باۋىرجان مومىش ۇلى تۋرالى ءسىز بىلمەيتىن قىزىقتى 13 دەرەك

None
None
نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - قازاقتىڭ ءبىرتۋار ۇلى باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ سۇراپىل سوعىستاعى ەرلىگى قازاقستاندىقتارعا عانا ەمەس الىس-جاقىن شەتەلدەگى جۇرتقا دا ءمالىم.

داڭقتى قولباسشىنىڭ ەرلىگى مەن وسيەت سوزدەرى ءالى كۇنگە دەيىن وسكەلەڭ ۇرپاققا ايتىلىپ كەلەدى.

الايدا، باتىردىڭ ومىرىندەگى قىزىقتى جايتتاردان كوپشىلىك حابارسىز. وسى ورايدا مادەنيەت پورتالى نازارلارىڭىزعا باۋىرجان مومىش ۇلى تۋرالى ءسىز بىلمەيتىن 13 دەرەكتى ۇسىنادى.

1. باۋىرجان مومىش ۇلى 24- جەلتوقسان كۇنى دۇنيەگە كەلگەن. قىستىڭ ابدەن قاھارىنا ءمىنىپ تۇراتىن شاعىندا ومىرگە كەلۋى ونىڭ ومىرىنە دا اسا ىقپالى بولعان. سودان بولار، قاراپايىم ومىردە سابىرلى، ال مايدان الاڭىندا اسا قاتال بولعان دەسەدى. باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ بالا كەزدە «شاڭتيمەس» دەگەن لاقاپ اتى بولعان. بۇل جايلى بىرەۋ بىلسە، ءبىرى بىلمەس.

2. ەلگە ەرجۇرەك جاۋىنگەر رەتىندە تانىلعان ازامات ءوز ەڭبەك جولىن ۇستازدىقتان باستاعان. ول 1928-1930-جىلدار ارالىعىندا باستاۋىش مەكتەپتە ساباق بەرگەن.

3. مومىش ۇلى تابيعاتىنان جاڭا دۇنيەنى تەز ۇيرەنگىش ءارى جىلدام يگەرگىش بولعان. ءار ءتۇرلى سالاعا تەز بەيىمدەلگىش قابىلەتىنىڭ ارقاسىندا ول شىمكەنت ونەركاسىپ بانكىنىڭ ەكونوميسى بولىپ تا جۇمىس ىستەگەن. قارجىلىق ساۋاتتى قازاق باتىرى اسكەري سالانى تاستاماي-اق قاتار الىپ ءجۇردى.

4. سوعىسقا دەيىنگى كەزەڭدە ول اسكەردە تالاي ادامدى ءوز ونەرىمەن ءتانتى ەتكەن. ات ۇستىندە قىلىشپەن ويىن كورسەتۋدە اسقان ەپتىلىك تانىتىپ، بۋدەننىيدىڭ كوزىنە تۇسكەن.

5. مومىش ۇلى ۇلى وتان سوعىسىنا گەنەرال- مايور پانفيلوۆ باسقارعان ايگىلى ديۆيزيانىڭ قۇرامىندا 1941-جىلدىڭ قىركۇيەگىنەن باستاپ قاتىسقان.

6. داڭقتى قولباسشى ماسكەۋ ءۇشىن شايقاستا 207 رەت ۇرىسقا كىردى.

7. 1945-جىلدىڭ 16- قاڭتارىندا الماتىعا كەلگەن باۋىرجاندى م. اۋەزوۆ، ق. ساتبايەۆ، ت. ب. عالىمدار سوعىس تۋرالى اڭگىمە-لەكسيا وتكىزۋگە شاقىرتىپ، كەزدەسۋ ۇيىمداستىرادى. وسى ءدارىستىڭ ستەنوگرامماسى كەيىن «سوعىس پسيحولوگيا» دەگەن اتپەن كىتاپ بولىپ باسىلىپ شىقتى.

8. تالاي ادامنىڭ ءومىرىن قيعان سوعىستا ديۆيزيا باسقارعان ەكى قازاق عانا بولعان. ءبىرى - باۋىرجان مومىش ۇلى بولسا، ەكىنشىسى - ءابىلقايىر بايمولدين.

9. سوعىستان كەيىنگى 1950-1955-جىلدارى مومىش ۇلى پولكوۆنيك شەنىمەن كەڭەس اسكەرى اسكەري اكادەمياسىندا ساباق بەردى. كەڭەس وداعىنىڭ گەنەرالدارى ءوز الدىندا ءدارىس وقىعان اسقان ستراتەگ، پسيحولوگ، شەشەن، تاپقىر پولكوۆنيكتىڭ كاسىبيلىگىن بىردەن مويىنداعان. باۋىرجان مومىش ۇلى ايگىلى قازاق اقىنى ماعجان جۇمابايەۆتى ءوز كوزىمەن كورگەنىن ايتتى.

10. 1962-جىلى مومىش ۇلى فيدەل كاسترونىڭ ارنايى شاقىرۋىمەن كۋبا ەلىنە بارادى. اراعا ءبىر جىل سالىپ، تاعى بىرنەشە شاقىرتۋ الىپ ارنايى ساپارىمەن قايتا بارىپ قايتقان. ءبىر ايتا كەتەرلىگى، كۋبا ەلىنىڭ ساياسي كۇرەسكەرى ف. كاسترو تۇرمەدە جاتقان شاعىندا مومىش ۇلىنىڭ كىتاپتارى ونىڭ كوزقاراسىنىڭ نىعايۋىنا ىقپال ەتكەنىن ايتادى.

11. ەلگە ورالعان سوڭ، قورعانىس كوميسسارياتىنا (قازىرگىشە مينيسترلىك) باسشىلىقتان ويى بولعان. الايدا ەلدەگى ناۋقانشىلدىق وعان جول بەرمەدى. ءتىپتى رەكتور ومىربەك جولداسبەكوۆ قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اسكەري كافەدراسىنا جۇمىسقا الماق بولادى. الايدا وعان دا قارسىلىق بولعان دەسەدى.

12. كەيىن مومىش ۇلى تولىعىمەن شىعارماشىلىققا بەت بۇردى. ول ءوز ومىرىندەگى كورگەن بىلگەندەرىنە سۇيەنە كىتاپ جازا باستادى. قولباسشى ەڭبەكتەرىن قازاق جانە ورىس تىلدەرىندە جارىققا شىعارعان.

13. مومىش ۇلى ومىرىندە بىرنەشە رەت ۇيلەنىپ، شاڭىراق كوتەرگەن. العاشقى جۇبايى ءبيبىجامال مۇقان قىزىنان باقىتجان ەسىمدى ۇلى دۇنيەگە كەلگەن. ۇلى دا جازۋشىلىقپەن اينالىسقان.

ەكىنشى ايەلى ۆەرا سترويەۆا باۋىرجاننىڭ ادەبيەتكە كەلۋىنە اسەر ەتكەن. كلاۆديا كوركينا اتتى سىعان قىزىمەن باس قۇراپ، ودان ەلەنا باۋىرجان قىزى دەگەن پەرزەنت سۇيگەن. تاعى ءبىر ايەلى باقىتجامال قاليبەك قىزىمەن 13 جىل بىرگە تۇرعان.


سوڭعى جاڭالىقتار