پسيحولوگ كەڭەسى. 30-40 جاس ارالىعىنداعىلار نەگە ۇنەمى شارشاپ جۇرەدى؟
ءبىز بۇل نەلىكتەن ميللەنيالدارعا ءتان ەكەنىن جانە ونىمەن قالاي كۇرەسۋگە بولاتىنىن تۇسىندىرەمىز.
Y بۋىنىنىڭ بەلسەندى بولىگى (ۇلكەن قالالاردىڭ تۇرعىندارى، وزدەرىنىڭ مانساپتارىمەن اينالىساتىندار) جەتىستىككە جەتۋ جولىن تىم جوعارى قويادى. ولار KPI مەن جۇمىستاعى جەكە تيىمدىلىككە ۇمتىلادى، «وتە ماڭىزدى جاڭا جوبا» جاساۋ ءۇشىن جۇمىستان سوڭ ۇيىنە بارماستان، جۇمىس بەرۋشىسى جاساپ قويعان «قولايلى جاعدايدا»، ياعني، كەڭسەدەگى ۇيىقتاۋعا بولاتىن بولمەدە قونۋعا دا دايىن.
قازىرگى الەم بىزگە ءوز شارتتارىن بەلگىلەيدى، ءبىز ونى قابىلداۋعا ءتيىسپىز. جۇمىس ساتتەرىنەن باسقا، بۇل بۋىننىڭ وزگە دە پروبلەمالارى بار: سپورت نەمەسە جۇگىرۋ سانىنە ىلەسۋ، اعىمداعى كۇن ءتارتىبى مەن مادەني ۇردىستەردەن حاباردار بولۋ ماڭىزدىلىعى، ونەردى ءتۇسىنۋ قابىلەتى.
بۇل پسيحولوگيالىق اۋىرتپالىققا كەز كەلگەن ادام توتەپ بەرە المايدى. ناتيجەسىندە مەگاپوليستىڭ تابىستى تۇرعىندارى تروپيكالىق ارالدارعا كەتىپ، ءومىرىن كۇرت وزگەرتەتىنى تۋرالى ءجيى ايتادى. بۇل ولاردىڭ كۇيزەلىستە جۇرۋىنە سەبەپ بولادى. وسى ماقالادى بۇعان قالاي جول بەرمەۋ كەرەگىن ايتامىز.
پسيحولوگ مامان ابدراحمانوۆا بوتاگوز مىناداي كەڭەس بەرەدى: سوزىلمالى سترەستەن ايىعۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن دارىگەرگە قارالۋ، كەرەكتى اناليزدەردى تاپسىرۋ، كەيدە اعزادا گەموگلوبين تومەن تۇسكەندە نەمەسە گورموندار دۇرىس جۇمىس جاساماعاندا سترەستىك جاعدايدان شىعۋ قيىنعا سوعادى.
سودان سوڭ، سترەسكە ءتۇسىرىپ جۇرگەن جاعدايدان فوكۋستى باسقا جاققا اۋىستىرۋ، باسقا ىسپەن اينالىسۋ، حوببيمەن. «سوزىلمالى سترەستىك جاعدايدامىن» - دەپ قاتتى ۋايىمعا سالىنۋدىڭ قاجەتى جوق.
سترەسكە تۇسكەندە ءوز مۇمكىندىكتەرىن ادام كورمەي كەتەدى، سوندىقتان ءوزىنىڭ جەتكەن جەتىستىكتەرى مەن وزىندە بار دۇنيەلەرىنە ريزاشىلىق ءبىلدىرىپ، شۇكىرشىلىك ايتۋ! ەگەر بۇل جاعدايلار كومەك بەرمەسە ارنايى مامانعا پسيحولوگ نەمەسە پسيحوتەراپيەۆتكە جۇگىنۋ قاجەت.
ءوز كۇشىڭىزدى ساۋاتتى باعالاي بەرىڭىز
بۇل ءوزى ايدان انىق بولسا دا، ءبارىنىڭ بىردەي ەسىندە بولمايدى. جەر- كوكتەگىنىڭ ءبارىن ۇلگەرۋ مۇمكىن ەمەس. ماڭىزدى جوبادا جۇمىس ىستەگەندە، باسقا سالالارعا قاتىستى امبيتسيالارىڭىزدى باسەڭدەتە تۇرىڭىز. مىسالى، سالماق جوعالتۋ مارافوندارىن نەمەسە اۋىر جاتتىعۋلاردى كەيىنگە قالدىرا تۇرىڭىز. ادەتتە، ميللەنيالدار تۇراقتى سپورتتىڭ كومەگىمەن ءوزىن سۋپەرادامدارعا اينالدىرۋعا تىرىسادى، ويتكەنى سوڭعى جىلدارى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى ولارعا جاتتىعۋدىڭ مانساپتىق وسۋمەن بايلانىسى تۋرالى ايتىپ ءجۇر.
سوڭعى بەس جىل ىشىندە قازاقستاندا جۇگىرۋ مادەنيەتى كەڭىنەن تارادى، بۇل، ارينە، جالپى العاندا، وتە جاقسى جاعداي. ءبىراق ءسىز تەك «ترەندتە بولۋ» جولىندا، بارلىق مارافونداردا جۇگىرۋگە تىرىسىپ باعاسىز. ۋاقىت تالابى سول. ءبىراق مۇنى سترەسكە تۇسەردەي ازاپتانباي تىنىشتىقپەن دە جاساۋعا بولادى، مىسالى، ءۇيدىڭ جانىنداعى ەڭ جاقىن ساياباقتا جاتتىعۋلار جاساۋ ارقىلى.
اقپاراتتىق سۇزگى ورناتىڭىز
«اقپارات بىزگە جان- جاقتان شابۋىل جاسايدى، ال ميللەنيالداردىڭ پەرفەكتسيونيستىك قاسيەتى ولاردىڭ ءبارىن بىلۋگە يتەرمەلەيدى. وكىنىشكە وراي، بۇل مۇمكىن ەمەس جانە اقپاراتتى شامادان تىس تۇتىنۋ سترەسكە اكەلۋى مۇمكىن.
ءبارىن ءبىلۋ دەگەن - ميف. شىندىققا جاناسپايدى. قازىر ينتەرنەتتە بار مالىمەت بۇكىل ادامزات تاريحىندا بولماعان كولەمگە جەتتى. ال بەس جىلدان كەيىن ول ون ەسە وسەدى.
اقپاراتتىق رەسۋرستارىڭىزدى شەكتەڭىز، ءبىر الەۋمەتتىك جەلى مەن ءبىر مەسسەندجەر قالدىرىڭىز، مىسالى، كورپوراتيۆتىك بايلانىس ارناسى جانە كاسىبي جاڭالىقتارعا جازىلۋ.
«اقپاراتتىق گيگيەنا جەكە گيگيەناسىناداي ماڭىزدى. نەنى تۇتىناتىنىڭىزدى قاداعالاڭىز. ازىق- تۇلىكتى تاڭداعان كەزدە، ادامدار ونىمدەرگە سانالى تۇردە تاڭداۋ جاسايدى. اقپاراتپەن دە سولاي - ءسىزدىڭ وي- ساناڭىزدى انىقتايتىن جانە جاعىمدى كوڭىل-كۇي تۋدىراتىن نارسەنى مۇقيات تاڭداڭىز».
قىزىق اقپار
Blue Cross Blue Shield Association تاۋەلسىز ساقتاندىرۋشىلار فەدەراتسياسى زەرتتەۋ جۇمىسىن جۇرگىزىپ «ميللەنيالدار - دەنساۋلىعى ەڭ وسال تولقىن» دەگەن قورىتىندىعا كەلگەن. ميللەنيالدار قاتارىنا 1981-1996 -جىلدار ارالىعىندا دۇنيەگە كەلگەن ادامدار كىرەدى.
32 بەتتەن تۇراتىن زەرتتەۋ قورىتىندىسىندا «1981 مەن 1996 -جىلدار ارالىعىندا تۋعاندار X تولقىن وكىلدەرىنە قاراعاندا دەنساۋلىعىن تىم ەرتە قۇرتادى جانە ولاردىڭ اراسىنداعى ءولىم كورسەتكىشى %40 عا جوعارى» دەپ جازىلعان ەكەن.
ولار ءجيى شالدىعاتىن اۋرۋلار قاتارىندا گيپەرتونيا، حولەستەريننىڭ شامادان تىس كوپ بولۋى، سونداي-اق كۇيزەلىس، مازاسىزدىق پەن وزگەلەردىڭ نازارى جەتىسپەۋشىلىگى سيندرومى سەكىلدى بۇرىن- سوڭدى بولماعان ءتۇرلى پسيحيكالىق اۋرۋلار بار.
Y بۋىنىنا جاتاتىندار اراسىندا ءوز-وزىنە قول جۇمساۋشىلار مەن ناشاقورلار دا كوپ ەكەن. زەرتتەۋ ناتيجەسى بويىنشا، 30-39 جاس ارالىعىنداعىلار قاتەرلى ىسىكتەن گورى ەسىرتكى قولدانۋ مەن وزگە دە زياندى ادەتتەر سالدارىنان ءجيى ءولىم قۇشىپ جاتادى.
BCBS حابارلاۋىنشا، بۇل جاعداي دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا كەتەتىن شىعىن مولشەرىن كۇرت ارتتىرىپ وتىر. مىسالى، ميللەنيالدار ەمدەلۋ ءۇشىن «X تولقىنى» ءدال وسى جاستا بولعان كەزگە قاراعاندا %33 عا كوبىرەك اقشا جۇمساعان (شامامەن ءار ادام جىلىنا $4500 جۇمسايدى).
«اۋرۋشاڭ بۋىن وكىلدەرى ادامزات دامۋىنا ەڭ از ىقپال ەتكەن تولقىن بولادى» دەلىنگەن ەكەن فەدەراتسيانىڭ زەرتتەۋ جۇمىسىندا. سونداي-اق، 1981-1996 -جىلى دۇنيەگە كەلگەندەردىڭ باسقالارعا قاراعاندا كوپ پايىزى جۇمىسسىز ءارى قايىرشىنىڭ كۇنىن كەشىپ ءجۇر.
جاۋاپكەرشىلىك دارەجەسىن تومەندەتۋ
بالا پسيحولوگياسى تۋرالى اقپارات، ءبىلىم بەرۋ تاسىلدەرىنىڭ جاھاندىق وزگەرۋى Y ۇرپاعىن وتە ماڭىزدى ميسسياعا - ءمىنسىز اتا-انا بولۋعا يتەرمەلەيدى. ولار ءوز ۇرپاقتارى ءۇشىن جوعارى جاۋاپكەرشىلىك سەزىمىن باستان كەشىرەدى، ولار ءۇشىن الدىڭعى بىرنەشە ۇرپاق جاساعانعا قاراعاندا الدەقايدا كوپ كۇش پەن اقشا جۇمسايدى.
ستاتيستيكا كورسەتكەندەي، بۇگىنگى انا 50 جىل بۇرىنعى ءۇي شارۋاسىنداعى ايەلگە قاراعاندا بالاسىمەن ويناۋ مەن جۇمىسقا ءۇش ەسە كوپ ۋاقىت پەن كۇش جۇمسايدى - جانە ونى جەتكىلىكسىز دەپ سانايدى.
ولار جۇمىستا جانە اتا-انالىق رولدە ءونىمدى بولۋجولىندا بارىن سالادى. Y ۇرپاعى قورشاعان ورتا ءۇشىن بارىنشا بەلسەندى كۇرەسۋدە، ويتكەنى ولاردىڭ دۇنيەگە كەلۋىمەن جاھاندىق لاستانۋ ءداۋىرى باستالدى. سونىمەن قاتار، مەگاپوليستىڭ وتىز جاسار تۇرعىنى زامانعا ىلەسپەسە، ءوزىن جايسىز سەزىنەدى: ول «ءبارى وقىپ قويعان» جاڭا كىتاپتى وقىمادى، ءسان ءىس- شاراسىنا بارمادى، ەۋروپالىق مۇراجاي ارالامادى جانە ت. ب. شىندىعىندا مۇنداي بولۋ - ادامنىڭ وزىنە جامان. كەمەلدىلىككە ۇمتىلۋدى ابسۋردتىق دەڭگەيگە جەتكىزبەي، ماڭىزدى دەپ سانايتىن نارسەگە كىشكەنە قادام جاساڭىز.
سوزىلمالى كۇيزەلىس تۋدىراتىن نەگىزگى ماسەلەلەر قانداي؟
1. سانانى كۇڭگىرتتەندىرەدى
كوپتەگەن زەرتتەۋلەر مەن كۇيزەلىسكە ءجيى شالدىعاتىن ادامداردىڭ باقىلاۋلارىنا سۇيەنەتىن بولساق، سوزىلمالى كۇيزەلىس سەرگەك ادامنىڭ ءوزىن ەسەنگىرەتەتىنى كۇمان تۋعىزبايدى. ادەتتە بۇل پسيحولوگيالىق دەرت ادام نازارىنىڭ ءبىر نىسانعا شوعىرلانۋىن، ەستە ساقتاۋ قابىلەتى مەن لوگيكاسىن، اقىلعا قونىمدى شەشىمدەردى قابىلداۋ قابىلەتىن باسەڭدەتەدى. ۇزاق ۋاقىتقا سوزىلعان سترەستىڭ بارىسىندا ادامنىڭ ءبارى سىني ويلاۋ مەن سارالاۋ قاسيەتىنەن ايىرىلادى.
2. جۇرەك اۋرۋلارىنىڭ پايدا بولۋ قاۋپىن ارتتىرادى
سترەس جۇرەك جيىلىگى مەن سوعۋ كۇشىن ارتتىرادى، ارتەريالاردى تارىلتىپ، جۇرەك ىرعاقتارىنا اسەر ەتەدى. قان قىسىمىنىڭ جوعارىلاۋى ۇنەمى مازالاپ، ادام ءوزىنىڭ قالىپتاسقان ءومىر ءسۇرۋ داعدىسىنان اۋىتقي باستايدى.
3. يممۋندىق جۇيەنى السىزدەندىرەدى
ادام اعزاسى السىزدىگىنەن ينفەكتسيالار ىقپالىنا ءجيى ءتۇسىپ، سۋىق تيۋ نەمەسە تۇماۋمەن اۋىرۋ جيىلىگى مەن ۇزاقتىعى ارتادى.
كارنەگي ينستيتۋتىنىڭ زەرتتەۋى بويىنشا، سترەس اعزانى توكسيندەر، ۆيرۋستار مەن ۋ سەكىلدى زياندى زاتتاردان قورعايتىن گەماتوەنتسەفاليت كەدەرگىسىنە كەرى اسەر ەتەدى.
4. ەرتە قارتايۋعا الىپ كەلەدى
سترەس ادامنىڭ فيزيولوگياسىنا، سونىڭ ىشىندە، قانعا تىكەلەي اسەر ەتەدى. قان اعىمىنىڭ تەرىگە جەتۋى قيىندايتىندىقتان، ول سارعايىپ قارتايا باستايدى. وزگە اۋرۋلارمەن قوسا، التسگەيمەر اۋرۋىنا دا شالدىعۋ قاتەرىن تۋعىزادى.
5. ارتىق سالماق قوسۋ مەن اس قورىتۋ جۇيەسىنىڭ بۇزىلۋىنا الىپ كەلەدى
كورتيزول اتالاتىن سترەس گورمونى اعزادا مايدىڭ جينالۋىنا ىقپال ەتەدى جانە مايلاردى، تۇز جانە قانتتى تۇتىنۋعا دەگەن ىقىلاستى جوعارىلاتاتىنىن اتاپ وتەمىز.
6. كوڭىل-كۇيدى بۇزىپ، ادامدارمەن قارىم-قاتىناستى ناشارلاتادى
كۇيزەلىسكە تۇسۋگە بەيىم ادام پسيحولوگتار مەن پسيحياترلاردان باسقا ەشكىمگە قىزىق ەمەس. ونداي ادامدار اينالاسىنداعىلاردىڭ نازارىنا ىلىكپەيتىندىكتەن جالعىز قالادى. بۇل ۇزاق ءارى تەرەڭ دەپرەسسياعا الىپ كەلەدى.
7. ەسكى اۋرۋلاردى قوزدىرادى
سوزىلمالى سترەس پەن باس اۋىرۋى، بۇلشىقەت اۋىرسىنۋى اراسىنداعى ايقىن بايلانىس بار. مۇنىڭ ءبارى ارتريتكە اكەلۋى مۇمكىن.
8. تەرىگە، شاشقا جانە تىستەرگە اسەر ەتەدى
سترەسكە بايلانىستى گورمونالدى اۋىتقۋشىلىقتار مەن قاننىڭ تەرىگە قاجەت مولشەردە جەتكىزىلمەۋى ادامنىڭ سىرت كەلبەتىنىڭ كورىكسىزدەنۋىنە الىپ كەلەدى. ەكزەما دا سترەسكە بايلانىستى ورىن الادى. شاشتىڭ ءتۇسۋى مەن قىزىليەكتىڭ بوساڭسۋى سوزىلمالى ۋايىمنان تۋىنداۋى ابدەن مۇمكىن.
9. جامان ادەتتەرگە جول اشادى
ادەتتە كۇيزەلىسكە بەيىم ادام ۋايىمىن جەڭىلدەتۋ ءۇشىن ءتۇرلى جامان ادەتتەرگە ءۇيىر بولىپ كەتەدى. بۇل ونى جان دەرتىنەن ارىلتپاي، كەرىسىنشە، ونىڭ ودان ءارى اسقىنۋىنا اكەلىپ سوعادى.
ەنەرگيانى جۇمساۋ مەن قالپىنا كەلتىرۋ اراسىندا بالانس ۇستاۋ
تۇراقتى، سوزىلمالى كۇيزەلىس رەجيمىندە ءومىر ءسۇرۋ وتە زياندى. گانس سەلەنىڭ (سترەسكە قاتىستى زەرتتەۋلەرىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى) تەورياسىنا سايكەس، سترەسكە ۇشىراعان ادام اعزاسىندا كوپتەگەن فيزيولوگيالىق پروتسەستەر جۇرەدى، ولار اۋرۋلارعا، سونىڭ ىشىندە يممۋندىق جانە ەندوكريندىك اۋرۋلارعا اكەلۋى مۇمكىن. تۇپكى سەبەپ - ءسىزدىڭ دەنەڭىزدىڭ گەنەراتسيالاي الاتىن ۋاقىتىنان گورى كوبىرەك ەنەرگيا (فيزيكالىق، اقىل-وي جانە ەموتسيونالدىق) جۇمساۋىڭىز، ۇيقى مەن دەمالىس كەزىندە قالپىنا كەلتىرۋ ۇدەرىسىنىڭ دۇرىس جۇرمەۋى.
massaget.kz