قازاقستاندا زەينەتاقى جيناعىن ەرتە الۋدىڭ 4 جولى بار
قازاقستاندىقتاردىڭ زەينەتاقى تولەمدەرىنە قاتىستى ءجيى قويا سۇراقتارىنىڭ ءبىرى - زەينەتاقى جيناعىن مەرزىمىنەن بۇرىن كىمدەر جانە قالاي الا الادى؟ الۋ مۇمكىن بە؟ بۇل سۇراقتارعا مۇراگەرلىك- قۇقىقتىق قاتىناستار ىستەرىمەن اينالىساتىن زاڭگەر، ەكونوميست سىمبات جاپاروۆا جاۋا بەردى.
جاپاروۆا بۇگىندە قازاقستاندا زەينەتاقى جيناعىن مەرزىمىنەن بۇرىن الۋدىڭ ماشاقاتى كوپ ەكەنىن ايتادى. ايتۋىنشا، تولەمدى ەرتەرەك الۋ ءۇشىن قورداعى قاراجات سوماسى بەلگىلى ءبىر تالاپتارعا ساي بولۋى كەرەك. «قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە ەرلەردىڭ زەينەت جاسى - 63، ال ايەلدەرگە - 59 جاس (2019 -جىلعى 1 - قاڭتاردان). ءبىرىنشى جاعدايدا 1 جانە Ⅱ توپتاعى مۇگەدەك جاندارعا دا مەرزىمىنەن بۇرىن تولەمدەر اۋدارىلا بەرەدى. ەكىنشى جاعدايدا قازاقستان اۋماعىنان تىس اۋماقتى تۇراقتى تۇردە تۇرۋعا كوشىپ كەتكەندەر، ال ءۇشىنشى كەزەكتە قايتىس بولعان سالىمشىنىڭ مۇراگەرلەرى زاڭ بويىنشا زەينەتاقى جيناعىن مەرزىمىن بۇرىن الۋعا قۇقىلى»، - دەيدى مامان.
ايتا كەتەيىك، زاڭگەر وسىعان دەيىن قايتىس بولعان ادامنىڭ زەينەتاقى جيناعى كىمگە قالاتىنىن ءتۇسىندىرىپ بەرگەن بولاتىن. ول مارقۇمنىڭ زەينەتاقى جيناعى مۇراگەرلىك جولمەن بەرىلەتىنىن، ال مۇراگەرلىك قالدىرىلماسا، زاڭ بويىنشا جاقىندارىنا تەڭ ۇلەستە بەرىلەتىنىن ايتقان ەدى.
سونداي- اق ەكونوميست مەرزىمىنەن بۇرىن زەينەتاقى الا الاتىنداردىڭ تىزىمىنە كىرۋدەن بولەك، زەينەتاقى شوتىندا بەلگىلى ءبىر سومادا جيناعى بولعانداردىڭ دا زەينەتاقى جيناعىن مەرزىمىنەن بۇرىن الا الاتىنىن ايتادى.
«ول ادام زەينەتاقى شوتىن اشىپ قويىپ، وسى كۇنگە دەيىن قانداي دا ءبىر اقشا اۋدارىلماي كەلسە، ياعني شوتىندا اقشا از بولسا، ول ونداعى جيناقتى مەرزىمىنەن بۇرىن الا المايدى. بۇگىندە سوڭعى زاڭنامالارعا سۇيەنسەك، ەر ادامداردىڭ زەينەتاقى شوتىندا 8900000 تەڭگە بولۋى كەرەك بولسا، ايەل ادامداردىڭ زەينەتاقى شوتىندا كەم دەگەندە 12477000 تەڭگە بولۋى قاجەت. وسىنداي سوما جينالعان جاعدايدا ول ادام 50 جاستا- اق زەينەتكە شىعىپ، جيناعىن ءوز شوتىنا اۋدارتا الادى. ول اقشانىڭ بارلىعىن بىردەن اۋدارتا ما نەمەسە ەكىگە ءبولىپ اۋدارتقىسى كەلە مە - ول سالىمشىنىڭ ءوز قالاۋى»، - دەپ ءتۇسىندىردى جاپاروۆا.
ايتۋىنشا، بۇل تولەمدەر جاسالعان كەزدە 10 پايىز سالىق ۇستالادى. مامان زەينەتاقى شوتىندا مۇنداي سوما جينالۋى ءۇشىن اي سايىن كەم دەگەندە ەر ادامدار 30000 تەڭگەدەن اسا اقشا اۋدارىپ وتىرۋى ءتيىس ەكەنىن ايتادى.
«ەلىمىزدەگى ورتاشا مينيمال جالاقىنى ەسكەرسەك، ول بىزدە - 42500 تەڭگە، قازاقستاندىقتاردىڭ كوبى زەينەتاقى جيناعىن مەرزىمىنەن بۇرىن الا المايدى دەگەن ءسوز. مۇنداي جالاقىمەن شوتتا 8 ميلليون تەڭگە جينالمايتىنى انىق. سوڭعى ستاتيستيكالىق مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، قازاقستاندا ورتاشا زەينەتاقى - 85785 تەڭگە. سوندىقتان بۇگىندە زەينەتاقى شوتىنداعى اقشانى ەرتە الۋ (سالىمشى بەلگىلى ءبىر ساناتقا كىرمەسە) مۇمكىن بولماي تۇر»، - دەيدى جاپاروۆا.