كەدەيلىكتە وسكەن ادامداردىڭ زياندى 5 ادەتى

None
None
نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - ءسىز از قامتىلعان وتباسىندا ءومىر ءسۇردىم، وزىمنەن ۇلكەن اعا- اپكەلەرىمنىڭ كيىمدەرىن كيىپ ءوستىم.

ەشقاشاندا اتا-انامنان جاڭا ويىنشىق الىپ بەر دەپ سۇرامادىم، ويتكەنى ولاردا اقشا جوق ەكەنىن ءبىلدىم... ەگەر وسى ايتىلعاندار ءسىز تۋرالى بولسا، وندا سىزدە، حابارىڭىز بولماي ءال-اۋقاتىڭىزعا كەدەرگى كەلتىرەتىن ادەتتەر پايدا بولعان بولۋى مۇمكىن.

كەدەيلىك - ول كەمشىلىك ەمەس. ول ءومىر مەكتەبى. ەگەر ول مەكتەپتەن وتكەن بولساڭىز، دەمەك سىزدە كەدەيلىك «ينفەكتسياسى» بار.

جوقشىلىققا بايلانىستى قالىپتاسقان ادەتتەر ادامدا ءومىر بويىنا، ءتىپتى ماتەريالدىق جاعدايلاردى جاقسارتقان كۇننىڭ وزىندە دە قالىپ، سۇلىكتەي قالتا مەن جۇيكەنى جۇقارتىپ وتىرادى.

الايدا كەدەيلىك ادامنىڭ تۋا ءبىتتى «سورى» ەمەس. كەز كەلگەن ادام جاي عانا ويىن وزگەرتە وتىرىپ قانا، جوقشىلىقتان قۇتىلا الادى. ءبارىمىز ءىس ويدىڭ جەمىسى ەكەندىگىن وتە جاقسى بىلەمىز.

ءسوزىڭدى تۇزە - ادەتىڭە اينالادى،

ادەتىڭ - مىنەزىڭە اينالادى.

مىنەزىڭ - سەنىڭ تاعدىرىڭ.

شاكارىم قۇدايبەردى ۇلى

«مەن باياعىدان بەرى كەدەيمىن. بالا كەزدەن باستاپ 18 جاسقا دەيىن ەشتەمە وزگەرتە المادىم. 18 دەن كەيىن دە 17 جىل بويى سول «بالالىقتا»، ەشنارسەنى وزگەرتكىم كەلمەي ءومىر ءسۇردىم. مەن وعان شاعىم ايتىپ، كەيىس ءبىلدىرىپ ءتۇرعانىم جوق. ءوز جولىمدى ءوزىم تاڭدادىم...»

بۇل سوزدەر 35 جىل كەدەيلىكتە ءومىر سۇرگەن دجون چيزدىڭ (John Cheese) جاقسى جۇمىسقا تۇرعانعا دەيىن ايتقان سوزدەرى.

جاڭا جۇمىس دجون ءچيزدىڭ ءومىرىن كۇرت وزگەرتتى. توڭازىتقىش تاماققا تولدى، بۇكىل قارىزدارىنان قۇتىلدى. الايدا دجون كەدەي ادامنىڭ ادەتتەرىنەن ارىلا المادى. «مەن كەدەيمىن» دەگەن «ينفەكتسيا» ميدىڭ تۇبىنە كىرىپ الىپ، ساناسىن بيلەدى.

كەيىن دجون ءوزىنىڭ جەكە تاجىريبەسىنە سۇيەنە وتىرىپ، كەدەي ادامداردىڭ ادەتتەرى تۋرالى جازدى.

1. ارزان تاماق

اەك (ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىشى) تومەن ادامداردار ازىق-تۇلىكتى ساتىپ العان كەزدە مىناعان نازار اۋدارادى:

- باعاسى

- ونىڭ جارامدىلىق مەرزىمى.

ءبىرىنشىسى، بارىنشا تومەن بولۋى، ال ەكىنشىسىنىڭ ۇزاق بولۋى ماڭىزدى.

ساپا؟ ءدام؟ ءوندىرۋشى؟ ول ونى مازالامايدى. ازىق-تۇلىك ونىمدەرىن اپتاسىنا ءبىر رەت نەمەسە ودان ۇزاق مەرزىمدە ساتىپ الۋ. ونىڭ %90 ى كونسەرۆلەنگەن. جاڭا پىسكەن جەمىس- جيدەكتەر، كوكەنىستەر تىم قىمبات. ەت؟ ونىڭ ورنىنا سورپالىق سۇيەك-ساياق.

ال ەگەر ءسىزدىڭ ساپالى ازىق- تۇلىكتى تۇتىنۋعا مۇمكىندىگىڭىز پايدا بولسا دا، ۋاقىت وتە كەلە ءسىز بۇرىنعى ارزان، ساپاسىز ءونىمدى ساعىنىپ، تۇتىنعىڭىز كەلىپ ءتۇرادى.

2. «ارتىق» اقشا

ەگەر كەدەي ادامعا اياق استىنان قوماقتى اقشا تۇسسە، وندا ول ونى تۇگەلىمەن بىردەن جۇمساپ قويۋعا تالپىنىپ تۇرادى. بۇل كەدەيلىك «ينفەكتسياسىنىڭ» رەفلەكسى.

ول ارتىق اقشانى قاراجاتتان قينالىپ قالۋى مۇمكىن كۇندەرگە قالدىرۋدى ۇمىت قالدىرادى. سەبەبى كەدەيلىك ساناسى ءبىر كۇنمەن ءومىر سۇرۋگە يتەرمەلەيدى.

ادام ارتىق اقشانى بازارعا بارىپ تيىنىنا دەيىن جاراتىپ قايتادى. ەرتەڭىن ويلامايدى.

پارادوكس: اقشاعا مۇقتاجدار قاراجاتتى ۇنەمدەي المايدى، ال بايلار كەرسىنشە ۇنەمشىلدىكتىڭ ارقاسىندا اقشاسىن ەسەلەي تۇسەدى.

ەگەر ادام بايىپ كەتكەن جاعدايدا ول ءوزىنىڭ قاراجاتىن ءتيىمدى ءارى ۇنەمدى ۇستاۋدى ۇيرەنۋى قاجەت. ويتكەنى اقشا «قولدىڭ كىرى»، تەز كەلىپ، تەز كەتىپ قالۋى مۇمكىن. اقشانى ۇستاۋ اسا ساۋاتتىلىقتى قاجەت ەتەدى.

3. سىيلىقتار

ەگەر ادامدا اقشا بولماسا، وعان سىيلىق قاجەت ەمەس. ۇلكەندەر جاعى مۇنى جاقسى تۇسىنەدى. ال بالالار شە؟..

مىنا جاڭا كروسسوۆكالار ساعان، ءبىراق بۇل تۋىلعان كۇنىڭە سىيلىق.

ەگەر ءسىز از قامتىلعان وتباسىندا ءومىر سۇرسەڭىز بۇل سوزدەر سىزگە تانىس بولۋى كەرەك. جارتى جىلدان كەيىن سىيلىقسىز قالاتىنىڭىدى بىلسەڭىز دە، بۇل ءۇشىن قاتتى قۋاناسىز. سىزدە ەڭ باستىسى جاڭا كەدى بار.

بالالار اتا-اناسىنىڭ ارتىق اقشاسى جوق ەكەندىگىن ءبىلىپ/تۇسىنىپ، انانى- مىنانى الىپ بەر دەپ ولاردى مازالامايدى. الايدا ەرەسەكتەردە «مەن بالاما سونى الىپ بەرە المادىم، قاتارىنان قالدىردىم» دەگەن كىنالى سەزىم ماڭگى قالىپ قويادى.

سوندىقتان دا، قاراجات جاعدايى تۇزەلگەندە ول مەن كورمەگەندى بالام كورسىن، مەن الماعاندى بالام السىن دەپ، دۇكەننەن ويىنشىق، كيىم قالدىرماي ساتىپ الادى.

4. بۋحالتەريا

اقشانى ۇنەمى ساناي بەرۋ كەدەيلىك «ينفەكسياسىنىڭ» تاعى ءبىر بەلگىسى بولىپ ەسەپتەلەدى.

ءسىز كارتوچكاڭىزدا، ءاميانىڭىزدا قانشا اقشا جاتقانىن وتە جاقسى بىلەسىز. قاي جەرگە قانداي اقشا تولەۋ كەرەك، كەرەك دەسەڭىز كوممۋنالدىق تولەمدەردىڭ ەسەبىن دە جاتقا ءبىلۋىڭىز عاجاپ ەمەس.

«اقشا جەتپەي قالۋى مۇمكىن» دەگەن قورقىنىش كەدەيلىكتە ءومىر سۇرگەن ادامداردى مازالاي بەرەتىن بولادى.

5. ەڭ قاجەتتى زاتتار

ەگەر ادامنىڭ ايلىعى شايلىعىنا جەتپەي جاتسا، ول تەك بۇگىنگى ۋاقىتتى ويلاپ، سوعان قاجەتتى زاتتاردى ساتىپ الادى.

ماسەلەن، جازدا جاپپاي ساتىلىمداعى قىسقى كۋرتكانى ساتىپ الۋعا بولادى. باعاسى سۋتەگىن دەسە دە بولادى. كەدەيلىك سانادان ارىلماعان ادام جازدا قىسقى، ال قىستا جازعى كيىمدى ساتىپ المايدى. جازدا قىسقى كۋرتكا نە ءۇشىن كەرەك دەپ ويلايدى.

اپكە-اعالارىنىڭ كيىمدەرىن كيىپ وسكەندەر جاڭا دجينستى ەسكىسى توزعان كەزدە عانا كيەتىندىگىن جاقسى بىلەدى. بۇل اۋىرۋ قالسا دا ادەت قالمايتىنىنىڭ كەرىسى. «ماعان جاڭا باتەڭكە نەگە كەرەك، ەسكىسىن جوندەپ كيە بەرسەم دە بولادى» دەپ ويلايدى.

پارادوكس: كەدەيلىك ساناداعى ادام شوپپينگ جاساۋدان ءلاززات المايدى. اقشا بار، الايدا ونى جۇمساۋدى ءجونسىز سانايدى. اسىرەسە وزىنە ساراڭدىق تانىتادى.

كەدەيلىك ءسىزدىڭ بارلىق ۋاقىتىڭىزدى الادى. ول سول ءۇشىن جامان.

ۆيللەم دە كۋنينگ

P.S. كەدەيلىك سۇيەككە سالىنعان تاڭبا ەمەس. ودان كەز كەلگەن ادام قۇتىلا الادى. الايدا كەدەيلىكتەن قۇتىلۋ ءۇشىن ويىڭىز دۇرىس بولۋ كەركتىگىن ەسىڭىزدەن شىعارماڭىز. سوندىقتاندان دا سانانىڭ تۇپكىرىنە كىرىپ العان ءبىز ايتقان «كەدەيلىك» ينفەكسياسىمەن كۇرەسىپ، وزىڭىزگە دەگەن سەنىمدىلىگىڭىزدى جوعارلاتىپ، باي-قۋاتتى ءومىر سۇرۋگە تالپىنىڭىز.


سوڭعى جاڭالىقتار