زاۋرەش امانجولوۆا: 2020 -جىلى وتاندىق دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا جاڭا ءداۋىر باستالادى
سونداي- اق، زاۋرەش جۇمانالى قىزى جاڭا رەفورمانىڭ وتاندىق دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنە اسەرى جايلى پىكىرىمەن ءبولىستى.
- زاۋرەش جۇمانالى قىزى، ساناۋلى ايدان سوڭ م ءا م س جۇيەسى تولىق ىسكە قوسىلادى. ءسىز قاي مەديتسينالىق مەكەمەگە تىركەلدىڭىز، قايدا ەمدەلەسىز؟
- مەن نۇر- سۇلتان قالاسىندا قىزمەت بابىنا بايلانىستى ق ر پرەزيدەنتى ءىس باسقارماسىنىڭ مەديتسينالىق ورتالىعىندا تىركەۋ ەرەجەسىنە سايكەس مەديتسينالىق كومەك قابىلدايمىن. ال وتباسىم الماتى قالاسىندا تۇرادى. ولار تۇرعىلىقتى مەكەن- جايىنا قاتىستى جەرگىلىكتى دارىگەرلىك امبۋلاتوريادا تىركەلگەن. ال قاجەتتى جاعدايلاردا كەيبىر ساراپتامالاردى جەكە كلينيكالاردا اقىلى جاساتامىز. دارىگەردىڭ كەڭەسىمەن ءدارى- دارمەكتەردى ساتىپ الامىز. جالپى، مەنىڭ وتباسىم تەگىن مەديتسينالىق كومەكتىڭ كەپىلدەندىرىلگەن كولەمىن پايدالانادى.
- ءسىز ءۇشىن مىندەتتى مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنا پارلامەنت جارنا تولەي مە؟
- مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ زاڭىنا سايكەس ءاربىر جۇمىس بەرۋشى ءوز جۇمىسشىلارىنا اي سايىن قورعا جارنا اۋدارادى.
- ەلىمىزدە ازاماتتاردىڭ ەمدەلۋگە جۇمسايتىن جەكە قاراجاتى دەنساۋلىق ساقتاۋ ىسىنە جۇمسالاتىن جالپى شىعىننىڭ 40 پايىزىن قۇرايدى ەكەن. م ءا م س جۇيەسى ەنگىزىلسە، جۇرتتىڭ قالتا شىعىنى ۇنەمدەلۋى مۇمكىن بە؟
- كەپىلدەندىرىلگەن كولەمدەگى تەگىن مەديتسينالىق كومەك شەڭبەرىندە قازاقستاندىقتار مەديتسينالىق قىزمەت الا الادى. سونىمەن قاتار ءاربىر ادام باسقا مەملەكەتكە بارىپ ەم الۋىنا نەمەسە ەلىمىزدە مەديتسينالىق مەكەمەنى تاڭداۋعا (اقىلى، تەگىن) قۇقى بار.
ادامداردىڭ جەكە مەنشىك كلينيكالارعا بارۋ سەبەبى:
- ۇزىن- سونار كەزەك كۇتكىسى كەلمەيدى؛
- كەيبىر بەيىندى مامانداردىڭ مەملەكەتتىك كلينيكالاردا جەتىسپەۋشىلىگى، وسى ماماندارعا كەزەكتىڭ ۇزاقتىعى؛
- كەيبىر لاباروتوريالىق ساراپتاما قىزمەتتەرىنىڭ تەك اقىلى تۇردە كورسەتىلۋى؛
- فۋنكتسيونالدىق- دياگنوستيكالىق اپپاراتتارىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگى؛ (م ر ت، ك ت ت. ب. ) .
ال م ءا م س ىسكە قوسىلسا وتباسىلىق بيۋدجەتتەن ەمدەلۋگە جۇمسالاتىن شىعىن مىندەتتى تۇردە ۇنەمدەلەدى. مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ بويىنشا قىمبات دياگنوستيكالىق تەكسەرۋلەر، جوعارى تەحنولوگيالىق دەڭگەيدەگى زەرتتەۋلەر مەن ەمدەۋ پروتسەستەرى، رەابيليتاتسيا جانە پاللياتيۆتىك كومەكتەر كەڭ كولەمدە كورسەتىلەدى. سەبەبى، مەملەكەتتەن بولەك قوردان دا قوسىمشا اقشا بولىنەدى دە، مەديتسينالىق كومەكتىڭ قول جەتىمدىلىگى مەن ساپاسىن ارتتىرادى.
بۇل جۇيەدە دەنساۋلىققا جاۋاپكەرشىلىكتى مەملەكەتپەن قاتار جۇمىس بەرۋشىگە جانە ادامنىڭ وزىنە دە جۇكتەلەدى.
سونىمەن قاتار، م ءا م س حالىققا وتە ۇلكەن الەۋمەتتىك قولداۋ كورسەتىپ وتىر. مىسالى، 15 الەۋمەتتىك ساناتتى توپقا مەديتسينالىق جارنانى مەملەكەت تولەيدى. ولاردىڭ قۇرامىندا:
- زەينەتكەرلەر، كوپ بالالى وتباسىلارى، 18 جاسقا دەيىنگى بالالار، ستۋدەنتتەر، مۇگەدەكتەر، جۇمىسسىزدار، بالا كۇتىمىمەن وتىرعان ايەلدەر ت. ب. ساناتتار جاتادى.
بۇگىنگى تاڭدا وسى ساناتتاعىلار سانى 10,5 ميلليون ادام، ولاردىڭ ەم- دومىن مەملەكەت تولىق ءوز موينىنا الىپ وتىر.
- 2020 -جىلى وتاندىق مەديتسينا سالاسىندا تاعى قانداي وزگەرىستەر بولۋى مۇمكىن؟
- 2020 -جىلى مەديتسينا سالاسىندا كوپتەگەن وزگەرىستەر كۇتىلۋدە، ولار:
- دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى پارلامەنت ماجىلىسىنە كەپىلدەندىرىلگەن كولەمدەگى تەگىن مەديتسينالىق كومەكتىڭ جاڭا مودەلىن ۇسىنىپ، زاڭ جۇزىندە قابىلدادى.
- دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى 2020-2024 -جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك جاڭا باعدارلاما قابىلداپ وتىر.
- مەديتسينا سالاسىن سيفرلاندىرۋ جۇيەسى دە قارقىن الىپ وتىر؛
- ءدارى- دارمەكتەر مەن مەديتسينالىق جابدىقتاردىڭ شەكتى باعدالارمەن ساتىلۋىن قاماتاماسىز ەتۋ:
- باستىسى، مەديتسينالىق الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ جۇيەسىنە كوشۋ. بۇل ورايدا مەملەكەتتىك مەكەمەلەرمەن قاتار جەكەمەنشىك مەديتسينالىق مەكەمەلەر دە باسەكەگە تۇسە الادى. ارينە، باسەكە بار جەردە جاۋاپكەرشىلىك ارتىپ، ساپا دا جاقسارادى. ادامدار قىزمەتتىڭ ساپاسىنا قاراي ەمحانانى وزدەرى دەتاڭداي الادى.
- دەپۋتاتتار ىسساپارمەن ايماقتارعا شىعىپ، حالىقپەن كەزدەسەدى، جۇرت م ءا م س قالاي قابىلداۋدا؟
- ازاماتتار بۇل رەفورمانى ءارتۇرلى قابىلداۋدا. ارينە حالىققا جان- جاقتى تۇسىنىكتەمە جۇمىستارى جۇرگىزىلۋى قاجەت. قازىرگى تاڭدا مينيسترلىك تاراپىنان بۇل جۇمىستار كەڭ كولەمدە وتكىزىلۋدە. سايلاۋشىلارمەن كەزدەسكەنىمىزدە، جۇرت ەڭ الدىمەن اۋرۋحانا، ەمحاناداعى كەزەكتىڭ جويىلۋىن، بەيىندى ماماندارمەن قامتىلۋ ماسەلەلەرىن شەشۋ جولدارىن قاراستىرىپ، جوسپارلى ەم الۋ ءۇشىن بەرىلەتىن كۆوتانىڭ مەرزىمىن قىسقا مەرزىمدە قارالۋىن وتىنەدى.
- «جەكە كلينيكادا عانا اقىلى ەم قابىلدايمىن، ماعان مەديتسينالىق ساقتاندىرۋدىڭ قاجەتى جوق، قورعا بوسقا اقشا تولەۋىم ءتيىس پە؟» دەيتىن ازاماتتار بار. مۇنداي ادامدار قايتەدى؟
- جوعارىدا ايتىلعانداي الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنا مىندەتتى تۇردە جارنا اۋدارىلۋى ءتيىس. جۇمىس ىستەيتىندەرگە جۇمىس بەرۋشىلەر، ال ەشقايدا تىركەلمەگەن ادامدار ءوز بەتىنشە جارنا اۋدارۋى قاجەت. كەيبىر ءىرى مەكەمەلەر نەمەسە حولدينگتەر قوسىمشا ەرىكتى مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسىندە دە مەديتسينالىق كومەك العىلارى كەلسە، وعان دا شەك قويىلمايدى.
- قاراعاندىداعى پيلوتتىق جوبانى قولدايسىز با، م ءا م س سىناقتان وتكىزۋدىڭ قاجەتى بار ما؟
- قاراعاندى وبلىسىنداعى م ءا م س پيلوتتىق جوباسى وتە ورىندى ىسكە قوسىلدى. كەز كەلگەن جوبا سىناقتان ءوتۋى كەرەك. ەلىمىز بويىنشا بۇل وبلىستاعى مەديتسينا سالاسى مەن سيفرلىق اقپاراتتىق جۇيە جاقسى دامىعان. ەلىمىزدەگى جوعارعى دەڭگەيدەگى مەديتسينالىق ۋنيۆەرسيتەتى دە ۇلكەن ۇلەسىن قوسىپ وتىر.
- زاۋرەش جۇمانالى قىزى، بۇرىنعى دارىگەر رەتىندە ءسىز م ءا م س جۇيەسىنە قانداي وزگەرىس ەنگىزەر ەدىڭىز؟
- قازاقستان دۇنيەجۇزىلىك ۇزدىك تاجىريبەنى ەسكەرە وتىرىپ، مەديتسينالىق ساقتاندىرۋدىڭ ارالاس مودەلىن ەنگىزىپ وتىر.
بۇل:
- دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنىڭ قارجىلىق تۇراقتىلىعىن،
- مەديتسينالىق قىزمەتتەردىڭ جوعارى ساپاسى مەن قولجەتىمدىلىگىن،
- مەديتسينالىق كومەكتىڭ كەڭ اۋقىمدى پاكەتىن قامتاماسىز ەتەدى.
باسقا ەلدەرمەن سالىستىرعاندا قازاقستاندا مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورى اۋدارىمدارىنىڭ كولەمى بويىنشا ەڭ قولايلى جاعداي جاسالعان.
قازىرگى كۇننىڭ باستى ماقساتى دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن سيفرلاندىرۋ جۇيەسىن جوعارى دەڭگەيگە ارتتىرۋ، شالعاي اۋىلداردا ينتەرنەت جۇيەسىن دامىتۋ بولىپ وتىر.
بۇل رەسپۋبليكالىق، وبلىستىق، قالالىق، اۋداندىق، جانە اۋىلدىق دارىگەرلەردىڭ ءبىر- بىرىمەن ينتەگراتسيالىق پروتسەسسىن جاقسارتىپ، اۋرۋدىڭ ەمدەلۋ پروتسەسىنەن حاباردار بولۋىنا اسەرىن تيگىزەدى.