ءشاي ۇستىندەگى اڭگىمە-4-5. مۇحتار شاحانوۆ جايلى ەسسەدەن ءۇزىندى
مۇحاڭ ءسوزىمدى ءبولىپ جىبەرمەسىن دەپ ىلە: «كوشەلەردى كەڭەيتتى، ءبىر باعىتتا جۇرەتىن جولدار پايدا بولدى، بەلەسەبەتشىلەر دە جەكە دارا جولعا يەلىك ەتتى، جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولى ءتۇرلى- ءتۇستى كىرپىشتەرمەن اباتتاندىرىلا باستادى، جەكە مەكەمەلەر قورشاۋى الىندى...» دەپ باستىرمالاتا ءتۇستىم.
ءشاي قۇيىپ وتىرعان قىزمەتكەر ايەل ايگىلى تيىن مەن جالاڭاش ءتورت قاتىندى دا اڭگىمەگە كيلىكتىرىپ ۇلگەردى. «ول ەسكى تاقىرىپ قوي» دەپ تيىن مەن سەمىز قاتىنداردى اڭگىمەدەن تىس قالدىردىم. ويىم قالانىڭ بۇگىنگى كەيپى تۋرالى مۇحاڭ پىكىرىن ءبىلۋ. ال تيىندى ءسوز ەتسەك، اڭگىمە اۋانى جەڭىل ازىلگە بۇرىلىپ كەتەدى. ونىڭ ۇستىنە وتكەندە: «سول تيىننىڭ قاسىنا ەكەۋمىزدەن باسقانىڭ ءبارى بارىپ سۋرەتتكە ءتۇستى-اۋ دەيمىن» دەگەن. مۇحاڭ مەنىڭ بايبەك ماقتاۋىن اسىرعان سوزىمە كوڭىلى تولماعانداي: «بايقايمىن، سەن ەلباسى اتىنداعى كوشەمەن ءجۇرۋ باقىتىنا يە بولماعان سياقتىسىڭ عوي» دەدى. شىنىندا دا نازاربايەۆ اتىنداعى كوشەگە ءبىرازدان بەرى جولىم تۇسپەپتى. سونى ءدوپ باسقان مۇحاڭ: «ەگەر ەلباسى كوشەسىندە جاسالىپ جاتقان كەرەمەتتەردى كورگەندە، الگى ماقتاۋىڭنىڭ ءبارى قارابايىر ءسوز بولىپ قالار ەدى. ءوزىڭ دە بىلەسىڭ، ول كوشە بۇرىننان ساۋلەتتى بولاتىن. ءبىراق بيلىك سول ساۋلەتتى ەلباسى اتىنداعى كوشەگە ساي كەلمەيدى دەپ شەشىپ، باسىنان اياعىنا دەيىن قايتا قوپارىپ شىقتى. كوشە عانا ەمەس، كوشە بويىنداعى اۋلالارعا دەيىن تۇگەلدەي قايتا اباتتاندىرىلدى. گۇل وتىرعىزىلعان كورزينالار ەكى قادام سايىن ءىلىندى. سول گۇلدەرگە باعباندىق جاساپ، قارتايعاندارىن الىپ تاستايتىن ادامدار شوعىرى ءوز الدىنا ءبىر توبە.
ال ەندى وسىعان كەتكەن شىعىنداردى ەسەپتەسەڭ بار عوي...» دەگەندە مەن مۇحاڭ اڭگىمەسى اۋجايىنىڭ قاي باعىتقا بۇرىلىپ بارا جاتقانىن بىلسەم دە وعان ءمان بەرمەگەن بولىپ: «جالپى قازىر كوشە كەپتەلىسى سايابىرسىپ قالدى» دەدىم.
سول-اق ەكەن ءشاي قۇيىپ بەرىپ وتىرعان قىزمەتكەر ايەل: «ءسىز ۇيىڭىزگە جاياۋ بارىپ جۇرگەننەن كەيىن كەپتەلىستىڭ قانداي ەكەنىن بىلمەيسىز عوي» دەپ شاپ ەتە قالدى. «مەن سول كەپتەلىسكە قاراماي جۇيتكي بەرەتىن جاڭا ءادىس تاۋىپ الدىم» دەدى مۇحاڭ. ءسوزىمىز ءدامى كەتپەس ءۇشىن ول جۇيتكۋ ءمانىن كەلەسى اڭگىمە ەنشىسىنە قالدىرايىق.
ءشاي ۇستىندەگى اڭگىمە-5
مۇحاڭنىڭ «ماشينەممەن جۇيتكي بەرەمىن» دەگەن جاڭا ءادىسى مەنىڭ ەسىمە تاعى ءبىر وقيعانى ءتۇسىرىپ جىبەردى. بىردە مۇحاڭنىڭ بالاسى قۋانىشتىڭ كولىگىمەن جاركەنت جاققا بارماق بولدىق.
قۋانىش اكەسىنە: «جولشىباي مۇمكىندىك بولا بەرمەس، تاماقتانىپ الايىن» دەدى. جولعا جينالۋعا ۋاقىتىمىز بولسا دا مۇحاڭ: «تاماقتى بارعان سوڭ ىشەسىڭ» دەپ بالاسىنا ۇرىقسات بەرمەدى. ول اناۋ- مىناۋ دەپ قوڭعىرلاپ كورىپ ەدى، ءبارىبىر كونبەدى. قۋانىش كولىككە قاباعى ءتۇيىلىپ ءمىندى. سول كەزدە مۇحاڭ ماعان سىبىرلاي: «مۇنىڭ قارنى اش بولسا ماشينەنى قاتتى ايدايدى» دەدى. ايتقانداي-اق قۋانىش كولىك جىلدامدىعىن 200-دەن ءبىر تۇسىرمەي جۇيتكىدى دە وتىردى.
«مىنا كولىككە قايدان عانا مىنە قالىپ ەدىم» دەپ جانىمدى شۇبەرەككە ءتۇيىپ مەن وتىرمىن. مۇحاڭ بولسا بىلق ەتكەن جوق. قايتا كولىك جۇيتكىگەن سايىن جانى ءسۇيسىنىپ وتىر.
«ءيا، سونىمەن قاپتاعان كولىك اراسىندا قالاي جۇيتكىپ ءجۇرسىز» دەپ مۇحاڭا شىنىندا دا تاڭدانا قارادىم. «الگى سەن ماقتاعان بەلەسەبەتتىڭ جولى بار عوي، سوعان ءتۇسىپ الامىن دا جۇيتكيمىن» دەدى مۇحاڭ.
«ماعان راحات بولدى. ول جولمەن مەنەن باسقا ەشكىم دە جۇرمەيدى. وتكەندە ءتىپتى قارسى جولعا ءتۇسىپ كەتىپپىن. ابىروي بولعاندا مەن جۇرەتىن جول اشىق بولىپ، قارسى قاراپ تا زۋىلداتتىم» دەگەن مۇحاڭا «وتكەن ايدا ءسىزدىڭ اتىڭىزعا كەلگەن ايىپپۇل ءتىپتى كوبەيىپ كەتىپ ەدى، سودان ەكەن عوي» دەپ ەسەپشى شارىقتاپ كەتكەن ايىپپۇل مولشەرىن ايتتى. «ونى كىم جازىپ ءجۇر؟ مەنى بىردە- ءبىر گاي توقتاتقان ەمەس» دەدى مۇحاڭ.
«تەك كەشە عانا بىرەۋى ارتىمنان قۋىپ جەتىپ: «الدىڭعى ءنومىرىڭىز ءتۇسىپ قالىپتى. تاعىپ الىڭىز» دەپ ەسكەرتتى. وعان: «ىزدەگەن ءنومىرىڭ كولىكتىڭ جۇكسالعىشىندا جاتىر. كورۋىڭە بولادى» دەدىم» دەگەن مۇحاڭا ەسەپشى: «باسە، وسى ايعا ايىپپۇل مۇلدە كەلگەن جوق. كامەرانى تەكسەرەتىندەر ءسىزدىڭ كولىكتىڭ ءنومىرى بولماعان سوڭ انىقتاي الماعان ەكەن عوي» دەپ تاعى دا سوزگە ارالاستى.
«وندا ۇيات بولعان ەكەن. سەن ۇمىتپاي قايتا سالىپ قوي» دەدى مۇحاڭ بالاسىنا.
ءبىر شارۋامەن كوشەگە شىقتىم. كولىكتەر كەپتەلىستەن ءبىر-بىرىنە تىرەسىپ تۇر. تەك «مۇحاڭنىڭ جولى» عانا بوس. ءبىراق ول جولمەن ءارى- بەرى جۇيتكۋ ءۇشىن... ءيا، شاحانوۆ بولۋىڭ كەرەك.
جالعاسى بار.
اۆتورى قۇديار ءبىلال