قاسىم-جومارت توقايەۆ شەتەلدىك ينۆەستورلار كەڭەسىنىڭ 33-پلەنارلىق وتىرىسىنا قاتىستى
شيكىزاتتىق ەمەس تاۋارلاردىڭ ەكسپورتىن دامىتۋعا ارنالعان جيىنعا ءىرى ترانسۇلتتىق كومپانيالاردىڭ باسشىلارى، مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ جەتەكشىلەرى جانە حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ وكىلدەرى قاتىستى.
وتىرىستى اشقان قازاقستان پرەزيدەنتى شيكىزاتتىڭ ۇزاققا سوزىلعان سۋپەرتسيكلى اياقتالىپ كەلە جاتقانىن ايتتى. ۇلتتىق ەكونوميكالاردى جاسىلداندىرۋ جونىندەگى جوسپارلار مەن بولجامدار مەملەكەتتىك ساياساتتاعى ناقتى شارالارعا اينالۋدا. بۇل قازاقستان ەكونوميكاسىن ءارتاراپتاندىرۋدىڭ، وزىق تەحنولوگيانىڭ، اۋقىمدى تۇردە «جاسىلداندىرۋدىڭ» بالاماسى جوق ەكەنىن كورسەتەدى.
- قازاقستان ەكونوميكالىق جۇيە رەتىندە تەك ىشكى ينۆەستيتسياعا، ىشكى سۇرانىس پەن شيكىزات ەكسپورتىنا عانا سۇيەنە المايدى. ەلىمىز ساپالى شەتەلدىك ينۆەستيتسيا تارتۋ ءۇشىن مەيلىنشە قولايلى جاعداي جاساۋ ساياساتىن جالعاستىرا بەرەدى. ءبىز وڭىردەگى جانە ت م د- داعى كوشباسشىلىق ورنىمىزدى ساقتاۋعا مۇددەلىمىز، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
پرەزيدەنت جيىنعا قاتىسۋشىلاردىڭ نازارىن وڭدەلگەن ءونىمنىڭ ەكسپورتىن دامىتۋ قاجەت ەكەنىنە اۋداردى. بۇل شيكىزاتتىڭ قۇبىلمالى باعاسىنان ساقتانۋدىڭ كەپىلى جانە ۇلتتىق ەكونوميكانىڭ ساپالى ءارى سۇرانىسقا يە تاۋار ءوندىرۋ، سونداي-اق، قىزمەت كورسەتۋ قابىلەتىنىڭ كورسەتكىشى بولىپ تابىلادى.
مەملەكەت باسشىسى ءوز سوزىندە الەمدىك ساۋدانىڭ قۇلدىراۋى قازاقستاندى دا اينالىپ وتپەگەنىن اتاپ ءوتتى.
بىلتىر ەلىمىزدىڭ سىرتقى تاۋار اينالىمى 85 ميلليارد ا ق ش دوللارىن قۇرادى. بۇل كورسەتكىش 2019-جىلمەن سالىستىرعاندا 13 پايىزعا تومەن.
- قازاقستاننىڭ شيكىزاتتىق ەمەس تاۋارلارىنىڭ ەكسپورتى 2,8 پايىزعا عانا تومەندەپ، 15 ميلليارد دوللاردى قۇرادى. بيىلعى داعدارىس كەزىندە ءبىز شەتەلدەن 18 ميلليارد دوللاردان استام تىكەلەي ينۆەستيتسيا تارتا الدىق. بىلتىر شەتەلدىك كومپانيالاردىڭ قاتىسۋىمەن جالپى قۇنى 1,6 ميلليارد دوللار بولاتىن 41 ينۆەستيتسيالىق جوبا ىسكە اسىرىلدى. 7 مىڭنان استام جۇمىس ورنى اشىلدى. بۇگىندە الەمدىك ەكونوميكانىڭ قايتا قالپىنا كەلۋىنە وراي قازاقستان دا ەكونوميكالىق ءوسىمنىڭ قارقىنىن ۇدەتەدى. ۇكىمەتتىڭ بولجامى بويىنشا 3,5 پايىزعا دەيىن ءوسىم بولۋى كەرەك، ءبىز ودان دا جوعارى كورسەتكىش كۇتەمىز، - دەدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق مودەلى ەكسپورتتى ەكونوميكالىق دامۋدىڭ ماڭىزدى فاكتورى رەتىندە قاراستىرادى. ەلىمىزدىڭ وڭدەۋ ونەركاسىبىنىڭ قوسىمشا ەكسپورتتىق الەۋەتى 10 ميلليارد دوللارعا، سونداي-اق، قىزمەت كورسەتۋ سالاسىنداعى ەكسپورتتىق الەۋەتى دە 10 ميلليارد دوللارعا باعالانادى. شيكىزاتتىق ەمەس تاۋارلار ەكسپورتىنىڭ كولەمىن 2025-جىلعا قاراي 41 ميلليارد دوللارعا دەيىن ارتتىرۋ ورتا مەرزىمدەگى ماقسات سانالادى.
- ەكسپورتتى قولداۋ ءۇشىن 1,2 ميلليارد دوللارعا جۋىق قارجى ءبولىندى. وسى رەتتە ەكسپورتتى دامىتۋ جونىندەگى جوسپارىمىز ينستيتۋتسيونالدى تۇرعىدان دا، قارجىلىق جاعىنان دا قولداۋعا يە بولدى. سونىمەن قاتار تاۋار ەكسپورتتاۋشىلاردى قولداۋ جۇيەسىن جاقسارتۋعا بايلانىستى ۇسىنىستارىڭىزدى ەستىگىم كەلەدى. ازيا دامۋ بانكىنىڭ ەكسپورتتى قولداۋ ارحيتەكتۋراسىن رەفورمالاۋ جونىندەگى ۇسىنىسى ەرەكشە نازار اۋدارۋعا لايىقتى. سيفرلىق ترانسفورماتسيا، ەڭ الدىمەن، شاعىن جانە ورتا بيزنەس ءۇشىن ساۋدا شىعىندارىن قىسقارتادى دەگەن ويمەن كەلىسەمىن. وسىعان بايلانىستى ساۋدا جانە تسيفرلىق دامۋ مينيسترلىگىنە ازيا دامۋ بانكىمەن بىرلەسىپ، ەكسپورتتى قولداۋ جۇيەسىن تسيفرلاندىرۋ جونىندە ناقتى ۇسىنىستار ازىرلەۋدى تاپسىرامىن، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
پرەزيدەنت الەمدە كەڭ قولدانىلاتىن ەكسپورتتىق نەسيەلەردى سۋبسيديالاۋ تەتىگىنىڭ قازاقستاندا ءالى دە قولعا الىنباي وتىرعانىن ايتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، اقشانىڭ تاۋار ەكسپورتتاۋشىلارعا ەشقانداي كەدەرگىسىز، جەدەل جەتۋى جانە اقىلمەن، ەسەپپەن جۇمسالۋى ماڭىزدى.
- بىلتىر قازاقستان العاش رەت 100 گە جۋىق وتاندىق تاۋار ەكسپورتتاۋشىنى Alibaba حالىقارالىق ەلەكتروندى پلاتفورماسىنا شىعاردى. 4 مىڭنان استام قازاقستاندىق تاۋار تۇرلەرىن الەمدىك نارىققا شىعارۋ مۇمكىن بولدى. شەكارالار جابىق بولعان كەزدە ەكسپورتتار لەگىن جابىلىپ قالعان ءداستۇرلى باعىتتاردان جاڭا نارىقتارعا شىعارۋعا باعىتتاي الدىق، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
قاسىم-جومارت توقايەۆ ساپالى ءارى ەكولوگيالىق تازا مال شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ەكسپورتى باسىم باعىتتاردىڭ ءبىرى بولۋعا ءتيىس دەپ سانايدى. بۇدان بولەك مەملەكەت باسشىسى بىلتىر ترانزيتتىك تەمىرجول تاسىمالى 17 پايىزعا ارتقانىن جەتكىزدى. كونتەينەرلىك تاسىمالدار ءوسىمنىڭ نەگىزگى فاكتورى بولدى. مەملەكەت باسشىسى قازاقستاننىڭ تەمىر جول الەۋەتىن ساقتاۋدى جانە كۇشەيتۋدى مىندەتتەدى.
- بىلتىر شامامەن 900 مىڭ كونتەينەر تاسىمالدانعان. ونىڭ 91 پايىزعا جۋىعى قىتاي - ەۋروپا - قىتاي باعىتىنا تيەسىلى. قازاقستان ازيا مەن ەۋروپا اراسىنداعى قۇرلىقتاعى تاسىمالدا نەگىزگى ءرول اتقاراتىنىن سەنىممەن ايتۋعا بولادى. قازاقستان - قىتايدىڭ «ءبىر بەلدەۋ - ءبىر جول» جاھاندىق جوباسىن ىسكە اسىرۋدا ماڭىزدى ءارى سەنىمدى سەرىكتەسى. ءبىز ءوزارا ءتيىمدى ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى دامىتۋعا مۇددەلىمىز. كەڭەستىڭ كوپتەگەن مۇشەلەرى، اتاپ ايتقاندا «General Electric»، «مارۋبەني»، PWC كومپانيالارى، دۇنيەجۇزىلىك بانك كولىك-لوگيستيكالىق قىزمەتتەردىڭ، ونىڭ ىشىندە، «قورعاس» شەكارا ماڭى ىنتىماقتاستىعىنىڭ حالىقارالىق ورتالىعى قىزمەتىنىڭ تيىمدىلىگى مەن ساپاسىن ارتتىرۋ ماسەلەسىنە نازار اۋداردى.
بۇل، شىن مانىندە، شەشىمىن كۇتكەن كۇردەلى ماسەلە. ۇكىمەتكە شەكارادا، ناقتى ايتقاندا، قورعاستا كونتەينەرلەر قوزعالىسىنىڭ ناقتى ورنالاسقان جەرى، جول ءجۇرۋ ۋاقىتى، كىدىرۋ سەبەپتەرى كورسەتىلگەن وتپەلى ترەكينگ ەنگىزۋدى تاپسىرامىن. اقپاراتتىق جۇيە وزبەكستان، قىرعىزستان جانە باسقا دا كورشىلەرىمىزدىڭ اراسىندا قۇرىلاتىن بارلىق ەركىن ساۋدا ورتالىقتارىندا قىزمەت ەتۋى ءتيىس. قازىرگى ۋاقىتتا كولىك قاتىناسى ۇكىمەت ساياساتىنىڭ باسىم باعىتى بولىپ تابىلادى، - دەدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باسشىسى كەڭەس مۇشەلەرىنىڭ الدىندا سويلەگەن سوزىندە Kaspi.kz كومپانياسىنىڭ جەتىستىگىنە نازار اۋداردى. ول لوندون قارجى بيرجاسىندا IPO وتكىزىپ، قازاقستانداعى ەڭ قىمبات جاريا كومپانيا بولدى. پرەزيدەنت وتاندىق قارجى تەحنيكالىق قىزمەت كورسەتۋ سەكتورىنىڭ زور الەۋەتى تۋرالى ايتا كەلىپ، وزىق تەحنولوگياسى بار حالىقارالىق كومپانيالاردا جۇمىس ىستەگەن، تاجىريبەلى قازاقستاندىقتاردى تارتۋ باعدارلاماسىن ىسكە قوسۋ جونىندەگى «KPMG» كومپانياسىنىڭ باستاماسىن قولداۋعا شاقىردى.
بۇدان بولەك ۇلتتىق بانككە، قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگىنە جانە استانا حالىقارالىق قارجى ورتالىعىنا «دويچە بانكتىڭ» ۇسىنىسىن زەرتتەپ، قازاقستاندا «جاسىل ينۆەستيتسيالار» نارىعىن كەڭەيتۋ بويىنشا ناقتى ۇسىنىس ەنگىزۋ جۇكتەلدى.
مەديتسينالىق قىزمەت كورسەتۋ ەكسپورتى سالاسىندا ۇكىمەت جەكە مەديتسينانى جانە مەديتسينالىق ءتۋريزمدى ەنگىزۋ ءىسىن دامىتۋ جونىندەگى «General Electric» كومپانياسىنىڭ ۇسىنىسىن قاراستىرادى.
- قازاقستان - ءوزىنىڭ عىلىمي الەۋەتىنىڭ ارقاسىندا كوروناۆيرۋسقا قارسى QazVac وتاندىق ۆاكسيناسىن ازىرلەپ شىعارعان از عانا ەلدەردىڭ ءبىرى. وتكەن اپتادا دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ باس ديرەكتورىمەن كەزدەسۋ وتكىزدىم. بۇل ددسۇ QazVac ۆاكتسيناسىن توتەنشە جاعدايلاردا پايدالانۋعا كەڭەس بەرەتىن ءدارى-دارمەكتەردىڭ تىزىمىنە ەنگىزۋدى قاراستىرىپ جاتىر. ءبىز ۆاكتسينا كولەمىن ارتتىرۋعا جانە ونى شەتەلگە ەكسپورتتاۋعا دايىن ەكەنىمىزدى اتاپ وتكىم كەلەدى، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
شەتەلدىك ينۆەستورلار ءوز سوزدەرىندە تاڭدالعان تاقىرىپتىڭ ماڭىزى مەن وزەكتىلىگىن اتاپ ءوتىپ، قازاقستاندا شيكىزاتتىق ەمەس ەكسپورتتى دامىتۋ جانە ينۆەستيتسيالىق تارتىمدىلىقتى ارتتىرۋ جونىندەگى ۇسىنىستارىن ورتاعا سالدى. پرەزيدەنت جيىنعا قاتىسۋشىلاردىڭ قازاقستانداعى سالىق جۇيەسىن ودان ءارى رەفورمالاۋ جونىندەگى ۇسىنىستارىنا جاۋاپ بەردى.
- ۇكىمەتكە اتالعان ماسەلەنى مۇقيات پىسىقتاۋدى تاپسىردىم. بۇل جەردە قاراما-قايشىلىقتار بولماۋى كەرەك. تۇتاستاي سالىق سالۋ جۇيەسىن قۇرىپ، الەمدىك ۇردىستەر مەن جەتەكشى ەلدەردىڭ تاجىريبەسىن مۇقيات زەردەلەۋىمىز قاجەت، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
قاسىم-جومارت توقايەۆ قالدىقسىز جاسىل تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ جونىندەگى كەڭەس مۇشەلەرىنىڭ ۇسىنىستارى، ءوزىنىڭ وسى سالادا بەرگەن تاپسىرمالارىمەن ۇندەسەتىنىن ايتتى.