ساعاتىنا 7 وتباسى: ەلىمىزدە كۇنىنە 150 جۇپ اجىراسادى

None
None
نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - اجىراسۋ وڭاي ما؟ سەنسەڭىز دە، سەنبەسەڭىز دە، ەلىمىزدە كۇنىنە 150 جۇپ اجىراسادى ەكەن. ياعني بۇل ساعاتىنا 7 وتباسىنىڭ شاڭىراعى شايقالادى دەگەن ءسوز.

سوراقىسى، جىل سايىن ءدام-تۇزى جاراسپاي، اجىراسىپ كەتەتىندەردىڭ قاتارى ارتىپ كەلەدى.

ال، نەكەلەسكەندەردىڭ سانى كەرىسىنشە ازايۋدا. بۇعان نە سەبەپ؟ تاربيەدەن كورەمىز بە، الدە جاستاردىڭ الەۋمەتتىك جاعدايى شىنىمەن قيىن با؟ دەپۋتاتتار بۇل ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن قانداي باعدارلاما ۇسىنباق؟ ال، ساراپشىلار ولاردى نەگە قولداماي وتىر؟ وزدەرىنىڭ ۇسىنىسى قانداي؟ بۇل تۋرالى «ەۆرازيا» ارناسى حابارلايدى.

بۇگىندە جاستار ءۇشىن ۇيلەنۋ ەمەس، اجىراسۋ وڭاي بولىپ كەتكەندەي. ءبىز ەمەس، ساندار سويلەسىن.

ستاتيستيكا كوميتەتىنىڭ دەرەگىنشە، ەلىمىزدە سوڭعى بەس جىلدىڭ ىشىندە نەكەلەسكەندەردىڭ سانى 15 پايىزعا تومەندەگەن. ءسويتىپ بىلتىر 137797 جۇپ قانا وتاۋ قۇرىپتى. ال اجىراسقاندارعا كەلسەك، جاعداي ءتىپتى كوڭىل كونشىتپەيدى. نەكەسىن بۇزعانداردىڭ قاتارى 3 پايىزعا ارتىپ، وتكەن جىلى بۇل كورسەتكىش 54797 ءنى قۇراپتى. ياعني وتاسقانداردىڭ تەڭ جارتىسىنا جۋىعى اجىراسىپ كەتكەن.

«اجىراسقانداردىڭ ورتاشا جاسى ەر ادامداردا 38,5، ال ايەل ادامداردا 34,3. وسى قاڭتار-قىركۇيەك ايىنداعى اعىمداعى جىلدىڭ 1000 ادامعا شاققاندا پاۆلودار وبلىسىندا 4,2، نۇر-سۇلتان قالاسى 4,1، اقمولا وبلىسى 3,9، الماتى قالاسى 3,8»، - دەدى ستاتيستيكا كوميتەتىنىڭ باس ساراپشىسى گۇلميرا ماحانبەتوۆا.

اجىراسقانداردىڭ قاتارىندا كامەلەت جاسىنا تولماعاندارى دا بار. تەك بىلتىردىڭ وزىندە ەرتە نەكەلەسكەن 1000 نان استام جۇپتىڭ شاڭىراعى شايقالىپتى. نەگە؟

«ارينە باسپانا ماسەلەسى. ارينە جۇمىس ماسەلەسى كوتەرىلەدى. ارينە بالا ماسەلەسى كوتەرىلەدى. بالانى بالاباقشاعا بەرۋ. بۇل وتە كەشەندى ماسەلە. ونى جۇيەلى كەشەندى تۇردە شەشۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. سوندىقتان مەملەكەتتىڭ بارلىق مەكەمەلەرى جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار دا سوزبەن ەمەس، ىسپەن وسىعان ۇلەسىن تيگىزۋ كەرەك»، - دەدى دەپۋتات بەيبىت مامرايەۆ.

الايدا پسيحولوگتار اجىراسۋعا بەل بۋعان جاستارعا ەشقانداي مەملەكەتتىك باعدارلاما كومەكتەسپەيدى، ماسەلە مۇلدەم باسقادا، دەيدى.

«اجىراسۋ بۇل جەردە پسيحولوگيالىق پروبلەما. وعان ەشقانداي باعدارلاما دا، ەشقانداي زاڭ دا كومەكتەسپەي قالۋى مۇمكىن. ويتكەنى، ول ادامنىڭ قالاۋى. ال ادامنىڭ قالاۋىنا نە اسەر ەتتى؟ ونىڭ اجىراسۋعا نە سەبەپ بولدى؟ سونى انىقتاپ، سوندا عانا ءجۇمىس ىستەسەك، وندا اجىراسۋ ازايادى»، - دەدى پسيحولوگ جاناگۇل تۇرمانوۆا.

سوزبەن ايتقاندا ءبارى وڭاي سياقتى كورىنەدى. ءبىراق ىسكە كەلگەندە تيگىزىپ جاتقان پايداسى شامالى ەكەنىن تۇسىنەسىڭ. قوعام بەلسەندىسى كامال الپەيسوۆا، ماسەلەنىڭ ءتۇپ-توركىنى اتا-انانىڭ بالاعا بەرگەن تاربيەسىندە جاتىر دەيدى.

«قىز بالانى ويباي، وسى مەنىڭ حانشايىمىم دەپ وسىرمەۋ كەرەك. قىز بالانى سەن بولاشاق اناسىڭ، سەن ءۇيدىڭ شارۋاسىن شىر كوبەلەك اينالدىرىپ وتىراتىن، ءبىر ءۇيدىڭ ۇيىتقىسىسىڭ دەپ ۇيرەتۋ كەرەك. مەن مىناۋ تويلاردا شەشەلەرىنىڭ قۇداعي ەندى ءوزىڭىز تاربيەلەپ الاسىز دەگەن سوزدەرىنە قارنىم اشادى. جوق، ول شەشەسى تاربيەلەۋ كەرەك ونى. سول سياقتى ۇلدى دا سەن بولاشاق كۇيەۋسىڭ، سەن بولاشاق اكەسىڭ، سەن اسىراۋشىسىڭ دەپ ۇيرەتۋ كەرەك»، - دەيدى قوعام بەلسەندىسى كامال الپەيسوۆا.

وكىنىشتىسى، كوبى مىنەزدەرى كەلىسپەگەننەن، ءيا ءدام-تۇزى جاراسپاعاننان اجىراسپايدى. بۇل ماسەلەنى قازبالاي بەرسەڭ، ءتۇبى تەرەڭدە جاتىر.

تولىق ەمەس وتباسى بوپ، باسپانالى بولۋ ءۇشىن نەمەسە سول ءبىر جاردەماقى الۋ ءۇشىن نەكەلەرىن بۇزاتىندارى جەتەرلىك. ارالارىندا ءتىپتى الەۋمەتتىك جاعدايى جاقسى وتباسىلار دا بار.

«تاجىريبە كورسەتكەندەي، كەيبىر ق ر ازاماتتارى مۇلىكتىك نيەتتە نەكەلەرىن جالعان بۇزۋعا بارىپ جاتادى. بۇل اسىرەسە، كورسەتكىشكە قارايتىن بولساق، شەنەۋنىكتەردىڭ اراسىندا. سەبەبى وسىعان دەيىن بۇرىن تۇرىپ جاتقان پاتەرىن ساقتاپ قالادى، سونىمەن قاتار قۇقىقتىق تۇرعىدا پاتەرسىزدەر كاتەگورياسىنا جاتادى. بۇل وسى ازاماتتارعا جاڭادان پاتەر الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەدى زاڭگەر احمەتجان بەيسەمبەك.

وسىلايشا، نەكە دەگەن جاستار اراسىندا قۇددى ءبىر ويىنشىققا اينالعانداي. رەسمي دەرەككە سەنسەك، ەلىمىزدە كۇنىنە 370 جۇپ شاڭىراق كوتەرىپ، ونىڭ 150 ءى اجاراسادى. ياعني ساعاتىنا 7 وتباسىنىڭ شاڭىراعى شايقالادى دەگەن ءسوز. ايتا كەتەرلىگى، نەكەسىن بۇزاتىنداردىڭ 70 پايىزىندا ورتاق بالالارى بار.

سوڭعى جاڭالىقتار