مەملەكەت باسشىسى «اتامەكەن» ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ 7- سيەزىنە قاتىستى
قاسىم- جومارت توقايەۆ ءوز سوزىندە «اتامەكەن» ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى بيزنەستىڭ قۇقىقتارى مەن زاڭدى مۇددەلەرىن تابىستى قورعاپ، كاسىپكەرلىكتى قولداۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك ساياساتتى جۇزەگە اسىرۋعا بەلسەندى قاتىسىپ كەلە جاتقانىن اتاپ ءوتتى.
پرەزيدەنتتىڭ سوزىنشە، بۇگىنگى كۇنى كاسىپكەرلىك ەل ەكونوميكاسىنىڭ قوزعاۋشى كۇشىنە اينالدى دەۋگە تولىق نەگىز بار.
- سوڭعى بەس جىل ىشىندە شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ ەل ەكونوميكاسىنداعى ۇلەسى 24 پايىزدان 32 پايىزعا ارتتى. كاسىپكەرلىك سالاسىندا ەڭبەك ەتەتىن ازاماتتاردىڭ سانى 21 پايىزعا، ياعني 2,8 ميلليوننان 3,4 ميلليونعا دەيىن ءوستى. قازىر جۇمىسپەن قامتىلعانداردىڭ 40 پايىزعا جۋىعى شاعىن جانە ورتا بيزنەستە ەڭبەك ەتەدى. بۇعان مەملەكەت پەن بيزنەستى بايلانىستىرىپ وتىرعان ۇلتتىق پالاتانىڭ سىڭىرگەن ەڭبەگى مول، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
قاسىم- جومارت توقايەۆ ۇكىمەت پەن «اتامەكەن» ۇ ك پ- نىڭ ۇيلەسىمدى جۇمىسى ەلىمىزدەگى بيزنەس احۋالعا وڭ اسەر ەتىپ وتىرعانىن دا اتاپ ءوتتى. بيىل قايتا رەتتەۋدى جالعاستىرۋدى، بيزنەس ءۇشىن راسىمدەردى جەڭىلدەتۋدى، مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتۋ مەرزىمدەرىن قىسقارتۋدى قاراستىراتىن زاڭ شىعارۋ باستامالارىنىڭ سەگىزىنشى توپتاماسى قابىلداندى.
- مەنىڭ تاپسىرمام بويىنشا كاسىپكەرلەردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ ءۇشىن «بيزنەسكە ادالدىق پرەزۋمپتسياسى» قاعيداتى زاڭ جۇزىندە بەكىتىلدى. بۇل بارشا داۋلى جانە تۇسىنىكسىز ماسەلەلەردى كاسىپكەرلەردىڭ پايداسىنا شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. اتالعان زاڭ شىعارۋداعى وزگەرىستەر ءتيىستى سوت تاجىريبەسىندە قولداۋ تاباتىنىنا سەنەمىن. وسى جىلدىڭ 1- قاڭتارىنان باستاپ مەنىڭ جارلىعىما سايكەس شاعىن جانە ورتا بيزنەستى ءۇش جىلعا دەيىن تەكسەرۋدەن بوساتۋ تۋرالى موراتوريي كۇشىنە ەندى. ناتيجەسىندە مۇنداي سۋبەكتىلەردى تەكسەرۋ كولەمى 8 ەسە قىسقاردى، - دەدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باسشىسى ۇكىمەت پەن قازاقستانداعى بيزنەستىڭ ۇيلەسىمدى جۇمىسىنىڭ ناتيجەسىندە پاندەميا كەزىندە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى جانە ەكونوميكاداعى جاعدايدى باقىلاي العانىمىزدى ايتتى. شاعىن جانە ورتا بيزنەسكە قولداۋ كورسەتۋ ماقساتىندا داعدارىسقا قارسى تەڭدەسسىز ءبىرقاتار شارا قابىلدانىپ، كاسىپكەرلىكتىڭ 700-دەن استام سۋبەكتىسى سالىق تولەۋدەن بوساتىلدى نەمەسە ولار ءۇشىن سالىق مولشەرلەمەلەرى تومەندەتىلدى. «قاراپايىم زاتتار ەكونوميكاسى» باعدارلاماسى بەلسەندى جۇمىس ىستەي باستادى. مەملەكەتتىك جانە كۆازيمەملەكەتتىك ۇيىمداردىڭ عيماراتتارىندا ورنالاسقان شاعىن جانە ورتا بيزنەس سۋبەكتىلەرى جىل سوڭىنا دەيىن جالعا الۋ تولەمدەرىنەن بوساتىلدى.
سونداي- اق قاتتى زارداپ شەككەن سەكتورلار ءۇشىن بيۋدجەتتەن تىس بارلىق قورلارعا اۋدارىمدار جىبەرۋ توقتاتىلدى. اسا قاتتى زارداپ شەككەن شاعىن جانە ورتا بيزنەس سۋبەكتىلەرىنىڭ نەسيەلەرى جىلىنا 6 پايىزعا دەيىنگى مولشەرلەمەمەن سۋبسيديالانادى.
قاسىم- جومارت توقايەۆ ۇكىمەت پەن ۇلتتىق بانككە 2021 -جىلعا ارنالعان «جۇمىسپەن قامتۋدىڭ جول كارتاسى» باعدارلاماسىن ۇزارتۋدى تاپسىردى. بۇل رەتتە، جاڭارتىلعان باعدارلامادا ءبىرىنشى كەزەڭدى ىسكە اسىرۋ بارىسىندا انىقتالعان كەمشىلىكتەردى ەسكەرۋ قاجەت.
- بۇل جەردە وڭىرلەرگە بولىنەتىن قاراجاتتاردى ساپالى ءارى ءتيىمدى ءبولۋ جونىندە ءسوز بولىپ وتىر. تىكەلەي ماعىناسىندا اقشانى جەلگە ۇشىرۋعا نەمەسە «ءوز» كومپانيالارىنا كەلىسىمشارتتاردى ءبولىپ بەرۋگە جول بەرىلمەۋى ءتيىس. قاراجاتتاردىڭ ءبىر بولىگىن ميكرو نەسيە بەرۋگە جۇمساۋعا بولادى. ۇكىمەت پەن ۇلتتىق بانك 1- جەلتوقسانعا دەيىن ناقتى ۇسىنىستار بەرۋى ءتيىس. ۇلتتىق پالاتا داعدارىسقا قارسى شارالاردى ازىرلەۋ مەن ولاردى ىسكە اسىرۋدا ءبىرشاما قولداۋ كورسەتكەنىن اتاپ وتكىم كەلەدى. مەديتسينا تىلىمەن ايتساق، ءبىز بىرلەسە وتىرىپ پروبلەماعا دۇرىس دياگنوز قويىپ، ەمدەۋدىڭ قاجەتتى شارالارىن قابىلداي الدىق، - دەدى پرەزيدەنت.
قاسىم- جومارت توقايەۆتىڭ ايتۋىنشا، پاندەميا مەن داعدارىس قازاقستاننىڭ الدىنا جاڭا مىندەتتەر قويىپ وتىر. سوندىقتان مەملەكەت ەلىمىزدە بيزنەس جۇرگىزۋدىڭ شارتتارىن جۇيەلى تۇردە جاقسارتۋدى جالعاستىرا بەرەدى. پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسى بويىنشا ساپالى جاڭا رەتتەۋشىلىك جۇيە ازىرلەنە باستادى. قولدانىستاعى بارلىق باقىلاۋ- قاداعالاۋ، رۇقسات بەرۋ جانە باسقا دا رەتتەۋشى قۇرالدارعا ۇلكەن ءارى ناقتى تەكسەرۋلەر جاسالادى.
- ءبىز قۇقىق قورعاۋ جانە سوت جۇيەلەرىن رەفورمالاۋدى باستادىق. رەفورما جەدەل، اشىق جانە ءتيىمدى بولۋى ءتيىس. بۇل جۇمىستى ءوزىم تىكەلەي قاداعالايمىن. مۇنداي كۇردەلى، جابىق جۇيەلەردى، ونىڭ ىشىندە، بيزنەستىڭ قۇقىقتارى مەن مۇددەلەرىن قورعاي وتىرىپ وزگەرتۋ قاجەت. سوندىقتان «اتامەكەننەن» ناقتى ۇسىنىستار كۇتەمىن. قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ بارشا قىزمەتكەرلەرى، ينسپەكتوردان باستاپ گەنەرالعا دەيىن ەلىمىزدە قولايلى بيزنەس احۋالدى قالىپتاستىرۋ جۇمىسىنىڭ تولىققاندى قاتىسۋشىلارى ەكەندەرىن سەزىنۋلەرى ءتيىس، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
وتاندىق ءونىم كولەمىن ۇلعايتۋ جانە قايتا وڭدەۋ ونەركاسىبىن قولداۋ ماسەلەلەرى باستى نازاردا بولا بەرمەك. ۇكىمەت ساتىپ الۋدى رەتتەۋ جونىندەگى نورماتيۆتىك- قۇقىقتىق بازانى وزەكتەندىرۋدى باستادى. كۆازيمەملەكەتتىك سەكتوردى ساتىپ الۋ جوباسى بويىنشا جوبا ءجۇرىپ جاتىر. وڭدەۋ وندىرىسىنە شيكىزات جەتكىزۋ تەتىكتەرى ازىرلەنۋدە. وتاندىق ونەركاسىپ سەكتورى ءۇشىن جاڭا زاڭنامالىق بازا دايىندالۋدا. اگروونەركاسىپ كەشەنىن دامىتۋ جونىندەگى ۇلتتىق جوبانى ازىرلەۋ باستالدى.
- قازىر ءبىزدىڭ وتكەننەن ساباق الاتىن، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ بۇگىنگى جاعدايىن جانە بولاشاعىن دالمە- ءدال انىقتايتىن، ءوز الەۋەتىمىزدى دۇرىس باعالايتىن مۇمكىندىگىمىز بار. الدىمەن پارمەندى شارالار مەن قولداۋ ينستيتۋتتارىن ايقىنداپ، دۇرىس رەتتەۋ ورتاسىن قالىپتاستىرۋ كەرەك. سودان كەيىن عانا قاپىسىز جانە باسىمدىقتاردى جىل سايىن وزگەرتپەي باتىل العا جىلجۋعا بولادى. اگروونەركاسىپ كەشەنى بويىنشا باعدارلامالىق قۇجاتتىڭ ازىرلەنۋىن تىكەلەي قاداعالاپ وتىراتىن بولامىن. بۇل رەتتە شەنەۋنىكتەردىڭ دە، كاسىپكەرلەردىڭ دە، ساراپشىلاردىڭ دا پىكىرىن تىڭدايمىن. ويتكەنى اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ الەۋەتىن كوتەرەتىن كەز جەتتى. ولاي بولماعان جاعدايدا ءبىزدىڭ ەكونوميكامىز ءۇشىن وكىنىشكە ۇرىندىراتىن تەرىس سالدار ورىن الۋى مۇمكىن، - دەدى پرەزيدەنت.
قاسىم- جومارت توقايەۆ وتاندىق كومپانيالاردى بەلسەندى تۇردە سىرتقى نارىقتارعا شىعۋعا شاقىردى. ۇكىمەتكە ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىمەن بىرلەسىپ ەكسپورتتىق الەۋەتى بار سالالار مەن كاسىپورىنداردى انىقتاۋ تاپسىرىلعان. مۇنداي جوبالارعا قارجىلاندىرۋ جەڭىلدىگى، ەكسپورتتىق قولداۋ تەتىكتەرى، زاتتاي گرانت بەرۋ سەكىلدى كەشەندى قولداۋ شارالارى كورسەتىلەدى. قازاقستان كەلەر جىلى شيكىزاتتىق ەمەس ەكسپورتتىڭ كولەمىن 29 ميلليارد دوللارعا دەيىن ارتتىرۋدى كوزدەپ وتىر. پرەزيدەنت بايانداماسىندا ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىن تسيفرلاندىرۋ قارقىنىن ساقتاۋعا بايلانىستى دا ەرەكشە كوڭىل ءبولىندى.
- جاقىن ارادا جەرگە قول جەتكىزۋ سەكىلدى كاسىپكەرلەر ءۇشىن تاعى دا ءبىر ماڭىزدى ماسەلە شەشىلۋى كەرەك. مەنىڭ تاپسىرمام بويىنشا ۇكىمەت جەر قاتىناستارىن سيفرلاندىرۋ جانە وتاندىق بيزنەستىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنا ارنالماعان جەر رەسۋرستارىنا قول جەتكىزۋىن جەڭىلدەتۋ جونىندە زاڭ جوباسىن دايىندادى. سونداي- اق زاڭدا جەر قاتىناستارى مەن ساۋلەت سالاسىندا مەملەكەتتىك قىزمەتتەردى ەلەكتروندى تۇردە كورسەتۋ، جەر ۋچاسكەلەرىن بەرۋ مەرزىمىن 1 جىلدان 20 كۇنگە دەيىن قىسقارتۋ، مەملەكەتتىك اكتىنى، جەرگە ورنالاستىرۋ جوباسىن الىپ تاستاۋ جانە باسقا دا ءبىرقاتار ماڭىزدى ماسەلەلەر قاراستىرىلعان. ۇكىمەت جىل سوڭىنا دەيىن اتالعان زاڭ جوباسىن پارلامەنتكە بەرۋى قاجەت، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
قاسىم- جومارت توقايەۆ وتاندىق كاسىپكەرلەردى قولداۋ جانە قورعاۋ ەل دامۋى ءۇشىن ماڭىزدى مىندەت ەكەنىن ايتتى. سونىمەن قاتار بۇل پرەزيدەنتتىڭ سايلاۋالدى ۋادەلەرى مەن باسىمدىقتارىنىڭ ءبىرى. سوندىقتان ول ۇلتتىق بيزنەستى دامىتۋعا ءارقاشان باسا نازار اۋدارادى.
- ۇكىمەت پەن باسقا دا مەملەكەتتىك ورگاندار بيزنەستى قولداۋعا بايلانىستى مىندەتتەردىڭ تيىسىنشە ورىندالۋىن قامتاماسىز ەتەتىن بولادى. الايدا بيزنەس سەكتور دا جاڭا تالاپتارعا تەز بەيىمدەلۋى كەرەك. كاسىپكەرلەر ءوز بيزنەسىن جاڭعىرتۋعا نازار اۋدارۋعا ءتيىس. بۇل، ەڭ الدىمەن، باسەكەگە قابىلەتتى بولۋ، ءارقاشان جاڭا باستامالار مەن جاڭا جوبالاردى ىسكە اسىرۋعا ۇمتىلۋ دەگەن ءسوز. سونىمەن بىرگە ءبىز تابىستى ءادىل ءبولۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن دا ۇمىتپاۋىمىز كەرەك. كاسىپكەرلەرگە جۇمىس ورىندارىن اشىپ، تابىسىن ۇلعايتۋى قاجەت. ەڭ الدىمەن، بۇل مەملەكەتتەن قارجىلاي كومەك الاتىن كاسىپورىنداردىڭ مىندەتى، - دەدى پرەزيدەنت.
ءسوزىنىڭ سوڭىندا قاسىم- جومارت توقايەۆ بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋ ارقىلى عانا ەل ەكونوميكاسىن قالپىنا كەلتىرىپ، دامۋدىڭ جاڭا دەڭگەيىنە شىعا الاتىنىمىزدى اتاپ ءوتتى. پرەزيدەنت «اتامەكەن» ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى الداعى ۋاقىتتا دا بۇكىل قازاقستاندىق بيزنەس- قوعامداستىقتىڭ مۇددەلەرىن بىلدىرەتىن بەدەلدى قۇرىلىم بولىپ قالا بەرەتىنىنە سەنىم ءبىلدىردى.