ساحارا قۇمىنىڭ استىنان تابىلعان 5 ەرەكشە ولجا

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - ساحارا - اۋماعى بويىنشا انتاركتيدادان كەيىنگى الەمدەگى ەكىنشى ءشول.

زەرتتەۋشىلەر مەن ارحەولوگتار بىرنەشە جىلدان بەرى زەرتتەپ كەلە جاتىر. ءبىراق ساحاراداعى كەيبىر تۇسىنىكسىز قۇبىلىستار ءالى كۇنگە دەيىن جۇمباق بولىپ قالا بەرەدى.

ماسساگەت پورتالى ساحارا شولىندە تابىلعان 5 تىلسىم ارحەولوگيالىق ولجانى ۇسىنادى.

ساحارا كوزى

1960-جىلدارى عارىشكەرلەر ءشولدىڭ بەتىندە ءبىر-بىرىنە ىشىندە ورنالاسقان ساقينالاردان تۇراتىن، جالپى ديامەترى 50 شاقىرىم بولاتىن ەرەكشە قۇرىلىمدى نىساندى بايقادى.

كەيبىرەۋلەر بۇل قۇرىلىم مەتەوريتتىڭ قۇلاۋى ناتيجەسىندە پايدا بولدى دەپ سانايدى، ال باسقالارى ونى ۆۋلكانمەن نەمەسە كوشكىنمەن بايلانىستى دەپ ويلايدى.

عالىمدار «كوزدىڭ» جەر ەروزياسى ناتيجەسىندە پايدا بولعانىن دالەلدەپ شىقتى. كوزدىڭ ورتاسىنداعى شوگىندى جىنىستار كەيىنگى پروتەروزوي داۋىرىندە، ال شەتكى بولىكتەرىندەگى قۇمداقتار وردوۆيك داۋىرىندە تۇزىلگەنى انىقتالدى.

ءۇش شاقىرىمنان اساتىن قۇرىلىم عارىشتان وتە جاقسى كورىنەتىندىكتەن، وربيتاداعى عارىشكەرلەر ءۇشىن باعدار رەتىندە قىزمەت ەتىپ كەلەدى.

«ساحارا كىندىگىنىڭ» ءالى دە اشىلماعان قۇپيالارى بار: زەرتتەۋشى عالىمدار قانشاما جىلداردان بەرى كوزدەگى ءتۇرلى ءتۇستىڭ قالاي پايدا بولعانىن انىقتاي الماي وتىر.

قۇم استىنداعى قورعاندار

ون جىل بۇرىن ءبىر توپ عالىمدار ساحارا قۇمىنىڭ استىنان ءبىر كەزدەرى ەجەلگى ليۆيا وركەنيەتىنە جاتاتىن جۇزدەن استام قامال تاپتى. ەجەلگى ادامدار بۇل قامالدى جەر استى سۋ قويمالارىنان سۋ الۋ ءۇشىن پايدالانعان دەپ ەسەپتەيدى.

ليۆيا اينەگى

ءشول ءتارىزدى ءمولدىر تاس كەسەكتەرى ءشول دالاعا شاشىلعان. كەيبىر جەرلەردەگى بەتكەيلەر تولىعىمەن قۇمنان ەمەس، وسى اينەكتىڭ ۇساق بولشەكتەرىنەن جاسالعان.

ازىرگە ليۆيا شىنىسىنىڭ قالاي پايدا بولعانى تۋرالى ناقتى اقپارات جوق. بۇل تاس مەتەوريتتىڭ جەرگە نەمەسە نايزاعايعا سوقتىعىسۋى ناتيجەسىندە پايدا بولعان دەگەن بولجام بار.

سۋ جولدارىنىڭ ىزدەرى

زەرتتەۋشىلەر ساحارانىڭ بىردەن شولگە اينالماعانىن ايتادى. قۇرعاعان وزەندەردىڭ جولى وسىنىڭ دالەلى. وسى «ارتەريالاردىڭ» ءبىرى عارىشتان تابىلدى. فوتوسۋرەتتە تامانراسسەت وزەنىنىڭ اتلانت مۇحيتىنا قۇياتىنى كورسەتىلگەن.

بولجام بويىنشا، وزەن شامامەن بەس مىڭ جىل بۇرىن قۇرعاعان. ەگەر بۇلاي بولماعاندا، ول بۇگىندە الەمدەگى ەڭ كونە وزەندەردىڭ ءبىرى سانالار ەدى.

عالىمدار جەرورتا تەڭىزىندەگى كەيىنگى 160 مىڭ جىلدى قامتيتىن شوگىندى ۇلگىلەرىن تالداپ، وسى كەزەڭدە بولعان كليماتتىڭ وزگەرۋىن مودەلدەدى. ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، ءشولدىڭ قاتال كليماتى مەن قۇرعاقشىلىعىنا قاراماستان، 15 مىڭ جىلدان كەيىن ساحارا قايتادان جاسىل جەلەك جامىلعان ايماققا اينالادى.

ساحاراداعى مۇحيت

ساحارادان زەرتتەۋشىلەر سونىمەن قاتار بىرنەشە ەجەلگى كيتتەردىڭ، اكۋلالار مەن تاسباقالاردىڭ قالدىقتارىن تاپتى. ولاردىڭ كوبى عالىمداردى ءشولدىڭ ورنىندا تۇتاس مۇحيت بولعان دەپ ەسەپتەيدى.