جۇرت الدىندا سويلەۋدە ەسكەرەر 8 قاعيدا

نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - جۇرت الدىندا سويلەۋدىڭ دە وزىندىك قاعيدالارى بولادى.

تىڭداۋشىلاردى ەلىكتىرە ءبىلۋ، ولاردىڭ نازارىن اۋدارا الۋ - بۇل وزىڭە جۇكتەلگەن مىندەتتىڭ باستى شارتى.

جۇرت الدىندا جاقسى سويلەۋدىڭ ەڭ نەگىزگى شارتى - دايىندىق. الدىمەن جوسپار ءتۇزىپ العان دۇرىس. جوسپاردا قامتىلۋعا ءتيىستى ماسەلەلەر رەتتەلگەن تاقىرىپ كۇيىندە جازىلادى. ودان كەيىن سول جوسپار بويىنشا باياندامانىڭ تەزيسى جاسالادى. وندا ايتىلۋعا ءتيىستى جايلاردىڭ نەگىزگى قاعيدالارى، مازمۇنى تۇجىرىمدالعانى ابزال. ونىمەن قوسا جۇرت الدىندا سويلەۋشى مىنا قاعيدالاردى دا ەسكەرگەنى قۇبا- قۇپ.

1. جۇرتتىڭ بارىنە بەلگىلى جايلاردى تاپتىشتەپ ايتا بەرۋ ءجونسىز. ءنارسىز، ءدامسىز سويلەمەگەن جاقسى. ءنارسىز ءسوز كوبىنەسە ءوزى جاقسى بىلمەگەن جايدى بايانداۋدان انىق بايقالادى. مىنە، سوندىقتان كوپ قاتەلەسەدى.

2. ءوزىن وزگەدەن ارتىق ساناپ، داۋلاسىپ، ماقتانا سويلەگەن ادامنىڭ ايتقانى دالاعا كەتەدى. تىڭداۋشىلار وندايدى قابىلدامايدى، سوزىنە كۇلە قارايدى. مەن بەلگەندى تىڭداۋشىلارىم بىلمەيدى، ولار ءبىلىمسىز دەگەندەي پيعىل ءبىلدىرىپ، بىلگىشسىنىپ، ماقتانا سويلەۋ جۇرتتى تەرىس قاراتادى.

3. سويلەگەندە، ءاربىر ءسوز انىق، ءدال، ايقىن ەستىلەتىن بولسىن. سويلەۋشىنىڭ داۋسى قۇبىلماسى ءارى جايلى بولۋى ءتيىس. ءسوز اۋەنىنەن بايسالدىلىق، سەنىم، تاباندىلىق، قايرات سەزىنەتىن بولسىن.

4. ويدى جەتكىزۋدىڭ تىلدەن تىس ەلەمەنتتەرىن، اتاپ ايتقاندا، ىم، يشارا، ميميكا، پونتوميميكا، داۋىس كۇشى، داۋىس تەمپى ت. ب. جاقسى مەڭگەرۋگە قاجەت.

5. جۇرت الدىندا سويلەۋشى قاعازدان كوزىن الماي قاتىپ قالماي، تىڭداۋشىلاردىڭ جەكە توبىنا، جەكە كىسىلەرگە كوز جىبەرىپ وتىرعان ماقۇل. سوندا تىڭداۋشى دا سوعان قارايدى، سوزىنە نازار اۋدارادى.

6. ءسوزدى ابدەن جاۋىر بولعان سوزدەردەن باستاعان بولمايدى. وي- پىكىردى ادەبي تىلگە ءتان سوزدەرمەن، اسەرلى دە قىزىقتى ەتىپ جەتكىزۋگە تىرىسۋ قاجەت. ءسوز اراسىندا ماقال- ماتەلدى، ناقىل سوزدەر مەن قاناتتى سوزدەردى كەلتىرە وتىرىپ سويلەۋ ناتيجەلى بولماق.

7. ايتىلاتىن وي قىسقا دا نۇسقا، تۇجىرىمدى بولسىن. «از ءسوز التىن، كوپ ءسوز كومىر» دەگەن ماقالدى باسشىلىققا العان ماقۇل.

8. سويلەۋ جۇيەلى بولۋى ءتيىس. جۇيەلى ءسوزدىڭ ارقاۋى، ءوزارا تىعىز بايلانىستى جەلىسى بولدى. سويلەم مەن سويلەم اراسىندا، وي مەن ويدىڭ اراسىندا تابيعي بايلانىس بولماسا، تىڭداۋشى ونداي سوزدەن قاناعات الا المايدى.