19 -ءساۋىر. قازاقپارات كۇنتىزبەسى
ەستە قالار وقيعالار
1960 -جىلى بۇقتىرما سۋ قويماسىن تولتىرۋ باستالدى.
1993 -جىلى الماتىدان تۇركيانىڭ ترابزون قالاسىنا العاشقى جولاۋشىلار اۋە رەيسى ۇشىرىلدى. بورتىندا 120 تۋريست بولعان «ازامات» كومپانياسىنىڭ «تۋ-154م» اۋە لاينەرى 5 ساعات ۇشىپ، ترابزون اۋەجايىنا قوندى.
2005 -جىلى الماتى وبلىسىنىڭ قاپشاعاي قالاسىندا يراكتا قازا بولعان قازاقستاندىق بىتىمگەرشى- جاۋىنگەر، كاپيتان قايرات قۇدابايەۆقا (1975-2005) ءوزى قىزمەت ەتكەن ءبولىمنىڭ جانىنا ەسكەرتكىش تاس ورناتىلدى. ەسكەرتكىش تاستى دايىنداۋعا جانە ورناتۋعا قاراجاتتى دەسانتشى- شابۋىل جاساۋشى بريگاداسىنىڭ اسكەري قىزمەتكەرلەرى جينادى.
2010 -جىلى قازاقستان ەلشىلىگىنىڭ ارالاسۋىمەن يتاليانىڭ سولتۇستىك اۋماعىن ازات ەتۋ كەزىندە قازا تاپقان يۋگوسلاۆيا حالىق- ازاتتىق ارمياسىنىڭ «ورىس باتالونى» قۇرامىندا شايقاسقان 104 كەڭەستىك سولداتتىڭ اتى- جوندەرى انىقتالعان. ولاردىڭ 38 ى قازاقتار بولىپ شىقتى. جاۋىنگەرلەردىڭ جەرلەنگەن ورنىن ىزدەستىرۋگە سوعىس ارداگەرى، جازۋشى قالمۇقان يساباي مۇرىندىق بولعان. ال ءساۋىردىڭ 25 ءى كۇنى يتاليانىڭ تريەست قالاسىندا ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندە «ورىس باتالونىنىڭ» قۇرامىندا شايقاسقان قازاق جاۋىنگەرلەرىنە ارنالعان ەسكەرتكىش اشىلادى.
2012 -جىلى الماتى قالاسىنىڭ ورتالىعىندا كونسەرۆاتوريا جانىندا قازاقتىڭ ايگىلى كۇيشى- كومپوزيتورى قۇرمانعازىعا ەسكەرتكىش ورناتىلدى. قۇرمانعازىنىڭ تۋىپ- وسكەن جەرى - بوكەي حاندىعى، قازىرگى باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ جاڭاقالا اۋدانىنا قاراستى جيدەلى دەگەن جەر. توپىراق بۇيىرعان ورنى - استراحان وبلىسىنىڭ بۇرىنعى «شايتاني باتاگا»، قازىرگى «قۇرمانعازى توبە» دەپ اتالاتىن جەر. ونىڭ «تۇرمەدەن قاشقان»، «كىسەن اشقان»، «ەرتەڭ كەتەم»، «بوزشولاق»، «بۇقتىم- بۇقتىم»، «نە كريچي، نە شۋمي»، «قايران شەشەم»، « قىزىل قايىڭ»، «اقجەلەڭ»، «اداي»، «سارىارقا»، «بالبىراۋىن»، «سەرپەر»، «نازىم» ، «بالقايماق»، «قۋانىش»، ت. ب. كۇيلەرى بار.
2013 -جىلى قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى ايمان مۇساقوجايەۆا «Deutsche Grammophon Gesellschaft» ءارتىسى» رەسمي اتاعىن الدى. ول گەرمانيانىڭ «Deutsche Grammophon Gesellschaft» دىبىس جازاتىن كومپانياسىمەن كەلىسىم جاساعان العاشقى قازاقستاندىق ورىنداۋشى.
2013 -جىلى قازاقستاندا «نومادتار التىنى» توپتاماسىنان اتاۋلى قۇنى 500 تەڭگەلىك «ارقار» ەستىلىك مونەتاسى اينالىمعا شىعارىلدى. ول 925 سىناماسى بار كۇمىستەن جاسالعان، سالماعى - 31,1 گ ر، ديامەترى - 38,61 م م، ساپاسى - «proof»، تيراجى - 5 مىڭ.
2014 -جىلى وسكەمەندە مۇحتار اۋەزوۆتىڭ قۇرمەتىنە مەموريالدىق تاس اشىلدى. «مۇحتار اۋەزوۆ اباي الەمىن، قازاقستان مەملەكەتى مەن قازاق ۇلتىن اشتى. ول الەمگە قازاقتىڭ جانىن اشتى. الەم مادەنيەتىندە قازاق ادەبيەتىنىڭ لايىقتى ورىن الۋىنا مۇمكىندىك بەردى» ، - دەدى سالتاناتتى راسىمدە م. اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى ءۋاليحان قاليجان.
2016 -جىلى بۋراباي ت م د- داعى ەڭ اتاقتى كۋرورتتاردىڭ ۇزدىك ۇشتىگىنە ەندى. بۇل رەيتينگتى 2016 -جىلدىڭ جازىنا كۋرورتتاردا قوناقۇيلەر مەن اپارتامەنتتەردى برونداۋ مالىمەتتەرىنە سۇيەنىپ، Travel.ru تۋرسەرۆيسى جاسادى. ت مد ەلدەرىندەگى اتاقتى كۋرورتتار بەستىگىنە ىستىقكول (قىرعىزستان)، بۋراباي (قازاقستان)، كاسپي تەڭىزى (باكۋ، ءازىربايجان)، سيەۆان كولى (ارمەنيا) كىردى.
2017 -جىلى بەيجىڭدەگى VII حالىقارالىق كينوفەستيۆالدە ش. ايمانوۆ اتىنداعى «قازاقفيلم» كينوستۋدياسى شىعارعان «قۇنانباي» جانە «جاڭعاق اعاشى» فيلمدەرى العاش رەت كورسەتىلدى.
2018 -جىلى ق ر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى مەن فرانسيانىڭ ەۋروپا جانە سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى اراسىندا «اباي- ۆەرن» باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلدى. ونىڭ اياسىندا فرانتسيانىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىنا قازاقستاننىڭ ءبىلىم وشاقتارىندا وقىپ جاتقان 90 ماگيسترانت پەن 10 دوكتورانت جىبەرىلدى.
2019 -جىلى ەلوردادا Qazaq راديوسىنىڭ التىن قورىنداعى ۇزدىك ەرتەگىلەر، باتىرلار جىرى، اندەر مەن كۇيلەر، ايتىس پەن ناقىل سوزدەر ەنگەن «دالا فولكلورىنىڭ انتولوگياسى» تانىستىرىلدى. جيناقتا ⅩⅨ عاسىرداعى حالىق كومپوزيتورلارىنان ءان ۇيرەنىپ، ولاردىڭ ءبىزدىڭ زامانىمىزعا دەيىن ۇزىلمەي جەتۋىنە ۇلەس قوسقان بارلىق ونەرپاز قامتىلدى. اتاپ ايتقاندا، امىرە قاشاۋبايەۆتىڭ «بالقاديشاسى» ، «دۋدارايى»، «جالعىز ارشاسى» مەن «بەسقاراگەرى» بار. كەنەن ازىربايەۆتىڭ «كوك شولاعىن»، «بوزتورعايىن»، «بۇلبۇلعا» جانە «دومبىراسىن» تىڭداۋعا بولادى.
2019 -جىلى «قازاقستاننىڭ 100 ەسىمى» جوباسىنىڭ جەڭىمپازى، MBionics كومپانياسىنىڭ نەگىزىن سالۋشى 24 جاستاعى ماۋلەن بەكتۇرعانوۆ قازاقستاندا العاش رەت مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جانداردىڭ ءومىرىن جەڭىلدەتەتىن قولدىڭ بيونيكالىق پروتەزىن جاساپ شىعاردى.
2020 -جىلى اباي اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق وپەرا جانە بالەت تەاترى، «استانا وپەرا» تەاتر سايتتارىنداعى ونلاين ترانسلياتسيا قارالىمىنان ت م د بويىنشا ۇزدىك ون وپەرا تەاترلارى قاتارىنا كىردى.