15-قىركۇيەك. قازاقپارات كۇنتىزبەسى
اتاۋلى كۇندەر
حالىقارالىق دەموكراتيا كۇنى
جاڭا جانە قايتا جاڭعىرعان دەموكراتيا ەلدەرىنىڭ حالىقارالىق كونفەرەنتسياسىنىڭ ۇسىنىسى بويىنشا 1997 -جىلعى دەموكراتيا تۋرالى ورتاق دەكلاراتسيا قابىلدانۋىنا بايلانىستى بەكىتىلگەن.
ەستە قالار
وقيعالار 1995 -جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «قازاقستان رەسپۋبليكاسى استاناسى تۋرالى» زاڭ كۇشى بار جارلىققا قول قويدى.
1996 -جىلى الماتىدان 300 شاقىرىم قاشىقتىقتا الماتى- رايىمبەك تاس جولى بويىنداعى ءمۇراتالى دەپ اتالاتىن ۇلكەن توبەگە رايىمبەك باتىرعا ەسكەرتكىش ورناتىلدى. ەسكەرتكىش ساۋلەتشى ق. ەگىزبايەۆتىڭ جوباسى نەگىزىندە تۇرعىزىلدى.
2001 -جىلى ق ر پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆ نيۋ- يورك پەن ۆاشينگتون قالالارىندا ورىن العان لاڭكەستىك وقيعالارعا بايلانىستى الماتىداعى ا ق ش ەلشىلىگىندە بولىپ، امەريكا حالقىنا كوڭىل ايتتى جانە رەسمي مالىمدەمە جاساپ، لاڭكەستەردىڭ ايۋاندىق ىستەرىن باتىل ايىپتادى.
2005 -جىلى ق ر پرەزيدەنتى جارلىعىمەن «يادرولىق لاڭكەستىك اكتىلەرىمەن كۇرەس تۋرالى حالىقارالىق كونۆەنتسياعا» قازاقستان رەسپۋبليكاسى اتىنان قول قويىلدى. بۇل قۇجات مەملەكەتتەر اراسىنداعى تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋ جانە حالىقارالىق لاڭكەستىكتىڭ الدىن الۋ، جولىن كەسۋ جانە ونى جويۋ جونىندەگى شارالاردى ىسكە اسىرۋ جانە حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋ ماقساتىن كوزدەيدى.
2006 -جىلى الماتى قالاسىنداعى مۇحتار اۋەزوۆتىڭ مۇرايجاي- ۇيىندە ماحمۇد ءال- ءقاشعاريدىڭ «ديۋاني لۇعات ات- تۇرىك» ەڭبەگىنىڭ ورىس تىلىندەگى باسىلىمىنىڭ تۇساۋكەسەرى ءوتتى. «ديۋاني لۇعات ات- تۇرىك» - تۇرىك تىلدەرىنىڭ ەڭ كونە سوزدىگى جانە ورتالىق ازيا وركەنيەتىنىڭ تاريحى جايلى ماڭىزدى دەرەككوزدەردىڭ ءبىرى.
2011 -جىلى استراحان وبلىسى كراسنويارسك اۋدانى شاعىن ارال اۋىلىندا بوكەيحان ماۆزولەيىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالدى. ماۆزولەيدىڭ بيىكتىگى - 18 مەتر، ەنى - 12 مەتر. 2011 -جىلى «قازپوچتا» اق قازسسر عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، پروفەسسور، فيزيكا- ماتەماتيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ورىمبەك جاۋتىكوۆتىڭ تۋعانىنا 100 جىل تولۋىنا ارنالعان «ايتۋلى مەرەيتويلىق داتالار» سەرياسىمەن پوشتا ماركاسىن اينالىمعا ەنگىزدى. نومينالى 32 تەڭگەلىك پوشتا ماركاسى وفسەتتى تاسىلمەن ءتورت بوياۋمەن، تاراقتى پەرفوراتسيامەن ورىندالعان. كولەمى – 28*30 م م، تارالىمى - 30 مىڭ دانا.
سۋرەتشىسى - نيكولاي سوكولوۆ. 2013 -جىلى وسكەمەن قالاسىندا مەتاللۋرگتەر مادەنيەت سارايىنىڭ كىرەبەرىس الاڭىندا قازاقستاننىڭ اتى اڭىزعا اينالعان «التىن مەتاللۋرگى» احات سالەمحات ۇلى كۋلەنوۆتىڭ قولا ەسكەرتكىشى اشىلدى. احات سالەمحات ۇلى - قۋعىن- سۇرگىنگە ۇشىراعان وتباسىنان شىققان، بالالار ۇيىندە تاربيەلەنگەن. ءومىرىن ادامداردىڭ يگىلىگىنە، ەڭبەك پەن جاسامپازدىققا ارناعان جان. ونىڭ جاڭاشىل ينجەنەر رەتىندەگى تالانتى قازاقستان مەتاللۋرگياسىنىڭ ەڭ تابىستى كاسىپورىندارىنىڭ ءبىرى - وسكەمەن قورعاسىن- مىرىش كومبيناتىن (بۇگىندە «قازمىرىش» ) قۇرۋعا كومەكتەستى. ول - كسرو جوعارعى كەڭەسى پرەزيديۋمىنداعى العاشقى قازاق سەناتورى، قاراپايىم جۇمىسشىلار ءۇشىن ەليتالىق اۋىل سالعان ساناۋلى باسشىلاردىڭ ءبىرى بولدى.
2016 -جىلى الماتىدا بەلگىلى ءانشى ءارى كومپوزيتور باتىرحان شۇكەنوۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا ارنالعان فوتوكورمە اشىلدى. كورمەدە بۇرىن ەش جەردە جارىققا شىقپاعان جۇزگە جۋىق سۋرەت كورسەتىلدى.
2016 -جىلى قازاقستاندا بۇرىن پيلوتتىق رەجيمدە جۇمىس ىستەگەن بەكىتىلگەن ۇلتتىق دارىلىك فورمۋليار (ۇدف) رەسمي تۇردە ىسكە قوسىلدى. قازاقستان تمد- دا وسىنداي اقپاراتتىق رەسۋرستى قۇرعان العاشقى ەل بولدى. ۇ د ف ازىرلەۋ كەزىندە فارماكوتەراپيانى جۇرگىزۋدىڭ وزىق الەمدىك تاجىريبەسى پايدالانىلدى.
2017 -جىلى شىعىس قازاقستان وبلىسى اباي اۋدانىنىڭ قاراۋىل اۋىلىندا قازاقتىڭ ۇلى اقىنى ابايدىڭ اكەسى، «اباي جولى» رومان- ەپوپەياسىنىڭ باس كەيىپكەرىنىڭ ءبىرى قۇنانباي سۇلتانعا ارنالعان ەسكەرتكىش اشىلدى.
2019 -جىلى قاراعاندى وبلىسىنىڭ جاڭاارقا اۋدانىندا الەمدىك رەكورد ورناتىلدى. اۋداننىڭ 12 اۋىلى مەن 2 كەنتىنەن جينالعان تۇرعىندار كۇبىدە 10000 ليتر قىمىز ءپىستى. بۇل جەتىستىكتى حالىقارالىق ساراپشىلار تىركەدى.
«مەن بۇل رەكوردتى بەكىتۋ ءۇشىن كۋبادان ارنايى ۇشىپ كەتتىم. ول دايىندالعان سۋسىننىڭ كولەمى، اكسياعا قاتىسۋشىلار سانى جانە پايدالانىلعان ىدىستار بويىنشا ەسەپتەلەدى. بىزدە ءار ءتۇرلى رەكوردتار بار، ءبىراق مۇنداي ءبىرىنشى رەت. ءبىز ءبارىن تەكسەردىك، ءبارىن ولشەدىك»، - دەدى گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنىڭ وكىلى يۋدەلكيس دياس.
ءدال وسى كۇنى جاڭاارقا اۋدانىنىڭ باسشىلىعىنا رەكورد ورناتىلعانىن كۋالاندىراتىن سەرتيفيكات تابىس ەتىلدى.
2020 -جىلى حايفادا (يزرايل) ۇلى دالا فيلوسوفى ءابۋ ناسىر ءال- فارابيگە 1150 جىل تولۋىنا وراي ونىڭ اتىنداعى كوشەدە ەسكەرتكىش تاقتانىڭ اشىلۋى ءوتتى. حايفا قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى لازار كاپلۋن ەسكەرتكىش تاقتا قالانىڭ اراب جانە يەۆرەي كۆارتالدارىنىڭ تۇيىسكەن جەرىندە ورنالاسقانىن جانە مادەنيەتتەردىڭ بىرلىگىن بىلدىرەتىنىن اتاپ ءوتتى.
2020 -جىلى باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ سىرىم اۋدانىندا سىرىم دات ۇلىنىڭ سەنىمدى وكىلى ەرسارى باتىردىڭ كەسەنەسى سالىندى. ولار ازاتتىق كۇرەسىنە بىرگە قاتىسقان. كەسەنەنىڭ ديامەترى - 5 مەتر، ۇزىندىعى - 7 مەتر. كەسەنە الىپ دۋلىعا تۇرىندە سالىنعان جانە باتىردىڭ ۇمىتىلماس ەرلىگىنىڭ سيمۆولى.