مايداننان 10 ۇلى امان ورالعان انا

نۇر-سۇلتان.قازاقپارات -گازەتىمىزدىڭ 8-قىركۇيەك كۇنگى سانىنا «تىرنالار جىرى» اتتى جازبامىز جاريالانعان- تىن.

ول ماقالادا سولتۇستىك وسەتيا- الانيا رەسپۋبليكاسىنىڭ الاگيرسك اۋدانىنا قاراستى تاۋلى قىراتتا ورنالاسقان دزۋاريكاۋ اتتى اۋىلدان ۇلى وتان سوعىسىنا اتتانعان گازدانوۆتاردىڭ جەتى ۇلىنىڭ بىردە- ءبىرى ءتىرى ورالماعانى جايلى جازىلعان ەدى. ال بۇل جولعى جازبا جوعارىداعى قايعىلى وقيعانىڭ كەلەسى قىرى ىسپەتتەس.

ۋكراينا رەسپۋبليكاسى چەركاسك وبلىسىنىڭ كورسۋن- شيەۆچەنكوۆسكي اۋدانىندا بروۆاحي اتتى قىستاق بار. وتكەن عاسىردىڭ وتىزىنشى جىلدارى بۇل ەلدى مەكەندە ماكار جانە ەۆدوكيا لىسەنكولار وتباسى ءومىر سۇرگەن. بۇل ەرلى- زايىپتىلاردان ەدەل- جەدەل تۋعان ۇيمەلى- سۇيمەلى 11 ۇلى جانە 5 قىزى بولىپتى. وتكەن تاريحتان بىلەمىز، 1930-جىلداردىڭ باسىندا ءبىزدىڭ قازاقستان سياقتى ۋكراينانى دا اشتىق جايلادى. ون ءبىر ۇلدىڭ ۇلكەنى ەۆتۋح زۇلمات جىلدارى كاسىپ ىزدەپ كيەۆكە اتتانادى. ول سول كۇيى ءولى- ءتىرىسى بەلگىسىز حابارسىز جوعالادى. ال 16 بالانىڭ اكەسى ماكار 1933 -جىلى ىشەر اسقا جارىماي قينالعان وتباسىن ۋايىمداپ، قۇسالىقپەن شەيىت كەتكەن.

ءسويتىپ، جۇتتان امان قالعان 10 ۇل مەن 5 قىزىن انالارى ەۆدوكيا دانيلوۆنا لىسەنكو اۋپىرىمدەپ باعىپ- قاعىپ، ولار ەپتەپ ەڭسە كوتەرە بەرگەندە بۇرق ەتىپ سوعىس باستالماي ما. قىزىق بولعاندا جەسىر كەمپىردىڭ 10 ۇلى: حتودوس، پەترو، ​​يۆان، ۆاسيلي، ميحايلو، ستەپان، نيكولاي، پاۆلو، اندرەي مەن الەكساندر بارلىعى مايدانعا اتتانىپ، ءتاڭىردىڭ قالاۋى، تاعدىردىڭ جازۋى تۇگەلدەي قان مايداننان وت ورنىنا امان- ەسەن ورالىپتى.

وسى ءبىر وتە سيرەك كەزدەسەتىن وقيعانى شەت جاعالاتىپ، جۇقا قايىرىپ ايتار بولساق، سوعىس باستالعانعا دەيىن اۋىلدا تراكتورشى بولعان نيكولاي لىسەنكو نەمىستەردىڭ العاشقى تەبىنە تاپ بولىپ، قوسىنى قىناداي قىرىلىپ جارالى كۇيدە جاۋ قولىنا ءتۇسىپ، ودان قۇتىلىپ اقىرى 1944 -جىلى قارا شاڭىراعىنا امان جەتىپتى.

ال ۇلدىڭ سەگىزىنشىسى پاۆلو لىسەنكو بولسا، سوعىسقا باستان- اياق قاتىسىپ، نەمىستەر جەڭىلگەن سوڭ ەۋروپانى جاۋدان تازارتۋ ىسىنە جۇمىلىپتى. ءسويتىپ، اپ- ساپ باسىلعان سوڭ 1947 -جىلى ۇيىنە ورالعان. مىنا قىزىققا قاراڭىز: بىردە پاۆلو جاۋ تىلىندا تۇنگى بارلاۋدا ءجۇرىپ، ابايسىزدا نەمىستەرمەن قويان- قولتىق شايقاسقا تۇسەدى. ول ەندى ءولدىم- اۋ دەگەندە كولدەنەڭنەن ءبىر كەڭەس جاۋىنگەرى كومەككە كەلىپ، قۇتقارادى. قاراسا، بۇل ادام تۋعان اعاسى ميحايلو لىسەنكو ەكەن. وسى ميحايلو ماجارستاندى ازات ەتۋ مايدانىندا ەرلىك كورسەتىپ، «داڭق» وردەنىنىڭ يەگەرى اتانىپتى. جەڭىستى ەريەۆان اۋرۋحاناسىندا جاتىپ قارسى الىپتى.

وسىنداعى 10 اعايىندىنىڭ ىشىندە جالعىز ۆاسيلي لىسەنكو عانا وفيتسەرلىك شەنگە جەتكەن. ول ۆزۆود جانە باتارەيا كومانديرى مىندەتىن ويداعىداي اتقارىپ، ەلىنە امان ورالسا، جاياۋ اسكەر ساپىندا بالعان اندرەي لىسەنكو مايداندا اۋىر جارالانىپ، ءبىر اياعىنان ايىرىلىپ اۋىلعا قايتقان. كەلگەن سوڭ پەششى بولىپ كاسىبىن ايىرعان.

اعايىندىلاردىڭ ەڭ جاسى الەكساندر لىسەنكو 1944 -جىلى 18 جاسىندا سوعىسقا اتتانىپ، بەرليندى العان اسكەردىڭ الدىڭعى شەبىندە شايقاسقان. رەيحستاگتىڭ قۇلاعانىن كوزىمەن كورگەن. سوعىستان كەيىن اسكەري بورىشىن وتەپ بارىپ، اسىقپاي وتباسىنا ورالىپتى. ال يۆان لىسەنكو بولسا پولشانى ازات ەتۋ كەزىندە نەمىستەردىڭ قولىنا ءتۇسىپ، ودان ءايتىپ- ءبۇيتىپ قاشىپ شىعىپ، قىزىل ارميامەن قايتا قاۋىشىپ اقىرى ءتىرى كەلگەن.

حتودوس لىسەنكو بۋداپەشتتى ازات ەتۋ كەزىندە نەمىستەر قۇرعان ميناعا تاپ بولىپ، ءبىر اياعىنان ايىرىلادى. ءسويتىپ، اۋىلىنا اربامەن ورالسا، ستەپان لىسەنكو گۆارديالىق 83- تانك ديۆيزياسى قۇرامىندا سمولەنسكىنى ازات ەتۋ شايقاسىندا باسىنان اۋىر جارالانىپ، ءبىر جارىم جىل ەمدەلەدى. سودان جازىلىپ شىعىپ، نەمىستەر تىزە بۇككەن سوڭ قيىر شىعىستا جاپون ميلليتاريستەرىن جويۋعا ات سالىسىپ، 1947 -جىلى ۇيىنە كەلىپتى. پەترو لىسەنكو مايدان دالاسىندا تەلەفونيست مىندەتىن اتقارعان ەكەن. سوعىستا ءبىر قولىنان ايىرىلىپ، تۋعان اۋىلى بروۆاحيگە ورالدى.

وسىلاي 10 ۇلىن مايدانعا اتتاندىرىپ، اماندىعىن تىلەپ ۇيدەگى بەس قىزىنا پانا بولعان ەۆدوكيا كەيۋانانى سوعىستان كەيىن ۇكىمەت كيەۆكە شاقىرىپ «باتىر انا» وردەنىمەن ماراپاتتاپتى. جارىقتىق 1967 -جىلى 73 جاسىندا باقيلىق بولىپتى. 1984 -جىلى بروۆاحي اۋىلىنا باتىر انا ەۆدوكيا دانيلوۆناعا ارناپ ۇكىمەت ەڭسەلى ەسكەرتكىش تۇرعىزىپتى. وسى ەسكەرتكىشتىڭ اشىلۋىنا 10 ۇلدىڭ 9 ى قاتىسادى. تەك ۆاسيلي بۇل قىزىقتى كورە الماپتى.

بەكەن قايرات ۇلى

egemen.kz