرسئنةدئ جانداؤلةت. ءتئپتئ سويلةسؤدئ قويعان.

... ءبئر كذنئ زئليقا ةرتة كةتةتئن ادةتئنةن جاثئلئپ، ورنئنان تذرماي، كذنئ بويئ جاتئپ الدئ. بةزئلدةي شئرئلداعان تةلةفونعا دا قئسقا-قئسقا جاؤاپ بةرئپ تاستاي سالادئ. ءارئ-بةرئ بولماعان سوث، تةلةفون سئمئن تذبئنةن اجئراتئپ تاستادئ. ءبئر وزگةرئس بولعانئن سةزدئ جانداؤلةت. «ةندئ قاشانعئ سايران سالادئ؟! كذندة توي بولا بةرمةيتئن شئعار!» دةپ ويلادئ. زئليقا سودان ةكئ كذن ذيدةن شئققان جوق. ءتذرئ قاشئپ، ءوثئ بذزئلئپ كةتكةن. شاشئ دودا-دودا. جئلاعان سياقتئ ما قالاي؟! تةلةفون قوثئراؤئ دا سيرةكسئپ قالعانداي بولدئ. بذل سايابئرسؤ ءبئراق ذزاققا سوزئلمادئ. ذزاتپاي بذرئنعئدان ارئ نةشة ءتذرلئ شذعئل دا وكتةم قوثئراؤلار شالئنا باستادئ. ءبارئ سول باياعئ زئليقانئ سذرايدئ. ال ول بولسا بئرةؤئمةن سةلقوس سويلةسسة، ةكئنشئسئمةن ذرسئپ الا جونةلةدئ. كةيبئرةؤئمةن سويلةسپةي تاستاي سالادئ.

وسئنداي ئثعايمةن دة كذندةر ءوتئپ جاتتئ. زئليقادا بذرئنعئ كذلكئدةن ءئز قالماعان. اشؤلئ. كةي كذندةرئ، ءتئپتئ ذرةيلئ دة كورئنةدئ. بذرئنعئداي تةلةفون قوثئراؤئنا تذرا جذگئرمةي، ةلةث ةتة قالئپ، ويلانئپ بارئپ كوتةرةدئ ترؤبكانئ. سوثعئ كةزدةرئ الماي، قاشقالاقتايتئنداي دا ءبئر ئثعايسئزدئق سةزئلئپ قالادئ. ءبئر ؤايئم، قازئلعان مازاسئزدئق بايقالادئ. ةندئ ذيگة ئزدةپ كةلؤشئلةر كوبةيدئ. ايةل-ةرئ ارالاس ةسئكتئ قوثئراؤلاتادئ دا تذرادئ. اؤةلدة زئليقا ةسئك اشئپ، ولاردئ ذيگة كئرگئزئپ ءجذردئ. كةيئندةپ كةلؤشئلةردةن جاسئرئنئپ قاشاتئنداي سئثاي بايقاتتئ. بايقاماي كةيدة ةسئكتئ اشئپ قالساث، بئتپةس داؤعا قالدئم دةي بةر. بارا-بارا ةسئككة زئليقادان باسقا ةشكئم جولامايتئن بولدئ. ءبارئن ءوزئ بئلةدئ. كوبئنة اشپاؤعا تئرئسادئ. بذل نة سوندا؟! كئمنةن قاشادئ؟ نةگة جاسئرئنادئ؟! ءتئپتئ كئرئپ-شئعؤدان جاسقاناتئن سياقتئ. ءبئر بالةگة شئرماتئلعان بولدئ. ةندئ سودان قالاي قذتئلؤدئ بئلمةي، قينالئپ جذرگةندةي. ءبئر كذنئ ئثعايئ كةلئپ قالئپ جانداؤلةت: «نة بوپ جاتئر؟ نة جاعداي ءوزئ بذل؟ مئنا كئسئلةر نةعئپ كةلئپ ءجذر؟!» دةپ سذراعان. سول-اق ةكةن، ءوزئ جارئلارداي بوپ جذرسة كةرةك. «نة بولؤشئ ةدئ؟! ءبئتتئ ءبارئ! قذرئدئ! تيپئل بولدئ!» دةپ زئليقا باجئلداپ، ايقايلاپ الا جونةلدئ. «ماعان ةشتةثة ايتپا» دةگةندةي قولدارئن كوتةرة سةرمةلةپ، ازار دا بةزةر بولدئ. جانداؤلةت جئم قويا قويدئ.

كذندةر ءوتئپ جاتتئ. زئليقانئ ئزدةؤشئلةر كوبةيمةسة ازايعان جوق. ءذي-ءئشئنئث بةرةكةسئ كةتتئ. زئليقادا سول باياعئداي مازا جوق. تةثسةلة سةندةلئپ جانداؤلةت ءجذر. ءبئرؤاق ذيدةن شئعئپ كةتئپ، اؤلاقتا ءجذرئپ-ءجذرئپ قايتادئ. كةيدة ذيگة كوثئلئ تارتپاي، قذدايدئث زورلئعئمةن، باسقا باراتئن جةر بولماعان سوث عانا ارةث كةلةدئ. بارئنةن جالئقتئ جانداؤلةت. قاتتئ شارشادئ. ءبئر كذنئ وسئلاي كةشتةتئپ ورالعان ذيگة. باسپالداقپةن كوتةرئلئپ كةلة جاتئپ ةسئك الدئندا تذرعان ةكئ-ءذش ادامدئ كوردئ. جذرةگئ اتقاقتاي سوعئپ اؤزئنا تئعئلدئ. اؤةلدة بئرةؤلةر شئعئپ كةلة جاتئر ةكةن دةپ ويلاعان. سويتسة سول باياعئ زئليقاعا كةلئپ، سونئ كذتئپ تذرعاندار ةكةن. وزدةرئ قذرالپئ ةكئ ايةل، ءبئر جئگئت. ايةلدةردئث ءبئرئ بئرنةشة رةت كةلگةن، ءجذز تانئس. ءبارئنئث دة تذستةرئ سؤئق، بذنئث سالةمئنة ةرئندةرئن جئبئرلاتئپ قويدئ. «ءالئ ءجذرمئز» دةدئ ءجذز تانئس ايةل. «ءسئز جولداسئسئز با؟» دةدئ ةكئنشئ ايةل. «قايدا ءجذر ءوزئ؟ كةلة مة؟» دةپ گذر ةتتئ جئگئت. قاباعئ قاتؤلئ. شئقشئتئ بذلت-بذلت ةتةدئ. بةلگئلئ جاعداي، قذلاق ذيرةنگةن اثگئمة. جانداؤلةت كذبئجئكتةپ ذندةگةن جوق. ذندةگةندة دة نة ءؤاج ايتارئن بئلمةيدئ. الگئلةردئث اثگئمةلةرئن ةستئگةن سايئن توبة شاشئ تئك تذرادئ. اناؤ ءجذز تانئس ايةلدةن زئليقانئث مئث جارئم دوللار العانئنا جئلدان اسئپتئ. ةكئنشئ ايةل قئتايدان كةلئپ ساؤدا جاسايدئ ةكةن. ونئث ةكئ مئث دوللارلئق تاؤارئن الئپتئ. التئ ايدان بةرئ اقشاسئن قايتارماپتئ. ال جئگئتتئث ءسوزئ ءتئپتئ جان شوشئتادئ. مئث جارئم دوللاردئ وسئمئمةن قايتارامئن دةپ العانئنا جئلعا تاياؤ. ءوسئم تذرماق ءبئر دوللار دا الا الماعان. «پالةن پايئز وسئمئمةن قانشا بولعانئن بئلةسئز بة؟! مئنا جذرئسئمةن قاشان قايتارادئ ول؟! ةث بولماسا، ءجونئن ايتپاي قاشادئ. قاشقاندا قايدا بارادئ؟! تذسئنبةيمئن. مةنئث قولئمدا اقشانئ الدئم دةگةن قولحاتئ بار. مةن ةندئ سوتقا بةرةمئن. باسقا امالئم جوق!» دةپ شئر-شئر ةتةدئ. اناؤ ةكئ ايةلدئث دة ةثئرةگةندة ةتةكتةرئ تولادئ. نة سذمدئق بذل! جانداؤلةت تالئپ قالا جازدادئ. «مئناؤ ذشةؤئنئث ايتئپ وتئرعانئ مئناداي. باسقا دا كةلئپ جذرگةندةردئث قانداي اثگئمة ايتاتئنئن ءبئر قذداي بئلةدئ! ولار دا بوستان-بوسقا شئرئلداپ جذرگةن جوق قوي. قذداي ساقتاسئن! بئتكةن جةرئث وسئ شئعار، جانداؤلةت!»

ؤاقئت شئركئن توقتاؤسئز زئمئرايدئ. زئليقانئ ئزدةؤشئلةر دة ةسئكتئث كوزئن بةرمةي توپئرلايدئ. قاشئپ-پئسئپ زئليقا ءجذر. ذيگة كئرئپ-شئعؤ مذث بولدئ. مازاسئ كةتئپ، بويئن ذرةي بيلةگةن جانداؤلةت شاراسئز حالدة شالاجانسار جذرگةندةي...

«شولمةك مئث كذندة سئنبايدئ، ءبئر كذندة سئنادئ». نة نارسةنئث دة شةگئ، اقئرئ بار. قانداي ءئس بولسا دا ءجئپتئث ذشئنا، ايتةؤئر ءبئر شئعادئ. بذل جولئ زئليقا ةشقايدا قاشئپ قذتئلا المادئ. ءبارئ توتةنشة بولدئ. پوليسةيئ دة، سوتئ دا ارالاس ون بةس شاقتئ ادام ةسئكتئ بذزا-مذزا كئرئپ كةلئپ، باسئپ قالدئ. كوپ سويلةسكةن جوق. تذستةرئ سؤئق، قيمئلدارئ سؤئت، شذعئل ئسكة كئرئسكةن. ماسةلة تذسئنئكتئ. بارلئق قذجات دايئندالعان. دذنية-مذلئك حاتتالئپ، ءذي-جاي كةپئلدئككة الئنباق...

* *

ذيئتقي سوققان قارلئ جاثبئرعا قاراماي «جذمئسقا» كةلگةن. كارةردئث ءئشئن الاقذيئن كةرنةپ العانداي. مذنارلانعان دذنيةدةن ةشنارسة انئق بايقالمايدئ. كذندةگئ تذستةنئپ وتئراتئن ئقتاسئنعا جايعاستئ. بذگئن ذيدة جاتاتئن-اق كذن. ءبئراق جانئ جاي تاپپاي، بايئزداماي، جذرةگئ اؤزئنا تئعئلا شاپشي سوعئپ، ءبئرتذرلئ ةلةگزي ذيدةن شئعئپ كةتكةن. اؤةلدة قايدا بارارئن بئلمةي، وزئمةن ءوزئ جذرة بةرگئسئ كةلگةن. ذيرةنگةن اياعئ اقئرئ وسئلاي تارتتئ. ذيدةن قاتايئپ-اق شئعئپ ةدئ، ةندئ مئنة، بورداي ةگئلئپ وتئر. ءوزئن-ءوزئ توقتاتا الساشئ. سولقئلداعاندا اراسئندا دئبئسئ دا شئعئپ كةتةدئ. تئعئلا قئستئعئپ جئلادئ دةيسئث. ابدةن ءئشقذسا بوپ قالعان ةكةن...

كةشة تاثةرتةث باستالعان جاثبئر قار ارالاس توپةپ تذرئپ العان. ةشقايدا شئعا الماي، ءتذس الةتئندة عانا تاماق ئشؤگة بازارعا باردئ. اندا-ساندا بولسا دا جاقسئلاپ ءبئر ئستئق تاماق ئشپةي قالاي جذرةدئ. بازارعا بارعاندا دا ءبئرتذرلئ جذرةگئ قاعئپ، مازاسئ بولماي، نة ءئشئپ، نة قويعانئن بئلمةدئ. اسحانادان شئعئپ تذسكئ اسقا دةپ بوتقا الؤعا جايمالارعا بذرئلعان. انادايدان ءبئر ادام بذعان جئلئ ذشئراي قاراپ، جاقئنداي بةردئ. بذل دا، ول دا ءبئر-بئرئنة تاثعالا قارادئ. ةكةؤئ دة ءبئرئن-ءبئرئ قايدان ءجذرسئث دةيتئندةي.ءسويتئپ كةلئپ قول الئسا امانداسقان. قاجئبةك سوناؤ اؤئلدان كاماز-بةن پيياز الئپ كةلئپتئ وسئندا. كةشةدةن بةرئ وسئ بازارمةن كةلئسئپ ساتئپ جاتسا كةرةك. مئنا تذرئنةن العاش جانداؤلةت قئسئلئپ، ئثعايسئزدانئپ قالدئ. كئبئرتئكتةپ كوپ سويلةسكئسئ دة كةلگةن جوق. قاجئبةكتئث سذراعئنا «ءبئز دة ءبئر جذمئسپةن» دةي سالدئ، ادةيئ كوپشة سويلةپ. اؤئلداس قاجئبةك اثقئلداپ ءذي ءئشئنئث اماندعئن سذرايدئ. بذل بولسا، ءوزئن جايسئز سةزئنئپ تةزئرةك كةتكئسئ كةلئپ تئقئرشيدئ. ءبئر ؤاقئتتا قاجئبةك ءبئر نارسةنئ ايتا الماي، قيپاقتاپ تذرعانداي بولدئ دا:

- اؤئلعا قاشان باراسئث؟ - دةدئ.

ونئ نةگة سذرادئ دةگةندةي بذل تاثعالا تذرئپ:

- بارسام با دةپ ءجذرمئن. ءبئر جذمئستار بئتسة، كورةمئز،.. - دةدئ.

ءبئراق انانئث كوثئلئندة ءبئر تذيتكئل تذرعانداي بولدئ دا:

- اؤئل-ايماق امان با؟ اپامنئث جاعدايئ قالاي ةكةن؟ - دةدئ اقئرئن سويلةپ.

«ة-ة، بذل ءالئ ةستئمةگةن ةكةن-اؤ» دةپ ويلاعان قاجئبةك ذمسئنا تذرئپ قالدئ. جانداؤلةتتئث كوثئلئنة سةزئك كئردئ.

- ءاي، سةن ءبئر نارسة ايتا الماي تذرعان سياقتئسئث عوي. نة جاعداي؟ ايتساثشئ!

- وي، جانداؤلةت. ءوزئث جاقسئ بئلةسئث اپاث اؤئراتئن ةدئ عوي.

- ءيا، ءيا! امان با ءوزئ؟!.

- سةن ةندئ... مئقتئ بول! ول كئسئنئ «قذتتئ ورنئنا» قوندئردئق!

ةنتةلةپ تذرعان جانداؤلةت:

- نة دةيدئ، ويباي-اؤ! - دةپ قاجئبةكتئ قذشاقتاي الدئ.

دئبئسئ شئعا ةثكئلدةپ قويا بةردئ.

- سابئر! سابئر، جاكة! - دةيدئ قاجئبةك ارقاسئنان قاعئپ.

- قاشان، ويباي-اؤ! مةنئ قذداي اتقان ةكةن عوي. بايقذس، شةشةم-اي! - جانداؤلةت ةگئلئپ كةتتئ.

- ءبئز وسئلاي شئعاردئث الدئندا جةتئسئن وتكئزدئ، - قاجئبةك ويلانعانداي بولئپ، - ودان بةرئدة ءتورت-بةس كذن ءوتئپ كةتتئ-اؤ!

- ويباي-اي! ةندئ قايتتئم! نة ئستةيمئن ةندئ؟!.

- بولدئ ةندئ، جاكة! سابئر! ءومئردئث زاثئ عوي. ازاماتسئث عوي، بوساما! ةندئ قئرقئنا دايئندال!..

قاربالاس تئرشئلئك، قاجئبةك تة اسئعئپ تذر ةدئ.

- جاقسئ! جاقسئ! مئقتئ بول، جاكة! كورئپ تذرئپ قالاي ايتپايمئن! سابئر ةت! ءوزئثدئ ذستا! قاسئثدا بولار-اق ةدئم! قؤ تئرشئلئك. سونشا جةردةن كةلگةندة... تةزئرةك وتكئزبةسةك،.. مةنئ جئگئتتةر كذتئپ قالدئ. قايتايئن! - دةپ كةتؤگة ئثعايلاندئ. جانداؤلةت تةثسةلة تذرئپ قالدئ... قار ارالاس جاثبئردان ءذستئ-باسئ مالماثداي سؤ بولدئ. ةسةثگئرةپ تذرئپ-تذرئپ، سذمةتئلئپ بازاردان شئقتئ. جذرةگئ ةزئلئپ، جان-دذنيةسئ ةگئلئپ، قذر سذلدةرئ قالعانداي. «اي، ءيت ءومئر-اي!» دةدئ ئشقئنئپ. «نة جازدئم! قؤ، زئليقا تذبئمة جةتتئث-اؤ!» قالاي ءجذرئپ، قايدا بارا جاتقانئن بئلمةيدئ. سؤ بولعانئنا قاراماي ةسئ اؤئسقان ادامداي ماثگئرئپ جذرة بةردئ. كوز جاسئ ما، جاثبئر سؤئ ما بةت-اؤزئنان سؤ سورعالايدئ. قاي ؤاق ةكةنئن بئلمةيدئ، سذيرةتئلگةندةي بولئپ قاراثعئدا ذيگة كةلگةن.

اؤئلعا بارعئسئ-اق كةلئپ جذرگةن ءوزئ دة. شةشةسئن ويلاپ قينالاتئن. كئشكةنة تيئن-تةبةننئث باسئ قذرالسا دةيتئن... كذرمةؤگة كةلمةيتئن قئسقا جئپتةي قؤ تئرشئلئك-اي، دةسةثشئ!.. ةندئ مئنة... «سوثعئ كةزدةرئ شةشةسئ ءبئر-ةكئ رةت تذسئنة دة كئرئپ ةدئ. ويلاعان ةكةن-اؤ. كةلةر دةپ توسقان ةكةن-اؤ! ءاي، قذدايئم-اي! نةگة بئردةن سول اؤئلعا تارتئپ كةتپةگةن. كئمنةن ذيالدئ؟ كئمنةن ئثعايسئزداندئ؟ كئمگة كئم كذلةتئندةي قازئر. سورلئ باسئم-اي! ةندئ نة ئستةيمئن؟!» قاشان ةدئ؟.. بئلتئر بوپ بارادئ. ابدةن ءبئر قاجئپ، جذدةپ اؤئلعا بارعان. جذمئسسئزدئقتان، ءذي ئشئندةگئ قئرئس-تئرئس كيكئلجئثنةن شارشاپ، جانئ جابئرقاپ، شةشةسئن ساعئنئپ، تؤعان توپئراعئن اثساپ تارتئپ كةتئپ ةدئ. ةشقايدا شئقپاي شةشةسئنئث قاسئندا كادئمگئدةي جارتئ ايدان اسا جاتتئ. شئققاندا قايدا بارادئ؟ اؤئلدئث جاعدايئ بةلگئلئ. جذمئسسئز سةندةلگةن جذرت. ذرلئق. كورشئ وتئرئپ ءبئرئنئث قوراسئنا ءبئرئ تذسةدئ. ودان قالسا اراق ءئشؤ، توبةلةس...

ةسكئلئكتئ ناؤقاسئ بار، قئثقئل-سئثقئلئ كوپ شةشةسئ بذنئث جاعدايئن ايتپاسا دا بئلةدئ. كةلگةن بةتتة قاباعئنان-اق بايقاعان. ازئن-اؤلاق پةنسياسئن تالشئقتاپ وتئرعان كةيؤانا ءبئر توقتئسئن سويدئرئپ، جئلئ جذمساعئن اؤزئنا توستئ. «جارئعئم-اي، نة بولئپ جذدةپ-جاداپ كةتكةنسئث؟» دةپ جاس بالاداي باسئنان سيپاپ، مةيئرلةنة قارايدئ. انا كوكئرةك ءبارئن سةزئپ-ءبئلئپ وتئر. «ايةلئث قالاي، قئزئث وقئپ ءجذر مة؟» دةيدئ جايلاپ. بذل ذندةمةي باسئن يزةيدئ. «ة-ة، جالعئزدئث جارئ - قذداي. پةشةنةثة جازئلعانئن كورةرسئث. كئم جةتئسئپ ءجذر دةيسئث. قايتةيئن! اللانئث بذيرئعئ شئعار سوعان قوساقتاعان! ءبارئ ءبئر قذدايدئث قولئندا» دةيدئ كذرسئنة وتئرئپ. كةتكئسئ كةلمةي، قذدايدئث زورلئعئمةن ارةث قايتقان اؤئلدان. «ذيئثة بارعانئث جاقسئ، اينالايئن. مةنةن الاثداما. «سئنئق اربا كوپكة شئدايدئ» دةپ، ذيرةنشئكتئ قئثقئل-سئثقئل عوي مةنئكئ. ونان دا بارئپ جذمئس تاؤئپ ال. اؤئل سياقتئ ةمةس، ذلكةن قالا عوي، ءبئر نارسةنئث ءجونئ بولار. بار. بار. ةثسةثدئ كوتةر. جئگئت ةمةسسئث بة!» دةگةن شةشةسئ بذعان كةتةرئندة. سولاي دةگةنمةن ونئث دا كوزئنةن جالعئزئن جئبةرگئسئ كةلمةگةن ةلجئرةگةن مةيئرئم كورگةن... سول مةيئرئم ءالئ دة بذنئث بويئن جئلئتادئ.

ءبئر جئلدارئ جانداؤلةت شةشةسئن قولئنا العئسئ كةلدئ. اندا-ساندا كةلئپ-كةتئپ جذرةتئن اؤئل كةمپئرئ قالاعا كوندئگة الماي، ونئث ذستئنة كةلئنئنئث شايپاؤ مئنةزئنةن قورئنئپ، كةلسة تةزئرةك قايتؤعا اسئعاتئن. بذل جولئ بالاسئنئث مةسةلئن قايتارماي، «قذدايدان سذراپ العان جالعئز بالا مةن كةلئننةن بةزئپ قايدا بارام، بئرگة بولعانئم دا ءجون شئعار» دةپ بةلسةنئپ-اق كةلئپ ةدئ. ءبئر-اق اي شئدادئ عوي. «قذداي كةلئنگة كذن سالماسئن. جامانداعاندا قايتةم. الئستان-اق سئيلاسايئن» دةپ اؤئلئنا قايتئپ كةتكةن. ءبارئن كورئپ-ءبئلئپ وتئرئپ، جانداؤلةت ةشنارسة ايتا المادئ. ئشئنةن تئندئ...

«قؤ زامان-اي! نة بوپ كةتتئ بذل!» دةپ كذثئرةنة كذبئرلةگةن جانداؤلةت وكسي كذرسئندئ. «قايران، انام-اي! جالعئزئثدئ ويلاپ، زارئعئپ جاتئپ كةتتئث-اؤ! مةن بولسام قوشتاسؤعا دا، توپئراق سالؤعا دا جارامادئم! قذدايئم-اي!» ةكئ جذدئرئعئمةن باسئن ذرعئلاپ ةثكئلدةپ قويا بةردئ. قايتا ةگئلدئ. قار ارالاس جاثبئر ءالئ سورعالاپ تذر. كذندة كةلئپ، تذرتئنةكتةپ «التئن» ئزدةگةن قؤئستار ذثئرةية قاراؤئتادئ. توثئرةگئ بئلجئراپ ةزئلئپ كةتكةن.

ءسال وكسئگئن باسئپ جانداؤلةت الگئ قؤئستارعا كوز سالدئ. «زاماننئث وزگةرگةنئ-اي دةسةثشئ! بذل زامان وزگةرمةي، دذنية ورنئندا تذرسا، مئس پةن جةز التئنعا باعالانار ما ةدئ؟ سونئث ءوزئ دة تاپتئرماي تذر عوي ءتئپتئ». كوزئ بذلدئراپ ءوزئ قازعان الگئ قؤئستارعا قارايدئ. ارعئ جاعئنان ءبئر نارسة جئلتئرايتئنداي. قايدان بولا قويسئن... نةشة كذن قازدئ عوي. جئلتئراسا قانةكي. مارقذم شةشةسئ ايتئپ وتئرؤشئ ةدئ: زامان ازئپ، الاپات سوعئس بولئپ، ادامداردئث نيةتئ بذزئلعاندا تاؤ-تاستاعئ التئن دا اؤئپ كةتةدئ ةكةن دةپ. سول ايتقانداي مئنا وزگةرگةن زاماندا بذل جةردةگئ «التئن دا» اؤئپ كةتكةن شئعار. سولاي بولار. ويتكةنئ بذگئندة ادامداردئث وي-پيعئلئ، نيةت-ئنسابئ الابوتةن بذزئلئپ كةتتئ. ذرلئق-قارلئق كوبةيئپ، تويئمسئزدئق جايلادئ. وسئنداي جةردة التئن سياقتئ قاسيةتتئ نارسة تذرؤشئ ما ةدئ؟! ونئ ايتاسئث، قازئرگئ ادامداردئث كةؤدةلةرئنةن دة التئن اؤئپ كةتكةندةي. وزدةرئنئث جامان نيةت-پيعئلدارئنان بويلارئنداعئ اسئلدارئنان، جذرةكتةرئندةگئ التئندارئنان ايئرئلئپ قالعان سياقتئ كورئنةدئ كةيدة. ايتپةسة نةگة ءبئر-بئرئنة جاماندئق ئستةپ، مةيئرئمسئز بولئپ، قاتئگةزدئك كورسةتةدئ؟ سول، جذرةكتةرئندة التئننئث، اسئلدئث جوقتئعئنان، جةتئمسئزدئگئنةن...

ءبئزدئث قازاق ايةلدئ ءذيدئث التئن دئثگةگئ، وتباسئنئث ذيتقئسئ بولار التئن قازئعئ دةيدئ. شئندئعئندا ءذي ئشئندة توثئرةگئنة جئلؤ تاراتئپ، شؤاق شاشئپ، اينالاسئن ءذيئرئپ، وزئنة تارتئپ تذراتئن التئنداي جارقئراعان ايةل زاتئ بولماسا - ول ءذيدئث شاثئراعئ الاسارئپ، ءوزئ كذثگئرت تارتئپ، وتباسئنان بويئثدئ قالتئراتار ئزعار سوعئپ، ازئناپ تذراتئن سياقتئ. ورتا جاسقا كةلگةندة جانداؤلةتتئث وسئعان كوزئ جةتتئ. تةگئندة، ادام كةؤدةسئندة التئن بولماعاننان كةيئن ءبارئ بةكةر ةكةن. قامشئنئث سابئنداي قئسقا عذمئردا قاشانعئ قالتئراپ جذرؤگة بولادئ؟! قؤراي عذرلئ پاناسئ جوق، ذيا عذرلئ جئلؤئ جوق ونداي ذيدةن ةركئن جذرةر دالا ارتئق. راسئندا، «جاندارئثا سايا، تئرشئلئكتةرئثة پانا بولماسا، ونداي ءذيدئث سةندةرگة نة كةرةگئ بار؟!» دةدئ مة ةكةن، قذدئرةتئ كذشتئ جاراتقان يةم. ايتةؤئر، باس قالقاعا جارار سودان دا ايئرئلئپ ءجذرئسئ مئناؤ. وسئ زاماندا كئمگة جاعدايئثدئ ايتقاندايسئث... بذرئنعئلار: «ةر جئگئتتئث قوساعئ تذزةلمةي، قوسئ تذزةلمةيدئ» دةپ قالاي ءدال تاؤئپ ايتقان دةسةثشئ! ايتپةسة، وسئنشا قذلدئرايتئنداي كئمنئث ةگئنئنة ءتذسئپ ةدئ؟! باستاعان تالاي ءئسئ ورتا جولدا قالدئ. جانداؤلةت وسئعان دةيئن التئندئ ادامدار جذرةگئنةن ئزدةدئ. بايقاسا ءار كئمدة بولا بةرمةيدئ ةكةن ول اسئل. جانئ قاساثدانئپ، جذرةگئ بةرئشتةنئپ، بويئ قاتئگةزدةنئپ، ءئسئ پارئقسئزدانئپ كةتكةندةر ءذشئن بذل دذنيةدة جاقسئ مةن جاماننئث، اسئل مةن جاسئقتئث، التئن مةن مئستئث ايئرماسئ دا بولمايدئ ةكةن. كئمنئث قادئرئن، نةنئث باعاسئن ءبئلئپ جاتئر بذل كذندة. ة-ة، قايسئ ءبئرئن ايتئپ تاؤئسارسئث. «مئس تا التئن، جةز دة التئن...» دةگةندةي ءبئر زامان بولدئ عوي.

قارلئ جاثبئر بئرتئندةپ سايابئر تارتقانداي. جاثاعئداي ةمةس، ةكپئنئ باسئلئپ كةلةدئ. ءتذس قايتا كذن اشئلار ما ةكةن. جانداؤلةت تةرةث دةم الئپ ورنئنان قوزعالدئ. از دا بولسا ءئشئ بوساپ، سولئعئ باسئلئپ، جةثئلدةپ قالعانداي. «قوي ءبذيتئپ بوسقا ةگئلة بةرمةي، ةسئمدئ جيايئن» دةپ، ويئنا ءبئر نارسة تذسكةندةي موينئن سوزئپ جان-جاعئنا قارادئ. وزئنةن باسقا تئرشئلئك يةسئ بئلئنبةيدئ. (وسئ جاؤئندا ةسئ دذرئس ادام بذل جةرگة قايدان كةلسئن). كذندة ءبئر جةردئ شيئرلاماي، «تئث» جةرگة سذيمةن سالماق ويدا. كئم بئلةدئ قذداي بةرةيئن دةسة...

ةندئ وكئنگةنمةن، وكسئگةنمةن ةشتةثة ورنئنا كةلمةيدئ. سئلكئنئپ ورنئنان تذردئ. جيئرما شاقتئ كذننةن كةيئن شةشةسئنئث قئرقئ. تذرعان بويدا جذرةگئ اتقاقتاي سوعئپ، تذلابويئ دئرئلدةگةندةي بولدئ. دوس بار، دذشپان بار، ةندئ سوعان جاپ-جاقسئ بولئپ بارؤئ كةرةك. ارعئ جاعئن تاعئ كورة جاتار...

ةثكةية بةرئپ اياعئنئث استئندا جاتقان سذيمةندئ جئگةرلةنة قولئنا العان جانداؤلةت ادئمداي باسئپ، بةس-التئ قادام ءجذرئپ، ءبئر دوثةستةؤ جةرگة بئلةم تةمئردئ قذلاشتاي سةرمةدئ. ءاهئ!.. ءاهئ!.. ةهئ!..

تذرلئبةك مامةسةيئت

سوڭعى جاڭالىقتار