وزبەكستان جوعارعى سوتى اقتاعان 115 «باسماشىنىڭ» ءتىزىمى جاريالاندى
وتكەن عاسىردىڭ 30- جىلدارىندا ورتا ازيادا سوۆەتتەرگە قارسى باسماشىلار قوزعالىسى كەڭ قانات جايعان. فەرعانا ويپاتى مەن بۇحارا اينالاسىندا يبراحيم لاقاي، مادامينبەك، كور شەرمات، حورەزم- تۇركىمەنستان ولكەسىندە جونەيىت حان ەسىمدەرى ك س ر و تاريحىندا اسا جەككورۋشىلىكپەن تىلگە الىناتىن. سوڭعى كەزدە ورتا ازيادا، اسىرەسە وزبەكستاندا باسماشىلىق قوزعالىسى وكىلدەرىنە ۇلت ازاتتىق كوتەرىلىسى قاھارماندارى رەتىندە باعا بەرۋ كوزگە تۇسە باستادى.
الايدا، ولار ءالى رەسمي تۇرعىدا باسماشى دەپ تاڭبالانعان- دى. كوپتەگەن تاريحشىلار جاڭا كوزقاراستى قولداپ شىقتى. وزبەكستان جوعارعى سوتى قوعامداعى جاڭا كوزقاراستاردى ەسكەرە وتىرىپ، 1930 -جىلداردا باسماشىلىق ايىبىمەن سوتتالعان 115 كىسىنىڭ ءىسىن قايتا قاراپ شىقتى جانە ولاردى اقتادى. كەش تە بولسا، اقتالعاندار قاتارىندا 1889 -جىل تاجىكستاننىڭ لاقاي- تاجىك ءۋالاياتى، كوكتاش اۋىلىندا دۇنيەگە كەلىپ، 1921-1926 -جىلداردا شىعىس بۇحارادا باسماشىلىق قوزعالىسىن باسقارعان يبراحيم لاقاي چاقابايەۆتىڭ دا ەسىمى بار.
جوعارعى سوت جاريالاعان تىزىمگە قاراساڭىز، ەرەكشە ءبىر جايت نازار اۋدارتادى. اقتالعانداردىڭ ۇلتى جازىلعان گرافادا بىرنەشە ادامنىڭ تۇسىندا «قىپشاق» دەگەن جازۋ تۇر. ايتا كەتەرلىگى، XIX عاسىر سوڭىندا رەسەي يمپەرياسى وتكىزگەن حالىق ساناعىندا فەرعانا قىپشاقتارى ءوز الدىنا جەكە ۇلت رەتىندە ەسەپكە الىنعانى تاريحتان بەلگىلى. بۇل دەرەكتى دە سونىڭ ءبىر ايعاعى رەتىندە قاراۋعا بولادى.
تىزىمدە 20-بوپ تۇرعان كىسى جايلى: «حاسانباي رۋزماتوۆ-42 جاستا، كاسانساي اۋدانى، راۆات اۋىلى تۇرعىنى، قىپشاق، بايدىڭ ۇلى...»، - دەپ جازىلعان.
تىزىمدە مۇنان باسقا دا قىپشاقتار بارشىلىق. وزبەكستان جوعارعى سوتىنىڭ مالىمدەۋىنشە، باسماشىلىق قوزعالىسىنىڭ وكىلدەرى 115 اداممەن شەكتەلىپ قالمايدى. كوپتەگەن سوتتالعانداردىڭ ءىسى قايتا قارالىپ، اقتاۋ شارالارى جالعاسا بەرمەك.
اۆتور: بەگابات ۇزاقوۆ