عالىمدار اركتيكاداعى بارلىق مۇز 2035 -جىلعا قاراي ەرىپ كەتەتىنىن ايتتى
عالىمدار سوڭعى مۇز ءداۋىرى اراسىنداعى جىلى كەزەڭ مەن اركتيكا اۋا رايىن زەرتتەي كەلە وسىنداي قورىتىندىعا كەلدى. بۇل تۋرالى Nature Climate ChangE حابارلادى.
گرەنلانديا مۇزدىعى ەرىسە نە بولادى؟
«ءبىز اركتيكا جاھاندىق جىلىنۋدىڭ اسەرىنەن تەز وزگەرىپ جاتقانىن بايقادىق. ونىڭ كومەگىمەن جاقىن بولاشاقتا نە بولاتىنىن جانە جەر تاريحىنىڭ سوڭعى جىلى كەزەڭىندە نە بولعانىن بىلەمىز. اركتيكانىڭ 2035 -جىلعا قاراي مۇزسىز قالۋى ادامزاتتى جاھاندىق جىلىنۋعا قارسى بەلسەندى كۇرەسۋگە شاقىرۋى كەرەك»، - دەيدى زەرتتەۋ اۆتورلارىنىڭ ءبىرى بريتان انتاركتيكالىق قىزمەتىنىڭ مامانى لۋيزا سايم.
الەمدەگى بارلىق كليماتولوگتار جاھاندىق جىلىنۋدىڭ بولۋى جانە پلانەتامىزداعى ورتاشا تەمپەراتۋرانىڭ 1,5 گرادۋسقا دەيىن كوتەرىلۋى جەردىڭ سىرتقى ءتۇرىن تۇبەگەيلى وزگەرتەتىنىنە كۇمان كەلتىرمەيدى. بۇعان پلانەتا كليماتىنىڭ كومپيۋتەرلىك مودەلدەرى جانە ءارتۇرلى كليماتتىق جەرسەرىكتەر مەن مەتەورولوگيالىق ستانتسيالاردىڭ مالىمەتتەرى دالەل بولا الادى.
اتالعان پروتسەستىڭ ءبىرىنشى جانە نەگىزگى قۇرباندارى جەر شارىنىڭ پوليارلىق ايماقتارى جانە تاۋ مۇزدارى بولادى. بۇل اۋماقتاعى اۋا تەمپەراتۋراسى وتكەن عاسىرعا قاراعاندا 4-9 گرادۋس جىلىعان. ناتيجەسىندە انتاركتيدا مەن اركتيكانىڭ كوپ بولىگىندە مۇزدار ەرىپ كەتتى.
عالىمدار اركتيكانىڭ 125 مىڭ جىل بۇرىن، ميكۋلين مۇز داۋىرىندەگى جىلى كەزەڭدە قالاي وزگەرگەنىن تالداپ، جوعارىداعى پروتسەسس عالىمدار كۇتكەننەن تەزىرەك دەگەن قورىتىندىعا كەلدى.
عالىمداردىڭ پىكىرىنشە، مۇنداي پروتسەستەر جەر بەتىندە 2035 -جىلى باستالۋى مۇمكىن. بۇل كەزدە اركتيكاداعى تەمپەراتۋرا ميكۋلين ءداۋىرارالىق كەزەڭىنىڭ باسىنداعى تەمپەراتۋرامەن بىردەي بولادى. وسىلايشا، پوليارلىق مۇز قاباتى بۇرىنعى كليماتتىق مودەلدەر كورسەتكەننەن جارتى عاسىرعا جۋىق ۋاقىت بۇرىن جوعالىپ كەتۋى مۇمكىن.
عالىمدار جاڭا بولجام ادامزاتتىڭ نازارىن اۋدارىپ، پارنيكتىك گازدار شىعارىندىلارىن ازايتۋ بويىنشا جاڭا شارالارمەن بەلسەندى جۇمىس ىستەۋگە ءماجبۇر ەتەدى دەپ ۇمىتتەنەدى. بۇل اركتيكانىڭ جىلىنۋىن باسەڭدەتىپ، ادامزاتقا كليماتتىڭ راديكالدى وزگەرۋىنە دايىن بولۋعا ۋاقىت بەرەدى.
massaget.kz