ءسىزدىڭ ۇيىڭىزدە بولۋى مۇمكىن 7 ۋلى زات
1. اۋانى سەرگىتكىش
ودان قانداي قاۋىپ بار
اۋا سەرگىتكىشتەر پاتەردەگى جامان يىستەردەن ارىلۋعا سەپتەسەدى. ولاردى ءبىز كوبىنەسە ۆاننا بولمەسىندە جانە دارەتحانادا - جەلدەتىلمەيتىن ورىنجايلاردا شاشىراتامىز. بۇل دۇرىس ەمەس. اۋا سەرگىتكىشتەردىڭ قۇرامىنا فتالاتتار - جۇپار ءيىستىڭ ۇزاق تۇرۋى جانە ماتەريالدىڭ كەرىلىپ- سوزىلۋى ءۇشىن ارالاستىرىلاتىن حيميالىق قوسپا بار.
فتالاتتار، سونداي-اق، تىرناق بويايتىن لاكتا، كوسمەتيكالىق ونىمدەردە، بالالار ويىنشىقتارىندا جانە پلاستيكتە بار. كوبىنەسە ولار ناقتى جازىلماي، «حوش يىستەندىرگىش» دەگەن ءسوزدىڭ قالقاسىندا جاسىرىنىپ تۇرادى. مىسالى، قۇرامىندا فتالاتتار بار ەكەنى جازىلماعان 14 اۋا سەرگىتكىنىڭ 12-نەن وسى زياندى زاتتار تابىلعان.
فتالاتتارىڭ ورگانيزمدەگى گورموندار دەڭگەيىنە اسەر ەتەتىن جامان قاسيەتى بار: ولار ەرلەردىڭ تەستوستەرون دەڭگەيىن تومەندەتىپ جىبەرەدى دە، ۇرپاق ءوربىتۋ جۇيەسىندەگى اۋىتقۋشىلىقتاردىڭ سەبەپكەرى بولادى.
ءسىز اۋا سەرگىتكىنى جابىق ورىنجايدا شاشىراتقان كەزىڭىزدە ونىڭ ۇساق بولشەكتەرى تەرىگە جابىسىپ قالادى نەمەسە جۇتقان اۋامەن بىرگە ىشكە ەنىپ كەتەدى.
نە ىستەۋ كەرەك
جامان يىستەردى يىسكەپ جۇرە بەرۋ - وڭتايلى امال ەمەس. اۋا سەرگىتكىنى تابيعي كومپونەنتتەردەن ءوز قولىڭىزبەن جاساپ الىڭىز.
100 ميل اۋا سەرگىتكى جاساۋ ءۇشىن سىزگە مىنالار قاجەت:
- ءيىسى وزىڭىزگە ۇنايتىن ەفير مايىنىڭ 15- 20 تامشىسى (بىرنەشەۋىن ارالاستىرىپ جىبەرسەڭىز دە بولادى) ؛
- 1 شاي قاسىق سپيرت؛
- بۇرىككىش (پۋلۆەريزاتور) بار شولمەك؛
- ديستيلدەنگەن سۋ.
شولمەككە مايدى جانە ءسپيرتتى قوسىپ، اينالمالى قيمىلدار ارقىلى ولاردى ارالاستىرىڭىز. ۇستىنە سۋ قۇيىپ، شاشىراتقىش قوندىرمامەن اۋزىن تىعىزداپ جابىڭىز جانە اقىرىنداپ شايقاڭىز. بولدى، دايىن!
2. كيىم كۇيەسىن قۇرتاتىن شارلار
ولاردان قانداي قاۋىپ بار
كۇيە كيىمدى جەپ قويماۋى ءۇشىن شكافقا ارنايى شارلاردى سالىپ قويادى. ولاردىڭ قۇرامىنداعى بەلسەندى زاتتار نافتالين مەن پاراديحلوربەنزول - قادالعان جەرىنەن قان الاتىن جاندىكتى عانا ەمەس، ادامدى دا ولتىرە الاتىن زاتتار.
نافتاليننىڭ اسەرى وبىر قوزدىرۋشى (كانسەروگەن) بولىپ تانىلعان، نەمەسە پاراديحلوربەنزول باستى اۋىرتۋى، جۇرەك اينىتۋى، ءىش وتكىزۋى جانە تەرىنى تىتىركەندىرۋى مۇمكىن. بۇل شارلاردىڭ تاعى ءبىر قاۋىپتىلىگى سول، كىشكەنتاي بالالار ولاردى كامپيت دەپ ويلاپ، جەپ كورۋى مۇمكىن.
نە ىستەۋ كەرەك
جاقىن ايلاردا شكافتان شىعارمايتىن كيىمدەرىڭىزدى ساڭىلاۋسىز قاپقا سالىپ قويىڭىز. ولاردى جيناپ قويار الدىندا مىندەتتى تۇردە جۋىپ تازارتىڭىز.
شكافىڭىزدى جۇيەلى تۇردە تازالاپ تۇرىڭىز: قۋىس-قۋىسىنىڭ ءبارىن شاڭسورعىشپەن تازارتىڭىز، شاڭىن، شاشتى جانە كىردى تازالاپ شىعىڭىز.
3. اعاش-جاڭقالى تاقتادان (ا ج ت) جاسالعان جيھاز
ودان قانداي قاۋىپ بار
ساپاسىز ماتەريالداردان جاسالاتىر ارزان جيھازدا فورمالدەگيد - ادام دەنساۋلىعىنا زياندى وبىر قوزدىرۋشى بولۋى مۇمكىن. بۇل زاتقا اسا سەزىمتال ادامداردىڭ كوزى مەن مۇرىنى نەمەسە تاماعى اشۋى، جوتەل پايدا بولىپ، جۇرەگى اينۋى جانە تەرىسى تىتىركەنۋى مۇمكىن.
نە ىستەۋ كەرەك
بۇيىمدى ءوندىرۋشى ەلدىڭ ساپا ستاندارتتارىن ءبىلىپ الىڭىز جانە سەرتيفيكاتتارىن مۇقيات تەكسەرىڭىز. سىرتقى ءتۇرى مەن يىسىنە نازار اۋدارىڭىز: جاڭا ديۆاننىڭ نەمەسە ۇستەلدىڭ اشى، مۇرىندى جىبىرلاتاتىن «جۇپار» ءيىسى - ەلەۋسىز قالدىرۋعا بولمايتىن سيگنال.
4. كاسسالىق چەكتەر
ولاردان قانداي قاۋىپ بار
ءبىز دۇكەندە جاساعان ساۋدامىزدان سوڭ نەمەسە بانكوماتان ءساتتى وپەراتسيادان سوڭ الاتىن چەكتەردىڭ كوپشىلىگى تەرموقاعازعا باسىلادى. ونداي قاعازدىڭ قۇرامىندا بيسفەنول ا (BPA) بار.
بيسفەنول ا - ەندوكريندىك جۇيەگە، قالقانشا بەزگە جانە ۇرپاق ءوربىتۋ جۇيەسىنە كەرى اسەر ەتەتىن حيميالىق زات.
ول زات تەرىگە جاناسقان كەزدە ورگانيزمگە ەنىپ كەتەدى، ال چەكتى قولىڭىزبەن ۇستاعان كەزدە وعان جاناسپاي قالۋ مۇمكىن ەمەس.
كوپتەگەن ەلدەر بۇل زاتتى تىيىم سالىنعاندار تىزىمىنە ەنگىزىپ قويىپ، ال وندىرۋشىلەر بولسا، ەكولوگتارمەن ىمىراعا كەلىپ، ونى پايدالانۋدى بارىنشا ازايتۋعا تىرىسىپ جۇرسە دە، بيسفەنول ا، ءالى دە بولسا، پلاستيك شولمەكتەر مەن ىدىس- اياقتاردا كەزدەسىپ قالادى.
نە ىستەۋ كەرەك
قاعاز چەكتەردەن باس تارتىپ، ءبىر ايدا ازىق- تۇلىك الۋعا جۇمساعان اقشاڭىزدى ەسەپتەۋ ءۇشىن ولاردى ۇيدە ءۇيىپ جيناي بەرمەڭىز. قازىرگى كەزدە بارلىق دەرلىك قارجىلىق وپەراتسيالاردى سمارتفونىڭىز ارقىلى قاداعالاپ وتىرۋعا بولادى.
دۇكەننىڭ موبيلدىك قوسىمشاسىن تەلەفونىڭىزعا جۇكتەپ الىڭىز دا، ساتىپ الۋلارىڭىزدى ونلاين تۇردە باقىلاپ وتىرىڭىز. قالدىق تەڭگەرىمىڭىز جايىندا ۇنەمى ءبىلىپ ءجۇرۋ ءۇشىن بانكىڭىزدىڭ موبيلدىك قوسىمشاسىن ورناتىپ الىڭىز.
ەگەر ءسىز ساتۋشى سىزدەن 15 تەڭگە جەپ قويادى دەپ سەكەمدەنسەڭىز، ول العان زاتتارىڭىزدى كاسسادان وتكىزىپ جاتقاندا ەلەكتروندى ەكرانعا شىعاتىن باعالاردى باقىلاپ تۇرىڭىز. ەكرانداعى باعا زاتتىڭ وزىندە جازىلعان باعادان ارتىق ەكەنىن كورسەڭىز - بۇنى وعان ايتىڭىز. بۇلاي ەتۋ ساۋدا جاساپ بولعان سوڭ چەكتەگى سايكەسسىزدىكتى ىزدەپ تۇرعاننان وڭاي بولادى.
5. باتارەيالار
ولاردان قانداي قاۋىپ بار
جۇمىسقا جارامدى جاڭا باتارەيالار مەن اككۋمۋلياتورلار، دۇرىس پايدالانساڭىز، ولاردان سىزگە كەلەر زيان جوق. اڭگىمە ۇزاقۋاقىتتى پەرسپەكتيۆا جايىندا بولىپ وتىر. باتارەيانىڭ نەمەسە اككۋمۋلياتوردىڭ قۇرامىندا بولاتىن قورعاسىن نەمەسە كادميي ادامنىڭ بۇيرەگىنە، باۋىرىنا جانە جۇيكە جۇيەسىنە كەرى اسەر ەتەدى. ونىڭ ۇستىنە، كادميي وبىر قوزدىرۋشى بولىپ تانىلعان.
ساندىقتىڭ تۇبىندە تالاي جىلدان بەرى جاتقان باتارەيا توت باسىپ كەتۋى مۇمكىن. ونىڭ كورپۋسى ءبۇلىنىپ، ىشىندەگى ۋلى زاتتار سىرتقا شىعۋى مۇمكىن.
نە ىستەۋ كەرەك
پايدالانىلعان باتارەيالار مەر اككۋمۋلياتورلاردى، ولار ىستەن شىعا سالىسىمەن جوياتىن جەرلەرگە وتكىزىڭىز. ولار جىلدار بويى قولدانبايتىن گادجەتتەردىڭ ىشىندە تۇرماسىن. تەكسەرۋ جاساپ، جارامسىز باتارەيالاردى جاقىن ماڭداعى قوقىس قالدىقتاردى الاتىن جەرگە وتكىزىپ تاستاڭىز.
6. كۇننەن قورعانۋ قۇرالدارى
ولاردان قانداي قاۋىپ بار
ولاردى ءبارى ەمەس، تەك قۇرامىندا وكسيبەنزون بارلارى. عالىمدار بۇل زات (وكسيبەنزون) ورگانيزمدە قوردالانىپ قالىپ، ەندوكريندىك جۇيەگە كەرى اسەر ەتەتىنىن انىقتاعان.
ونىڭ ۇستىنە، تەرىمىزدەگى كۇننەن قورعانۋ جاقپامايىمەن بىرگە سۋعا تۇسەتىن وكسيبەنزون دنق ءبۇلدىرۋ، سونىمەن قاتار بالاڭقۇرت كەزىندە تۇقىمىن بۇزۋ ارقىلى كوراللداردى قۇرتادى. بۇل زاتتىڭ ەڭ كوپ شوعىرلانعان جەرى تانىمال تۋريستىك ورىنداردان تابىلىپ وتىر.
نە ىستەۋ كەرەك
كۇننەن قورعانۋ قۇرالدارىنىڭ قۇرامىن وقىپ، بەلسەندى كومپونەنتتەرى رەتىندە مىرىش توتىعى مەن تيتان ديوكسيدى قولدانىلاتىن تۇرلەرىن تاڭداڭىز.
7. پلاستيك ىدىس-اياق
بۇدان قانداي قاۋىپ كەلەدى
پلاستيك ىدىس- اياقتىڭ قۇرامىندا بىزگە تانىس بولىپ قالعان فتالاتتار مەن بيسفەنول ا بولۋى مۇمكىن. بۇل زياندى زاتتار ورگانيزمگە پلاستيك ىدىسقا سالىنعان ءىشىپ-جەممەن بىرگە كىرىپ كەتۋى مۇمكىن. وندىرۋشىلەر پلاستيك قۇرامىنداعى بيسفەنول ا زاتىنان ارىلىپ، ونى باسقا كومپونەنتتەرگە اۋىستىرىپ جاتىر، الايدا، عالىمدار ولاردان دا شەگەتىن زيانىمىز از بولا قويماس دەپ الاڭداپ ءجۇر.
نە ىستەۋ كەرەك
امەريكالىق پەدياتريا اكادەمياسى 03, 06 جانە 07 بولىپ تاڭبالانعان ىدىس-اياقتان نەمەسە وراما قاپتان اۋلاق جۇرۋگە كەڭەس بەرەدى.
پوليۆينيلحلوريد (پ ۆ ح) - 03
پوليستيرول - 06
ءارتۇرلى پلاستيكتەردىڭ قوسپاسى، پوليمەرلەر - 07
بۇنداي ىدىستى ءىشىنارا اينەكتەن نەمەسە مەتاللدان جاسالعانىنا اۋىستىرىپ الۋعا بولادى. مىسالى، تاماق سالاتىن كونتەينەرلەردى، اس-اۋقاتتى تۋرايتىن تاقتايدى، اس ءۇي قالاقتارىن اۋىستىرۋعا بولادى.
وكىنىشىمىزگە وراي، اسەرى قازىر بايقالمايتىن، ءبىراق جاقىن بولاشاقتا دەنساۋلىعىمىزعا كەرى اسەر ەتۋى مۇمكىن ۋلى جانە زياندى زاتتاردان اياق الىپ جۇرە المايمىز. پارانويك بولۋدىڭ قاجەتى جوق، ءبارى وزىمىزگە بايلانىستى. ەگەر دە قاۋىپتى زاتتاردىڭ كەيبىرەۋلەرىنەن عانا بولسا دا، قورعانا الاتىن مۇمكىندىك بولسا، بۇنى ىستەگەنىمىز ابزال.