قۇرقىلتايدىڭ ۇياسى 80 ءتۇرلى اۋرۋعا ەم ەكەن

 نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - قازىر كوپشىلىك ءدارى-دارمەكتەن گورى تابيعي ەم ءتۇرىن دۇرىس كورەدى.

سونىڭ ىشىندە اتا-بابالارىمىز ەجەلدەن ەمگە قولدانعان تاسىلدەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىق باسىم. وسىنداي ءتاسىلدىڭ ءبىرى -  قۇرقىلتاي ۇياسىمەن ەم جاساۋ.

ەل ىشىندە قۇرقىلتاي ۇياسى بەدەۋلىكتە تاپتىرماس ەم رەتىندە ايتىلادى. بۇل جونىندە بۇرىندا جازعان بولاتىنبىز. جالپى قۇرقىلتاي ۇياسىنىڭ تەك بەدەۋلىك ەمەس، ودان بولەك 80 ءتۇرلى اۋرۋعا شيپا بولاتىنىن ايتىپ بەردى.

ونىڭ كەرەمەتى كوپ كورىنەدى

«اتام -  اكەمنىڭ اعاسى كەزىندە قۇرقىلتايدىڭ ۇياسىمەن تالاي ادامدى اۋرۋدان ءدارىسىز-اق ەمدەپ جازعانىن بىلەمىن. ءتىپتى قازىر دارىگەرلەر وپەراتسيا جاساتپاسا بولمايدى دەيتىن كەسەلدەردىڭ ءوزى وسىنداي 1-2 ەمنەن كەيىن جازىلىپ كەتەتىنىن كورىپ ءوستىم.

قۇرقىلتاي -  قاسيەتتى قۇس. ول ۇياسىن اڭ- قۇس كوپ بولاتىن قالىڭ، نۋ ورماندا ەمەس، قاۋپى ازداۋ توعايداعى بيىكتەۋ اعاشتىڭ ۇشار باسىنداعى بۇتاعىنا سىلەكەيىمەن ارالاستىرىپ، توقىپ «ىلەدى» . ءبىراق بەرىك بەكىتەتىنى سونداي، جەلمەن تەربەلسە دە جەرگە تۇسپەيدى. وعان ادام تۇگىلى، جورعالاعان جىلان دا جەتە المايدى. ويتكەنى جىلان قانشا جارماسسا دا بۇتاقتىڭ يىلگىشتىگىنەن جەرگە سىرعىپ ءتۇسىپ قالادى.

اتام بۇل قۇسقا زيان تيگىزۋگە بولمايدى، كيەسى ۇرادى دەپ ءجيى ايتىپ وتىراتىن. ال ۇيانى بالاپاندارى قاناتتانىپ، ۇشقان كەزدە -  كۇزدە عانا جينايتىن. ۇيا 6-7 مەتر بيىكتەۋ جەردە بولادى. اتام الدىمەن دۇعا وقيدى. سوسىن ات ۇستىندە ەرگە اياعىن تىرەپ تىك تۇرادى دا، مەنى كوتەرەدى. قولىما ۇزىن تاياق بەرىپ قويادى. مەن ۇيانى سول تاياقپەن ءىلىپ الاتىنمىن. بۇل مەنىڭ شامامەن 7-8 جاستاعى كەزىم.

قۇرقىلتايدىڭ ۇياسى ەڭ الدىمەن بۇيرەك اۋرۋىنا ەم. اۋىل- ايماقتاعى بۇيرەگى سۋىقتاپ- سىزداعان، وندا قۇم، تۇز بار ادامدار دارىگەرگە ەمەس، اتاما كەلەتىنى ەسىمدە. ول كەزدە ءبىز وزبەكستاندا -  بۇقارادا تۇراتىنبىز. اتام ءبىسمىللاسىن ايتىپ، ءبىر ۇيانى ورتاسىنان ەكىگە ءبولىپ، ونى ەكى بۇيرەككە تاڭىپ قويادى. سىرتىنان جىلى وراپ قويۋ كەرەك. قۇرقىلتاي ۇياسى بۇلىنبەيدى، ساسىمايدى. سوندىقتان بۇيرەك سۋىقتاعاندا ونى قايتادان قولدانا بەرۋگە بولادى.

ءالى ەسىمدە، بالا كەزىمدە جاتىر جارىعىمەن (پاحوۆايا گرىجا) اۋىردىم.

دارىگەرلەر وعان وپەراتسيا جاساۋ كەرەك دەدى. وندا دا كەيىن ۇرپاقسىز بولۋىم مۇمكىن ەكەنىن ەسكەرتىپتى. ولاردىڭ ءسوزىن مۇقيات تىڭداعان اتام قولىن ءبىر سىلتەپ، ۇيگە كەلدى دە، مەنى قۇرقىلتاي ۇياسىنىڭ تۇتىنىمەن ەمدەدى. قازىر، مىنە، قىرىقتان اسىپ بارامىن. اللاعا شۇكىر، ۇل- قىزىم بار. بۇگىنگى مەديتسينادا وپەراتسياسىز ەم بولمايدى دەگەن اۋرۋدان مەن پىشاق تيگىزبەي، ءدارى ىشپەي، از- اق كۇندە جازىلىپ كەتتىم.

ومىرىندە ءبىر كۇن اۋرۋحاناعا جاتپاعان، ءدارى دە ىشپەگەن اتام ءجۇز جاسادى. ومىردەن وتكەنشە تىك ءجۇرىپ، تىك تۇردى. ول كىسى: «قۇرقىلتايدىڭ ۇياسى 80 ءتۇرلى اۋرۋعا ەم»، -  دەپ وتىراتىن. بالالىقپەن كوپ نارسەگە ءمان بەرمەپپىز. دەگەنمەن ەسىمدە قالعان ءبىراز ەم تۇرلەرىن ايتايىن.

ەمدى ءوزىڭىز دە جاساي الاسىز

قۇرقىلتايدىڭ ۇياسىمەن ەمدەلۋ ءۇشىن ەمشى ىزدەپ اۋرە بولۋدىڭ قاجەتى جوق. ونى قالاعان ادام ءوزى- اق جاساي الادى. ەمدىك قاسيەتى بار شوپتەردەن ىرىكتەپ، ءارى سىلەكەيىمەن ورىلە توقىلعان ۇيا جىبەك سياقتى بولادى. ونىڭ بىرەۋىن بىرنەشە ەمگە پايدالانا الاسىز. تسيستيت كەزىندە نەمەسە بالا شىجىڭ بولسا، ەرەسەكتەردە دە ءزاردىڭ شىقپاۋى نەمەسە ءجيى مازالاۋىندا، قۋىققا تاس بايلانسا، قۋىق قابىنسا ۇيادان ازىراق ءبولىپ الىپ، ءتۇتىپ، شۇقىرلاۋ تەمىر ىدىسقا سالاسىز دا، وعان ازىراق قانا ادىراسپان قوساسىز. ونى ادىراسپاندى تۇتەتكەندەي تۇتەتۋ كەرەك. قىز- كەلىنشەكتەر ۇزىن ەتەك كويلەك، ال ەر ادامدار بەلىنەن تومەن جامىلعى وراپ الىپ، سول ءتۇتىن باسىلعانشا ۇستىندە وتىرادى. وعان ارى كەتكەندە 10-15 مينۋت قانا ۋاقىت كەتەدى. سوسىن جىلى كيىنىپ الۋ شارت. ەكى-ءۇش رەت جاساسا جەتكىلىكتى.

ءوز باسىم ءزار شىقپاي قينالعان جاس بالالاردىڭ ءبىرىنشى ەم كەزىندە- اق شاپتىرىپ جىبەرگەنىن تالاي كورگەنمىن.

اتاپ وسى امال ايەلدەردەگى سۋىقتاۋ، جاتىرداعى باسقا دا اۋرۋلاردا، بەدەۋلىكتە، ەر- ازاماتتارداعى يمپوتەنتسيا، پروستاتيتتە، بەل ومىرتقاسىنداعى گرىجاعا دا شيپا. تىزەدە، بۋىنداردا، ءتىپتى جەلكەدە تۇز بولسا، سارى سۋ جينالۋ، اياق بۋىندارى ءىسىنۋى، سۇيەكتىڭ قاقساۋىندا جاڭا ورىلعان بيدايدى ساباعىمەن الىپ، قۇرقىلتاي ۇياسىنىڭ از عانا بولىگىمەن سۋعا ءبىر قايناتىپ، اينالاسىن قىمتاپ، سول قويمالجىڭعا تىزەرلەپ وتىرادى. ونى ازىراق مولشەردە جاساپ، قالىڭداۋ ماتاعا سالىپ، ەكى تىزەگە، جەلكەگە تاڭىپ قويۋعا دا بولادى. قانى قويۋ، ۇيىپ قالا بەرەتىن ادامدارعا، راديكۋليت، وستەوحوندروزدا دا وسى امال ەم».

عابيت ءالماحان ۇلى سونداي-اق ون جىل بۇرىن سىنىپتاسىنىڭ ۇلكەن قىزىنىڭ ءبىر بۇيرەگى سەمىپ قالعانىن ايتتى. ول قىزدى تانىستارى جوعارىداعىداي تاسىلمەن: بۇيرەككە قۇرقىلتاي ۇياسىن تاڭۋ ارقىلى ەمدەگەن ەكەن. بۇگىندە جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ بىرىندە ءبىلىم الىپ جۇرگەن ستۋدەنت قىزدىڭ ەكى بۇيرەگى دە ساۋ دەيدى. باسقالاي جاعدايدا ول قىز گەمودياليزگە تاۋەلدى بولىپ، بۇيرەك الماستىرۋ وپەراتسياسىن جاساتۋىنا تۋرا كەلەتىن ەدى.

مىنە، قۇرقىلتاي ۇياسىنىڭ وسىنداي ەرەكشە قاسيەتى بار ەكەن. مۇنى دا بىلە جۇرگەنىمىز ءجون. دەگەنمەن ەم ەكەن دەپ قاسيەتتى قۇستىڭ ۇياسىن بالاپاندارى قاناتتانباعان كەزدە الىپ، ونىڭ كوبەيۋىنە زيان تيگىزبەۋ جاعىن دا ۇمىتپاعانىمىز ءجون. قاي نارسەنىڭ دە وبالى، كيەسى بولاتىنىن ەستەن شىعارمايىق.