قازاقپارات كۇنتىزبەسى: 15- تامىز
اتاۋلى كۇندەر
دۇنيەجۇزىلىك بۇرالقى جانۋارلار كۇنى
تامىزدىڭ ءاربىر ءۇشىنشى سەنبىسىندە اتاپ وتىلەدى. قوعامنىڭ نازارىن بۇرالقى جانۋارلار ماسەلەسىنە اۋدارۋ ماقساتىندا حالىقارالىق جانۋارلار قۇقىعىن قورعاۋ قوعامىنىڭ باستاماسىمەن بەكىتىلگەن.
ەستە قالار وقيعالار
1944-جىلى قازاق مەملەكەتتىك قىزدار پەداگوگيكا ينستيتۋتى اشىلدى. شالعاي اۋداندارداعى اۋىلدىڭ قىز بالالارىن جوعارى ءبىلىم الۋعا تارتۋ، ولاردى رۋحاني بيىك، پاراساتتى، بىلىكتى ماماندار ەتىپ تاربيەلەۋ ارقىلى الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى شەشۋ ماقساتىمەن اشىلعان ينستيتۋتتىڭ بۇل كەزەڭى ەل تاريحىنىڭ ەلەۋلى، قيىن دا سۇراپىل سوعىس كەزىمەن تۇسپا-تۇس كەلدى.
ينستيتۋتتىڭ العاشقى رەكتورى بولىپ تۇرسىن مىرزابەكوۆا تاعايىندالدى.
1961-جىلى قازاقستان كارتاسىندا جاڭا ەكى قالا شاحتينسك جانە اباي قالالارى پايدا بولدى. اباي قالاسى - قاراعاندى وبلىسىنداعى اباي اۋدانىنىڭ ورتالىعى. قالا ىرگەتاسى 1949-جىلى قاراعاندى كومىر الابىنىڭ باتىس تەلىمدەرىنىڭ يگەرىلۋىنە بايلانىستى شەرۋباينۇرا كەنتى رەتىندە قالانعان. قالادا 5 شاحتا، «شىعىس» كومىر بايىتۋ فابريكاسى، تەمىر-قۇيماتاس بۇيىمدارى زاۋىتى، قۇرىلىس ماتەريالدارى جانە قۇرالىمدار كومبيناتى، تىگىن فابريكاسى، نان زاۋىتى، تۇرمىستىق قىزمەت كورسەتۋ كومبيناتى جۇمىس ىستەيدى.
سونداي-اق وندا تاۋ-كەن تەحنيكۋمى، 13 مەكتەپ، 8 اۋرۋحانا، 2 مۋزىكا، 1 سپورت مەكتەبى، 2 وقۋشىلار ءۇيى، مادەنيەت ءۇيى، كينوتەاتر، كىتاپحانا، ستاديون، ءجۇزۋ باسسەينى بار.
شاحتينسك قالاسى شەرۋباينۇرا جانە تەنتەك وزەندەرى ارالىعىندا قاراعاندىدان 50 شاقىرىم جەردە ورنالاسقان.
ىرگەسى 1949-جىلى تەنتەك كوكستەلەتىن كومىر كەن ورنىنىڭ يگەرىلۋىنە بايلانىستى قالانعان. قالانىڭ اكىمشىلىك قاراماعىنا شاحان جانە نوۆودولينكا پوسەلكەسى، سولتۇستىك- باتىس ەلدى مەكەنى كىرەدى. اتالمىش ءوڭىردىڭ تاس كومىر قورى 4,5 ميلليارد توننانى قۇرايدى.
قالادا تەحنولوگيالىق كوللەدج، كاسىپتىك- تەحنيكالىق مەكتەپ، 10 نان استام ورتا دارەجەلى ءبىلىم بەرەتىن وقۋ ورىندارى، كوركەمونەر، مۋزىكا، سپورت مەكتەپتەرى جۇمىس جاسايدى.
2001-جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسىن كەشەندى دامىتۋدى قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا جاپونيا ىنتىماقتاستىق اگەنتتىگىنىڭ زەرتتەۋشى توبى ازىرلەگەن استانا قالاسى باس جوسپارىنىڭ جوباسى بەكىتىلدى.
2011-جىلى استاناداعى س. سەيفۋللين اتىنداعى قازاق اگروتەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ «فاراب» ءان جانە بي تەاترى بولگاريادا وتكەن حالىقارالىق «ۆارنا-2011» فولكلورلىق فەستيۆالىنىڭ باس جۇلدەسىن جەڭىپ الدى. فەستيۆالگە قاتىسۋعا 24 ەلدەن 34 ونەر ۇجىمى ءوتىنىش بىلدىرگەن. بايقاۋدىڭ فينالىنا 8 ۇزدىك توپ تاڭداپ الىندى.
2012-جىلى الماتىداعى بالۋان شولاق اتىنداعى سپورت سارايىنىڭ الدىندا قالانىڭ جاڭا كورنەكى قۇرىلىسى - 300 كەلىلىك مەدالدىڭ اشىلۋ سالتاناتى ءوتتى. الىپ مەدال جاستاردى سپورتقا تارتۋ ءۇشىن جانە لوندوندا وتكەن XXX جازعى وليمپيادا ويىندارىندا جەڭىمپاز اتانعان قازاقستاندىقتارعا العىس رەتىندە ورناتىلدى.
2014-جىلى سەمەيدەگى شىعىس قازاقستان وبلىستىق اباي اتىنداعى امبەباپ كىتاپحانا قورى قازاقتىڭ ۇلى ويشىلى اباي مەن مۇحتار اۋەزوۆتىڭ نەمىس تىلىنە اۋدارىلعان شىعارمالارىمەن تولىقتى. سەمەي اكىمى ايبەك كارىموۆتىڭ قولىنا ەڭبەكتى قازاقستانداعى گەرمانيا ەلشىلىگىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى، مادەنيەت جانە باسپا ءسوز ءبولىمىنىڭ باسشىسى دجونني كرامەر تابىس ەتتى.
2016-جىلى برازيليانىڭ ريو- دە-جانەيرو قالاسىندا وتكەن وليمپيادا ويىندارىندا جەڭىل اتلەت ولگا رىپاكوۆا ءۇش قارعىپ سەكىرۋدەن قازاقستان قورجىنىنا ءتورتىنشى قولا مەدالدى سالدى. بۇل سايىستا التىن جۇلدەنى كولۋمبيالىق كاترين يبارگۋەن (15,17 م) الدى. كۇمىس جۇلدە ۆەنەسۋەلالىق يۋليمار روحاسقا (14,98 م) بۇيىردى. ال لوندون وليمپياداسىنىڭ چەمپيونى قازاقستاندىق سپورتشى ولگا رىپاكوۆا 14.74 م كورسەتكىشپەن ءۇشىنشى ورىنعا تۇراقتادى.
2016-جىلى حالىقارالىق يادرولىق قارۋعا قارسى «نيەۆادا-سەمەي» قوزعالىسى «حالىقارالىق يادرولىق قارۋعا قارسى جاستار اليانسى» اتاۋىمەن جاڭا بولىمشە قۇردى. ماقساتى - قازاقستاننىڭ جانە بۇكىل الەمنىڭ جاستارىن سوعىس، زورلىق-زومبىلىقتان ازات الەم ءۇشىن كۇرەسكە تارتۋ. بۇل ەلىمىزدىڭ يميدجىن جوعارى دەڭگەيگە كوتەرەدى.
2017-جىلى كاباردينو-بالكاريادا حالىقارالىق ارميا ويىندارى اياسىندا «ەلبرۋس ساقيناسى» بايقاۋى اياقتالدى. جارىسقا قازاقستاننىڭ، رەسەي، قىتاي، ماروككو، وزبەكستان جانە يران ەلدەرىنىڭ كوماندالارى قاتىستى.
بايقاۋ قورىتىندىسىنا سايكەس، قازاقستاندىق اسكەري قىزمەتشىلەر ەكىنشى ورىن يەلەندى. ون كۇنگە سوزىلعان جارىس كەزىندە قاتىسۋشىلار جالپى ۇزىندىعى 105 شاقىرىم جول ءجۇرىپ، 8 تاۋلى اسۋدان، 7 مۇزدىقتان، 3 تاۋلى وزەننەن ءوتىپ، ەۋروپالىق كونتينەنتتىڭ ەڭ جوعارعى نۇكتەسى - ەلبرۋس تاۋىنىڭ شىڭىنا شىقتى.
2019-جىلى ەكى اياقسىز دۇنيەگە كەلگەن ءالي تۇرعانبەكوۆ (قازاقستاندىق «نيك ۆۋيچيچ») ءوز قولىمەن اعىلشىننىڭ ليۆەرپۋل ويىنشىلارىنا ۋ ە ف ا سۋپەركۋبوگىن تابىستادى. ءالي تۇرعانبەكوۆ چەلسي مەن ليۆەرپۋل اراسىنداعى ۋ ە ف ا- نىڭ سۋپەركۋبوگىنا ارنايى شاقىرتۋ العان بولاتىن. ماتچقا دەيىن ول كوماندالاردىڭ جابىق جاتتىعۋلارىنا قاتىسىپ، قوس كلۋبتىڭ جەتەكشى ويىنشىلارىمەن تىلدەسىپ قايتتى.