ءشاي ۇستىندەگى اڭگىمە-6. مۇحتار شاحانوۆ جايلى ەسسەدەن ءۇزىندى

استانا. قازاقپارات - «اسسالاۋماعالەيكۋم، مۇحا» دەپ سالەم بەرە كەلگەن كىسىگە ءبارىمىز دە توسىرقاي قارادىق.

ءوزى ەڭگەزەردەي ەكەن. جاسى ەگدە تارتسا دا شاشى جەلكەسىن جاۋىپ تۇر. ونەر ادامى دەۋگە كەلمەيدى. شوقشا ساقالى بار. دىننەن دە الىس ادام ەكەنى كورىنىپ تۇر. ءتۇسى سۋىق. ءوڭى قاپ-قارا. قارا بولعاندا، الگى اراق ءوتىپ تۇتىگىپ كەتكەن ادامدار بولادى عوي. تۋرا سول.

ايتسە دە مۇحاڭ وعان «تورگە وزىڭىز» دەپ قاسىنان ورىن ىڭعايلادى.

ول: «وسى جەر بولادى» دەپ قارسى ورىنعا جايعاستى. «تاماققا قاراڭىز» دەدى مۇحاڭ. «تاماققا راحمەت. دەمىمدى باسايىن. جاياۋ كوتەرىلەمىن دەپ شارشاپ قالدىم» دەدى ول. «نەمەنە، ليفتى ىستەمەي قالىپ پا؟» دەدى ءشاي قۇيىپ وتىرعان قىزمەتكەر ايەل.

«مەن وندايعا مىنبەيمىن. ونىڭ ۇستىنە اۋليەلى جەرگە جاياۋ كەلەدى» دەدى شوقشا ساقالدى ءتۇسى سۋىق ادام. ونىڭ سوڭعى ءسوزى مۇحاڭا دا، ماعان دا ۇناپ قالدى. «وندا وگىزدىڭ ايەلىنىڭ ءسۇتى قوسىلعان نۇر ءشايدان الىپ وتىرىڭىز» دەدى مۇحاڭ. ول ىقىلىق اتا كۇلدى. ءوزى تىستەن تۇگەل قۇتىلعان ەكەن. ءشاي الدى. «بار جۇمىسىم وزىڭىزگە سالەم بەرۋ. باسقا شارۋام جوق. سالەمىمدى بەردىم. ەندى قايتامىن» دەدى ول. «ءوزىڭىزدى تانىستىرمادىڭىز عوي» دەدىم مەن. ول: «مەن شىڭعىسحانمىن» دەدى. «نىسپىڭىز شىڭعىسحان با؟» دەپ سۇرادى مۇحاڭ. «جوق، شىڭعىسحاننىڭ ءوزىمىن» دەدى ول.

مۇحاڭا سالەم بەرۋگە ءارقيلى ادامدار كەلىپ تۇرادى. سوندىقتان مۇنداي «بىرتۇرلىلەۋ» ادامدارمەن جۇزدەسىپ وتىرۋ بىزگە تاڭسىق ەمەس. «سوندا ءسىز شىقاڭنىڭ ءوزىسىز با؟» دەدى مۇحاڭ. «ءيا، ءدال ءوزىمىن. ءتۇرىم دە كەلىپ تۇرعان جوق پا؟» دەدى ول. ءبارىمىز دە ونىڭ بەتىنە باجايلاي قارادىق. ءيا، كەلىپ-اق تۇر. «وسى ۇسقىنىما قاراپ جۇرتتىڭ ءبارى مەنى شىڭعىسحان دەيدى. مەن ءوزىم دە شىڭعىسحان ەكەنىمە سەنىمدىمىن. بالكىم شىڭعىسحاننان دا زور بىرەۋ شىعارمىن. ايتەۋىر تەگىن ادام ەمەسپىن» دەدى ول. مۇحاڭ ماعان قاراتا: «يارقۇدي، بىزگە وسى وتكەندە دە ءبىر شىڭعىسحان كەلگەن جوق پا ەدى؟» دەدى. «ءيا، كەلگەن. ءوزىن «شىڭعىسحانمىن» دەگەن دە، «مەن بولاشاق پرەزيدەنتپىن» دەپ وزەۋرەگەن دە، ءتىپتى «كوكتەن تۇسكەن يسا پايعامبارمىن» دەگەن جىگىت تە وزىڭىزگە بىرنەشە رەت سالەم بەرە كەلىپ كەتكەن» دەدىم مەن.

مۇحاڭ: «ۇلى شىقاڭمەن ءشاي ءىشۋ باقىتىنا يە بولعانىما قۋانىشتىمىن» دەدى دە: «قىرعىزستاندا وسەل بولىپ جۇرگەن كەزىمدە (ول كىسى پوسولدى وسەل دەيدى) جۇرتتىڭ ءبارى قۇلاعىنا قۇدايدىڭ ءوزى سىبىرلايتىن ءبىر اقىن ايەل شىعىپتى» دەپ گۋ ەتە قالدى. ءتىپتى ءبىر تەلەديدار سول ايەل ەكەۋمىزدى كەزدەسۋگە شاقىردى. الگى ايەلدىڭ ولەڭىن تىڭداپ كورسەم، بيداي بىلدىرىق. قۇداي سىبىرلاپ جازدىردى دەگەنگە مۇلدە كەلمەيدى. قۇداي سىبىرلاعان ولەڭ ەندى قۇبىلىس بولۋ كەرەك قوي. سوسىن ءالى ايەلگە: «ءسىز شامالى تومەن تۇسسەڭىزشى. قۇدايدىڭ مازاسىن الماي-اق «ماعان ولەڭدى پايعامباردىڭ ايەلىنىڭ ءسىڭىلىسى سىبىرلايدى» دەسەڭىز دە بولادى عوي» دەدىم» دەپ شىڭعىسحاننان ءشايعا باتا سۇرادى.

مەنىڭ ول كىسىمەن اڭگىمەم جاراسىپ كەتتى. كەيىن سان رەت جولىقتىق. شىنىندا دا تەگىن ادام ەمەس. تالاي اڭگىمەنىڭ باسىن شالدىق. مەن ءوزىم دە سونداي ءسال-ءپال نەلەۋ ادامدارمەن اڭگىمەلەسكەندى جاقسى كورەمىن. سوڭعى كەلگەنىندە: «ءبىر تىعۋلى قازىنانىڭ قايدا جاتقانىن بىلەمىن. سونى تاپسام ساعان اكەلىپ بەرەمىن» دەپ ەدى. سودان بەرى كەلمەي كەتتى. ءسىرا، الگى قازىنانى تاپتى-اۋ دەيمىن ءدا...

جالعاسى بار

اۆتورى: قۇديار ءبىلال