تۇركىستاننىڭ ىرگەتاسى 2800 جىل بۇرىن قالانعان بولۋى مۇمكىن - قالا اكىمى

None
None
شىمكەنت. قازاقپارات - تۇركىستان قالاسىنىڭ تاريحى 2800 جىلعا جەتۋى جانە كونە شاھار سامارقاند سەكىلدى ەسكى قالالاردىڭ قاتارىنا قوسىلۋى مۇمكىن.

بۇل تۋرالى قالا اكىمى راشيد ايۋپوۆ تاريحشىلار مەن ارحەولوگتارمەن كەزدەسۋ بارىسىندا ايتتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.

باس قوسۋدا قالا باسشىسى مەن يۋنەسكونىڭ ارنايى وكىلى دميتري ۆوياكين مەن ءا. مارعۇلان اتىنداعى ارحەولوگيا ينستيتۋتىنىڭ باس ديرەكتورى باۋىرجان بايتانايەۆپەن شاھار ءۇشىن ماڭىزدى ماسەلەلەردى تالقىلادى. جيىندا ەلىمىزگە بەلگىلى ارحەولوگ پەن يۋنەسكونىڭ ارنايى وكىلى بۇگىنگى تابىلعان ماتەريالدارعا سايكەس، كەمىندە تۇركىستان قالاسىنىڭ تاريحى 1500 ەمەس، 2200 جىلدان باستالادى دەپ بولجاپ وتىرعانىن جەتكىزدى. دەسە دە بۇل سايكەسىنشە ناقتى توقتالعان شەشىم ەمەس، - دەيدى قالا باسشىسى.

«ءالى دە كونە شاھارعا ۋربانيستيكامەن قارايتىن بولسا، 2800 جىلعا جەتۋى جانە دە ونىڭ جاسى سامارقاند سەكىلدى ەسكى قالالاردىڭ قاتارىنا قوسىلۋى ابدەن مۇمكىن. جالپى، اكىمدىك ۇسىنىستى ەكى اي بۇرىن جاساعان بولاتىن. وسى جىلى انىقتاپ بۇكىل قۇجاتتارى وتكىزىلىپ، كەلەر جىلدىڭ كۇزىنە دەيىن يۋنەسكو- نىڭ 100 گە جۋىق مەملەكەتتەن ارنايى ماماندارى قارايدى. 2021-جىلدىڭ قاراشا ايىندا ناتيجەسى شىعىپ، بەكىتىلەتىن بولادى دەگەن بولجام بار»، - دەيدى راشيد ايۋپوۆ.

ال، ق ر ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، ءا. مارعۇلان اتىنداعى ارحەولوگيا ينستيتۋتىنىڭ باس ديرەكتورى ب. بايتانايەۆتىڭ سوزىنشە، بۇعان دەيىن جاريالانعان دەرەكتەردە ارحەولوگ ە. سماعۇلوۆ تۇركىستان قالاسىنىڭ تاريحىنا - 1500 جىل بولۋى ىقتيمال دەپ كورسەتكەن.

«وسىدان 20 جىل بۇرىن تۇركىستان قالاسىنا 1500 جىل دەپ تويلانىپ كەتتى. ءبىراق، ول كەزدە مەملەكەتتىك باعدارلامالار جوق ەدى. 2004-جىلى «مادەني مۇرا« باعدارلاماسى پايدا بولىپ، سونىڭ اياسىندا زەرتتەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ، تۇركىستان قالاسىنىڭ عاسىرى ودان دا كوپ ەكەنى انىقتالعان ەدى. قازىرگى كەزدەگى مالىمەتتەر بويىنشا تۇركىستاننىڭ جاسى - 2200 جىل. ءبىراق، قالانىڭ مادەني قاباتتارى تولىق زەرتتەلگەن جوق. سوندىقتان دا، ينستيتۋت ۇجىمى جانە قازاقستان عالىمدارىنا تۇركىستان قالاسىنىڭ ناعىز ۋاقىتىن انىقتاۋ ماقساتىندا، ارحەولوگيالىق ادىستەر بويىنشا ستراتەگرافياسى مەن مادەني قاباتتارىن زەرتتەۋ قاجەتتىگى تۋىنداپ وتىر. ءبىزدىڭ ويىمىزشا، 2200 ەمەس، 2500 نەمەسە ودان دا كوپ بولۋى مۇمكىن. سەبەبى، كوپتەگەن ساق، ماسساگەت سىندى تايپالار سىرداريا بويىندا مەكەن ەتكەن. ولار وسى جەردە دە تىرشىلىك ەتۋى مۇمكىن. ءبىز ونى ارحەولوگيالىق ادىستەمەلەرمەن زەرتتەپ قانا ايتا الامىز»، - دەدى ب. بايتانايەۆ.

جيىندا يۋنەسكونىڭ ارنايى وكىلى، حالىقارالىق ورتالىق ازيا زەرتتەۋلەر ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى دميتري ۆوياكين وبلىس، قالا باسشىلارىنىڭ عالىمدار جۇمىسىنا جانە تاريحقا كوڭىل بولگەنى قۇپتارلىق ماسەلە ەكەندىىگن اتاپ ءوتتى. تۇركىستان قالاسىن ناقتى جاسىن انىقتاۋ تەك قازاقستان ءۇشىن عانا ەمەس، حالىقارالىق قوعامدا دا وتە ماڭىزدى جاڭالىق بولاتىنىن ايتتى.

«تۇركىستان بۇكىل الەمگە ق. ا. ياساۋي كەسەنەسى ارقىلى تانىمال شاھار. ءبىراق كەسەنە ءوز-وزىمەن پايدا بولعان جوق. ول وتە تاريحي قالانىڭ شەكاراسىندا پايدا بولدى. ءبىراق ول قانشالىقتى تاريحي؟ بۇل سۇراققا ەشكىم جاۋاپ بەرە المايدى. كوپتەگەن ارحەلوگتاردىڭ زەرتتەۋلەرى ءالى دە جاسىن جوعارى باعالاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل ءالى ناقتى نە سوڭعى شەشىم ەمەس. ناتيجەسىندە، ءبىز وتە تاريحي شاھاردا ءومىر ءسۇرىپ جاتقانىمىزدى قۇرمەت تۇتىپ، ماقتاناتىن بولامىز. جانە ءبارى وسىنداي تاريحي مەكەندى كورۋگە ۇمتىلىپ، قىزىعۋشىلىق تانىتاتىن بولادى»، - دەدى دميتري ۆوياكين.

سوڭعى جاڭالىقتار