گيمالايدا قىتاي سومكەسىمەن قازى ارقالاعاندار... الەمنىڭ 40 ەلىنە ساپار شەككەن تانىمال ساياحاتشىنىڭ وقيعالارى - فوتو
مۇنى الدىمەن قازىرگى اقپارات جانە كوممۋنيكاتسيامەن، سونداي- اق، ەل كورۋ، جەر كورۋ، وزگە ەلدەردىڭ مادەنيەتى مەن تاريحىمەن تانىسۋعا دەگەن قۇشتارلىقپەن دە بايلانىستىرۋعا بولادى. ساياحاتتاۋ - ادام بويىنا كەرەمەت كۇش سىيلاپ، وي كوكجيەگىن كەڭەيتىپ، رۋحاني جاعىنان بايىتارى ءسوزسىز.
وسىنداي ساياحاتتى ناسيحاتتاۋدا ترەۆەل- بلوگەرلەردىڭ دە قوسار ۇلەسى مول. ءبىر قاراعاندا، ترەۆەل- بلوگەر بولۋ وڭاي كورىنگەنىمەن، ونىڭ ماشاقاتى كوپ جۇمىس ەكەنى انىق. الەم ەلدەرىن ارالاۋدا ءتۇرلى جاعدايلاردا دۇرىس شەشىم قابىلداۋ ءۇشىن، بيىكتىكتەرگە شىعۋ، ەكسترەمالدى جاعدايلاردا دۇرىس ارەكەت ەتە ءبىلۋ ءۇشىن ارنايى دايىندىق كەرەك.
ال كورگەن- تۇيگەنىڭدى جەلىدە جاريالاپ، تاجىريبەڭمەن ءبولىسۋ ءۇشىن دە مول ءبىلىم قاجەت. سونىمەن قاتار، ءبىرشاما قاراجات جۇمساۋعا تۋرا كەلەتىنىن دە ەسكەرگەن ءجون. وسى تۇرعىدان تۋريزم سالاسىندا مول تاجىريبەسى بار، ساياحاتشى، ترەۆەل- بلوگەر نۇرجان العاشوۆتان سۇحبات الۋدى ءجون كوردىك.
ول الەمنىڭ 40 ەلىندە جانە قازاقستاننىڭ بارلىق وڭىرىندە بولعان. Kaz.tengritravel.kz تىلشىسىنە بەرگەن سۇحباتىندا نۇرجان العاشوۆ ساياحات كەزىندە بولعان قىزىقتى وقيعالارىمەن ءبولىستى.
جاڭا ءبىر ەلگە كەلگەندە، ءبىرىنشى كەزەكتە باراتىن جەرىڭىز؟
«بىرنەشە زاتقا ءمان بەرەمىن. ءبىرىنشى - اۆياۇشۋدىڭ قولجەتىمدىلىگىنە نازار اۋدارامىن. بالكىم بۇل ازيا، ەۋروپا، امەريكا بولسىن ماڭىزدى ەمەس، ەڭ باستىسى - قىمبات ەمەس، قولجەتىمدى ترانسفەر. ەكىنشى - ۆيزا قاجەت/قاجەت ەمەس ەل. ءۇشىنشى - ەگەر مەن جاڭادان ءبىر ەلگە بارسام، وندا تولىققاندى ارالاپ شىعامىن.
نەگىزىندە ءبىر ساپارعا شىعار الدىندا، ءبىر باعىتتا بىرنەشە ەلدى قامتۋعا تىرىسامىن. مىسالى وڭتۇستىك- شىعىس ازيا بولسا، وندا مالايزيا، يندونەزيا، سينگاپۋر نەمەسە تايلاند، كامبودجانى تىزىمگە قوسامىن. ەۋروپا بولسا، وندا ءتىپتى تاڭداۋ كوپ. وسىلايشا، افريكا، تاياۋ شىعىس، سولتۇستىك جانە وڭتۇستىك امەريكا ەلدەرىن توپتاستىرۋعا بولادى. ياعني ساياحاتتى قىزىقتى، ءارى ءتيىمدى وتكىزۋدى كوزدەيمىن. بۇل - قاراجات جاعىنان دا ءتيىمدى.
شەتەلدە جۇرگەندە قانداي جاعدايدا ءوزىڭىزدى باقىتتى سەزىنەسىز؟
مەنى ۇساق- تۇيەك دۇنيەلەر، كەز كەلگەن جاعداي باقىتتى ەتۋى مۇمكىن. جاڭا ءبىر ەلدە، بوتەن قالانىڭ كوشەلەرىندە ءجۇرۋدىڭ ءوزى ءلاززات سىيلايدى. سەبەبى، بۇرىننان وسى جەردە بولۋدى ويلاعانسىڭ جانە ىسكە اسىرعاندا مەنەن باقىتتى ادام جوق بولىپ كورىنەدى.
بارعىڭىز كەلمەيتىن ەل، قالا؟
اسكەري قاقتىعىستار ءجۇرىپ جاتقان نەمەسە قاقتىعىستار بولۋى مۇمكىن ايماقتارعا، قالالارعا بارماس ەدىم. سەبەبى، ناعىز تاۋەكەلدەردى ەسەپكە العان ءجون.
ءسىز ءۇشىن ەڭ كەرەمەت دەمالىس؟
مەنىڭ جاۋابىم كوپتەگەن قازاقستاندىقتاردىڭ جاۋابىنان وزگەشە بولۋى مۇمكىن. بۇل - تەڭىز، جاعاجاي، اll-inclusive ەمەس، كوبىنەسە ءتۇرلى جاعدايدا العان اسەر دەر ەدىم. ەڭ ادەمىسى - شامامەن 3-5 اپتاعا سوزىلاتىن ساياحات: ءتۇرلى باعدارلامالار مەن وقيعالارعا تولى، اسىرەسە تاۋعا شىعۋ نەمەسە ەكسترەمالدى سپورتتىڭ جاڭا ءبىر ءتۇرىن كورۋ، بارعان ايماقتاعى يۋنەسكو تىزىمىندە بار نەمەسە تۋريستەر اراسىندا تانىمال دەگەن جەرىندە بولۋ، جاڭا تاعامداردىڭ ءدامىن تاتۋ، ادامدارمەن جانە وزگە مادەنيەتپەن تانىسۋ. وسىنىڭ بارلىعى توپتاسىپ، ءبىر ساپاردا كەزدەسسە، مەن ءۇشىن كەرەمەت دەمالىس بولار ەدى.
ينتەرنەتكە قوسىلا المايتىن جەردە بولۋى ءسىز ءۇشىن قيىندىق تۋعىزا ما؟
قازىرگى زاماندا جەلىنىڭ اسىرەسە ينتەرنەتتىڭ قاجەتتىلىگى زور. باعدارلاۋ، اقپارات ىزدەۋ، لوكاتسيانى قاراۋ، جۇرەتىن جولىڭىزدى سىزۋ ينتەرنەتسىز قيىنعا سوعاتىنى انىق. سول سەبەپتى جەلى مىندەتتى تۇردە قاجەت، ءتىپتى ءموبيلدى ينتەرنەت بولسىن، Wi-Fi بولسىن، ونىڭ ىستەپ تۇرعانى ابزال. ينتەرنەتتىڭ بولماۋىنان جاقسى بولعانىن كورمەپپىن. مىسالى، كوپتەگەن ەلدەردە قوعامدىق Wi-Fi دەگەن جوق، موبيلدى ينتەرنەت تىم قىمبات. ءبىر ايتا كەتەرلىگى، قازاقستاندا موبيلدى ينتەرنەت وتە ارزان، وسىنى پايداعا جاراتۋ قاجەت.
ساياحات كەزىندە بولعان قىزىقتى وقيعا؟
2016 -جىلى نەپالدا ءبىر اي بولدىق، وندا انناپۋرنادا جانە ەۆەرەستتىڭ بازالىق لاگەرىندە ەكى ترەك (تاۋلى ايماقتا ءجۇرۋ) جاسادىق. ەكىنشى ترەكتە تاۋلى ايماقتا ءبىز ەكى قازاقتى كەزدەستىردىك. ءبىر اي ءجۇرىپ ءبىر- ءبىرىمىزدى كورمەگەن ەكەنبىز. الايدا ولار نەپالعا كەلەتىن ساياحاتتاۋشىلار سياقتى ەمەس، جاي كيىممەن، قىتاي سومكەسىمەن ءجۇردى. سومكەدە نە بارىن ءسال ويلانساڭىز، تابۋعا بولادى. ولار اش قالمايىق دەپ سومكەسىنە قازى تولتىرىپ، سونى كوتەرىپ ءجۇر ەكەن. وسى ءبىر كەزدەسۋدىڭ ءوزى سىرتتاي قاراساڭ كۇلكىلى - گيمالاي، ەكى قازاق جانە قازى تولعان قىتاي سومكەسى.
***
تاعى ءبىر قىزىق وقيعا. يندونەزياداعى بالي ارالىنا جاقىن ورنالاسقان گەلي ارالىندا سەيفتەن قاراجاتىمىزدىڭ ءبىر بولىگى ۇرلاندى. بۇل قىلمىسقا بارعان - ءبىز جاتقان قوناق ءۇيدىڭ قىزمەتشىسى ەكەن. ارال تىم كىشكەنتاي بولعان سوڭ، مۇندا پوليتسيا جوق، الايدا جەرگىلىكتى تۇرعىنداردان قۇرىلعان جاساق بار ەكەن. ءبىز ولاردى شاقىردىق، ۇستالعان جىگىتتەن سۇراۋ الىندى. ول ءبارىن مويىندادى. وسى كەزدەن باستاپ ءبىزدىڭ كوزىمىزشە ونى تومپەشتەي باستادى.
سوسىن ونى تاعى ءبىر جەرگە اپاردى، سول جەرگە ارالدىڭ باسشىلارى كەلدى. ءسويتىپ سول جەردەگى قولى بوستارىنىڭ بارلىعى جاڭاعى جىگىتتى تاعى سابادى. ۇرلانعان اقشا قايتارىلدى. ونى سوتتاۋ ءۇشىن لومبوك دەگەن ارالعا بارۋ كەرەكتىگى ايتىلدى، ءبىز رەسمي تۇردە ارىز جازۋىمىز كەرەك ەكەن. ۋاقىتىمىز بولماعان سوڭ، ءبىز ودان باس تارتتىق.
سوسىن ولار ونى ارالدىڭ ىشىندە جۇرگىزىپ، كىمنىڭ ۇرعىسى كەلسە سوعان بەرىپ، ارالدان كەلمەستەي ەتىپ قۋىپ جىبەرەتىندەرىن ايتتى. سول كۇنى كەشكە قوناق ءۇي يەسى وتەماقى رەتىندە بىزگە كەرەمەتتەي داستارقان جايدى.
مادەنيەتى قازاقستانعا جاقىن كەلەتىن ەلدەر؟
ءبىزدىڭ باۋىرلاس كورشىلەر قىرعىزستان، وزبەكستان، ارعى جاعىندا تاجىكستاندى ايتۋعا بولادى، ال قاباردين- بالقاردى، گرۋزيا جانە موڭعوليا مەنتالدىق جاعىنان بىزگە ۇقساس. ەكزوتيكالىق ەلدەردى الاتىن بولساق، مەكسيكانى ايتۋعا بولادى. سەبەبى، بىزگە جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ ءتۇر- الپەتى قاتتى ۇقسايدى، ءبىز سياقتى جاقسى تاماقتانعاندى ۇناتادى، ءبىر- بىرىنە دەگەن قارىم- قاتىناستارى بىزگە قاتتى كەلەتىن سياقتى بولىپ كورىندى.
ءسىزدىڭ ويىڭىزشا ءار ازامات الەمنىڭ قاي ەلىن، قالاسىن كورۋى ءتيىس؟
ءبىرىنشى كەزەكتە سول ترانسفەردىڭ قولجەتىمدىلىگى جانە ۆيزاسىز كىرۋگە بولاتىن ەلدەر. ەكىنشى - بۇرىندارى كىتاپتان وقىعان، گولليۆۋدتىق، نە دەرەكتى فيلمنەن كورگەن قالالار. مىسالى، مەن وسىلايشا يوردانياداعى پەترا قالاسىندا، پەرۋدەگى ماچۋ- پيكچۋدا، كامبودجاداعى انگكور- ۆاتتا بولدىم. باسىندا بۇكىل الەمگە ايگىلى مەكەندەر جايلى ءبىلىپ، تامساندىم. سوسىن ساياحاتتى جوسپارلاپ، ويلاعانىمدى ىسكە اسىردىم. ءوزىم بارعان 40 ەلدىڭ ىشىنەن ءتىزىم جاسايتىن بولسام، وندا نورۆەگيا، نەپال، كامبودجا، يندونەزيا، يوردانيا، مەكسيكا، پەرۋ، برازيليا، جاپونيا جانە مالايزيانى ايتار ەم. مەنىڭ تۇسىنىگىمدە وسى ەلدەردى مىندەتتى تۇردە كورۋ كەرەك.
ساياحاتتاۋ كەزىندە نە ۇنامايدى؟
ءبىرىنشى كەزەكتە رەيستەردىڭ كەشىگۋى، اسىرەسە ءتۇيىسۋ ارقىلى (ستىكوۆكا) ۇشاتىن بولساڭىز، اشۋىڭدى كەلتىرەدى جانە ابىگەرگە سالىناسىز. ويتكەنى ءبىرىنشى رەيستەن ەكىنشى رەيسكە دەيىن ساندالىپ كەتەتىنىڭىزگە كەپىلدىك بەرەمىن. ەكىنشى - تۋريستەردى الداۋ ماسەلەلەرى، كەيبىر تاكسي جۇرگىزۋشىلەرى، قاندايدا ءبىر نىسانداردىڭ قىزمەتكەرلەرى، ءقوناقۇي قىزمەتشىلەرى سىزدەن پايدا كورۋ ماقساتىندا الدايتىنى ۇنامايدى. ءۇشىنشى - ساياحاتتاۋ كەزىندە كەزدەستىرەتىن مادەنيەتسىز تۋريستەر. مىسالى، بىردەمەنى سۋرەتكە تۇسىرەيىن دەسەڭ، ادەيى الدىڭا شىعىپ الىپ، كەدەرگى كەلتىرەتىندەر، عيمارات ىشىندە قاتتى داۋىستاپ سويلەيتىندەر كەزدەسىپ جاتادى.
ساياحاتتاۋ تابىستى ءىس پە؟
مەنىڭ جاعدايىمدا تابىس تابۋ مۇلدە جوق، ساياحاتقا تەك اقشا جۇمساۋ بار. ارينە بلوگ- تۋر، ينفو- تۋر دەگەندەر بار، بلوگەردى باسقا ءبىر ەلدى، قالانى، ايماقتى تاماشالۋعا شاقىراتىندار بار. ءجۇرىپ تۇرۋ، تاماقتانۋ، ترانسفەر بارلىعى قاراستىرىلعان، الايدا بلوگەرگە اقى تولەۋ جوق. الايدا سونىڭ ءوزى قىزىق، سەبەبى تەگىن تۇردە جاڭا ءبىر ەلدى كورۋ، ءبىلۋدىڭ ءوزى عانيبەت. سول سەبەپتى بۇل سۇراقتىڭ ماعان اسا قاتىسى جوق، ويتكەنى مەن ساياحاتتاۋدان ءناپاقا تاپپايمىن.
- سۇحباتتى ءۇش سوزبەن اياقتاساڭىز؟
- ساياحاتتاڭىز جانە الەمدى تانىڭىز!