راسۋل جۇمالى 20 - عاسىرداعى جانە قازىرگى ادەبيەتتىڭ ايىرماشىلىعىن اتادى

استانا. قازاقپارات - بۇل تۋرالى بۇگىن تاۋەلسىزدىك سارايىندا ءوتىپ جاتقان «قازىرگى زامانعى ءسوز ەنەرگياسى» اتتى حالىقارالىق ادەبي فورۋم بارىسىندا ساياساتتانۋشى، پۋبليتسيست راسۋل جۇمالى ايتتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.

«ۋاقىت وتكەن سايىن ادەبيەتتە زامان تالابىنا ساي تاقىرىپتار مەن كەيىپكەرلەردىڭ ەرەكشەلىكتەرى، ادىستەر جانە تاعى باسقالارى وزگەرۋى مۇمكىن. دەگەنمەن، نەگىزگى مىندەتىنەن اۋىتقىماي ادەبيەت تاريحتىڭ كەز كەلگەن ساتىندە سۇرانىسقا يە بولىپ قالا بەرمەك. تيىسىنشە، 21 - عاسىردىڭ ادەبيەتى نەمەن ەرەكشەلىنۋى كەرەك؟ ول قانداي سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋى كەرەك؟ 50-100 جىلدان كەيىن قانداي ادەبيەتتەر وقىلماق؟ ەرتەڭگى كلاسسيكتەر كىم بولماق؟ عاسىرلار بويى ادەبيەت ادامنىڭ ويىن جەتكىزۋشى، ادالدىققا ۇندەۋ جاساۋشى جالعىز پلاتفورما بولدى دەسەك ارتىق ايتپاعاندىق»، - دەپ اتاپ ءوتتى ول.

الايدا ونىڭ ايتۋىنشا، بۇگىندە ادەبيەتتىڭ اعارتۋشىلىق، تاربيەلىك ءمانى بۇرىنعىداي سونشالىقتى ايقىن ەمەس. ونىڭ ورنىن كوپ جاعدايدا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى باسىپ كەلە جاتىر.

«تيىسىنشە، جازۋشىلار مەن اقىنداردى قولداۋ تومەندەپ كەلە جاتقانى تاعى بار. سوندىقتان بولار 20 - عاسىردان بۇگىنگى زامان ادەبيەتىنىڭ ايىرماشىلىعى جازۋشىلاردىڭ ىقپالى تومەندەدى. ءسوزسىز «اۆتوريتەت» سانالعان كوركەم ءسوز يەلەرىنە قاتىستى ۇلتتىڭ ار- وجدانى دەگەن انىقتاما بۇرىنعىداي ەستىلمەيدى. حەمەنگۋەي، برودسكي، اۋەزوۆ، ايتماتوۆ، گامزاتوۆ سەكىلدى الىپتار ازايدى. بۇل جاعىمدى قۇبىلىس پا، كەرىسىنشە مە، اركىم ءوزى شەشسىن»، - دەدى راسۋل جۇمالى.

ساياسات تانۋشىنىڭ پايىمىنشا، قازىرگى زامانعى ادەبيەتتىڭ ەندىگى ەرەكشەلىگى - ۋاقىتتىڭ كۇرت تىعىزدالۋى. تيىسىنشە ءىرى پوەمالار مەن كوپتومدى روماندار ءداۋىرى بىرتىندەپ ءوتىپ بارادى. الدىڭعى شەپكە پوۆەستەر نەمەسە اڭگىمەلەرگە نەگىزدەلگەن شىعارمالار شىعۋدا. كەيبىر جاعدايلاردا كلاسسيكتەردىڭ تۋىندىلارى قىسقارتىلعان نۇسقالاردا شىعۋدا.

«بۇل دا بۇگىنگى زاماننىڭ شىندىعى، كورىنىسى. ءوز الدىنا قوعامدىق پىكىرگە اسەر ەتۋشى بالامالار كوبەيىپ كەلەدى. اتاپ ايتساق - بلوگەرلەر. ولار ادەتتەگى اقىندار مەن جازۋشىلار بولماسا دا ءداستۇرلى ادەبيەتكە ۇقساس قىزمەتتەردى ورىنداپ وتىر. ماسەلەن، ءتۇرلى قۇبىلىستاردى تارازىلاۋعا، جاڭاشا يدەيالار تۋعىزۋعا تىرىسادى. ارينە، عالامتور، جاڭا تەحنولوگيالار مەن گادجەتتەر ادامدار اراسىنداعى قارىم- قاتىناس ءۇشىن ۇلكەن مۇمكىندىكتەر بەرەدى. ونىڭ ىشىندە ادەبيەت تە جاڭا سەرپىن الدى. جازۋشى مەن وقىرمان ءوزارا جاقىنداسا ءتۇستى، ىقپالداستىقتىڭ تىڭ ارنالارى قالىپتاستى» ، - دەدى ول.

فوتو: www.muftyat.kz

اۆتور: مارلان جيەمباي