ءتىلازار بالانى جازالاۋدىڭ 8 ەرەجەسى

None
None
نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - بالانى دۇرىس تاربيەلەۋ ماقساتىندا ولارعا كۇش قولدانۋ قانشالىقتى دۇرىس؟

بالانى قولمەن جاي عانا ءتۇرتىپ قالۋدىڭ ءوزى بالا پيحولوگياسىنا كەرى اسەر ەتەدى- ءمىس. الايدا پسيحولگ تاتيانا شيشوۆانىڭ بۇعان ايتارى بار. ول بالانى «شاپالاقپەن» ۇرۋ بالاعا قاتتى زيانىن تيگىزبەيدى، كەرسىنشە ول جۇگەنسىز كەتكەن بالالاردى تەزگە سالۋدىڭ تاپتىرماس ءتاسىلىنىڭ ءبىرى دەيدى.

شاپالاقپەن تارتىپ قالۋ - ول ۇرعان بولىپ سانالمايدى. ءسابيدىڭ قۇيرىعىنان اقىرىن عانا ۇرۋ «بولمايدى»، «دۇرىس ەمەس» دەگەن بەلگىنى بىلدىرەدى. ماسەلەن، ەكى- ءۇش جاستاعى بالا كوپ نارسەلەردى تۇسىنبەي جاتادى، وسى كەزدە قۇيرىعىنان شاپالاقپەن ۇرىپ قالۋ «جوق بولمايدى» دەگەن ۇعىمدى ونىڭ ساناسىنا جەتكىزەدى. كەيبىر بالالار ۇزاق تۇسىندىرۋدەن گورى، قىسقا عانا شاپالاقپەن عانا تەزگە وڭاي تۇسەدى.

ەگەر اتا- انا بالانى سول باياعى ءبىر سەبەپپەن عانا شاپالاقپەن ۇرا بەرسە، وندا تاربيەلەۋدىڭ بۇل ءادىسى تىعىرىققا تىرەلدى دەگەن ءسوز. مۇنداي جاعدايدا اتا- انا بالاسىن تەزگە سالۋدىڭ باسقاشا ءادىسىن تاڭداۋى ءتيىس.

بەلگىلى ءبىر جاستا شاپالاقپەن ۇرىپ قالۋدىڭ ەشقانداي ءمانى بولماي قالۋى مۇمكىن. بالا ەسەيگەن سايىن، ونىڭ ويلاۋ جۇيەسى دە دامي تۇسەدى. شامامەن التى- جەتى جاسقا تولعان بالالارعا ايتىپ ءتۇسىندىرۋ ءادىسى قولدانىلادى. ال ەگەر وسى اقىلمەن ايتۋ ءوزىنىڭ جاردەمىن تيگىزبەسە، وندا قانداي دا ءبىر قوسىمشا شارالاردى قابىلداۋعا تۋرا كەلەدى. الايدا، فيزيكالىق كۇش كورسەتۋ اتا- انانىڭ بەدەلىن تۇسىرەرى بەك مۇمكىن. سوندىقتان دا بالانى تەزگە سالاتىن ءتۇرلى تاسىلدەردى نازاردا ۇستاعان ءجون.

1. ماجبۇرلەۋدىڭ ماڭىزدىلىعى تۋرالى

بالانى قانداي دا ءبىر نارسەگە ماجبۇرلەي وتىرىپ جازالاۋعا، اتاپ ايتساق ەدەن جۋۋ، ارتىق ءماتىندى كوشىرىپ جازۋ، بۇرىشقا تۇرعىزۋعا بولادى ما؟! ءبىراق بالانىڭ رەاكسياسى دا ءىشىنارا اتا- انانى تىعىرىققا تىرەيدى.

كوپشىلىك اتا- انالار ءبىز بالامىزدى جازالادىق، بۇرىشقا تۇرعىزدىق ت. ب. , الايدا ول سوعان دا كونبەيدى دەيدى. ەگەر بالا سول جاعدايدا كوندىكسە، بۇل رەاكسيا وعاش بولار ەدى. ارينە، بالا جازاعا مويىن ۇسىنبايدى، جىلايدى، بۇرتيادى، الايدا بۇل پسيحولوگيالىق تۇرعىدان قالىپتى پروتسەسس.

ەڭ باستىسى بالانى تىڭداۋ قاجەت. بالاعا قولدانىلعان جازا كۇرەسكە اينالسا، وندا وعان قايتا اينالىپ كەلۋدىڭ قاجەتتىلىگى شامالى.

2. بالانى پلانشەتسىز قالدىرۋ

بالا اتا- اناسىنا تولىق تاۋەلدى، كوپشىلىك بالالار كامفيت، پلانشەت جانە باسقا دا سىيلىقتاردى ەش قايتارىمسىز الا الادى. ەگەر بالا اتا- اناسىن تىڭداماعان جاعدايلاردا ولاردى «قىمبات» سىيلىقسىز قالدىرىپ جازالاۋعا بولادى. ارينە، بۇعان بالالار قارسىلىق تانىتادى، جىلايدى، ءتۇرلى ەرسى قىلىقتار جاسايدى. ءبىراق ەگەر بالا وزدىگىنەن بارىپ تەلەديداردى قوسىپ نەمەسە پلانشەتتى الىپ قاسارىسپاسا، بۇل جازا ءتۇرى ءوزىنىڭ وڭ ناتيجەسىن بەرەدى.

3. جازالاۋدىڭ اۋىر ارتيللەرياسى

اناسى بالانى جازا قولدانۋ ءۇشىن ونىمەن ۋاقىتشا سويلەسپەي قويادى. ماسەلەن، مەكتەپتەن كەلە جاتقاندا: «سەنىڭ ادەپسىز قىلىعىڭ ءۇشىن سەنىمەن سويلەسپەيمىن...»، - دەپ ەڭ قاجەتتى سوزدەردى ايتۋمەن عانا شەكتەلەدى.

بۇل جازا ءوزىنىڭ ناتيجەسىن بەرەدى. ءبىراق ول پسيحولوگيالىق تۇرعىدان اۋىر. بالانىڭ الەمى ونىڭ اتا- اناسى، وتباسى. ءدال وسى كەزدە بالا الەمدە جالعىز قالعانداي كۇي كەشەدى. جازانىڭ مۇنداي اۋىر ءتۇرىن شەشىم تاپپاعان، باسقا ادىستەر ءوزىنىڭ ناتيجەسىن بەرمەگەن كەزدە عانا پايدالانۋ قاجەت.

4. بالانى ماقتاۋدى ۇمىتپاڭىز

بالا كىشكەنتاي بولعان كەزدە ونى ماقتاپ، كوتەرمەلەي وتىرىپ تەزگە سالۋ ەڭ ءتيىمدى تاسىلدەردىڭ ءبىر. بالا ەرەسەكتەرتەردى تىڭداماي مازاسىزدانىپ، شەكتەن شىققان كەزدە اتا- انا ونى شاپالاقپەن تارتىپ قالىپ جاتادى. بالاعا ماقتاۋ ايتۋ ونىڭ جۇيكەسىن تىنىشتاندىرادى. سوندىقتان دا بالانى ماقتاپ جانە كوتەرمەلەپ وتىرۋ ونىڭ مىنەز- قۇلقىنىڭ جاقسارۋىنا دا ءوزىنىڭ وڭ اسەرىن تيگىزەدى.

5. ەشتەڭە اسەر ەتپەي قويسا.. .

بالانى تەزگە سالۋعا ەشقانداي قۇرال اسەر ەتپەي قويدى دەگەن اتا- انالار شاعىمىن پسيحولوگتار ءجيى ەستىپ جاتادى. الايدا پروتسەسس بارىسىندا بالانى تەزگە سالۋدىڭ دۇرىس ءادىسى قولدانىلماعىندىعى انىقتالادى. كەي كەزدەرى پسيحولوگتىڭ كومەگىنسىز تىعىرىقتان شىعۋ مۇمكىن بولماي قالادى. سوندىقتان دا بالانى جان- جاقتى ەمدەتىپ، تيىسىنشە شارالار قابىلداۋ قاجەت.

6. ءوزىڭدى قولعا الا ءبىلۋ

كوپتەگەن انالار بالاسىنىڭ ءجونسىز قىلىقتارىنا كوز جۇمىپ، شىداپ باعادى. الايدا ول تەمىر ادام ەمەس عوي، كۇندەردىڭ كۇنىندە شىدامنىڭ شەگى بىتەدى. وسى كەزدە ءىستى اقىلعا جەڭدىرۋ قاجەت، ايتپەسە جاعداي قايعىلى اياقتالۋى مۇمكىن.

اتا- انا شەكتەن شىعىپ، ول قىلىعى ءۇشىن كەيىن بالاسىنان كەشىرىم سۇرايتىن جايتتار ورىن الادى. بالا اتا- انانىڭ ارەكەتى دۇرىس پا، بۇرىس پا تۇسىنبەيدى. ەگەر بۇرىس بولسا، نەگە تالاپ ەتەدى؟ بۇل بالانىڭ پسيحولوگياسىنا قاتتى اسەر ەتەدى.

7. ءاربىر وتباسىنىڭ ءوزىنىڭ ءادىسى بار

اتا- انالار بالاسىنىڭ ەرەكشەلىگىن جاقسى ءتۇسىنۋى كەرەك. اناسىنىڭ جارتى ساعات سويلەسپەي قويۋى بالا ءۇشىن تراگەديا، ال كەيبىرى ونى قالىپتى جاعداي قابىلدايدى.

ەگەر بالا سەزىمتال جانە اقىلدى بولسا، ونىمەن بارىنشا جۇمساق قارىم- قاتىناس ورناتقان دۇرىس، ونى جازالاۋدىڭ ورنىنا ماقتاپ، ءتۇسىندىرىپ جىبەرۋ كەرەك. سەزىمتال بالا جاعدايدى ءوزى ءتۇسىنىپ، قاتەلىگىن مويىندايدى.

جالپى بالا تاربيەسىندە ءبىز ولاردى تەزگە سالۋ جولدارىنىڭ تيىمدىلىگىنە نازار اۋدارۋىمىزدىڭ ماڭىزدىلىعى زور.

8. بالانىڭ كوزىنشە تاربيە ماسەلەسىن تالقىلاماۋ

اتا- انالار بالالارىنىڭ كوزىنشە بالا تاريبەسىنە قاتىستى ماسەلەنى تالقىلاماۋى كەرەك. ماسەلەن بالاعا داۋىس كوتەرۋ، كامپيت بەرمەۋ، بۇرىشقا تىرعىزىپ قوعان كەزدە، وتباسىنداعى ەكىنشى ەرەسەك ادام بالانى جاقتاپ شىعۋ جاعدايلارى بالانىڭ مىنەز- قۇلقىن تىپتەن ناشارلاتىپ جىبەرەدى. بالادا كىمدىكى دۇرىس، انامدىكى مە، اكەمدىكە مە دەگەن سۇراق تۋىندايدى. ەڭ دۇرىسى وقيعاعا ارالاسپاۋ كەرەك. جاعدايدى جەكە قالعاندا تالقىلاپ، ورتاق ءتىل تابۋعا تىرىسۋ قاجەت.

islam.kz

سوڭعى جاڭالىقتار