وزبەكستانداعى 1 ميلليوننان استام قانداسىمىز قالاي ءومىر ءسۇرىپ جاتىر
ونداعى قازاقتارىنىڭ ءومىرى جايلى قازاقپارات تىلشىسىنە وزبەكستانداعى قازاق مادەني ورتالىعىنىڭ ءتوراعاسى سەرىكباي ۇسەنوۆ اڭگىمەلەپ بەردى.
«وزبەكستاندا 1 ميلليوننان استام قازاق بار. 376 قازاق مەكتەبى جۇمىس ىستەيدى. 7 جوعارى وقۋ ورنىندا قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىن، تاريح، بيولوگيا پاندەرى قازاق تىلىندە وقىتىلىپ، مەكتەپكە مۇعالىمدەردى دايارلاپ جاتىر. ءبارى دە قاجەتتى وقۋلىقتارمەن قامتاماسىز ەتىلگەن. ءبىز جاقتا كوللەدجدەردىڭ ءبارى جابىلعاننان كەيىن وقۋشىلار مەكتەپتى تولىعىمەن 11 جىل بويى وقىپ شىعۋى كەرەك. سونىمەن بىرگە، ءبىزدىڭ ەلدە بيىل وقۋشىعا مەكتەپ بىتىرگەننەن كەيىن ءۇش ۋنيۆەرسيتەتكە بىردەي تاپسىرىپ كورۋ مۇمكىندىگى ءبىرىنشى رەت بەرىلىپ وتىر. ياعني، تۇلەكتىڭ بالى قاي وقۋ ورنىنا جەتىپ تۇرسا، سوندا ءبىلىم الا الادى»، - دەيدى سەرىكباي ۇسەنوۆ.
وزبەكستانداعى قازاق مادەني ورتالىعى ءتوراعاسىنىڭ ايتۋىنشا، كورشى ەلدەگى قانداستارىمىز قازاقستاننىڭ مەرەكە- مەيرامدارىن جوعارى دارەجەدە اتاپ ءوتۋدى داستۇرگە اينالدىرعان. 1 - جەلتوقسان - قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى كۇنى وزبەكستانداعى قازاقستان ەلشىلىگى عيماراتىندا كورمە اشىلىپ، قانداستارىمىزدىڭ قاتىسۋىمەن يگى جيىن وتكەن. ەكى ەلدىڭ اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ كەيىنگى كەزدە نىعايا تۇسۋىنە بايلانىستى وزبەك بيلىگى دە قازاقتاردىڭ باستاماسىنا قولداۋ ءبىلدىرىپ وتىرعان كورىنەدى. 16 - جەلتوقسان - قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگى كۇنىندە قازاق مادەني ورتالىعى زيالى قاۋىمدى جاستارمەن كەزدەستىرىپ، القالى جيىن وتكىزبەك.
«الدا ءال- فارابيدىڭ 1150 جىلدىعى مەن اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ 175 جىلدىعى كەلە جاتىر. ۇلتىمىزدىڭ ۇلى تۇلعالارىن ۇلىقتاۋدا ارنايى شارالار جوسپارى بەكىتىلگەن. وسى ۋاقىتقا دەيىن ابايدىڭ كىتابىن وزبەك تىلىنە اۋداردىق. ول كىتاپتاردىڭ بارلىعى دا ۋنيۆەرسيتەتتەر مەن ينستيتۋتتارعا تاراتىلىپ بولدى. بيىل سونداي- اق، قازاق مادەني ورتالىعى ابايدىڭ شىعارمالارى بويىنشا وزبەك تىلىندە رەسپۋبليكالىق ويتولعاۋ بايقاۋىن جاريالادى. ەڭ الدىمەن، وزبەك جاستارىن بايقاۋعا كوپتەپ تارتقىمىز كەلەدى. باس جۇلدەگە جەڭىل اۆتوكولىك تىگىلدى. ەكىنشى جانە ءۇشىنشى ورىنعا قىمبات تۇرمىستىق تەحنيكالار بەرىلەدى. وسىلايشا، بالالاردىڭ كىتاپقا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتساق، ەكىنشىدەن وزبەك جاستارىنا ابايدى كەڭىنەن تانىستىرعىمىز كەلەدى. وزبەك جاستارى ابايدىڭ كىم ەكەنىن انا تىلىندە وقىپ، تانىپ بىلسە دەيمىز»، - دەيدى ول.
سەرىكباي ۇسەنوۆتىڭ ايتۋىنشا، ەركين ۋاحيتوۆ، ابدوللا ارييەۆ قاتارلى وزبەك جازۋشىلارىنىڭ كىتاپتارى قازاق تىلىنە اۋدارىلىپ، مەكتەپتەرگە تاراتىلۋدا.
«قازاق بالالارى وزبەك زيالىلارىن، ال وزبەك ورەندەرى قازاق زيالىلارىن ءوز انا تىلىندە تانىپ بىلسە، ەكى ەلدىڭ دوستىعى ودان ءارى نىعايا تۇسەر دەگەن سەنىمدەمىز. الىشەر ناۋايدىڭ «فارحات شىرىن» جىرىن قازاق تىلىنە اۋدارىپ وتىرىپ، ءبىر قىزىق تاريحي دەرەكتى انىقتادىق. وزبەكستان ءارحيۆىن شولىپ كورسەك، مۇحتار اۋەزوۆ ول جىردى 1919 -جىلى وزبەك تىلىنەن اراب قارپىندەگى قازاق ءالىپبيى بويىنشا اۋدارعان ەكەن. ءبىز ول جىردى كيريلل جانە لاتىن قارپىنە اۋدارىپ، باسپا بەرىپ قويدىق. سونىڭ ءبارىن مەكتەپكە تاراتۋ دەگەن ۇلكەن ءىس بار. سونى ىسكە اسىرساق دەيمىز»، - دەيدى ول.
ەكى ەلدىڭ دوستىعىنىڭ نىعايۋىنىڭ ارقاسىندا مىرزاشولدە جاقىندا قازاق- وزبەك مادەنيەت سارايى اشىلعان. سول جەردە دومبىرا ۇيىرمەسى جۇمىس جاسايدى.
«بۇل رەتتە وزبەكستان باسشىسى شاۆكات ميرزيەيەۆكە ەرەكشە العىسىمىزدى بىلدىرگىمىز كەلەدى. ول وڭىرلەردەگى ەسكى عيماراتتاردى تولىعىمەن جوندەپ، جاساقتاپ، ءار ۇلتتىڭ قولدانىسىنا بەرىپ جاتىر. ءبىزدىڭ مادەنيەت ۇيىمىزدەن بولەك، ماناس اۋىلىندا قىرعىزدارعا، چىناز اۋىلىندا تاجىكتەرگە مادەنيەت ءۇيىن اشىپ بەردى. بۇرىنعى بابىر اتىنداعى باقتى ەتنوستاردىڭ قارىم- قاتىناسىن نىعايتۋ ءۇشىن دوستىق باعى قىلىپ اشىپ بەردى. بۇرىن، شىنى كەرەك، جاستار مادەني ورتالىقتاردىڭ كەرەك قىلا بەرمەيتىن. قازىر ەلدەگى ناسيحات جۇمىستارىنىڭ ارقاسىندا كوزقاراس وزگەرە باستادى. ءبىزدىڭ ورتالىقتىڭ وزىندە ءۇش جارىم مىڭ كىتاپ بار. بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋدى كوزدەگەن مۇعالىمدەر ءبىزدىڭ ورتالىقتان شىقپايدى. كوپتىڭ پايداسىنا جاراپ جاتقانىمىزعا قۋانىشتىمىز»، - دەيدى ول.
وزبەكستاندا ەلباسىنىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ»، «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» ماقالالارى بىردەن وزبەك تىلىنە اۋدارىلىپ وتىرادى ەكەن. شاۆكات ميرزيەيەۆتىڭ «كورشىلەردەن ۇيرەنەيىك، جاقسىسىن الايىق» دەگەن حالىققا ۇندەۋى وزبەك اعايىننىڭ كوڭىلىنە قونىپ، قولداۋىنا يە بولعان سەكىلدى. سەرىكباي ۇسەنوۆتىڭ ايتۋىنشا، نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ماقالالالارى وزبەكستاندا زور قىزىعۋشىلىقپەن وقىلعان.
اۆتور ايان بەكەن ۇلى