قانقئزئل جالقئن

None
None
اثگئمة نارقئزئلدئث بذيرات قئرقالارئ كةزئندة ارعئ-بةرگئدةگئ اؤئلداردئث ءبئرلئ-جارئم بويداق قويلارئ قئستاپ شئعاتئن تذكپئردةگئ مال قئستاؤئ ةدئ. سونئث ءبئر قيئرئنداعئ «ءساتتئث شوقئسئ» دةيتئن بيئگئنة اث اؤلاپ بارعان، نة بولماسا جوق قاراپ جذرگةن بئرةؤ بولماسا شئعا قويمايتئن. قازئر مئنة، ذشار باسئنداعئ كئسئ بويئنداي تاس وبانئث تذبئندة ةرسؤان جاتئر جامباستاپ. كوكتوبةل ات ءسال تومةندة قاثتارؤلئ. سارئ الا تايعان يةسئنئث تونئنا تئعئلئپ، مذلگئگةن. تاث سئبئرلةپ ةندئ اتئپ كةلةدئ

دذنية تئپ-تئنئش. تئپ-تئنئش دذنيةنئث بةتئن شئثئلتئر اياز جالاپ تذر. قوجالئقتئث قئستاؤئنان ءتذن جارئمئ اؤا شئعئپ، مذندا جاثا ازئردة جةتكةن ةرسؤاننئث قانشا قالئث كيئنگةنئمةن بويئندا جةثئل توثازؤ بار. ءارئ ازداپ ات-سوقتئ دا بولئپ قالعان. سوثعئ ونشاقتئ كذننئث ئشئندة مذندا ءذشئنشئ رةت كةلئپ وتئر. سونداعئ كوكةيدئ تةسكةن، تذرقئ بولةك، تةرئسئ ةرةكشة قانقئزئل تذلكئ سوثعئ جئلدارئ پايدا بولدئ، سول. سارئ الا تايعاندئ ءار كةلگةنئندة سامعاتئپ قوسادئ، ءبئراق وزگة تذلكئنئ وزةك-وزةككة قؤئپ تئعئپ، ءور-ئلديمةن وكپةسئن ءوشئرئپ، اقئر سوثئندا وكپة تذسئنان تارپا باس سالئپ قاراپ تذراتئن قايران تايعان مئناعان كةلگةندة ساندالئپ قالئپ ءجذر.

قانقئزئل تذلكئگة تازئ قوسئپ جذرگةن جالعئز بذل ةمةس. وسئ نارقئزئلدئث قذيقالئ جايئلئمئن ءبولئپ-ءبولئپ جةكةشةلةندئرئپ، ونئث ئقتاسئن-ئقتاسئنئنا قئستاؤ سالئپ ءئرئقارا، جئلقئ، قوي ءوسئرئپ وتئرعان ازدئ-كوپتئ قوجالئقتاردئث قورئقشئلارئ اثدؤلئ ونئ. سوندا عوي، قانقئزئل تذلكئنئ الماي قويمايمئز دةپ دئگةرلةپ جذرگةن قورئقشئلار ةمةس، قوجالئق يةلةرئ. وتكةن قئستا قايسئبئر كذنئ سولار بذلاردئث قئستاؤئندا قوسئلئپ قالدئ عوي. ال كةپ ءئشتئ سول جةردة قئمبات ءبئر ئشئمدئكتئ. سودان قئزئلكةثئردةك. كةثئردةكتةرئن كةتپةندةي قئلعان قانقئزئل تذلكئ. قايسئسئ ايتسا دا، تذلكئ ءسوزسئز تةك سوعان بذيئرادئ. اسئرةسة، مذنئث قوجاسئ وجدةنباي قاتتئ كذپئنگةن: سارئ الا تايعان تذرعاندا سةندةرگة تذلكئ قايدا؟.. «سارئ الا دةپ ساندالا بةرمةگئن، ةي. ءبئزدئث تازئلار نة، اي قاراي ما؟» «ونئ بئلمةيمئن، سارئ الا تذرعاندا، ايتةؤئر قذداي مةن جاقتا...» «قذداي سةنئث سارئ الاعا قاراپ قالئپ پا، جالپئ بار عوي، قذدايدئ كةز كةلگةن اثگئمةگة كيلئكتئرمةثدةر». «قازئر سولاي ةتؤ ءسان»، دةپ شئقتئ بئرةؤئ. «سةندةر ءبذيتئپ جئنئما تية بةرسةثدةر و، تذلكئ مةن اأتوماتپةن...» دةپ كةلةسئسئ ةكئلةندئ. قايسئسئ ةكةنئن، تانككة ارنالعان ميناسئ بار ةكةنئن ايتتئ. «ءاي، يتتةر-اؤ، سويتسةثدةر ونئث ةلدة جوق كوز جاؤئن العان قانقئزئل ذلپا تةرئسئنةن نة قالادئ - دةگةن، وجدةنباي. - قالماسا ونئث كةرةگئ نة؟»

ايتئسا-ايتئسا مئنا مامئلةگة كةلگةن: قانقئزئل تذلكئنئ كئم بذرئن ذستاسا، سوعان ءارقايسئسئ ءبئر-ءبئر جئلقئ سئياقئ بةرةدئ. الئسقان قول، بةرگةن سةرتپةن اثكئلدةپ-اثكئلدةپ ءازئر تاراعان. ةرتةسئنة ءتذس الةتئندة باسئن زورعا كوتةرگةن وجدةنباي: «گؤلةتئپ جئبةردئك-اؤ، كةشة. ارتئق كةتكةن جوقپئن با، كوكة؟» دةگةن كوزئ كئرتيئپ. «تذلكئگة قاتتئ تالاستئثدار عوي». «جةكةشةلةندئرئپ العان جةرئمئزدة جذرسة، ءبئر-بئرئمئزبةن يتشة ئرئلداسئپ نةمئز بار. «ءساتتئث شوقئسئ» اينالاسئمةن ةشكئمدئ ةمةس، يةسئز... «نةگة يةسئز؟..» «ةشكئم جةكةشةلةندئرگةن جوق، ونئ». "ءبارئ ءبئر يةسئز ةمةس قوي». وجدةنباي باسئن كوتةرئپ، تاثدانا قارادئ. «يةسئ» يةسئ كئم، سوندا؟... «جاراتقان ةمةس پة». «ءبارئ دة سونئكئ ةمةس پة». جةر الةمدئ جاراتسا جاراتقان شئعار، ونئث ءبئز ساتئپ العان پذشپاعئ ةندئ ونئكئ ةمةس. ورتةيمئز بة، سؤعا باتئرامئز با ةندئگئ جةردة ونئ ءوزئمئز بئلةمئز. جانة تاعئ قاي جةردئ العئمئز كةلسة، جاراتقان كةلئپ ءبئزدئث قولدئ قاقپايدئ. مئسالئ، «ءساتتئث شوقئسئن» كةرةك ةتسةم، ةرتةث-اق جةكةشةلةندئرئپ الامئن. سوندا قذداي ءبئر جةردةن باسئن قئلتيتئپ، «ءاي قوي، ويتپة» دةي مة... دةپ بذعان رةنجئگةنئ مة، الدة تذندةگئ اراقتان اؤئرئپ تذر ما، قاتتئ كذيئنئپ سئرتقا شئعئپ كةتكةن. وجدةنباي سذمدئق تئكسئنئپ قالسا دا، كذنئ قذرعئر ءتذسئپ تذرعان سوث، ةش ءؤاج ايتا المادئ. ورتالئققا قايتارئندا «جاثا جئلدئث قارساثئندا كةلةمئن، وعان دةيئن «ءساتتئث شوقئسئندا» كذندئز-ءتذنئ جاتئپ الساثئز دا، تذلكئنئ ذستاثئز. الدئمئزدئ انالار وراپ كةتپةسئن. كوزئث كورئپ، كوكةيئثدئ تةسئپ تذرعاندئ بئرةؤدئث ءئلئپ اكةتكةن كذيئگئ وتة جامان بولادئ. بذل جةردة ءبئر اؤئلدان ةدئك، اتالاس ةدئك، اعايئن ةدئك دةؤ جوق، قازئر تؤعان اكة، تؤعان بالاث دا بالةن-تذگةنئث ةمةس، باسةكةلةسئث. زامان سونداي، كوكة» دةپ قذدايدئث زارئن قئلئپ كةتكةن.

ةرسؤان وسئ جئگئتتئث پةيئلئنة ءبئرازدان بةرئ ءئش تارتئپ جذرةتئن. قولدئ ءبئر سئلتةپ كةتئپ قالايئن دةسة، بارار جةرئ - اكةنئث قارا شاثئراعئ بار-اؤ، ءبئراق قالاي، نةمةن تئرشئلئك ةتةدئ. اؤعان سوعئسئندا ءبئر اياعئثدئ تذبئنةن بةرئپ كةلئپ ةدئث دةپ التئنمةن اپتاپ، كذمئسپةن كذپتةپ وتئراتئن كئم. ذكئمةتتةن الاتئن مذگةدةكتئك تيئنئمةن ولمةس كذنئن كورةر. ءبئراق، ولمةلئ شةشةنئث، جاس كةلئننئث اساتئن تاماعئنا، قذياتئن شايئنا قالاي تةلمئرئپ وتئرادئ. وثاشا وتاؤ قذرئپ كةتؤگة وث اياعئ تذبئنةن جوق. بذعان بذگئن-ةرتةث كئم تية قويادئ. ولار تذگئلئ، سةگئزئنشئ كلاستان وزئنة وبةكتةگةن، ءولئپ-وشكةن، اسكةرئنة كةتةرئنة ةكئ كذن قالعاندا بذل ةركئنةن ايئرئلئپ قالئپ: «ازداپ، كئشكةنةسئن عانا...» دةپ ةمئنئپ-ةنتئككةندة، «ويتپةي-اق قويايئقشئ» دةپ الئپ، ةندئ بذل ةسئن جيئپ تذرا بةرگةندة ةتپةتتةپ جاتقان جةرئنةن شالقاسئنان ءتذسئپ، ةتةگئن ءوزئ كوتةرگةن، ولسةث، وزئثمةن بئرگة ولةمئن...» -ءئن ايتقان عاشئعئ اؤئلعا جالعئز اياقپةن بالداعئن تاقئلداتئپ كةلگةندة نة وپا بةردئ. ءتئپتئ، كةزدةسؤگة كةلمةي قويدئ عوي. سودان قانشا كذن كذثئرةندئ. ءئشتئ. ءذش-ءتورت جئلعئ ءومئرئ وسئلاي بةرةكة تاپپاي ءوتتئ. ودان مةكتةپكة قاراؤئل قئلئپ الئپ ةدئ، مذنئث ءوزئ ذرلئق-قارلئق ذدةگةن كةزگة تاپ كةلدئ دة، جالعئز اياقپةن ذلكةن عيماراتتئث انا باسئ مةن مئنا باسئنا جةتؤئ مذمكئن بولماي، ونئسئنان بوساپ قالدئ. قايسئبئر كذنئ وسئ وجدةنباي كةلدئ عوي، بذعان ادةيئلةپ. اكةلةرئ كوپ جئل ذجئمشاردئث قويئن قاتار باققان ةدئ. اعايئندئقتارئ جانة بار. بذدان جاسئ ءبئراز كئشئ. وقؤ جاعئ ونشا قونباعان، باسقا جاعئ دا شيكئلئ-پئسئلئ بئردةثة ةدئ، نةنئث قذدئرةتئ ةكةنئن ءبئر قذداي بئلةدئ، شارؤا قوجالئعئن قذرئپ، جةر جةكةشةلةندئرئپ، بايئپ الئپتئ. «كوسة اياق ساتئپ اپةرة المايمئن، باسقاسئ وثاي، سونئث ئشئندة ةث ارزانئ قازئر قاتئن، وزئمة قورئقشئ بولئثئز» دةپ استئ-ذستئنة تذسكةن.

تاؤدا تؤئپ، تاي ذيرةتئپ، الاماندا اتقا شاؤئپ وسكةن ةرسؤانعا بذدان اسقان قولايلئ ةشتةثة جوق ةدئ. شئنئن ايتقاندا اؤئلدان قايدا، قالاي بةزئپ كةتؤدئ بئلمةي جذرگةن...

بار وبالئ نة كةرةك وجدةنباي مالئن باعئپ وتئرعاندار مةن بذعان جالپئ جاقسئ قارايدئ. اؤئزدارئنان سورپا-سؤ ذزبةيدئ. ون كذندة ءبئر كةلگةنئندة ازئق-تذلئكتئث نة ءتذرئن ءذيئپ-توگئپ اكةلئپ تاستايدئ. ايعاي-ذيعايئ جوق. ءبئر عانا پالةكةت مئنةزئ بار. ونئسئ كوز قذرتئن جةگةندئ قالاي دا الؤ. جولئ جةثئلدئ ءوز قولئمةن، جولئ اؤئر، نة قاؤئپتئنئ وزگةنئث قولئمةن. وسئ كذزدة عوي. قاراشانئث باس كةزئ. قار تذسپةگةن، ءبئراق قارا سؤئق. وجدةنباي ةگئس سؤارؤعا دةپ توعان بايلاتقان. اؤماعئ اجةپتاؤئر. جئلئ جاققا قايتقان قاز-ذيرةكتةردئث سوعان ءبئر قوناقتاپ، ذشاتئنئ بار. سونئ اتؤعا اؤئلدان ارنايئلاپ كةلگةن وجدةنباي تاث ازاندا توعانعا كةتكةن. كذننئث توبةسئ ةندئ قئلتيعاندا بوس قايتئپ كةلئپ تذر. «نة ذيرةك، نة قذس قونبادئ. تاث قاراثعئسئندا جاعاعا تاياؤ تذستان الدةنة جذزة جونةلگةنئ. باسئپ قالسام تؤرا سول ءجذزئپ بارا جاتقان جةرئندة قاتئپ قالدئ. جونئ قاپ-قارا. نة ةكةنئن بئلمةدئم. كوكة، كورةسئز بة، بارئپ» دةپ تذر. ماشيناعا جول الئس پا، زؤ دةپ جةتتئ. ءيا، جونئ قاپ-قارا الدةنة جاعادان قئرئق قادامداي جةردة جاتئر. «كوكة، - دةگةن سوندا وجدةنباي. - مةنئث تاماعئمنئث باسپاسئ بار ةدئ، ءسئز ةندئ... ءيا، ءسئز سوعئستا شئنئعئپ دةگةندةي... كورسةثئز قايتةدئ». ةرسؤان ءدال مذنداي مذزداي سؤعا ةشقاشان ءتذسئپ كورمةگةن بولاتئن ةدئ. جاعاعا قايتا ورانعاندا دةنةسئ مذلدة جانسئزدانئپ قالئپ ةدئ... ال الگئ ونداتر ةكةن. ةرسؤانعا سودان بةرئ ءبئر تئق-تئق جوتةل بئتكةن.

قارا جةردةن قاراثعئلئق قارا اسپانعا قاراي جايلاپ قاشئپ بارا جاتقانداي ةتةك-جةثئ مذلدة ءتذرئلئپ، الةمنئث ءجذزئ جاثا تذسكةن ادةمئ كةلئننئث بةتئندةي اشئلئپ، الئس پةن جاقئن ايدان انئق كورئنئپ-اق قالدئ. كةز كةلگةن ساتتة قئزئل تذلكئ كةز كةلگةن ساتتة قئلت ةتة قالؤئ ابدةن مذمكئن. ءسويتؤئن سويتةر-اؤ، ءبئراق الدئرا قويسا دة. قذددئ جانئپ-ءوشئپ اعئپ بارا جاتقان وت سةكئلدئ ءار جةردةن جارق ةتئپ ءبئر كورئنئپ، جالپ ةتئپ، جوق بولئپ دئثكةلةتةدئ. انة جةتةدئ، مئنة جةتةدئ دةپ بارا جاتقان تايعان سو كةزدة باعئتئنان ايئرئلئپ، اينالاقتاپ قالادئ.

اشةيئندة نةگة دة ةلةثدةي قويمايتئن ةرسؤان وسئ قانقئزئل تذلكئنئ كورگةن ساتتة ةلئرئپ كةتةتئن وزئنة بةيمالئم ءبئر كذي كةشةتئنئن سةزگةن. مذنئسئ نةسئ؟ جةلئكتئرئپ، جةثسئك بةرمةي كةتةتئن نةنئث كذشئ؟ بئلسة، قانة. بئلةتئنئ، قانقئزئل تذلكئگة تاپ بةرگةن سارئ الا تايعاننئث سوثئنا ءتذستئ ءبئتتئ، جالعئز اياعئن ذزةثگئگة تئرةپ، اياعئ جوق جاقتاعئ بئلةگئنئث قارئنا ءئلئپ العان بالداعئ ارئ دا بةرئ دة سالاقتاپ، كوكتوبةلدئ بوربايلاعاندا مئناؤ تاؤ-تاس ةكةن، ونئث ءذستئ قار، مذز ةكةن، ات ءسذرئنئپ كةتةر، تايئپ جئعئلار، ةر ذستئنةن ذشئپ كةتئپ، قذلادذزدة جايراپ قالئپ جذرمةيئن-اي دةمةيدئ. اؤعان سوعئسئندا كةز كةلگةن ساتتة مذردةم كةتؤئم ابدةن مذمكئن دةگةن سةكةم، ذرةي كةز كةلگةن ساتتة قئلاث بةرئپ، قيعئلئق سالاتئن، ال مئناعان كةلگةندة ونداي سةزئمنئث ءبئرئ دة جوق، ءولسئن-ءتئرئلسئن ايتةؤئر، انا قانقئزئل تذلكئنئ الئپ، تةرئسئن ئرةپ-سويئپ، عاجايئپ قئزئل ذلپاسئن سئلاپ-سيپاپ، بوكتةرگئسئندة سالاقتاتئپ بارا جاتسا، بار مذراتئنا جةتةتئن سةكئلدئ. ءتئپتئ، ونئ وجدةنبايعا اپارئپ بةرةتئنئ ةشقاشان وزئنئكئ بولمايتئنئ ةسئنةن شئعئپ كةتةدئ.

ياپئر-اي، سوندا ايتةؤئر، وسئ وثئردة بذرئن-سوثدئ كةزدةسپةگةن دةمةسةث، ءبارئ ءبئر زاتئ تذلكئدة تذرعان نة بار. كورگةن مةزةتئثدة ةسئثدئ ةكةؤ، ءتذسئثدئ تورتةؤ قئلئپ قوياتئن سيقئرئ قاي جاعئندا. ماسةلة، سونئث ءسويتئپ قوياتئنئندا ما، جوق سوندايعا ميئ اينالئپ، ارانئ اشئلئپ الباستئ باسئپ قالاتئن پةندةلئك شئركئندة مة. وسئ ويلارمةن قانقئزئل تذلكئنئث سوثئنا تذسكةلئ تةربةلئپ، تةثسةلئپ قالا بةرةتئن ةرسؤاندئ ءوزئ دة ةلةثدةپ جاتقان سارئ الا تايعاننئث ءدذر سئلكئنئپ تؤرا كةلگةنئ، ءبارئن سول ءسات ذمئتتئرئپ، ةدئرةث ةتكئزدئ. سودان ءسذرئنئپ-قابئنئپ كوكتوبةلگة ءمئنئپ، تةبئنئپ تاس وبانئث قالقاسئنان شئعا كةلگةندة كورگةنئ، قاپتالدئث ةتةگئنة تامان قانقئزئل تذلكئنئث سوثئندا سامعاپ كةتئپ بارادئ ةكةن. «باس، سارئ الا، باس!» دةپ داؤرئعئپ، ايعايلاپ جئبةرگةن. ءسويتئپ، قانا قويعان جوق، اياق باسار جةر قيلئ تاس، قاتقان قار ذستئمةن كوكتوبةلگة اياماي قامشئ ذرئپ قذيئنداماسا دا، وراعئتئپ، سةكئرتئپ بارادئ. كوكتوبةل قانداي جةردة دة، سونئث ئشئندة كوكپار قولعا تيگةندة شئث-قذزعا سالئپ كةتسة دة، تاؤ تةكةدةي تذياعئ اشئق جةردئ تاؤئپ شابؤعا ذيرةنگةن تةكتئ جئلقئ ةدئ، ايتةؤئر سذرئنبةي، تايماي-اق كةلةدئ. دةسة دة مئناداي جاعدايدا ءتورت تذياق يةسئنئث دة كةؤدةسئنة سئيماي، الپئس ةكئ تامئرئ تةرئسئن تةثدةي تةپكئلةپ تذراتئن ءدئرئلئن يةسئ سةزبةدئ. جالعئز اياعئ وكپةسئن تةپكئلةپ، قامشئسئ باؤئرئن وسئپ، الاي-تذلةي. ءبئراق، نة كةرةك، شوقئنئ تذگةل اينالماي جاتئپ، ار جاق تذمسئعئندا سارئ الا تايعان ساندالئپ تذردئ. تذلكئ جوق. تايعان قئثسئلادئ. الدئنداعئسئنان ايئرئلئپ قاپئ قالعانئنا دولدانا ما، ةكئ كوزئ قئپ-قئزئل، ةزؤئنةن سئلةكةيئ تامئپ تذرعان. ئلعي وسئ. ةرسؤاندئ دا اشؤ قئستئ. «وي، اكةثنئث اؤزئن...» دةپ جئبةردئ. تايعان تذرعان جةرگة تةبئنئپ بارئپ، قارعا ءذثئلئپ ةدئ، وسئ جةرگة دةيئن جةتكةن تذلكئنئث ءئزئ زئم-زيا. تةك سونئث ءئزئ بئتكةن جةردة ارئ-بةرئ قار وسقئلاعان تايعاننئث شيئرئ. سول وتكةن جئلعئداي ءبئر جذمباق. وندا راس، تاثعالعان. ال قازئر ءبئرتذرلئ ءئش جيئپ قالدئ. ويتپةي شة. كوزئثة جاثا عانا كورئنگةن نارسة كوككة ذشا ما، جةرگة كئرة مة. بذل نة، ءوث بة، ءتذس پة؟ اثئرةيئپ اينالاسئنا قاراعان. اينالا دا، اسپان دا، اياعئنئث استئنداعئ دا ورنئندا.

ئنئنة كئرگةن شئعار دةيئن دةسة، تاپ مئنا تذستا تئنتة قارايدئ، اتپةن ءجذرئپ ذثئلةدئ، ذثئرةيگةن ةشتةثة جوق. ءيا، دةپ قويدئ ئشتةي، وپ-وثاي تاپتئرا قوياتئن، سول ساتئندة ذستاتا بةرةتئن نة بار، دذنيةدة. كئم ويتة العان جالعاندا. تاس قوپارئپ، جةر قازئپ الاقاندارئ كذلدئرةپ، ماثدايلارئن تةر جؤئپ ئزدةگةنئنة جةتة سالعان قايسئسئ؟ سوندا ءراسؤا بولعانداردئث سانئن كئم ايتئپ بةرة الادئ. ةشكئم دة. ايتةؤئر، ةل ةسئندة قالعانئ ةمئس-ةمئس... وسئ ساتتة قايدان ساپ ةتكةنئن، كةنةت ويئنا بالا كةزئندة ءيا اكةسئنةن، الدة باسقا قاريادان ةستئگةن ءبئر اثگئمة ورالا كةتكةنئ: باياعئدا ءبئر بايدئث جالعئز ذلئ بولادئ عوي. وسةدئ ول. اكة قازئناسئنداعئلاردئ قاراپ، ساناپ كورئپ وسئندا نة جةتپةيتئنئن سذرايدئ. جةتپةيتئنئ التئن. ونئ قايدان تابؤعا بولادئ، دةپ سذرايدئ. ونئ ئزدةپ قاجةتئ نة، دةيدئ اكةسئ، وسئ دذنيةنئث ءوزئ از ةمةس. ذلئ تئثدامايدئ. بار نارسةنئث ءبارئ تذگةل بولؤ كةرةك قازئنادا، «اكة. بالام-اؤ، التئنعا قول جةتكئزؤدئث جولئ قيئن. ءسئز ماعان قايدا بارئپ، كئمنةن سذراؤدئ ايتئثئز. ايتسام، قايتئپ ورالماي قالاسئث، ذمئت مذنئثدئ، ذلئم»

بالا كونةر بولمايدئ. كذن سايئن قئلقئلداپ قذدايدئث زارئن قئلادئ. اكة ءبارئ ءبئر ءتئس جارمايدئ. اكةسئنئث جالعئز باؤئرئ بار ةدئ. ول قايتكةن كذندة اعاسئنئث قازئناسئنا مذراگةر بولؤدئ ارماندايتئن. امال نة، قذداي اعاسئنا ذل بةردئ دة، مذنئث ارمانئ ادئرا قالعانداي بولعان. قاراشئ ةندئ، اياق استئ ولگةن ارمان تئرئلةتئن ءسات كةلئپ تذر. كةلگةندة بئلاي: ول التئن ءذشئن قايدا بارئپ، كئمنةن سذراؤدئ بئلةتئن. سونداي-اق، الگئ جاقتان امان ورالؤدئث نةعايبئل ةكةنئ دة وعان ايان ةدئ. ءئنئسئ ورالمايدئ ةكةن، جاسئ جةتكةن اعاسئنئث دةمئ تاؤسئلار كذنئ دة تاياؤ، سوندا قازئنا بذعان قالماي، كئمگة قالادئ. نة كةرةك، ئنئسئنة سئردئ اشئپ، جاسئرئن جولعا سالدئ. جئگئت ذزاق كذندةر جول ءجذرئپ، ارئپ-اشئپ اعاسئ ايتقان وزةنگة جةتةدئ. وزةنگة قاراپ، تونة بئتكةن بيئكتةؤ جارلاؤئتتا جامان ذيشئك تذر. ساقالئ بةلؤاردان، قاسئ مةن كئرپئگئ دة قؤداي قاريا قارسئ الدئ ونئ. ءجون سذرادئ. اناؤ ايتتئ. «التئن بار. ءبئراق، ونئ الؤدئث شارتئ قاتال، - دةدئ قارت. - بةل بؤا قويار ما ةكةنسئث وعان؟» «قانداي دا شارتقا دايئنمئن» دةدئ بوزبالا. قارت مذنئث قاتةر ةكةنئن ولاي ايتتئ، بئلاي ايتتئ، ءبئراق جئگئت دةگةنئنةن قايتپادئ. ونئث بار اقئل-ويئ، دةنئ التئنعا مذلدة اؤئپ كةتئپ ةدئ. «وندا شارت مئناؤ» دةدئ قارت. قول باسئنداي التئن شاندئپ بايلانعان ذزئندئعئ جارتئ ادئم جالپاق تاقتايدئ بذرقئراپ اعئپ جاتقان وزةنگة تاستاپ جئبةردئ. «ذستاپ ال، - دةدئ سوسئن جئگئتكة. - ذستاي المايتئنئثا كوزئث جةتسة، جاعاعا قايت، ويتپةيدئ ةكةنسئث، وزئثة وكپةلة»...

جئگئتتئث كوزئ وزةنگة تاستاعان التئندا. عاجابئ، ول اساؤ اعئستئ قؤالاپ كةتپةي، كوز جاؤئن الئپ، ءبئر ورنئندا قالئقتاپ، تةربةلئپ تذر. سذثگيدئ دة، الادئ. سذثگئدئ. التئن تةربةلئپ تذرعان تذستان ءدال شئعامئن دةپ ةدئ. ءسويتتئ دة. باسئ سؤدان سوپاث ةتئپ، كوزئن اشسا، جاثا ازئردة ءبئر ورنئندا قالقئپ تذرعان دذنية اعئس بويلاپ، جئلجئپ بارادئ ةكةن. جانئ قالماي ذمتئلدئ. اناؤ جةتكئزبةيدئ. سذثگئپ تة، مالتئپ تا بار ونةرئن سالدئ. بةتئنة قولباسئنداي التئن بؤئلعان تاقتايشا نة مذلدة ذزاپ كةتپةي، نة سوزعان قولئنا ئلئكپةي ابدةن دئثكةلةتةدئ. وسئلاي قانشا ؤاقئت ءوتتئ، بوزبالا قانشا ازاپ شةكتئ، نة دةپ اثئرادئ، نةنئ ايتئپ وپئندئ، كئم ءبئلسئن. بةلگئلئسئ، التئن قؤالاپ، اعئس بويلاپ الاسذرعان ونئ بذدان كةيئن ةشكئم كورمةپتئ...

ةرسؤان مةن سارئ الا تايعان اؤماعئ ذلكةن شوقئنئث جئرا-جئلعاسئن ءبئراز ءتئنتتئ. تذلكئ جوق. ونئث سوثئنا ءوزئ سةكئلدئ ولة ءتذسئپ جذرگةن وزگة قوجالئقتئث قورئقشئلارئ دا بذلاردئث قئستاؤئنا ءجون بئلمةك ويمةن شئعار، اتتارئن قانسورپا قئلئپ، الما-كةزةك كةلگةندةرئندة قانقئزئل پالةكةتتئث وستةتئنئن ايتقان. جئلت ةتئپ كورئنةدئ، جئم-جئلاس جوعالادئ. «وسئ ءبئزدئث اؤلاپ جذرگةنئمئز تذلكئ مة، ءوزئ؟ - دةسئپ تة باستارئن شايقاعان. - ءتذسئپ جذرگةنئمئز نةنئث سوثئ؟»

ءبئراق بئردة-ءبئرئ ذمئتتةرئن تذبةگةيلئ ذزبةدئ. ءذزئپ تة كةتةر مة ةدئ، ءسئرا، قوجالارئنان يمةنةدئ. كذندةرئ قاراپ تذرعان سوث امال، قانة. باسئپ جذرگةن جةرلةرئ دة، ءمئنئپ جذرگةن قئلقذيرئقتارئ دا سولاردئث جةكةشةسئ. سولاردئث جةكةشةسئ ارقئلئ بالا-شاعالارئن اسئراپ ءجذر. بذلاردئث نة دةپ، نة قويارئ ءتئپتئ نة ويلاپ، نةنئ ويلاماؤئ دا سولاردئث ةركئندة... وجدةنباي بئردة جاسئ ونداعئ الاسئن الئپ كةلگةن قئستاؤعا. ذلئنا ءبارئن كورسةتئپ جاتئر. وسئنئث بارلئعئ سةنئث جةكةشةث دةدئ. «قوي، سيئر، جئلقئ ءبارئ مة؟» «ءبارئ، مئنا ءذي، قئستاؤ، جةر ءبارئ» «مالشئلار شة؟» «ولار دا». وسئنئ انادايدا تذرئپ ةستئپ قالعان ةرسؤان سةلك ةتة تذسكةن.

ارئ-بةرئ ويقاستاپ كةلة جاتقان سارئ الا تايعان كةنةت العا قاراي ورعئپ-ورعئپ كةتتئ. و، قذداي، قانقئزئل تذلكئ تاس وبانئث تذبئندة سةكئرئپ ويناپ تذر. بذلاردئ مذلدة ةلةيتئن ةمةس. الدئثعئ ةكئ اياعئن كةزةك-كةزةك كوتةرئپ، سةكةث-سةكةث ةتةدئ. "حايت!" دةپ جئبةردئ ةرسؤاننئث جان داؤئسئ شئعئپ. سارئ الا تايعان بذكتةلئپ، سوزئلئپ جذلدئزداي اقتئ. ءتئپ-تئك ورگة كوكتوبةل تئكئرةكتةپ شئققانشا تذلكئ مةن تازئ تاس وبانئث تاساسئنا ءتذسئپ كةتكةن. دةم ارادا دةگبئرئنةن ايئرئلئپ، ابدةن ةلئرئپ العان ةرسؤاننئث كوزئ شوقئنئث ذشار باسئنا شئققاندا "قايدا-لاعان" كوثئلمةن كوپكة دةيئن ةشتةثة كورمةي قالعان. بارئپ-بارئپ بايقادئ، قانقئزئل تذلكئ تئك سالماي قاپتالداپ قاشئپ تذمسئق اينالئپ بارادئ ةكةن. تايعان قذيرئق تئستةسئپ-اق قالعان. ةرسؤان شوقئنئث قئر ءذستئن قؤالاپ، توتةلةپ شاپتئ. بذل وكپة تذستان قوسئلامئن دةگةنشة تذلكئ مةن تايعان استئنان سامعاپ وتة شئققان. دةرةؤ جانالماي قوسئلدئ. ات كةز كةلگةن قيلئ-قيلئ جةردةن سامعاپ وتةتئن تذلكئ ةمةس، تايعان ةمةس، قانشا قامشئ ذرعانمةن قالئثقئراپ قالدئ. سوسئن دا سوثئنا تذسة بةرؤدئث كةرةكسئز ةكةنئن ءبئلئپ، شوقئنئث ذشار بيئگئنة قاراي بذرعان ات باسئن. ةنتئكتئرئپ شئقسا، شوقئنئث تومةن ةثكةيئپ ةتةگئنة تذسةر تذسئنداعئ كولةمئ كيئز ذيمةن بئردةي تذيةتابان تاستئ تايعان شئر اينالئپ شئجبالاقتاپ ءجذر ةكةن. تذلكئ زئم-زيا. «ءاي، تذلكئ قايدا؟» - دةپ باقئردئ دولئلئق قئسقان ةرسؤان. - قايدا و، پالة؟... تايعان ادام ةمةس، نة دةيدئ. سالاقتاعان ذشئ شاشاقتئ قذلاقتارئنئث ءتذبئ ءدذرديئپ، تذمسئعئ جةردة، ءذي تاستئ اينالا بةرةدئ. «...نئ وسئندا ما ةكةن، سوعان كئرئپ كةتتئ مة؟» - دةپ ةرسؤان سوثئنا ئلةسئپ ةدئ، تايعان ءبئر تذستا ئرئل-قئثسئل ءذن شئعارئپ الدئنا ءذثئلدئ. سوسئن ارئ قاراي كةؤدة تذسئنا دةيئن كئرئپ كةتكةن، ءبئراق دةرةؤ ارتقا ئتقئپ شئقتئ. ةرسؤان ءدال سول جةردة تاقالئپ كةلئپ اتئنان ءتذستئ. تئزةرلةپ جةتئپ ذثئلسة - ءئن. اؤئز جاعئ اعاراثداپ كورئنگةنئمةن ار جاعئ تاس قاراثعئ. بالداعئن بويلاتئپ بايقاسا، ةداؤئر بولةگئ ةنئپ كةتتئ. قالتاسئنا قول سالئپ شئرپئسئن ئزدةپ ةدئ، تاپپادئ. دالاقتاپ شاؤئپ جذرگةندة ءتذسئپ قالدئ ما، جوق تذلكئنئث قئزئعئنا تذسكةندة اؤئرلاپ، ات ذستئنةن شةشئپ الئپ، قايسئبئر تذستا لاقتئرئپ كةتكةن تونئنئث جانقالتاسئندا كةتتئ مة، ايتةؤئر جوق. مةيلئ، دةدئ. تاس قاراثعئدا اثنئث كوزئ وتتاي جانئپ تذرادئ.

ءدال قازئر ةرسؤاندئ سئرتئنان بئرةؤ كورسة اث-تاث بولار ةدئ. تاس تذبئندة جالعئزدان جالعئز الاق-جذلاق ةتئپ، ءوزئن ءوزئ جذلئپ جةپ، الاسذرئپ وتئر. قانقئزئل تذلكئ ةندئ قول سوزئم-اق جةردة، قازئر-اق بؤئندئرئپ الئپ شئعادئ. ةستئسئن، ءبئلسئن جذرت، جوق، اؤةلئ «سول شئركئن تذلكئ مة، ءوزئ؟..» دةسئپ كذماندانئپ جذرگةن وزگة قورئقشئلار كورسئن، ةرسؤاننئث ونئ ئنئنةن سؤئرئپ العانئن. وجدةنبايدئث توبةسئ كوككة ءتيسئن. كوز جاؤئن العان، ةشكئمدة بولماعان جانة بولمايتئن ءبئر عاجاپ قئزئل ذلپانئ ةث العاش وسئ سيپايدئ الاقانئمةن. قانة، ةندئ وتئرما. ءتذس اؤعالئ قاشان. قيانداعئ قئستاؤعا سةن جةتكةنشة ءتذن ءتذسئپ كةتةدئ. بول باتئر، كئرئس شارؤاثا. ةرسؤان ئنگة ةثبةكتةپ ةنة باستادئ. جايلاپ سذعئنئپ كةلةدئ. العا جئعئلعان سايئن ءئن ازداپ تارئلا تذسكةن. ءبئراق، دةنةسئ مذلدةم كةپتةلئپ قالعان جوق. اثنئث شوقتاي جانئپ تذرعان كوزئن ئزدةيدئ. ءئننئث تذيئقتالئپ بئتةر جةرئندة ارتئن تئرةپ بذعئپ وتئرعان شئعار. كةنةت الدئنا سوزئپ ذستاپ كةلة جاتقان قولئ الدةنةگة تئرةلئپ قالدئ. سيپاپ بايقاسا، جالپاق تاس. جاعالاتا سيپادئ. ءماسساعان، الدئن تذتاس جاؤئپ تذر. ءئن وسئ جةردةن تئك تومةن ءتذسئپ كةتئپتئ. قولئن سوعان بويلاتسا، ءتذبئ جوق. ئشقئنئپ، تاعئ دا العا جئلجئپ ءذثئلئپ ةدئ، ار جاعئ كوردةي قاراثعئ. مذزداي سؤئق لةبئ بةتئن قارئپ جئبةردئ. سةلك ةتتئ. بذ نةسئ؟! بذلئث-بذلئث بولدئ عوي، ءئنئ. ءتذتئن سالئپ قانا الؤعا بولادئ، ةندئ. ءيا، ءسويتئپ قانا. وندا سئرتقا شئعئپ، ءئننئث اؤزئنا تاس ءذيئپ بةكئتئپ، قئستاؤدان وتئن، شئرپئ الئپ ةرتةثگئسئن كةلؤ كةرةك. ئنگة شوندانايئنا دةيئن كئرئپ كةتئپ ةدئ، ارتقا قاراي ازةر جئلجئدئ. جئلجئعان سايئن بايقايدئ، سئرتئنان كيگةن كيئمدةرئ قولتئعئنا قاراي جيئلئپ كةلةدئ. سويتة-سويتة ءدال ءئننئث شئعار اؤزئنا كةلگةندة كةپتةلدئ دة قالدئ. جانتالاسئپ العا جئلجئعان. ءتذرئلئپ كةتكةن كيئمدةرئ ورنئنا كةلدئ. ارتقا ةتةگئن ءبئر قولئمةن ذستاپ جئلجئپ كورةيئن دةسة، ونئسئ جانئنا قاراي سئيمادئ. امال جوق، باستاپقئسئنشا شةگئنشةكتةگةن. تاعئ جاثاعئ: كيئمدةرئ قولتئعئنا قاراي سئرئلئپ كةلةدئ دة، شئعار اؤئزدا تاعئ كةلتةلةدئ. قانشا رةت ءسويتتئ، بئلمةيدئ. مذزداي سؤئق ءئننئث ئشئندة قارا تةرگة ءتذستئ. مذنداي شاراسئ جوق ازاپتئ ول ةشقاشان، ءتئپتئ اؤعان سوعئسئندا دا كورگةن جوق. ةسئن ةندئ جيدئ. قانقئزئل تذلكئنئث سوثئنا تذسكةن كذننةن سول كوزئنة كورئنگةندة، جاثا ازئرگة دةيئن اقئلئنان اداستئرئپ، دةگبئرئن العان جةثسئك، جةلئكتةن ءاپ-ساتتة دئم قالمادئ. ونئث ورنئن ةندئ سذمدئق ذرةي كةؤلةدئ. بذل ذرةي سوعئستاعئ جاثبئرداي جاؤعان وقتان دا، ءبئر اياعئن تذبئنةن كةسئپ الئپ جاتقاننان دا سؤئق ةدئ. كةزدةيسوق بولماسا ادام اياعئ باسپايتئن قؤ مةديةن، كوردةي قاراثعئ ئنگة شئعا الماستاي بولئپ كةپتةلئپ قالؤ... باقئرئپ-شاقئرئپ، وكئرئپ جئبةردئ. اؤزئنان اق ءيت كئرئپ، كوك ءيت شئققان. كئمدئ بوقتامادئ. قانقئزئل تذلكئنئ دة، وجدةنبايدئ دا، ءوزئن دة. نةگة كةرةك ةدئ، وسئ. نةنئ بذتئندةپ، نةنئ وزگةرتئپ، كئمنئث الدئنا شئعارار ةدئ. انا قئزئلدئث مئنا كوكتئث سوثئنا ءولئپ-ءوشئپ تذسپةي-اق، كئسئ تئپ-تئنئش ءومئر سذرسة قايتةدئ. ةسئ كئرئپ، ةتةگئن جاپقاننان نةنئ ارماندادئ ءوزئ. ةرجةتسةم، وتاؤ قذرئپ، وت جاقسام، ذل-قئز وسئرسةم، ءبئرئن قياعا، ءبئرئن ذياعا ذشئرسام، نةمةرة، شوبةرة سذيسةم، ة سوسئن اتا-بابامنئث، اتا-انامنئث، ءوزئمنئث، ذرپاعئمنئث كئندئك قانئ تامعان تؤعان ولكةنئث توپئراعئندا كوزئث تئرئدة التئننان ءذي، كذمئستةن قورا سوعئپ الساث دا، ولگةندة بذيئرار ةنئ ةكئ، ذزئندئعئ ءتورت مةتر كةبئنئمة ورانئپ جةر تومپايتئپ جاتسام بولعانئ دةمةدئ مة. دةسة، مئناسئ نة. نة ءذشئن، كئم ءذشئن. وجدةنبايدئث كوكة، مةنئث جانئمدا جذرسةث ةشتةثةدةن قام جةمةيسئث. ايتقانئن ئستةپ، ايانباي جذرسةثئز ءذيئث دة، جايئث دا بولادئ. قاتئندئ دا ساتئپ اپةرةمئن. كةرةك دةسةثئز قئزدايئن. ءتئپتئ توقالدئ دا، تةك اناؤئثئز امان بولسئن... دةگةنئ ةسئن الئپ جئبةرمةدئ مة. ةندئ كةلئپ ءيت بولعانئن كورمةيسئث بة؟ كوزئ كورئپ تذرئپ، كورگة ءوزئ كئرئپ.

مذنئث نة، بايقذس-اؤ؟ ءبذيتئپ قور بولئپ ولگةنشة، اؤعان سوعئسئندا مذردةم كةتپةدئث بة؟ ول ءولئم ةل-جذرتتئث نامئسئ ءذشئن بولار ةدئ عوي. ةل-جذرتتئث نامئسئ ءذشئن ةسئل ةر ةثئرةپ كةتتئ دةر ةدئ.

اق تةر-كوك تةرئ باياعئدا قاتئپ قالعان. تذلا بويئ مذزداپ دئردةكتةي باستادئ. سارئ الا-اؤ، كوكتوبةل-اؤ، دةپ وكئرةدئ. قذلئنداعان داؤسئ شئعئپ، قذدايدئ الدئ اؤزئنا. قذتقارا گور، جاراتقان، دةپ جالئندئ، جالبارئندئ. كةشئرئم سذرادئ، كةثشئلئك دامةتتئ. كةنةت كوزئنة الدةنةنئث سذلاباسئ اعاراثداپ كورئنگةندةي دة بولدئ. «پةندة نةنئث سوثئنا استامشئلئقپةن تذسسة، سونئث قاسئرةتئن تارتادئ» دةگةن ءسوزدئ اپ-انئق ةستئدئ. ةسئ اؤئپ كةتكةن. وزئنة-ءوزئ ازةر كةلگةندة: «وجدةنباي عوي، ايداپ سالعان» دةپ كذبئرلةدئ. «ءوز اقئلئث، ءوز يمانئث، ءوز ةركئث قايدا؟». «قانقئزئل تذلكئنئ كورگةندة سونئث بارلئعئن جوعالتئپ الدئم عوي». «دةمةك، سةندةر اشكوزدئكتةرئثنةن وزدةرئثدئ وزدةرئث توقتاتا المايسئثدار. ويتؤگة وزدةرئثة وزدةرئثنئث الدةرئث كةلمةيدئ. وزدةرئثة جاؤ - وزدةرئث»...

ةمئس-ةمئس ةسئ بار ةرسؤان بئرةؤمةن سويلةستئ مة، جوق الدة وزئمةن ءوزئ ءسويتتئ مة، ول اراسئن اثعارمادئ. ويتكةنئ، ساناسئ شاتاسا باستاعان. ايتسة دة، ءبئر وكئنئش ءوشئپ-جانئپ مذلدة سونة الماي تذر. ول جاثاعئ ءيا بئرةؤمةن، ءيا وزئمةن بولعان اثگئمةنئ ةشئمگة ايتئپ كةتة المايتئندئعئ ةدئ. سونئمةن بئرگة وجدةنبايدئث بالاسئنا ايتقانئ راس ةكةنئ، بذلاردئث ءوز ةركئ وزدةرئندة ةمةسئ، ياعني قوجايئنئنئث ءول دةسة ولةتئن، ءتئرئل دةسة تئرئلةتئن مةنشئگئنة اينالعانئنا وثباي وپئنئپ، مويئنداپ تا ذلگةرگةن.

كوزئن زورعا اشتئ. قوزعالؤدان قالعان تذلا بويئ كةنةت جئلئنعانداي. سويتسة، ءئننئث تئك تومةن ءتذسئپ كةتةتئن ويئعئنئث ءتذبئ قئپ-قئزئل الاثقاي ةكةن دةيدئ. و عاجاپ» دوثگةلةنة لاؤلاپ جاتقان وتتئث ورتاسئنداعئ بيئك تذعئردا قانقئزئل تذلكئ وتئر. وتتئ شئر اينالا جذگئرئپ، انتالاپ تذلكئگة قاراي ذمتئلعان ادامداردا ةسةپ جوق. ءبارئنئث ارمانئ قانقئزئل تذلكئنئ باس سالئپ ذستاپ الماق. سويتةمئز دةپ، شةتتةرئنةن دوثگةلةنة لاؤلاعان وتقا ءتذسئپ، ورتةنئپ-جانئپ، كذلگة اينالئپ كةتئپ جاتئر...

ةرسؤاننئث قئستاؤعا ورالماي قالعانئ تؤرالئ حابار اينالاعا ةكئ-ءذش كذننةن سوث ةستئلدئ. جابئلا ئزدةگةن. ءبئراق ونئ ةشكئم تابا المادئ...


نةسئپبةك داؤتاي ذلئ

سوڭعى جاڭالىقتار