بۇگىن اقىن مۇحتار شاحانوۆ 80 جاسقا تولدى

نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - بۇگىن - قازاقتىڭ كورنەكتى اقىنى، قوعام قايراتكەرى مۇحتار شاحانوۆتىڭ تۋعان كۇنى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.

1942 -جىلدىڭ 2 - شىلدەسىندە قازىرگى تۇركىستان وبلىسى تولە بي اۋدانى قاسقاسۋ اۋىلىندا قازاقتىڭ كورنەكتى اقىنى مۇحتار شاحانوۆ دۇنيەگە كەلگەن بولاتىن. ول كوپشىلىككە ءتىلى جاتىق، قيسىنى تاستاي، ويى شىمىر ولەڭدەرىمەن عانا ەمەس، شەشۋشى ساتتەردە باتىل ارەكەت ەتەتىن تاۋەكەلشىل مىنەزىمەن دە تانىمال. جۇرت اراسىندا 1986 -جىلعى جەلتوقسان وقيعاسىنىڭ شىندىعىن اشۋعا تۇرتكى بولعان ادام وسى مۇحتار شاحانوۆ دەگەنگە ساياتىن تۇسىنىك بار. ءبىر انىعى، ماسكەۋ تورىندە جەلتوقسان شىندىعىنىڭ اشىلۋىن تالاپ ەتىپ ءسوز سويلەپ، كەيىن وقيعانى تەرگەۋ كوميسسياسىنا جەتەكشىلىك ەتكەن مۇحتار شاحانوۆ بولاتىن.

تاۋەلسىزدىك جىلدارى قازاق ءتىلىنىڭ جاناشىرى، ءدىل مايدانىنىڭ ساردارى رەتىندە رەپۋتاتسيا قالىپتاستىرعان اقىن پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى، قازاقستاننىڭ قىرعىز رەپسۋبليكاسىنداعى ەلشىسى سياقتى جاۋاپتى قىزمەتتەردى اتقاردى. قازاق ادەبيەتىندەگى مۇحتار ەسىمىن ارقالاعان ءۇش الىپتىڭ ءبىرى سانالاتىن اقىن ۇزاق جىلدار بويى «جالىن» جۋرنالىن باسقاردى. كەز كەلگەن بۋىننىڭ وكىلى ولەڭدەرىن جاتقا وقيتىن مۇقاعاليدان كەيىنگى تانىمال اقىن دا وسى مۇحتار شاحانوۆ دەۋگە بولادى. اسىرەسە «وتىراردىڭ كۇيرەۋى»، «ەۆەرەستكە شىعۋ»، «عاشىقتىق عالاماتى»، «ەركەكتەر جىرى»، «سۇلۋلىقتى سەزىنۋ نەمەسە عابيدەن مۇستافينمەن قارتتىق جايلى اڭگىمە»، «12-3=؟»، «ارمان»، «شىڭ باسىنداعى وقيعا، «دوستىق ولكەسىنىڭ زاڭى»، «جىگەرلەندىرۋ نەمەسە ءوزىن باقىتسىزبىن دەپ ەسەپتەگەن جىگىتكە جاۋاپ»، «ت ج- لار»، «ءتورت انا»، «كوسموپوليت قازاقتار» سياقتى ولەڭ- داستاندارى ەل اۋزىنان تۇسپەي كەلەدى.

بيىل ونىڭ ادەبيەتكە، ۇلت رۋحانياتىنا، تۇركى ىنتىماعىنا سىڭىرگەن ەڭبەگى ەسكەرىلىپ، ۇلىتاۋ تورىندە وتكەن ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ العاشقى وتىرىسىندا قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى اتاعى بەرىلدى. قازاق ءۆالسىنىڭ كورولى اتانعان ءشامشى قالداياقوۆ پەن مۇحتار شاحانوۆتىڭ شىعارماشىلىق تاندەمى بىرنەشە بۋىننىڭ سۇيىكتى رەپەرتۋارىنا اينالعان ومىرشەڭ اندەردى جارىققا شىعاردى. ال «ارال قاسىرەتى» ءانى وتكەن عاسىردان بەرى قازاقتىڭ باستى ەكولوگيالىق پروبلەماسى بولىپ كەلە جاتقان ارال تراگەدياسىنىڭ مۇڭدى گيمنىنە اينالدى. اقىن رۋحاني ورتاعا شىڭعىس حاننىڭ تاريحي ءرولى مەن تاريحي تۇلعاسىنا قاتىستى داۋ- جانجالدارمەن دە تانىمال.

اقىننىڭ قىسقاشا ءومىربايانى مىناداي:

• 1969 -جىلى شىمكەنت پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىن بىتىرگەن.

• 1960-65 -جىلدارى «وڭتۇستىك قازاقستان» گازەتىندە، 1965-70 -جىلدارى «لەنينشىل جاس» گازەتىندە، 1971-75 -جىلدارى رەسپۋبليكالىق تەلەۆيزيا، راديو رەداكسيالاردا جۇمىس ىستەدى.

• 1976 -جىلدان قازاق ك س ر مينيسترلەر كەڭەسىنىڭ باسپا، پوليگرافيا جانە كىتاپ ساۋداسى جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميتەتىندە ءبولىم باستىعى بولدى.

• 1984 -جىلى - «جالىن» الماناعىنىڭ باس رەداكتورى.

• 1986 -جىلى - «جالىن» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى.

• 1993-2003 -جىلدارى ق ر قىرعىز رەسپۋبليكاسىنداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى قىزمەتىندە بولدى.

• 2004-2007 -جىلدارى ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى.

اۆتور: ەسىمجان ناقتىباي