شەشەن- ينگۋشتاردىڭ قازاقستانعا دەپورتاتسيالانعانىنا 75 جىل بولدى
باسقا كوپتەگەن ۇلتتار سياقتى شەشەن- ينگۋشتەردىڭ دە تۋعان جەرىن تاستاپ، كۇشتەپ قونىس اۋدارىلعانىنا بيىل 75 جىل تولدى. مۇحاربەك ياۆلويەۆ ول كەزدە 12-دەگى بالا ەكەن. ەلىن، ءۇيىن تاستاپ كەتۋگە ءماجبۇر بولعان ول ءبىر توپ قانداستارىمەن بىرگە قازىرگى قىزىلجار اۋدانىنداعى پەنكوۆو اۋىلىنا تۇراقتايدى.
«1944 -جىلدىڭ اقپان ايىندا اۋىلداعى ەر ادامداردى ورتالىق الاڭعا جينادى»، - دەپ ەسكە الادى مۇحاربەك قاريا. اسكەريلەردىڭ جەتكىزگەن حابارى شەشەن- ينگۋش حالقىنا توبەدەن جاي تۇسكەندەي اسەر ەتكەن ەكەن. ۇيلەرىن تاستاپ كەتۋگە سول كۇنى نەبارى 25 مينۋت قانا ۋاقىت بەرىپتى.
«كەشقۇرىم اۋىلدىڭ ەر ادامدارىن ورتالىق الاڭعا شۇعىل جيناي باستادى. ءبىز كىشكەنتايمىز، ونداي جيىندارعا قاتىسۋعا ەرتە، ءبىراق بالامىز عوي، اقىرىن ارتتارىنان ەردىك. ءبىر كەزدە اسكەري كيىم كيگەن ەر ادام ورىس تىلىندە سويلەدى. ول كەزدە مەن ورىسشا بىلمەيمىن، تۇسىنگەن جوقپىن. ءبىر اعايىن: «ءبىزدى، ينگۋشتەردى ءوز جەرىمىزدەن قۋىپ جاتىر» دەدى. ءبىز دوستارىمىزبەن اڭ- تاڭ بولىپ ۇيگە قاراي جۇگىردىك. اۋىلدىڭ اقساقالدىلارىنا ايتىپ ەدىك، بىزگە ەشكىم سەنگەن جوق. ءبىر كەزدە، ماناعى اسكەري كيىمدەگى ادامدار ءۇي- ءۇيدىڭ ەسىگىن قاعىپ، ۇيلەرىمىزدى بوساتۋدى تالاپ ەتتى. جينالۋعا نەبارى 25 مينۋت بەردى»، - دەيدى پەنكوۆو اۋىلىنىڭ تۇرعىنى مۇحاربەك ياۆلويەۆ.
ياۆلويەۆتار وتباسى باسقالارمەن بىرگە ەشەلونعا وتىرىپ، جەر اۋدارىلدى. قازاقستاننىڭ سولتۇستىگىنە دەيىن 18 تاۋلىك ءجۇرىپ كەلىپتى. ولاردىڭ كەيبىرى اۋىر جولدى كوتەرە الماي اشتىقتان، اۋرۋدان قازا تابادى.
«ءبىز پەتروپاۆلعا جەتكەندە، قارىنداسىم قاتتى اۋىرىپ قالدى. انام ەكەۋىن اۋرۋحاناعا الىپ كەتتى، سول جەردە انامنان ايىرىلدىم. ءبىزدى ءبولىپ ارباعا، كولىككە وتىرعىزىپ، اۋىل- اۋىلعا تاراتتى. كولىككە وتىرعانداردى شالعاي ەلدى مەكەندەرگە اكەتتى. مەن ارباعا وتىرعان ەدىم، ءبىزدى وسى پەنكوۆو اۋىلىنا اكەلدى. ورىس وتباسىنا ءتۇستىم، وزدەرىنىڭ ەكى كىشكەنتاي بالاسى بولدى. تاماعىمەن ءبولىسىپ، ءبىزدى اش قالدىرعان جوق»، - دەيدى مۇحاربەك ياۆلويەۆ.
ءسوز سوڭىندا اقساقال بۇگىنگى تاتۋلىق پەن دوستىق شاڭىراعىندا باقىتتى عۇمىر كەشىپ جاتقانى ءۇشىن قازاق حالقىنا ريزاشىلىعىن ءبىلدىرىپ، زور العىسىن جەتكىزدى.
دەپورتاتسيالانعان حالىقتاردىڭ كوپشىلىگى ءۇشىن قازاقستان ەكىنشى وتانعا اينالدى. قازىر سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا عانا شامامەن 20 مىڭعا جۋىق شەشەن- ينگۋش تۇرىپ جاتىر. قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىندا العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ «ۆايناح» اتتى شەشەندەردىڭ قوعامدىق بىرلەستىگى قۇرىلدى. ال پەتروپاۆلداعى №17 ۇلتتىق وركەندەۋ مەكتەبىندە شەشەن ءتىلى وقىتىلادى.
ال مۇحاربەك پەن زايىبى گوشتا ياۆلويەۆتار قازاق جەرىندە 7 بالا ومىرگە اكەلدى. بۇگىندە ۇلىن ۇياعا، قىزىن قياعا قوندىرىپ، پەنكوۆو اۋىلىندا ءومىر ءسۇرىپ جاتىر.
اۆتور: اقەركە داۋرەنبەك قىزى