قازاقپارات كۇنتىزبەسى: 21- قازان
ەستە قالار وقيعالار
1868-جىلى اقمولا وبلىسى قۇرىلدى. ونىڭ قۇرامىنا كوكشەتاۋ، اتباسار جانە اقمولا ۋەزدەرى، سونداي-اق ومبى جانە پەتروپاۆل قالالارىندا تۇرعان ءسىبىر كازاكتارى اسكەرلەرىنىڭ I ، V جانە VI پولكى وكرۋگتەرىنىڭ ۋچاسكەلەرى كىردى.
1930-جىلى ەلىمىزدەگى ەكى ەسكى جوعارى وقۋ ورنى - الماتى زووۆەتەرينارلىق جانە قازاق اۋىل شارۋاشىلىعى ينستيتۋتىنىڭ بازاسىندا قازاق ۇلتتىق اگرارلىق ۋنيۆەرسيتەتى قۇرىلدى. جوعارى وقۋ ورنى قىزمەت اتقارعان جىلدارى 100 مىڭنان استام مامان دايىندالىپ، ولار ەلىمىزدىڭ اگرارلىق ءونىدىرىسى مەن عىلىم جانە ءبىلىم سالاسىنىڭ دامۋىنا ءوز ۇلەستەرىن قوستى.
1996-جىلى تاشكەنتتە تۇركى تىلدەس مەملەكەتتەر باسشىلارىنىڭ كەزدەسۋى ءوتتى. كەزدەسۋگە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قاتىستى. كەزدەسۋ قورىتىندىسىنا سايكەس، ارنايى دەكلاراتسيا قابىلداندى. مەملەكەت باسشىلارى تۇركى مەملەكەتتەرى ليدەرلەرىنىڭ كەزدەسۋى بويىنشا حاتشىلىق قۇرۋعا شەشىم قابىلدادى.
1997 -جىلى مەملەكەتتىك ءتارتىپتى نىعايتۋ، مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋ، ولاردىڭ بيلىك پەن قىزمەتتىك جاعدايىن تەرىس پايدالانۋىنا جول بەرمەۋ، مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ قىزمەتتىك ادەپ قاعيدالارىن ساقتاۋىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جوعارى تارتىپتىك كەڭەسى قۇرىلدى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جانىنداعى كونسۋلتاتيۆتىك-كەڭەسشى ورگاننىڭ نەگىزگى مىندەتى - تارتىپتىك تەرىس قىلىقتارعا، ونىڭ ىشىندە بيلىكتى جانە قىزمەتتىك جاعدايدى تەرىس پايدالانۋعا، قىزمەتتىك ادەپ قاعيدالارىن بۇزۋعا جول بەرگەن مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ باسشىلىق لاۋازىمداعى ادامدارىن تارتىپتىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋدى مەملەكەت باسشىسىنىڭ قاراۋىنا ۇسىنىس ەنگىزۋ.
2004 -جىلى پاۆلودار وبلىسى اكىمدىگىندە «قازاقپارات» ۇ ك» ا ق تىڭايعان جەرلەردى يگەرۋدىڭ 50 جىلدىعىنا ارناپ باسىپ شىعارعان «تىڭ جەر: كەشە، بۇگىن، ەرتەڭ» اتتى كىتاپتىڭ تۇساۋكەسەر ءراسىمى بولدى. باسىلىمعا العاش رەت قازاقستاندىق تىڭ يگەرۋشىلەردىڭ دەرەكتى ايعاقتارى، فوتوتۇسىرىلىمدەر مەن ماتەريالدار ەنگەن.
2005-جىلى تۇڭعىش رەت مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا اككرەديتتەلگەن شەتەلدىك ديپلوماتيالىق كورپۋسپەن «اقوردا» جاڭا رەزيدەنتسياسىندا كەزدەستى.
مەملەكەت باسشىسى ديپلوماتتارعا قازاقستاننىڭ وزدەرى وكىلدىك ەتەتىن ەلدەرمەن جانە ۇيىمدارمەن ىنتىماقتاستىعىن نىعايتۋ جونىندەگى جۇمىسى ءۇشىن جانە ءبىزدىڭ حالقىمىز بەن ەلىمىزگە دەگەن يگى سەزىمدەرى ءۇشىن العىس ايتتى.
2009 -جىلى استانادا قازاقستاننىڭ تۇڭعىش جەل اتلاسىنىڭ تانىستىرىلىمى ءوتتى. اتالعان جەل اتلاسى - قازاقستان اۋماعىنداعى كەز كەلگەن نۇكتەدەگى جەلدىڭ جىلدىق ورتاشا جىلدامدىعى جايىندا حاباردار ەتەتىن ينتەراكتيۆتى كارتا.
اتلاستى جاساۋشىلاردىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان جەرىنىڭ 50 مىڭ شارشى شاقىرىمى جەل ەنەرگەتيكاسىن دامىتۋعا قولايلى. ال وسى الەۋەت پايداعا جاراتىلاتىن بولسا، جىلىنا 900 مىڭ گۆت/ساع. ەلەكتر ەنەرگياسى الىنادى دەپ بولجانۋدا.
2011 -جىلى قاراعاندىدا قازاقتىڭ بەلگىلى عالىمى، قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرى قانىش ساتبايەۆقا ەسكەرتكىش اشىلدى.
2011 -جىلى الماتىدا تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەر ىنتىماقتاستىق كەڭەسىنىڭ I سامميتى اشىلدى. وعان قازاقستان، ازەربايجان، قىرعىزستاننىڭ باسشىلارى قاتىستى. سامميت قورىتىندىسىندا الماتى دەكلاراتسياسىنا قول قويىلدى.
2013 -جىلى Astana Opera مەملەكەتتىك وپەرا جانە بالەت تەاترى يتاليالىق كومپوزيتور دجۋزەپپە ۆەرديدىڭ «اتتيلا» وپەراسىنىڭ الەمدىك پرەمەراسى كۇنى ەلوردادا تەاتردىڭ ادەبي-مۋزىكالىق بولىگى تۋرالى فوتويلليۋستراتسيالارى بار تاڭعاجايىپ كىتاپتى تانىستىردى. باسىلىم 2 مىڭ دانا تارالىممەن شىقتى. ول شەتەلدىك قوناقتارعا، الەمدىك تەاتر جەتەكشىلەرىنە، وپەرا ونەرىنىڭ اتاقتى ادامدارىنا، سونداي-اق تەاتر سىنشىلارىنا سىيعا تارتىلدى.
2015-جىلى شىمكەنت قالاسىندا «قازىنا» ەتنوتاريحي كەشەنى سالتاناتتى تۇردە اشىلدى. كەشەن 75 گەكتار جەردى الىپ جاتىر. ەتنوساياباقتاعى جاياۋ جۇرگىنشىلەر اللەياسىنىڭ بويىنا وڭىردەگى 27 تاريحي-ساۋلەتتىك ەسكەرتكىشتەردىڭ ماكەتتەرى قويىلعان. كەشەننىڭ قۇرامىندا «بايدىبەك» ەسكەرتكىشى، «ناۋرىز» الاڭى، وبلىستىق تاريحي-ولكەتانۋ مۇراجايى، «سالت-ءداستۇر جانە ادەپ-عۇرىپ» ورتالىعى، «جايلاۋكول» دەمالىس ورنى بىرىكتىرىلىپ، ءبىرىڭعاي ساۋلەتتىك ءانسامبلدى قۇرايدى.
ساياباقتىڭ ورتاسىنا ديامەترى 21 مەترلىك ءتۇرلى- ءتۇستى سۋبۇرقاق سالىنىپ، ونى اينالا روتوندالار ورنالاسقان. «جايلاۋكولدىڭ» اينالاسىنداعى دەمالىس ايماعىنىڭ كولەمى 15 گەكتاردى الىپ جاتىر. كول جاعالاۋىنا 4 روتوندا، قايىق ستانساسى، اۆتوكولىك تۇراعى سالىنىپ، كيىز ۇيلەردەن تۇراتىن قازاقى اۋىل ورىن العان.
وسىلايشا بۇل جەر قالا تۇرعىندارى مەن قوناقتارى ءۇشىن تاعى ءبىر زاماناۋي دەمالىس ورنىنا اينالدى.
2017 -جىلى سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى ايىرتاۋ اۋدانىنداعى ءۋاليحانوۆتاردىڭ اتادان ميراس بولىپ قالعان مەكەنى قازاقستاننىڭ كيەلى جەرلەرى قاتارىنا ەنگىزىلدى. «سىرىمبەت» مەكەنى 19 - عاسىرعا تيەسىلى اعاش ساۋلەتىنىڭ ەسكەرتكىشى.
ول سىرىمبەت اۋىلىنان ءۇش شاقىرىم قاشىقتىقتاعى كوركەم تابيعاتتى قاراعايلى توبەشىكتەردىڭ ورتاسىندا ورنالاسقان. ول تۇتاس اۋىلدى دالا جەلىنەن قورعاپ تۇرادى. ءۋاليحانوۆتار ءۇي-جايى سىرتىنان قاراعاندا 19 - عاسىرداعى ورىس دۆورياندارىنىڭ مەكەنىن ەسكە سالادى. سولاي بولاتىنى زاڭدى دا. ويتكەنى، ءۇي-جاي يمپەراتور ءبىرىنشى الەكساندردىڭ 1824-جىلدىڭ 30 - ساۋىرىندەگى بۇيرىعى بويىنشا، ءۋالي حاننىڭ جەسىرى، ابىلاي حاننىڭ كەلىنى جانە شوقاننىڭ اجەسى ايعانىمعا ارنالىپ سالىنعان.
سىرىمبەتتە بۇل ۇيدەن باسقا، مەشىت، مەكتەپ، ديىرمەن، قىزمەتشىلەرگە ارنالعان ءۇي، مونشا جانە باسقا دا شارۋاشىلىق ورىندارى بار.
2017 -جىلى الماتى وبلىسى ەڭبەكشىقازاق اۋدانىنىڭ ەسىك قالاسىندا تۇمانباي مولداعاليەۆ پەن جامبىل جابايەۆقا ەسكەرتكىش ورناتىلدى. تۇمانباي مولداعاليەۆتىڭ ەسكەرتكىشى مادەنيەت ءۇيىنىڭ الدىنداعى الاڭعا قويىلدى. بيۋست قولادان جاسالعان، تۇعىرى - گرانيت.
ەسكيز جوباسىنىڭ اۆتورى - قۇرمانعازى قادىروۆ، ءمۇسىنشى - التاي بەيسەنوۆ. جامبىل جابايەۆتىڭ ەسكەرتكىشى اقىننىڭ اتى بەرىلگەن جاستار ساياباعىندا تۇرعىزىلدى. بيۋست قولادان جاسالعان، تۇعىرى - ءمارمار. جالپى بيىكتىگى - 5 مەتر.